Ашық сабақ. Тақырыбы: "Ас қорыту мүшелері "

8-сынып ашық сабақ   «Ас қорыту мүшелерінің құрылысы»

Сабақтың мақсаты:

1.Ас қорыту жүйесінің ерекшелігін көрсету;

2.Оқушылардың талдау, синтездеу, салыстыру, қорытындылау, ойлау қабілеттерін дамыту;

3.Тамақ ішу, оның сапасын және сақталу мерзімін, ыдыстың таза болу ережелерін сақтау жөнінде өзін-өзібақылау дағдысын қалыптастыру.

Сабақтың құрылымы:                                                         

1.Ұйымдастыру                    

2. «Ер дәулеті-еңбек» бөлімі –үй тапсырмасын тексеру.

3. «Білгенге маржан» -негізгі бөлім.

4. «Бәрін білгім келеді» - қорытындылау

5. «Бейнет түбі-зейнет» - бағалау

6.Үйге тапсырма

Үй тапсырмасы тақырыбы:       Ас қорыту жүйесі.     Ас қорытудың маңызы

Ас тұрған жерде ауру тұрмайды. (Халық даналығы)

2. «Ер дәулеті -еңбек» бөлім)-үй тапсырмасын тексеру

І) Тапсырма                      Сабақты суретте.

1.Нәруыздар, көмірсулар, майлар, минералды тұздар, су мен витаминдер қандай заттар ? (қоректік заттар)

2.Нәруыз қандай азық-түлікте болады және адам ағзасы күніне  қанша мөлшерде нәруыз қажет етеді ? (ет, балық, жұмыртқа, сүзбе. 100г)

3.Көмірсулар қандай азық-түлікте болады? Күнделікті өмірде көмірсуға тәуліктік қажетсіну мөлшері? (картоп, ұн, жарма, қызылша, басқа көкөністер мен жемістерде.400-500г)

4.Май қандай азық-түлікте болады? Күніне ағзаға қанша май қажет? (сүт өнімдері, жұмыртқа, ет және бірқатар өсімдіктекті тағамдарда майлар көп мөлшерде кездеседі.80-90г)

5.Организмнің негізгі құрылыс материалы -    (нәруыз)

ІІ)  Тапсырма                            Ас қорыту жүйесі

1-Асты дұрыс пайдалану туралы ғылым? (Диетология)

2-Ас қорыту дегеніміз не ? (тамақ өнімдерінің  едәуір қарапайым, организмге сінімді заттарға ұсақталу және ыдырау процестері ас қорыту деп аталады.)

3-Адам денесіндегі судың орташа мөлшері қандай ? (60-65%)

Органикалық заттар

1-Негізгі энергия қоры ? (көмірсулар)

2-1 тәулікте ересек адамға қажетті май мөлшері ? (80-90г)

3-Нәруыз қандай тағамдар құрамында кездеседі ? (ет, балық, жұмыртқа, сүзбе, бұршақтарда т.б)

Минералды заттар

1-Ересек адам тәулігіне қажет ететін су мөлшері? (1,5-2,5л)

2-Адам ағзасына қажетті тәуліктік  тұз мөлшері?(10г)

3-Көмірсулардың қажетті тәуліктік мөлшері? (400-500г)

Витаминдер

1-Витаминдерді алғаш тапқан ғалым? (Николай Иванович Лунин)

2-Витамин жетіспеушілігінен туындайтын ауру ?( авитаминоз)

3-Иммунитетті арттыратын витамин? (С )

3.Жаңа сабақтың тақырыбы:     « Ас қорыту мүшелерінің құрылысы »

Ас қорыту жұйесі

Ауыз қуысы                 жұтқыншақ                  өңеш            асқазан                 

Аш ішек               тоқ ішек              тік ішек

Ас қорыту жолы қабырғасы

Ішкі(сілемейлі

қабық) Қан тамырлары                Ортаңғы              Сыртқы   

 мен лимфа тамырлары               Бір ыңғай              Дәнекер ұлпасы

 болады                                      салалы бұлшық ет      

Ауыз қуысы  тіс           ұрт            жұмсақ, қатты таңдай             тіл                 

ерін    тіл-сілемейлі қабықпен жабылған, тамырлары мен жұйкелері көп, қозғалмалы бұлшық етті мұше

                                                       Тіл

                                 Асты         шайнау      сөйлеу       дәм сезу

                              қозғалту       

Асқазан –асқазанға тамақ келіп түскенде, ол созылады.Оған түскен ол қоймалжың затқа айналады.

Аш ішек-аш ішекте тамақты ыдырататын әр түрлі энзимдер бар.Аш ішектегі тамақ 6 сағатқа дейін сақталады.

Тоқ ішек-тамақтың қорытылмаған қалдықтары  тоқ ішекке түседі.Тоқ ішекте витаминдерді сіңіруге көмектесетін зиянсыз бактериялар бар.

4. «Бәрін білгім келеді» бекіту тапсырмалары

1.     «Нақты сандар»

10г –тұз мөлшері;     1500г –бауыр;    5-6м   -ашішек ;       80-90г –май-ң мөлшері;

   2-3л  -асқазанның сыйымдылыңы;   3-10сағат –қарында ас болып, сөлдің әсерінен қорытылады;   60-65%-адам дене салмағ ;     11-13см  -жұтқыншақ қзындығы  ; 

100г  -нәруыз ;   2-2,5 л  су.

2.Мылқау сурет, суретте берілген мүшелерді ретімен ата?

1-баыр;  2-өңеш;   3-асқазан;  4-ұйқы безі;  5-ұйқы безінің өзегі;  6- ұлтабар;  7-өт өзегі;  8-өт.

3.Сәйкестендіру тесті:

1.Бауыр                                  а)қорытылмаған заттар өтеді

2.Соқыр ішек                        ә)астың сінуіөтеді

3.Ұлтабар                              б)ең үлкен без

4.Аш ішек                             в)құрт тәрізді өсінді

5.Тоқ ішек                            г)жұтқыншақтан кейін орналасқан мүше

6.Өңеш                                ғ)аш ішектің жуан бөлігі.

Жауаптары:

1.     Б      2.В      3.Ғ    4.Ә      5.А      6.Г

Денсаулықты қорғайыншы, қорғайыұ,

Әдептен біз озбайықшы,  озбайық  !

Табиғатты қорғап жүріп бәріміз,

2030-ға сыйлық етіп жолдайық.

5. «Бейнет түбі -зейнет» бағалау бөлімі.

6.Үйге  тапсырма:  §43  оқу, кесте толтыру, сурет салу, ас туралы мақал-мәтелдер жазып алу.      

Тест тапсырмалары

1.Адам денесіндегі судың орташа мөлшері қандай ?

А)20-25%

Ә)0,6-5,0%

Б)60-65%

2.Адам организіміне өзгеріссіз сінірілетін зат ?

А)көмірсулар, нәруыздар

Ә)минералды тұздар

Б)су

3.Нәруыздың қажетті тәуліктік мөлшері?

А)80-90г

Ә)100г

Б)400-500г.

4.Көмірсулардың қажетті тәуліктік мөлшері?

А)80-90г

Ә)100г

Б)400-500г

5.Адамда асқорыту жолының ұзындығы?

А)3-5м

Ә)8-10м

Б)15-18м

6.Дәм сезу рецепторлары қайда орналасқан?

А)жұмсақ таңдайда

Ә)ұрттың сілемейлі қабығында

Б)тілде

7.Ас қорыту және тыныс жолдары қай жерде қиылысады?

А)ауызқуысында

Ә)жұтқыншақта

Б)өңеште

8.Ас қорыту жолында асқазаннан  кейін не орналасады?

А)ашішек

Ә)тоқішек

Б)ұлтабар

9.Ас қорыту жүйесіне жатпайтын мүше?

А)жұтқыншақ

Ә)өңеш

Б)кеңірдек

10.Ұйқы без өзегі қандай мүшеге ашылады?

А)асқазанға

Ә)өт қабығына

Б)ұлтабарға.

Жауаптары:

1.Б      2.Б   3.Ә    4.Б   5.Ә   6.Б   7.Ә    8.Б   9.Б    10.Б

Сабақтың құрылымы:                                                         

1.Ұйымдастыру                    

2. «Ер дәулеті-еңбек» бөлімі –үй тапсырмасын тексеру.

3. «Білгенге маржан» -негізгі бөлім.

4. «Бәрін білгім келеді» - қорытындылау

5. «Бейнет түбі-зейнет» - бағалау

6.Үйге тапсырма