Авторская программа "Химия ауыл шаруашылығында"

Нығыман Алшынов атындағы

Жалаулы орта мектебі

Химия пәнінен 9 сыныпқа арналған

«Химия ауыл шаруашылығында» атты факультативтік курс бағдарламасы

Пән мұғалімі: Кәкімова Д.Е.

2013 – 2014 оқу жылы

Түсініктеме

     «Химия ауыл шаруашылығында» факультативтік курс бағдарламасы Қазақстан Республикасы Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт негізінде жасалынған.

     Курстың құрылымы оқушылардың өздігінен іскерліктерін дамытуға арналған. Аптасына 1 сағат. Барлығы 34 сағат.

    Ауыл шаруашылығын өркендету алда тұрған үлкен міндеттердің шешілуінде химия ғылымдарының орасан зор қажеттілігін өмір талабының өзі дәлелдеуде. Ауыл шаруашылығында химияның жетістігін тиімді пайдалану егіншіліктен алынатын дақылдардың түсімін молайтуға, мал шаруашылығының өнімін арттыруға, еңбек өнімділігін көтеруге кең жол ашады.

       Тыңайтқыштарды топырақтың қасиеттеріне, өсімдіктердің ерекшелігіне және ауа райына байланысты тиімді пайдалану нәтижесінде егістік дақылдардан барынша мол өнім алуға болады.  Ауыл шаруашылық дақылдарында кездесетін аурулар мен зиянкестерді химиялық жолмен жою да, түсімнің мол алуына мүмкіндік береді.

      «Химия ауыл шаруашылығында» курсы окушыларға агрономияның негізгі ұғымдары мен заңдылықтарын үйретеді.

Химия ауыл шаруашылығында

Курстың негізгі мақсаты:

-         өсімдіктерді қоректендіру мәселелерін, топырақ анализінің  осы заманғы әдістерін, өсімдіктер мен тыңайтқыштарды, ауылшаруашылық өндірісін химияландырудың негізгі бағыттармен таныстыру;

-         өсімдіктер физиологиясы мен тыңайтқыштар химиясы негізінде оқушыларға егін шаруашылығының практикалық мәселелерін, өсімдіктерді ұқсатудың негізгі әдістерін және ауыл шаруашылық өнім сапасын арттыру тәсілдермен таныстыру.

Курстың міндеттері:

-         курста алған білімдерін одан әрі терендететуге мүмкіндік тудыру;

-         оқушылардың өздігінен жұмыс істеуге ықпал жасау;

-         химиядан алған білімдерін пайдаланып , оқушыларға қәсіптік бағдар беру, сұраныс тудыратын мамандыққа ьаулу;

-         оқушыларды иөз бетінше сарамандық, зертханалық жұмыстар жүргізуге , тақырыптарға сәйкес есептер шығаруға үйрету;

-         жаңа ақпараттық технология әдістерін (элетрондық оқулық, интерактивті тақта) қолдану арқылы терең білім беру , пәнге қызығушылықтарын арттыру.

-          

 Курстың мазмұны мен құрылымы

1.     Кіріспе  1 сағат. Химия – Қазақстан маңдай алды ғалымы.

2.     Топырақ және өсімдік 7с.

Химия және егін шаруашылығы. Топырақтың негізгі морфологиялық белгілері, қасиеттері.  Топырақтағы негізгі химиялық элементтер. Химиялық элементтердің өсімдікте таралуы және биологиялық әсері. Өсімдіктерге қажетті қоректік заттар . Топырақ құнарлылығын сақтап қалу шаралары.

Өсімдіктерді химиялық қорғау шаралары.

№1сарамандық жұмыс

№2 сарамандық жұмыс

Тыңайтқыштар және олардың маңызы   ( 10 сағат)

Тыңайтқыштардың маңызы және оларды жіктеу. Органикалық тыңайтқыштар олардың түрлері , өсімдікке сіңірілуі. Минералды тыңайтқыштардың түрлері. Азот аштығының белгілері және оны болдырмау шаралары. Фосфор жетіспеуінін белгілері және оны болдырмау шаралары. Калийлі тыңайтқыштар. Құрамалы тыңайтқыштыр , олардың маңызы. Микротыңайтқыштар. Бактериялық тыңайтқыштар.Тыңайтқыштарды қолданудың негізгі принциптері.Тыңайтқыштарды қолдану мерзімдері

Сан есептер. Тыңайтқыштардың құрамын есептеп шығару

Мал шаруашылығы, егін шаруашылығы және су (5 сағат)

Қазақстандағы таза су мәселесі. Қазақстанның минералды су көздері. Су және оны ластандырушы заттар. Өсімдікке қажетті суды пайдалану. Мал шаруашылығы. Химиялық  қалдықтармен сулардың ластануы. Егін шаруашылығы.

Қоршаған ортаны қорғау  ( 7сағат)

Химия және өсімдік қорғау құралдары. Өсімдікті құрайтын құралдарды жіктеу. Арамшөптерден қорғауға  қолданылатын химиялық құралдар. Адам және табиғат. Химиялық – экологиялық білім берудің негізгі аспектілері.Жоғарғы молекулалы заттарды ауыл шаруашылығында пайдалану. Химия ауыл шаруашылығында. Ауылдың гүлденуі – елдің гүлденуі.

Есептер шығару  ( 2сағат) Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы зат шығымының массасын есептеу

Қорытынды        (2сағат)

Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

Білу:

-         өсімдіктерді қоректендіру мәселелерін,

-         топырақ анализінің осы замаңғы әдістерін,

-         адамның шаруашылық әрекетінің сыртқы ортаға әсерін,химиялық ластанудың көздері мен себептерін , қоршаған ортаны химиялық ластанудан сақтау жолдарын,

Сипаттау;

-          ауыл шаруашылық химия және басқа химиялық өнімдерді дұпыс және қауіпсіз қолдануды,

-         тыңайтқыштардың түрлерін және олардың қолдану ерешеліктерін,

-         арамшөптермен  және ауыл шаруашылық зиянкестемен күрес жүргізудің химиялық әдістерін,

Түсіндіру:

-         адамның табиғатты пайдаланудағы және түрлендірудегі өзінің өндірістік –тұрмыстық қызметін ұйымдастырудағы жауапкершілігін,

-         химияның ауыл шаруашылығындағы жетістіктерін.

-         химияның адамзаттың шикі зат өндеу жаңармайжәне энергетикалық мәселелерін шешудегі маңызын,

Қолдана білу:

-         химияның негізгі заңдары мен теорияларын  химия бойынша теориялық және эксперименталды есептерді шешуге,

-         химия пәнінен алған білімдерінкүнделікті өмірде, тұрмыстық жағдайларда,

Есептей алу:

-         экологиялық мазмұндағы есептерді,

Әдебиеттер:

1.     А.А.Сударкина. Химия ауыл шаруашылығында.- Алматы. «Мектеп» ,1989

2.     Ж.Асанов . Химияның ауыл шаруашылығындағы ролі.-Алматы. «Қайнар», 1997

3.     «Химия мектепте» журналдары №2,2003, №4-5, 2004, №4-5, №2, 2006,

№1, 2012

4.     Ә.Бейсенова, Ж.Шілдебаев . Экология -  9с.- Алматы, 2005

Курстың оқу-тақырыптық жоспары

/аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат/

№	Тақырыбы	Сағат саны	Күні	Ескерту
1.      Кіріспе. 1 сағат
1.	Химия – Қазақстан маңдай алды ғылымы.	1	6.09
2.      Топырақ және өсімдік.  7сағат
2.	Химия және егін шаруашылығы.	1	13.09
3.	Топырақтың негізгі морфологиялық белгілері, қасиеттері.	1	20.09
4.	Топырақтағы негізгі химиялық элементтер.	1	27.09
5.	Химиялық элементтердің өсімдікте таралуы және биологиялық әсері.	1	4.10
6.	Өсімдіктерге қажетті қоректік заттар .	1	11.10
7.	Топырақ құнарлылығын сақтап қалу шаралары.	1	18.10
8.	Өсімдіктерді химиялық қорғау шаралары.	1	25.10
3.      Тыңайтқыштар және олардың маңызы.  10 сағат
9.	Тыңайтқыштардың маңызы және оларды жіктеу.	1	1.11
10.	Органикалық тыңайтқыштар олардың түрлері , өсімдікке сіңірілуі.	1	15.11
11.	Минералды тыңайтқыштардың түрлері.	1	22.11
12.	Азот аштығының белгілері және оны болдырмау шаралары.	1	29.11
13.	Фосфор жетіспеуінін белгілері және оны болдырмау шаралары.	1	6.12
14.	Калийлі тыңайтқыштар. Құрамалы тыңайтқыштыр , олардың маңызы.	1	13.12
15.	Микротыңайтқыштар. Бактериялық тыңайтқыштар.	1	20.12
16.	Тыңайтқыштарды қолданудың негізгі принциптері	1	27.12
17.	Тыңайтқыштарды қолдану мерзімдері	1	10.01
18.	Сан есептер. Тыңайтқыштардың құрамын есептеп шығару	1	17.01
4. Мал шаруашылығы, егін шаруашылығы және су. 5 сағат
19.	Қазақстандағы таза су мәселесі. Қазақстанның минералды су көздері.	1	24.01
20.	Су және оны ластандырушы заттар. Өсімдікке қажетті суды пайдалану.	1	31.01
21.	Өсімдікке қажетті суды пайдалану.	1	7.02
22.	Химиялық  қалдықтармен сулардың ластануы.	1	14.02
23.	Егін шаруашылығы.	1	21.02
5. Қоршаған ортаны қорғау.   7сағат
24.	Химия және өсімдік қорғау құралдары. Өсімдікті құрайтын құралдарды жіктеу.	1	28.02
25.	Арамшөптерден қорғауға  қолданылатын химиялық құралдар.	1	7.03
26.	Адам және табиғат.	1	14.03
27.	Химиялық – экологиялық білім берудің негізгі аспектілері.	1	4.04
28.	Жоғарғы молекулалы заттарды ауыл шаруашылығында пайдалану.	1	11.04
29.	Химия ауыл шаруашылығында.	1	18.04
30.	Ауылдың гүлденуі – елдің гүлденуі.	1	25.04
6.      Есептер шығару.   2сағат
31-32.	Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы зат шығымының массасын есептеу	2	2.05 9.05
7.      Қорытынды. 2 сағат
33-34.	Курс бойынша тақырыптарды қайталау.	2	16.05 23.05

Ақтоғай ауданы Жалаулы орта мектебінің химия мұғалімі

Кәкімова Д.Е.-ның 8 сынып оқушыларына арналған «Химиялық есептер шығарудың тиімді тәсілдері» атты факультативтік курс бағдарламасына

ПІКІР

     «Химия ауыл шаруашылығында» факультативтік курс бағдарламасы Қазақстан Республикасы Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт негізінде жасалынған.

     Курстың құрылымы оқушылардың өздігінен іскерліктерін дамытуға арналған. Аптасына 1 сағат. Барлығы 34 сағат.

    Ауыл шаруашылығын өркендету алда тұрған үлкен міндеттердің шешілуінде химия ғылымдарының орасан зор қажеттілігін өмір талабының өзі дәлелдеуде. Ауыл шаруашылығында химияның жетістігін тиімді пайдалану егіншіліктен алынатын дақылдардың түсімін молайтуға, мал шаруашылығының өнімін арттыруға, еңбек өнімділігін көтеруге кең жол ашады.

       Тыңайтқыштарды топырақтың қасиеттеріне, өсімдіктердің ерекшелігіне және ауа райына байланысты тиімді пайдалану нәтижесінде егістік дақылдардан барынша мол өнім алуға болады.  Ауыл шаруашылық дақылдарында кездесетін аурулар мен зиянкестерді химиялық жолмен жою да, түсімнің мол алуына мүмкіндік береді.

      «Химия ауыл шаруашылығында» курсы окушыларға агрономияның негізгі ұғымдары мен заңдылықтарын үйретеді.

       Қорытынды. «Химия ауыл шаруашылығында»  атты факультативтік курс бағдарламасын жалпы білім беру мектептерінде қосымша компонент  ретінде қолдануға болады.