Үздіксіз білім беруде оқу-тәрбие үрдісін технологияландыру

Үздіксіз білім беруде оқу-тәрбие үрдісін технологияландыру

Ғылым мен өндірістің дамуына физиканың қажеттілігі, физикалық білім мен біліктіліктің қолданылу аясыныңкеңейуі еліміздегі әрбір оқушының физикалық білімінің толық болуының мәнін және маңызын күшейте тусті.Бұл еліміздің әрбір азаматына орта білім алуға міндет арта отырып, мұғалім қауымынан ертеңгі күнгі мемлекет сенім арта алатындай оқушылардың физикалық дайындығының сапасын көтеруді және білімнің қандай да бір деңгейіне кепілдік беруін қамтамасыз етуді талап етеді.

Кейінгі жылдары мемлекетіміздің білім беру кеңістігінде жалпылама стандарттау процесі жүріп жатқаны белгілі. Бұл өте күрделі жауапкершілігі зор іс.

Білім беру стандартының оқу процесінде іске асырылу міндеттілігі мектепте еңбек етіп жатқан педогогтар жұмысын күрделендіруі шындық,тіпті олардың оқу процесі кезіндегі күнделікті жұмысын күрт қиындатып жіберетіні хақ, өйткені сол стандартқа қол жеткізерлік және мұғалім жұмысының жоғары сапасына кепілдік берерлік тиісті педагогикалық технологияны таңдау білікті түрде оны оқу процесіне енгізу мақсаты туындап отыр. Бізге белгілі көптеген оқыту технологияларының қайсысы жемісті және ұтымды екенін орта мектеп мұғалімдеріне ешкім негіздеп, айқындап бермеді. Оқушы білімін стандарт талабының деңгейіне жеткізу үшін орта мектептерде дәстүрлі оқыту әдістемесі орнына педагокикалық жаңа іс-әрекеттерді анықтап, оны теориялық және практикалық жағынан ұқыпты түрде дайындап алуы қажет.

Дәстүрлі оқыту әдістемесі көбіне-көп оқу процесін ұйымдастыру және оны жүзеге асыру жөніндегі ұсыныстармен қағидалар жиыны болса, ал педагогикалық технологияны принциптік маңызды екі жағдай ерекшелендіреді:

1.     Технология көзделген нәтижеге жетудің кепілдігі;

2.     Технология болашақ оқу процесінің жобасы.

Сонымен, қорыта келгенде педагогикалық технология:

·        Сатылған және тәртіптелген іс-әрекет жүйесі. Мұны мүлтіксіз орындау белгілі бір тарау немесе курс көлемінде мемлекеттік білім беру стандартты жоспарланған нәтижеге жетуге мүмкіндік береді;

·        Мұғалімнің кәсіби қызметін жаңартушы және жоспарланған қорытынды нәтижеге жетуге кепілдік берерліктей іс-әрекеттер жиынтығы. Демек, дәстүрлі оқыту әдістемесі орнына педагогикалық технологияның оқу процесіне ендірілуі оқу процесінің тиімділігіне оңды жағдай жасайтындығы сөзсіз.

Педагогикалық технологиядағы басты мәселе,біріншіден,оқушының оқу танымдық әрекеттерінің құрылымы мен мазмұны. Екіншіден, технологияландырудың түбегейлі проблемасы ретінде мақсат құрудың әдіснамасы алынады, ал мақсат – кез келген технологияның оқу процесін басқаруының негізі болып табылады. Педагогикалық технологияның басты мәні алдағы қойылған мақсатқа толық жету, осыдан педагогикалық технологияның тиімділігі шығады.

Білім берудің сапасын артырудың негізгі бағыттарының бірі – оқыту процесін жан-жақты және жүйелі түрде компьютерлендіру. Оқыту процесін компьютерлендірудің, соның ішінде, физиканы компьютер көмегімен оқытудың нәтижесінде зерттеудегі проблемаларды шешу аса маңызды орын алады. Бұған себеп оқу процесін компьютерлендіру психологиялық – педагогикалық іс-әрекеттердің негізгі бағыттарын жан-жақты қамтуы болып табылады.

Зерттеу нәтижелері көрсетіп отырғандай, мектеп пәндерін оқыту барысында компьютерді қолдану мұғалім мен оқушының қарым-қатынас жүйесін, олардың іс-әрекеттерінің мазмұнын, құрылымын өзгерте отырып түрлендіреді және олардың ынталылық сезімінің өсуіне әсер тигізеді.

Бұндай әдістеменің сабақты әдеттегі дәстүрлі әдістеме негізінде өткізуден ерекшелігі оқушыларды зерделік мүмкіндіктеріне сай деңгейлеп оқытуға жағдай жасайды, сондықтан да бұл әдістемені компьютерлік технология бойынша оқыту әдістемесі деп атауға болады.

 Елімізде болып жатқан өзгерістер білім жүйесіне де әсерін тигізіп отыр. Елбасымыздың < Жаңа әлемдегі – жаңа Қазақстан> атты Қазақстан халқына жолдауында, білім беру жүйесін әлемдік стандарттарға жақындау қажеттігін айтып, оқытуда, әр білім алушының білімі мен қабілет деңгейінің тиімділігін бағалаудың біртұтас жүйесін жасау; он-лайн тәсілінде оқыту тәжірбиесін дамытып, елңмңзде оқу телидидарын құру керек екендігін атап өтті.

Оқу үрдісінде компьютерді тиімді пайдалану және қолдану кейінгі жылдары айтарлықтай оң тәжірбие беріп отыр. Атап айтсай, мектеп оқушыларының өз бетімен ізденсе, пәнге деген қызығушылығын арттырып, шығармашылғын дамытуға, дербес жұмыстарын ұйымдастыруға ерекше қолайлы жағдай туғызып отыр.

Сонымен қатар компьютерлік оқу құралын сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп, өз бетімен шығармашылық тапсырмалар орындайды. Әрбір оқушы таңдаған тақырып бойынша тапсырмалар орындап, тестілер шешіп, схемалармен жұмыс жасауға дағдыланды.

      Компьютерлік оқу құралдарының қызметі

Компьютерлік технология негізінде оқытуды демонстрациялық әдісі  міндетті түрде қолданылады. Өйткені, демонстрациялық әдісі – көрнекті түрде оқыту талабын жүзеге асыру негізі. Оқыту үрдісінің теориясына сәйкес таным үрдісі сезім арқылы қабылдаудан бастауы тиіс. Мұнда затты немесе құбылысты қабылдауға қатысатын сезім мүшелері неғұрлым көбірек болса, оқушы жаңа білімді соғұрлым жақсы және берік меңгереді.

Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер көмегімен оқыту нәтижелігін зерттеудегі ғылыми проблемаларды шешу ең басты орын алады. Зерттеу нәтижелері көрсетіп отырғандай, мектеп пәндерін оқыту процесінде компьютерді қолдану мұғалім мен оқушы қарым қатынас жүйесін, олардың іс-әрекеттерінің мазмұнына, құрылымына өзгеріс әкеледі, түрлендіреді.

Демек, оқыту процесінде компьютерді қолдану білім мен біліктілікке қоятын талаптырды қайта қарап, жетілдіріп жүйелеуді талап етеді.

Қазіргі замандағы ақпараттық технологиялар әрбір оқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға айқын мүмкіндіктер береді. Сондай-ақ оқушының танымдық іс-әрекеттері күшейіп, өзіндік жұмыстарды тез орындау мүмкіндіктері артады. Дыбыстық, графикалық, видео, мультимедия, гипер-текстік элементтермен қашықтан компьютерлік оқытудың мүмкіндігі пайда болды. Осылайша оқыту құралдарының бірі-электрондық оқытулық. Ол оқушыларды даралай оқытуға жаңа информацияларды жеткізуге, сондай-ақ игерілген білім мен біліктерді тестік бақылауға арналған программалық құрал.

Оқу процесінде жаңа информациялық технологияларды енгізу ісінде физикамен тығыз байланысты өткізіледі. Сондықтан физика пәні мұғалімдері компьютерлік техниканы меңгеріп қана қоймай, оны өз пәндерінде кең қолдануда.

Оқушылардың пәнді жақсы игеруінің басты шарты мұғалімнің осы сабаққа деген қызығушылықты тудыра білуінен басталады. Жаңа технологиялар-педагогтың мүмкіндігін күшейтетін құрал, бірақ ол мұғалімдерді алмастыра алмайды. Сабақты компьютермен сүймелдеу ісін жүзеге асыру, оны негіздеу осы негізден қарастырылуы тиіс:

Физикада компьютерді пайдалану арқылы оқу сапасының артуы мен оқыту аймағының кеңеюіне байланысты қоғамның әлеуметтік талабына сай болуы;

Компьютерлік технологияның бұрынғы дәстүрлі пәндерге, оның ішінде физикаға араласуы,енгізуі;

Оқушылардың әртүрлі компьютерлік техника құралдарды игеріп, соларды тұтыну тәсілдерінің қалыптасуы, яғни оларды игеру оқушыларды жаңа білім ортасына жылдам енгізеді;

Физикалық түсініктер мен концепцияларды оқып үйренуге қажет жоғары деңгейдегі ойлау қабілетін қалыптастыру мен дамытуда компьютерлік технологияның тұрақты қолдану мүмкіндіктерінің пайда болуы;

Компьютермен оқытудың өз мақсаты,мазмұны,формасы ерекше өткізу тәсілі бар екендігі белгілі.

Оқу материалдарының мазмұнын талдау мен таңдап алу кезінде  алдымен пән бағдарламасына сәйкес оқушылардың игеруге тиісті теориялық сұрақтарын, білімдерін анықтап қарап шығып, оған арналған сағаттар санына көңіл бөлу керек. Бағдарламаны талдау кезінде пәнаралық байланысты есепке алып отыпуы ұмтылмауы тиіс. Материалды таңдап алу кезінде сыныптың дайындығы, алдыңғы тақырыптарды игеру нәтижелері есепке алынады.

Қазақстан Республикасында оқыту үрдісін қазіргі заманғы технологияларға көшіруге мүдделілердің бәрін серіктестікке шақыратын білім беруді ақпараттандыру форумдарын жыл сайын өткізу дәстүрге айналып келеді.

Ақпараттық – коммуникациялық технологиялар саласындағы алдыңғы қатарлы жетістіктерді пайдаланып, білімнің жаңа деңгейі мен сапасына қол жеткізуге ұмтылатын педагогтық және ғылыми қауымдастардың түрлі елдер іскерлік ортасы өкілдерінің басын қосатын үшінші Халқаралық Қазақстан мен ТМД елдерінің білімді ақпараттандыру форумы өтті. Форум жұмысы білім беруді ақпараттандыру үрдісін жетілдіру жолдарын болжауға бағытталды.

Қазақстан Республикасында қабылданған білім ақпараттндырудың мемлекеттік бағдарламалары еліміздің біртұтас дүниежүзілік білім кеңістігіне ену мүмкіндіктерімен байланысты білім беру сапасын ақпараттық тұрғыдан қамтамасыз етудің жаңа сатылық жүйесін жасауға бағытталған. Бағдарламаның жүзеге асуы білім мекемелерін компьютерлендіруге ғана емес, білім беруді ақпараттандыруды қамтамасыз ету әдістемесіне, ғылым мен тәжірбиенің өзара тәрбиеленуі байланысына тәуелді. Қазіргі кездегі компьютерлік технологияның даму деңгейі жаңа дәуірдің мультимедиялық, телекоммуникациялық мүмкіндіктері мен артықшылықтарын көрсететін, толыққанды сапалы, нақты алғы шарттар болып табылады. Бұндай мүмкіндіктерді жүзеге асыру үшін білім саласында да, сондай-ақ қазіргі кездегі ақпараттық коммуникациялық технологияны дамыту саласында мамандарды біріктіруге күш салуда.

<Қазақстан Республикасы ұлттық ақпараттық инфроқұрылымын қалыптастыру мен дамыту> мемлекеттік бағдарламасы компьютерлік технологияларды білім сапасында кең қолдану ісін дамытуға көп көңіл бөліп отыр. Ендігі бағыт-сол компьютерлік технологияны тұрақты жұмыс істейтін күйде ұстап, білім сапасындағы жаңа технологияларды пайдаланып, кез келген пән мұғалімдерін электрондық оқу құралдарын даярлау, қолдану ісіне жұмылдыру ісімен жалғасуы тиіс.

Білім жүйесін ақпараттандыру ісін әрі қарай дамыту барлық пәндер бойынша компьютерлік оқулықтады кеңінен оқу процесіне негізу арқылы оқу жүйесін жаңа сатыға көтеру болып табылады. Сонда ғана білімді ақпараттандыру ісінің нақты эконмикалық тиімділікке қол жеткізуге мүмкіндік беретіні мол.