«ТӘУЕЛСІЗДІККЕ ҚОЙЫЛЫМ»
Қатысушылар.
1.
Мағжан
2.
Ағынтай
–
3.
Қарасай
–
4.
Абай
-
5.
Ғабит
-
6.
Шоқан
–
7.
Қожаберген
-
8.
Абылай
хан -
9.
Муза–
10.
Жеті
қыз –
11.
Алты
оқушы –
Дауыс: Аңызға айналған билердің жанында
айбынды, ержүрек, қаһарман батырлар. Бұл ержүрек, қаһарман жырға айналған
батырлардың арқасында туған жердің тыныштығы мен бейбітшілігі сақталды.Бір кезде үш жүздің Орда басы
атанып, қол бастап, халқына пана болған, кейін елінің мұңын мұндап, зарын
жырлап, ұлы жырау дана болған, кейін туған ел-жұртына келіп, шөккен нардай баба
болған Қожаберген батагөй.
Алашым деп атқа қонған,
Жерін бермей жатқа қолдан
Ұраны Алаш аттан болған,
Айбатты да, қайратты,
Алдияр хан – Абылай, Арыстан
жүректі Ағынтай.
Ғалым Шоқан, ж.б.
Сахнаға
Мағжан шығады. Жеті қыз жеті қасиетті (найза, қалқан, құран, аса
таяқ,қамшы, бір уыс топырақ, қобыз, қылыш )алып шығады.
Олар
Мағжанды айналып жүреді.
Дауыс: Су бесіктен шайқалып,
Тал
бесікке келгенде.
Жеті
қасиет сенімен,
Болмысыңда
өнгенде.
Тал бесіктен өткенше,
Қорғайтында
жетеуі.
Жер
бесікке жеткенше,
Қолдайтында
жетеуі.
Жеті
қаттың астында,
Жеті
қасиет нәр алған.
Жеті
көктің үстінде,
Жеті
қасиет жаралған.
Ағынтай, Қарасай, Абай, Ғабит, Шоқан,
Қожаберген, Абылай хан шығыпжарты шеңбер боп тұрады. Мағжан дәл ортада.
Ағынтай: Бірінші
қасиет –
Батырлық,
Қайсарлыққа
елді шақырдық.
Қайсарлық
- қалқан,
Белгісі
ерлік ақ найза.
Абай: Екінші
қасиет -
Парасат
Ақыл-оймен жарасад.
Терең
білім белгісі,
Құраның
болар болашақ.
Шоқан: Үшінші
қасиет
мінгескен,
Түйсікпен
ақыл тілдескен.
Аса
таяқ белгісі,
Көрегендікпен үндескен.
Ғабит: Қасиеттің
төртінші,
Көк аспанда қалқыған,
Көк айдында толқыған.
Тамырлы рухың қоздаған,
Қыл
қобызда боздаған.
Қарасай: Бесінші қасиет
–Ақиқат,
Қара
қылды қақ жарған.
Әділет
ұста жамиғат,
Белгісі
қылыш-ақиқат.
Бесінші қасиет әділдік,
Ақиқатқа
бағындық.
Арың
сенің үзілмес жалғасы көп,
Қара
қылды қақ жарған алмасы көп
Қожаберген: Құдіретті
қызыл тіл,
Алтыншы
қасиет соны біл.
Алдаспандай
алмас тіл,
Рухыңменен
жалғас бұл.
Қасиетің сенің алтыншы- тілің сенің,
Тілім
үшін, түнімді тілімдедім.
Тоқсан
түрлі түйінді тіл мен шештім,
Өткір сөзбен тілгілеп тілмен кестім
Абылай хан: Қасиетің жетінші
Елге, жерге махаббатың аңсаған.
Шымырлатып
жүрегіңде ән салған.
Атаның
қаны,Ананың жасы тамған,
Бір-уыс
топырағың ғой тамсандырған
Жетінші қасиет жер анаң,
"Елім-ай!"
әнің, ел анаң.
Елге,
жерге махаббат,
Топырағым,
кең далаң.
Жеті
қасиет бойыңда болсын,
Санаңда
толқып ойыңда болсын.
Жетеуі
сенің шырағың болар,
Жел
жетпейтін пырағың болар.
Алпыс
екі сенің тамырыңда,
Жеті
қасиет тұрағың болар.
БИ.Сахнаға ақ қөйлекті биші қыз
шығады. Ол Мағжанның Музасы. Қолына қалам мен қағаз ұстатып кетеді.
Мағжан: Ертегі
уатпай ма баланы да,
Сөз
сиқыр ғой, жазбай ма жараны да.
Ақын
да бір бала ғой айға ұмтылған,
Еркімен
өзі-ақ отқа барады да.
Ойлайды, күңіренеді,
толғайды ақын,
Күрсініп көзіне жас алады
да.
Ақында адамзаттан дос болмайды,
Жалғыз-ақ сырын айтар қаламына...
Қорқынышты
музыка естіледі. Сахнада кара плащ киген екі адам пайда болады.Келе жатқан
Мағжаннын жолын бөгейді де, дәл ортаға итереді. Ол қулап түседі. Артынан Мағжанның
анасы шығады.
Ана: Құлыным, қыраным,
сұңқарым, тұлпарым, құрсағыма сиғаныңмен қазақ даласына симадың ғой. Ел үшін,
жер үшін, ұлт үшін, тіл үшін найза намысыңды жықпай күрескен едің. Енді міне,
тар бөлме, тар қапасқа жолбарыс түлға, арыстан жүрегіңді түтқындағаны қалай.
Арыстаным, арысым, Мағжаным,
Жазғаны ма бұл жаратқан Алланың.
Сағындым ғой , сағындым ғой өзіңді,
Орындалар күн келер ме арманың
Мағжаным, Мағжаным, Мағжаным.
Анасының
кеудесінен итеріп екі НКВД кызметкері алып шығып кетеді. Мағжан орынынан
тұрады. Зарлы музыка ырғағы менен Мағжан өлең оқиды.
Мағжан: Абақтыда
айды, күнді жаңылдым,
Сарғайдым
ғой сар даламды сағындым.
Қарашығым,
құлыным деп зарлаған.
Алыстағы
сорлы анамды сағындым.
Қазағымды,
қалың елді сағындым,
Сарыарқамды
сайран жерді сағындым.
Балдай
бұлақ мөлдір күміс көрікті,
Арқадағы
айдын көлді сағындым.
1 ші НКВД Сен ұлтшылсың,
үлтыңды сүйетінің өтірік.
2ші НКВД Сонда сен халық
жауы екеніңді мақтан тұтасың ба?
1 ші НКВД Сен халық жауысың!
2 ші НКВД Ертең сен атыласың!
Мағжан Арыстандай айбатты,
Жолбарыстай қайратты,
Қырандай күшті қанатты,
Мен жастарға сенемін.
Көздерінде от ойнар,
Сөздерінде жалын бар,
Жаннан қымбат оларға ар,
Мен жастарға сенемін.
Қажу бар ма тұлпарға,
Талу бар ма сұңқарға,
Иман күшті оларда,
Мен жастарға сенемін.
Мен сенемін жастарға
Алаш атын аспанға
Шығарар олар бір таңда
Мен жастарға сенемін.
Муза
қолында қызыл гүлімен билеп шығады. Мағжанды айналып билеп, қолына гүл беріп
кетеді.
Мағжан: Арыстанмын
айбатыма кім шыдар,
Жолбарыспын маған
қарсы кім түрар,
Көкте бүлт, жерде
желмін гулеген,
Жер еркесі желдің
жөнін кім сүрар.
Бірінші
бала: Арыстансың
ақиқат деп аһ үрған,
Жолбарыссың бойға
шабыт шақырған,
Көктегі бүлт,
жердегі жел өзіңсің,
Сом жүрегің жаратылған ақылдан.
Мағжан: Көкте
күнмін, көпке нұрым шашамын,
Көңілге алсам қазір
ғарышқа асамын,
Шеті түбі жоқ
теңізбін қара көк,
Ерігемін толқып,
шалқып тасамын.
Екінші
бала: Көктегі
күн сәуле шаштың еліңе,
Жыр әкелдің
Түркістанның төріне.
Асау толқын, көбік
шашқан теңізсің,
Алты Алаштың сусын
болған бәріне.
Мағжан: Жалынмын
мен келме жақын жанарсың,
Тұлпармын мен шаңыма
ермей қаларсың,
Күл болсын көк,
жемірілсін, жер уайым жоқ,
Көз қырыммен күліп
қана қарармын.
Үшінші
бала: Жалынсың
сен жылу алған мынау ел,
Тұлпарсың сен жазым
болған құлагер.
Үлтшыл десін, кінә
тақсын пенделік,
Есіміңді ұмытпайды
бірақ ел.
Мағжан: Мен
өлмеймін, менікі де өлмейді,
Надан адам өлім
жоғын білмейді,
Өзім патша, өзім
қазы, өзім би,
Қандай ессіз не
қылдың деп тергейді?
Төртінші
бала: Сен
өлмейсің нағыз ақын өлмейді,
Өлеңдерің ел жүрегін тербейді,
Сөзің өткір жалын жүрек, өзің
ер,
Асыл жырың мәңгілікке сөнбейді.
Мағжан: Мейірленсем
сегіз жұмақ қолымда,
Қаһарлансам тамұқ даяр құлыма,
Жоқ жақыным жасағандай
жалғызбын,
Мен бе иілер әлсіз адам ұлына.
Бесінші
бала: Мағжан
болып тудың өзің алаштан,
Жалғыз болу шын тұлпарға
жарасқан,
Мағжан біреу бар қазақтың жалғызы,
Жұлдыз қылда жарқыратып көк
аспан.
Мағжан: Өзім тәңірі
табынамын өзіме,
Сөзім құран бағынамын сөзіме,
Бұзушы да түзеуші де өзіммін,
Енді ескілік келдің өлер кезіңе.
Алтыншы
бала: Данышпансың
өзіңе-өзің табынған,
Күннің ұлы жаратылған жалыннан.
«Мен кіммін?» - деп сұрақ қойсан
жастарға,
Жырым осы жауап болып жазылған.
Дауыс: Өлді
деуге бола ма айтыңдаршы?
Өлмей
тұрған артында сөз қалдырған....
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.