«Қыз » ең қасиетті сөз

«Қыз » ең  қасиетті   сөз. Қасиетті  болатыны   бүкіл   адамзат  қыздан  тарайды: қыз  келін   болады,  келін   анаға   айналады, ал ана деген   зор  дәрежеге  жетеді.  Осы  үшеуі  арқылы  ұрпақ   өсіріп, ұлт   қатарын  көбейтеді.  Ұлттың  бойындағы   бар   жақсы  қасиеттерді-  тілін, дінін, әдет- ғұрпын,  салт- санасын,  дәстүрін  немересіне, немересінен, шөбересіне  жеткізкші, дамытушы, әрине, әйел- ана. Халқымыздың   ырысты  ынтымағын  береке – бірлігін, туыстың  татулығын   іске асыратын  да  әйел- ана.  «Ағайын   тату  болса- ат  көп, абысын   тату  болса – ас  көп»   деген  ұлағатты  сөз  осыдан  туса  керек.  Қазіргі  біз  өмір  сүріп  жатқан   қоғамға  тоқталсақ- тәуелсіз, еркін  еліміз  осы  заманның  даму  үрдісі   жылдамдығымен  зымырап  келеді.  Алдағы мақсат- дамыған  елу  елдің қатарына   ену.  Ал  қоғам  да  уақыттан  қалмай, ортамызға  келген  жаңа  дүниелерге   еніп,  қалыптасу  үстінде.  Сондықтан  қоғам  уақыт  талабына  сай  өмір сүру  үшін, заман, адамдардан  жеке  тұлғалық   факторларды  талап етеді.  «Орта түзер  ойыңды,  ойың  түзер  бойыңды»  - деп,  Абай  атамыз  айтқандай,  мемлекеттік  тұрғыда  назар  аударуыды  қажет  ететін  ұлттық  сана – сезім, тәрбие бар.  Осы   орайда-  болашақ  сүйікті  жар,  ардақты  ана- қыз  баланың алар  орны  ерекше.  Мектеп  жасындағы  қыз  балалар  тәрбиесін   негізінен  үш  кезеңге  бөлуге  болады. Бастауыш  сыныптар  кезеңіндегі   тәрбиенің   мақсаты тазалыққа, ұқыптылыққа, жинақылыққа  үйрете  отырып,  баланың  көп  білуге  құштарлығын арттыру, кітап  оқу  мәдениетін  дамыу. 5-8 сыныптар  арасында  алғашқы  кезеңіндегі  тәрбие  түрлері  әрі   қарай  дамытыла   түседі.  Бұл   тұста,  жас  ерекшелігіне  қарай,  қыз  бала  анасынан   ешнәрсе  бүкпейді.  Қит  еткен  нәрсенің   бәрін  айтып  келеді. Сол  шыншылдығымен   ашықтығын  пайдаланып,  қыз  баланың  келешегіне  ең  керекті  нәзіктік, ілтипаттылық, үлкенді  сыйлау, кішіге  қамқор  болу,  тұрақтылық  сияқты  мінездерді  қалыптастыру  керек. Сонда  бұл  сипаттар  келешекте  жарасымды  жар,  аяулы  ана,  қоғамымыздың  белсенді  мүшесі  болатын  қыз  баланың  бойынан  әр  қашан  нұр  болып  төгіледі.   Үшінші   кезең 9- 11 сыныптарды  қамтиды.  Бұл  аралықтағы  тәрбие  алдыңғы   кезеңдермен   тығыз  байланысты.   Адамға  деген  мейірім  бала  кезден,  ең  жақын  адамын  сүюден  басталады.   Сондықтан   әрбір  қыз  балаға  ата- анасын, туыстарын,  ұстазын  сыйлап, қадірлей  білуді  үйретсе, болашақта  одан  елін,  жерін,  халқын  сүйетін, өз  шаңырағын  ардақтайтын,  балаларын  жанындай  жақсы  көретін  қамқор  ана, қайратты  жан, нәзік  ару  шығары  сөзсіз.  Тек  өз ұлтын, тілін сүйіп, қастерлейтін  адам  ғана  сонау  әлімсақтан мирас  болып   келе  жатқан  ата- ананы, үлкенді  сыйлау,  кішіге  қамқорлық, мейірбандық, инабаттылық   сияқты  ізгі  қасиеттердің  иесі  болады.  Қыздарымыз   осындай  ұлт  жандылығымен,  өзіне  тән  нәзіктігімен, сүйкімділігімен  және рухани  тазалығымен  ерекшеленуі  тиіс.  Ар – намысын  жоғары  ұстай  білген  қыз  ғана  жұрт  алдында  әрдайым  сыйлы. Осы  орайда  уақыт  сынына  қарай   кейбір   қазақ  қыздары бұзылу  қауіпін  бастан  кешіруде. Олардың  бірсыпырасының  әрекеттері  ұлттық  психологиядан   ауытқып  бара  жатқаны  байқалады   ар  сақтау, ұятты  білу, үлкенді  ардақтау, кішіні   құрметтеу, адамды сыйлау  ұмытылып   барады,  деуге  болады. Ұлы  Отан  соғысының   ардагері, Халық  жазушысы  Әзілхан   Нұршайықовқа  «21 ғасырдың   қыздары   туралы  пікіріңіз  қандай? » деген   сұрақ  қойғанда  - Қазіргі  қыздардың  түрі, түсі  бұрынғы  ғасыр  қыздарына  ұқсағанымен   бұлар  ұлттық  үлгіден   ауытқып  бара  жатыр. Қазір  көптеген   қыздар   ана  тілінен  алыстап, ұлттық  дәстүр, салт- санадан   мақұрым   болып  барады.  Олар  үйде  де, көшеде  де, мекемеде  де  қазақша  сөйлеспейді.  Қазақ   кітаптарын  оқымайды. Радио,  теледидардан   қазақ  тіліндегі  хабарларын   тыңдамайды.  Қазақ  тілінде   ән   салынып,  қазақ  күйлері  тартылып  жатса,  ол  каналды  өшіре  салады. Қазақтың   тамаша   ұлттық салт- дәстүрлерінен   мүлде  хабарсыз. Оны  білгілері  де  келмейді.  Бір  сөзбен айтқанда, қазіргі  қазақ  қыздарында  ұлттық  рух  жоқ.  Қазіргі   қыздар  тарқылдап   күледі,қайқаңдап  жүреді.  Үлкендерге  ізет  жасауды  білмейді- ұлттық  сыпайлық  жоқ.  Қазіргі   қыздар  махаббатты  қор  етті.  20- ғасырдың   қыздары   жасырын   жердің  бәрін   жауып  ұстайтын  денені  жалаңаштап   ұстау  сән   емес, санасыздыққа  апаратынын   ұмытпаңыздар,  айналайындар»  деп  пікірін  білдірген.    

Қостанай  облысы

Амангелді  ауданы

Б. Қолдасбаев атындағы  жалпы  білім  беретін орта  мектебінің

Тифлопсихологы  Тулеубаева  Шынар Базаровна