Ашық сабақ. Сын есім.

Тақырыбы: Сын есім

Cынып:  6

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік: сын есім туралы түсініктерін қалыптастыру, сын есім туралы жалпы мағлұмат беру, сын есімнің сындық қасиетін ашу;

ә) дамытушылық: түрлі әдістерді пайдалана отырып, өқушылардың ой-қабілеттерін, сөздік қырларын, байқағыштық қасиеттерін дамыту;

б) тәрбиелік: сөздің мағынасына мән беруге тәрбиелеу, білім алуға, оқуға деген құштарлық сезімінің артуына ықпал ету.

Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгерту.

Сабақтың әдісі: ақпараттық технологияны қолдану, проблемалық сұрақтар қою, түсіндіре жинақтау, топпен жұмыс, ойын әдісі.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, тест сұрақтары, үлестірмелі қағаздар.

Сабақтың құрылымы:

І. Үй жұмысын тексеру

ІІ. Үй жұмысын қорытындылау (сұрақ-жауап әдісі)

ІІІ. Жаңа сабақ

ІҮ. Оқулықпен жұмыс (жаттығу орындау)

Ү. Кеспе қағаздармен жұмыс (топпен жұмыс)

ҮІ. «Үндемес» ойыны

ҮІІ. Жаңа сабақты пысықтау (тест сұрақтары)

ҮІІІ. Үйге тапсырма

ІХ. Бағалау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

а) Амандасу.

Психологиялық дайындық.

Балалар, мен бүгінгі сабағымызды мына өлең жолдарымен бастайын:

Қазақ тілі - өз тілім, ана тілім,

Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.

Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені

Балалығым, бақытым қазақ тілім – дей келе кемеңгер ғұлама ақын-жазушыларымыздың тілі қазақ тілі сабағымызды бастаймыз.

ІІ. Танымдық қабілетін арттыру.

Проблемалық сұрақ.

1.     Қазақ тілі өз дәрежесінде деп ойлайсыңдар ма?

2.     Ата заңымызда мемлекеттік тіл туралы нешінші бапта айтылған?

3.     Тіл мәртебесін көтеру үшін сен не істер едің?

ІІІ. Үй тапсырмасы.

Дара зат есімдерді бір бөлек, күрделі зат есімдерді бір бөлек жазып келу.

Дара зат есімдер	Күрделі зат есімдер

Сұрақтар қоя отырып өткен сабақты қорытындылау.

1.     Қазақ тілінде неше сөз табы бар?

2.     Зат есім дегеніміз не?

3.     Жалқы есімге мысал келтір.

4.     Деректі зат есім, мысал келтір.

5.     Дерексіз зат есім, мысал келтір.

ІҮ. Жаңа сабақты түсіндіру.

Жаңа сабақты жазбас бұрын тақтадағы бейнесөзді шешіп көрелік. Бейнесөзде қоржын мен киіз үйдің есігі бейнеленген. Қоржынның алдыңғы 4 дыбысын алып тастап, орнына «с» дыбысын қойып, есіктің соңғы дыбысын алып тастап, «м» дыбысын қойсақ қандай сөз шығады?

Балалар:

«Сын есім» дейді.

Яғни, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы – сын есім.

Заттың сынын, сапасын, мөлшерін, көлемін білдіріп, қандай? қай? деген сұрақтарға жауап беретін сөздерді сын есім деп атаймыз.

                            қандай?                                                                              қандай?

                           жақсы                                                                                    қызыл

 

бала                   ақылды                                                доп                             домалақ

                           әдепті                                                                                        үлкен

Сын есімнің мынадай маңызды белгілері болады.

Заттың түсін білдіреді	ақ (қағаз), көк (сия), сұр (бұлт), т.б.
Заттың дәмін білдіреді	ащы (пияз), тұщы (су), тәтті (қауын), т.б.
Заттың көлемін білдіреді	биік (үй), тар (бөлме), ұзын (ағаш), т.б.
Заттың сапасын білдіреді	Жақсы(сөз), тентек (бала), сараң (адам), т.б.

Ү. Оқулықпен жұмыс.

129 - жаттығуды орындау.

ҮІ. Кеспе қағаздармен жұмыс. (топпен жұмыс)

І топ.

Мақалдың ішінен сын есім сөздерді тауып, сұрақ қоя отырып дәлелдеу.

1.     Өнер алды – қызыл тіл.

2.     Кең киім тозбайды.

3.     Аш адам ұрысқақ, ақсақ қой тырысқақ.

4.     Қатты жерге қақ тұрар.

5.     Әдепті бала ата-анасын мақтатар,

Әдепсіз бала ата-анасын қақсатар.

ІІ топ

Сын есімдерді зат есімдермен сәйкестендір

Қызыл Ауыр Тентек Ыстық Тәтті

бала нан көйлек жүк кәмпит

.

ІІІ топ

Биік үй, жақсы бала, ащы пияз, тәтті тоқаш – сөйлем құра.

ҮІІ. «Үндемес» ойыны.

Жаңбыр, әдемі, қағаз, жасыл, бұлт, аласа, кішкентай, ағаш, суық, сұр, нәзік,  жер, көңіл, қол, ұзын, сараң, сұлу, оқушы, ауа, салқын, аспан, жұмсақ, теңіз.

ҮІІІ. Жаңа сабақты пысықтау.

Тест сұрақтары

1-нұсқа

1. Көп нүктенің орнына керекті сын есімді жазыңдар.

… адам – елдің ырысы,

… жер – жанның тынысы.

а. жақсы, бай

ә. оқыған, таулы

б. жақсы, жақсы.

2. Заттың түрін, сапасын, түсін білдіретін сөздерді не дейміз?

а. Сын есім

ә. етістік

б. зат есім

3. Артық зат есім сөзді көрсет.

а. әдемі

ә. терезе

б. ақкөңіл

4. Төмендегі сөздерден «қандай» сұрағына жауап беретін сөзді тап.

а. сиыр

ә. жылқы

б. суық

5. Сын есім қандай сұрақтарға жауап береді?

а. қандай? қай?

ә. кім? не?

б. қандай? қайтті?

2-нұсқа

1. Желсіз түнде жарық ай – сын есімді тап.

а. желсіз, жарық

ә. түн, ай

б. жарық ай

2. «ұлттық» сөзіне сәйкес келетін зат есімді тап.

а. қыз

ә. киім

б. көлік

3. Заттың сынын, сапасын, түрін, түсін білдіретін сөздерді … дейміз.

а. Зат есім

ә. Етістік

б. Сын есім

4. Сын есімді қатарды көрсет.

а. сары, кішкентай, қатты

ә. Айжан, Жанар, Сая

б. тамақ, тұз, тас

5. Мақалды толықтыр.

… адам - сасқалақ

а. Ақылсыз

ә. Сабырлы

б. Шешен

Дұрыс жауабы:

1- нұсқа                      2 - нұсқа

   1- б                                 1 - а    

   2 – а                               2 - ә

   3 - ә                                3 - б

   4 – б                               4 - а

   5 – а                               5 – а

«5» - қате жоқ

«4» - 1 қате

«3» - 2 қате

«2» - 3 қате

ІХ. Үйге тапсырма.

Сын есім. 130-жаттығу

Х. Бағалау.