Башҡорт әҙәбиәте, Факиһа Туғыҙбаеваның "Яңы күлдәк" хикәйәһе, 6 класс.

Тема:Ф.Туғыҙбаева. Яңы күлдәк. Ялғауҙарҙың төрҙәре.
Маҡсат: Уҡыусыларҙың логик фекерләү ҡеүәһен, һөйләү телмәрен үҫтереү.
Ф.Туғыҙбаеваның «Яңы күлдәк» хикәйәһен үҙләштереү.
Төрлө һөнәр эйәләренә хөрмәт тойғоһо тәрбиәләү.
Йыһазландырыу: дәреслек, проектор....
Дәрес барышы: Ойоштороу моменты. Психологик инеш.
Шиғыр.
Һаумыһығыҙ! Хәйерле көн! Тағы бер матур көн тыуҙы. Тирә яғығыҙға ҡарағыҙ әле, Шул матурлыҡты һеҙ күрҙегеҙме? Класыбыҙҙала йылы, Мин Шамонин мәктәбе уҡытыусыһы һеҙгә дәрес бирергә килдем. Бөгөнгө дәрестең уңышы, уҡыусылар һеҙҙән дә. Дәрестә матур ғына ҡатнашып ултырһағыҙ, бөтәбеҙҙең дә күңеле булыр.
Уҡыусылар, дәрестә үҙ-үҙегеҙҙе баһалар өсөн йылмайликтар алып килдем, Бик матурҙар, улар һеҙҙең һәр бер яуабығыҙҙы дәртләндереп торорҙар,дәрес аҙағында иң күбе кемдә булғанын һанарбыҙ.

Тел шымарткыс.пофессия менән

Һа-һа-һа - һатыусы

Тө-тө-тө - төҙөүсе

Тә-тә-тә - тәрбиәсе

Сы-сы-сы - ашнаҡсы

Бер эш тәҡдим итәм. Нимә тураһында һөйләшәсәкбеҙ? Ошо эште эшләп алайыҡ әле.
Слайдта. Һөнәр эйәһе һүрәттәре ялғауҙарҙы ҡыҙыл менән яҙырға
Йырсы сы 3-сө бағана
Һатыусы сы һатыусы(сы ҡыҙыл м)
Төҙөүсе се ...
Бейеүсе се

Һатыу+сы сразу магнит менән йәбештер.
Ошонда ниндәй һүҙҙәр йәшеренгән? Ҡуйып сыҡтыҡ.
Уҡыусылар, нимә тураһында һөйләшәсәкбеҙ? Ошо кешеләрҙе бер һүҙ менән кемдәр тип әйтеп була? ( Профессия-һөнәрҙәр)
Тимәк, уҡыусылар һөнәр тураһында һөйләшәсәкбеҙ.
Иғтибар менән ҡарағыҙ әле, тағы нимә тураһында һүҙ алып барырбыҙ икән, икенсе бағанаға ҡарағыҙ әле –сы, -се нимә тип аталалар.һатыусы нишләп ҡыҙыл менән икән? (ялғауҙар)
Ошо теманы үҙл өсөн ниндәй эштәр башҡарасаҡбыҙ.ниндәй маҡсат ҡуябыҙ: (уҡырбыҙ, һөнәр эйәләре тураһында һөйләшербеҙ)
Слайдка сығарам Маҡсатты укырға һор яуап бирергә
Бөгөн һөнәрҙәр тураһында һөйләшербеҙ һәм һөнәр кешеләрен атаған һүҙҙәрҙә ниндәй ялғауҙар булыуын белербеҙ.
1. Кеше һөнәрҙе нисек һайлай? Ул ниндәй һөнәр булырға тейеш? ( кеше яратҡан эшен эшләй, һөнәрен һайлай, һайлаған һөнәре кешегә тормошта матур, етеш йәшәргә ярҙам итә).
Уҡыусылар, ә кем һөнәрҙе матурлай? Был һорауға яуапты Ф.Туғыҙбаеваның «Яңы күлдәк” әҫәрендә эҙләрбеҙ.
Ә хәҙер дәфтәрҙәрегеҙҙе асығыҙ, бөгөнгө числоны, яҙып ҡуйығыҙ.Слайд- ( Егерме алтынсы ғинуар. Класта эш. Ф. Туғыҙбаева. Яңы күлдәк әҫәре.)
Иғтибар менән тыңлап ултырығыҙ, тексты тыңлағандан һуң һорауҙарға яуап бирәсәкбеҙ. Уҡыусылар, әйтегеҙ әле, Ф. Туғыҙбаева тураһында ишеткәнегеҙ бармы? (балалар яҙыусыһы). Уның тураһында мәғлүмәт биреп китәйем.
Был журнал(Аҡбуҙат журналын күрһәтәм) һеҙгә танышмы? Ф. Туғыҙбаева ошо журналдың баш мөхәррире булып оҙаҡ йылдар эшләне. Әле лә ул яңынан-яңы әҫәрҙәре менән уҡыусыларын ҡыуандырып тора. Ф. Туғыҙбаева Башҡортостандың халыҡ шағирәһе тигән юғары исемгә лайыҡ. Ул балалар өсөн бик күп шиғырҙар, хикәйәләр ижад итә. Алда һеҙ улар менән танышасаҡһығыҙ әле.

- Әйҙәгеҙ әле текстағы аңлашылмаған һүҙҙәр менән танышып үтәйек.

Яғымлы - добрая

Әхирәт - подруга

Һоҡланыу - восхищаться

Һыҙлау - болеть

Аптырау - растеряться

Ҡалпаҡ - головной убор

Йыуата - успокаивает

Тексҡа күсәм.Уҡыйым, иғтибар менән тыңлап ултырығыҙ. (фонояҙма)

1.     Хикәйәлә нимә тураһында һүҙ бара?(

2.     Гөлниса үҫкәс кем булыр икән? Нисек уйлайһыгыҙ?

Гөлнисаның кем булыры асыҡ әйтелмәһә лә , ул ниндәй һөнәр һайлаһа ла, моғайын тормошта үҙ һөнәрен белгән яҡшы белгес булыр.

Ял минуты. Һөнәрҙәр һүрәттәрен йәбештереп сығам......

Уҡыусылар, бик  күп һөнәрҙәр әйттегеҙ. Үҫкәс кем булырға теләйһегеҙ?

Бер баланың бәләкәй генә иншаһын укып китәбеҙ.

Мин уҡытыусе булам.

Минең әсәйем бейеүсы.

Атайым төҙөүсы.

Малай һөйләмдәрҙе дөрөҫ яҙғанмы?

Ниндәй ялғау ҡушырға икәнен ҡайҙан беләбеҙ?

Һүҙҙең тамырында ҡалын һуҙынҡылар булһа, ялғауында ла ҡалын һуҙынҡы була.Һүҙҙеү тамырында нәҙек һуҙынҡы булһа, һүҙҙең ялғауында ла нәҙек һуҙынҡы була.

Ҡалын һуҙынҡылар - а,о,у,ы

Нәҙек һуҙынҡылар - ә,ө,ү,е,и,э

Һөйләмдәрҙе дөрөҫ итеп дәфтәргә яҙабыҙ.

Һөнәр менән бәйле ниндәй һүҙҙәр белдек?

Үткән теманы нығытыу өсөн бер уйын тәҡдим итәм.( һылтанмаһын бирәм, өйҙә үҙегеҙ эшләп ҡараһағыҙ була)

Рефлексия. Уҡыусылар бөгөнгө дәресебеҙгә ниндәй маҡсат ҡуйған инек? ( яңы һүҙҙәр белдек, ҡабатланыҡ һ.б.)

Афарин,уҡыусылар, ниндәй һөнәр һайлаһағыҙҙа яңылышмаҫһығыҙ.

Баһалау. Гәлиә бөгөнгө дәрес буйынса кемгә бишле ҡуйыр инең? Ризаһыңмы? Мин дә ризамын.....

 Өйгә эш.

1.     127-се биттәге,2-се һорауға яуап әҙерләргә.

2.     Ленинг апс инеп һөнәрҙәр темаһына бирем эшләргә.

3.     Мин һайлаған һөнәр темаһына бәләкәй генә инша яҙырға.(өй эшен в печатном виде таратам.)