Урок казахской литературы в 5 классе

Сабақтың тақырыбы: Мақал – мәтелдер.

Сабақтың мақсаттары Білімділік. Оқушыларға мақал-мәтелдер туралы білім беру. білім беру. Мақал-мәтелдердің ауыз әдебиетің басқа түрлерінен ерекшілігі, тақарыбы, мазмұны, тәрбиелік мәні туралы айту.

Тәрбиелік. Мақал-мәтелдердің мазмұны арқылы оқушыларды адамгершілікке, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу. дамытушылық. Мақал-мәтелдердің мазмұнын талдау, қай тақырыпқа жаттатындығын тапқызу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндірү, әңгеме, сұрақ-жауап, сайыс, ойын.

Сабақтың көрнекілігі: жаңа сөздер, суреттер.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

Сұрақ-жауап арқылы өткен материал бойынша қайталау, еске түсіру.

1. Халық ауыз әдебиеті қалай сақталған?

2. Халық ауыз әдеьиетінің түрлері?

3. Тұрмыс-салт жырларының түрлері?

4. Наурыз қандай мерам?

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Мақсаты: Оқушылардың «Наурыз өлеңдерін» мазмұнын түсініп, есте сақтап қандай мейрамда айтылатыны туралы білімдерін тексеру. Жаңа сөз бен тіркестерін дұрыс айтып, жазу емлесін есте сақтап, сауатты сқйлемде қолдануға үйрету.

1 тапсырма. «Наурыз өлеңдерін» жатқа білуге, мәнерлеп оқу және мазмұнын түсініп оқұ.

2 тапсырма. Жаңа сөздік сөздерін жаттау.

3 тапсырма. Жақын адамдарына арнап тілек жазу.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Мұғалімнің қіріспе сөзі.

Мақал-мәтелдер – халық ауыз әдебиетінің бір түрі. Мақал-мәтелдер өхалықтың өмірде көрген – білгендерінен жасалған ақыл –ой түйіні. Аз сөзбен көп мағына беретін және тез және жеңіл айтылады. Адамды жақсылыққа, еңбңкке, адамгершілікке, елін сүюге, достыққа, бірлікке тәрбиелейді.

Ұлы Абай Құнанбаев мақал-мәтелдерді жоғары бағалай келіп, оны да талғап пайдалану керек, - дейді.

Мақал-мәтелдердің тақырыптары әр түрлі:

Отан туралы. Ел іші – алтын бесік.

Өнер – білім туралы. Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ.

Достқ туралы. Жақсы дос үшін жан пида.

Төрт – түлік мал туралы. Мал төхлімен жарасар, Жер гүлмен жарасар.

Жақсы мен жаман туралы. Жақсыдан қашпа, жаманға баспа и т.б.

Сөздік жұмысы. Жаңа сөздер мен сөз теркестерін оқу, жаттау, талдау, сөздік дәптерлеріне

жазу.

1. 22 бет. 1- тапсырманы орындаймыз. Сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс айтып, үйренеміз. Қазақ тіліне тән дыбыстарға назар аударамыз.

2. 5-тапсырма. Жаңа сөздер мен сөз тіркестерін қазақ тіліне аударып, сөйлемді құрастыру.

Кітаппен жұмыс. Оқушы оқулықтағы қысқа мәтінді оқиды, мазмұнына түсініп, талдау. Берілген сұрақтарға жауап беру. Мақал-мәтелдер туралы өз сөзімен қысқаша мәлімет беру, оқулықтағы берілген мәтін бойынша.

ІV. Жаңа сабақты бекіту. (топпен жұмыс). Сөздік қорын байыту.

Оқушылар, сендер мақал-мәтелдер туралы білесіңдер. Енді мақалшылар жарысын ұйымдастырайық. Екі топқа бөлініп, тақырыптар бойынша мақал-мәтел айтудан жарасыңдар.

Мақсаты. Төмен сыныптарда өткен, біліп алған мақал-мәтелдерді еске түсіру және мақал-мәтелдердің мазмұнын түсініп, қай тақырыпқа жататындығын тауып білу.

І – тур. Мақал-мәтел ғана айту. Отан туралы.

ІІ – тур. «Жақсы, көп, әдепті» деген сөздерге антоним тауып, осы сөздерге байланыс мақал-мәтелдер айту.

Мысалы: «Жаксы – жаман» антоним сөздер. Жақсы бала – қызық, Жаман бала – күйік.

ІІІ – тур. Кезектесіп, бір мақал-мәтел айтады, екінші оны сөйлемде қолданады.

Мысалы: Көп біл, аз сөйле. Халқымыз дұрыс айтқан ғой, «Көп біл, аз сөйле» деп.

ІV – тур. Суретке қарап, тақырып бойынша мақал-мәтел айту.

Мысалы: 1. Мектептің суреті. Оқу – білім бұлағы. Білім – өмір шырағы.

2. Ата мен баланың суреті. Ата – бәйтерек. Бала – жапырақ.

V. Қорытынды

Сұрақ – жауап арқылы оқушылардың жаңа сабақ бойынша түсінгендерін білімдерін тексеріп, қорытындылау.

1. Мақал-мәтелдер дегеніміз не?

2. Мақал-мәтелдердің тақырыптары қандай?

3. Өнер – білім, Отан туралы мақал – мәтелдер білесіңдер ме?

VІ. Үйге тапсырма.

Мақал – мәтелдер тақырыбы бойынша жаңа сөз бен сөз тіркестерін жаттау. 23 бетте. 7, 13 тапсырмалар орындау (ауызша).

VII. Бағалау.

Краткое описание документа:

Учитель казахского языка и литературы

Саменова Ляззат Турсыновна

г.Астана

КГУ «СШ №23»

 Сабақтың тақырыбы:                    Мақал – мәтелдер.

Сабақтың мақсаттары Білімділік. Оқушыларға мақал-мәтелдер туралы білім                     беру.                                                 білім беру. Мақал-мәтелдердің ауыз әдебиетің басқа       түрлерінен                                 ерекшілігі, тақарыбы, мазмұны, тәрбиелік мәні туралы айту.

Тәрбиелік. Мақал-мәтелдердің мазмұны арқылы                                                  оқушыларды адамгершілікке, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.                                       дамытушылық. Мақал-мәтелдердің мазмұнын талдау,                                                   қай тақырыпқа жаттатындығын тапқызу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндірү, әңгеме, сұрақ-жауап, сайыс, ойын.

Сабақтың көрнекілігі: жаңа сөздер, суреттер.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

   Сұрақ-жауап арқылы өткен материал бойынша қайталау, еске түсіру.

1.      Халық ауыз әдебиеті қалай сақталған?

2.      Халық ауыз әдеьиетінің түрлері?

3.      Тұрмыс-салт жырларының түрлері?

4.      Наурыз қандай мерам?

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Мақсаты: Оқушылардың «Наурыз өлеңдерін» мазмұнын түсініп, есте сақтап қандай мейрамда айтылатыны туралы білімдерін тексеру. Жаңа сөз бен тіркестерін дұрыс айтып, жазу емлесін есте сақтап, сауатты сқйлемде қолдануға үйрету.

1 тапсырма. «Наурыз өлеңдерін» жатқа білуге, мәнерлеп оқу және мазмұнын түсініп оқұ.

2 тапсырма. Жаңа сөздік сөздерін жаттау.

3 тапсырма. Жақын адамдарына арнап тілек жазу.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Мұғалімнің қіріспе сөзі.

            Мақал-мәтелдер – халық ауыз әдебиетінің бір түрі. Мақал-мәтелдер өхалықтың өмірде көрген – білгендерінен жасалған ақыл –ой түйіні. Аз сөзбен көп мағына беретін және тез және жеңіл айтылады. Адамды жақсылыққа, еңбңкке, адамгершілікке, елін сүюге, достыққа, бірлікке тәрбиелейді.

            Ұлы Абай Құнанбаев мақал-мәтелдерді жоғары бағалай келіп, оны да талғап пайдалану керек, - дейді.

            Мақал-мәтелдердің тақырыптары әр түрлі:

Отан туралы.                                                Ел іші – алтын бесік.

Өнер – білім туралы.                                              Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ.

Достқ туралы.                                              Жақсы дос үшін жан пида.

Төрт – түлік мал туралы.                            Мал төхлімен жарасар,                                                                                                                  Жер гүлмен жарасар.

Жақсы мен жаман туралы.                         Жақсыдан қашпа, жаманға баспа и т.б.

Сөздік жұмысы. Жаңа сөздер мен сөз теркестерін оқу, жаттау, талдау, сөздік дәптерлеріне

                             жазу.

1)      22 бет. 1- тапсырманы орындаймыз. Сөздер мен сөз тіркестерін дұрыс айтып, үйренеміз. Қазақ тіліне тән дыбыстарға назар аударамыз.

2)      5-тапсырма. Жаңа сөздер мен сөз тіркестерін қазақ тіліне аударып, сөйлемді құрастыру.

Кітаппен жұмыс. Оқушы оқулықтағы қысқа мәтінді оқиды, мазмұнына түсініп, талдау. Берілген сұрақтарға жауап беру. Мақал-мәтелдер туралы өз сөзімен қысқаша мәлімет беру, оқулықтағы берілген мәтін бойынша.

ІV. Жаңа сабақты бекіту. (топпен жұмыс). Сөздік қорын байыту.

            Оқушылар, сендер мақал-мәтелдер туралы білесіңдер. Енді мақалшылар жарысын ұйымдастырайық. Екі топқа бөлініп, тақырыптар бойынша мақал-мәтел айтудан жарасыңдар.

Мақсаты. Төмен сыныптарда өткен, біліп алған мақал-мәтелдерді еске түсіру және мақал-мәтелдердің мазмұнын түсініп, қай тақырыпқа жататындығын тауып білу.

І – тур. Мақал-мәтел ғана айту. Отан туралы.

ІІ – тур. «Жақсы, көп, әдепті» деген сөздерге антоним тауып, осы сөздерге байланыс мақал-мәтелдер айту.

Мысалы: «Жаксы – жаман» антоним сөздер.                                                                                              Жақсы бала – қызық,                                                                                                                           Жаман бала – күйік.

ІІІ – тур. Кезектесіп, бір мақал-мәтел айтады, екінші оны сөйлемде қолданады.

Мысалы: Көп біл, аз сөйле.                                                                                                                           Халқымыз дұрыс айтқан ғой, «Көп біл, аз сөйле» деп.

ІV – тур. Суретке қарап, тақырып бойынша мақал-мәтел айту.

Мысалы: 1. Мектептің суреті.                                                                                                                              Оқу – білім бұлағы.                                                                                                                      Білім – өмір шырағы.

                 2. Ата мен баланың суреті.                                                                                                                  Ата – бәйтерек.                                                                                                                             Бала – жапырақ.

V. Қорытынды

            Сұрақ – жауап арқылы оқушылардың жаңа сабақ бойынша түсінгендерін білімдерін тексеріп, қорытындылау.

1.      Мақал-мәтелдер дегеніміз не?

2.      Мақал-мәтелдердің тақырыптары қандай?

3.      Өнер – білім, Отан туралы мақал – мәтелдер білесіңдер ме?

VІ. Үйге тапсырма.

            Мақал – мәтелдер тақырыбы бойынша жаңа сөз бен сөз тіркестерін жаттау. 23 бетте. 7, 13 тапсырмалар орындау (ауызша).

VII. Бағалау.