БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІ
МАМАНДАРДЫ ДАЯРЛАУ МАҚСАТЫНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
«Адамзат үшін ХХІ ғасыр –
жаңа технологиялар ғасыры болмақ, ал осы жаңа технологияларды жүзеге асырып,
өмірге енгізу, игеру және жетілдіру – бүгінгі жас ұрпақ, сіздердің
еншілеріңіз... Ал жас ұрпақтың тағдыры – ұстаздардың қолында»
(Н. Ә. Назарбаев)
Еліміздегі қоғам дамуының барлық саласындағы
өзгерістерге орай білім саласы да жаңаруда. Қазақстан Республикасының «Білім
беру туралы» Заңында: «Білім беру жүйесінің басты мақсаты – ұлттық және
жалпыадамзаттық мәдени құндылықтар негізінде жеке тұлғаның қалыптасуына қажетті
жағдай жасау» делінген. Осы міндеттерді жүзеге асыруда басты нысана – білім
сапасы. Сапалы білім беру педагогтардың шеберлігі мен іскерлігіне байланысты.
Ал педагогикалық шеберлік пен іскерлікті дамытуда жаңа технологияны қолданудың
маңыздылығы зор.
Оқытудың жаңа технологиясы – оқытудың тиімді әдіс – тәсілдерін
қолдануды, оқытудың әр түрлі әдістері мен формаларын біріктіруді, оқу
материалын тиімді пайдалануды, оқудың сапасына білім мен біліктілікті жүйелеуді
жүзеге асырады.
Оқытудың жаңа педагогикалық технологиясы – оқытуды
ізгілендіру, өзін-өзі дамытып, тәрбиелей білетін, заман ағымына ілесе алатын
кәсіби, білікті, жан-жақты жеке тұлға қалыптастыруды мақсат етеді.
Технология дегеніміз – бір істегі шеберлік пен өнердегі әдіс
жиынтығы. Оқу процесін жандандыру мақсатын ұйымдастыру, белгілі бір мақсатқа
жұмылуда алдын ала ойластырудың ықпалы мен әсері және оқу процесін ойдағыдай
жүзеге асырудың мазмұнды техникасы технология деп аталады.
Қазіргі
танда біздің Республикада білім берудің жаңа жүйесі дайындалып, әлемдік білім
беру кеңістігінде енуге батыл қадамдар жасалынуда. Білім берудің мазмұны
жаңарып, оларды технологиялық-педагогикалық тұрғыдан жетілдіру қажеттігі
туындауда. Білім беру деңгейіндегі озық технологияларды пайдаланудың
мақсаты үйрете жүріп, үйрену.
Білім
беру саласында озық технологиялардың енуі мұғалімнің ойлану стилін,
оқыту әдістемесін өзгертеді. Менің өз пәндерімді оқытуда озық
технологияларды пайдаланудың басты мақсаты – оқушыларға білім беру процесінде
көмектесу. Оған: оқыту бағдарламалары, оқытуда қолдануға арналған
электрондық оқулықтар, тексеру бағдарламалары мен тестік, өзіндік жұмыстар
ерекше орын алады.
Оның
мақсаты: жаңа ақпараттық дамыған қоғамда оқушыларды белсенді шығармашылық
іс-әрекетке дайындау. Бұл мақсатқа жету үшін жаңа технологияларды сабақ
беру процесіне енгізу болып отыр.
Сабақта жаңа технологияларды тиімді пайдалану оқушылардың пәнге
деген қызығушылығын арттырады, шығармашылық қабілетін дамытады, қоршаған ортаны
танымдық зерттеу барысында дидактикалық мақсаттар іс жүзінде асырылады.
Жас
ұрпақтың жаңаша ойлануына, олардың біртұтас дүниетанымының қалыптасуында
әлемдік сапа деңгейіндегі білім, білік негіздерін меңгеруіне ықпал ететін
жанаша білім мазмұнын құру жалпы білім беру жүйесіндегі өзекті мәселе
. Бүгінгі орта білім беру ісіне қойылар талаптар қай кездегіден де күрделі
маңызды. Өйткені бізді дамудың жаңа кезеңі күтіп тұр. Сол кезеңге лайық ұлттық
санасы жаңғырған жаңа ұрпақ тәрбиелеу міндеті мойынымызда. Барлық кедергілерді
жеңу табысқа талпыну өз қолымызда деп білемін. «Оқусыз – білім жоқ, білімсіз
күнің жоқ» деген халық даналығы ешқашан мәнін жоғалтпайды.
Қазақстан
Республикасының «Білім туралы Заңында»: «Білім беру жүйесінің негізгі
міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді
ақпараттандыру, халықаралық, ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» – деп
көрсетілген . Бұл міндеттерді жүзеге асыру барысында білім ордаларында жаңа
педагогикалық технологияларды пайдаланудың негізгі мақсатын айқындап алуда,
яғни «берілген үлгі бойынша өнім алу», оқытудың тиімділігін, сапасын көтеру.
Оқыту жаңа технологиясы
білім берудің тиімді жолдарын зерттейтін ғылым ретінде оқыту үрдісінде
қолданылатын тәсілдер, принциптер мен айқындаушы жүйе, нақты оқыту процесі
ретінде сипатталады. Осыған орай, бүгінгі күні білім беру мекемелері мен
педагогика ғылымы алдында білім берудің философиялық негіздеріне, білім
жүйесінің стратегиялық бағыттарына, мақсаты мен мазмұнына, оны орындаудың
әдіс-тәсілдеріне деген жаңа көзқарастар қалыптасуда. Сондықтан
білім беру саласы да өзінің дамуы үшін жаңа қадамдарға баруда. Осыған
байланысты тұлғаға ақпараттар кеңістігінде дұрыс бағытты таңдауға мүмкіндік жасай
алатын оқытудың жаңа технологиялары пайда болып отыр. Жаңа ақпараттық
технологиямен орындалатын қызмет өзінің кез келген нақты формасында тиімдірек
орындалады, адам өркениетті бола бастайды.
Педагог
мамандарды ақпараттық-коммуникациялық технология негiзiнде дайындауда келесi
қағидалар негiзге алынған:
– вариативтiлiк – әрбiр бiлiм беру қызметкерлерiнiң жасақтаған
материалдарына сәйкес бiлiктiлiктi көтеру жүйесiн бағыттайды;
– болашаққа негiзделген –күтiлетiн нәтиженi анықтайтын кезеңдiк бағдарламалардың
бағытын орнықтырады және жеке тұлғаға бағытталған курстың жалпылама мақсатын
анықтайды;
– рефлексивтi-креативтi – жаңа ақпараттық технологияларды меңгерту бiлiмдерiн
ұйымдастыруда курстың бағыты даралық-шығармашылық негiзге бағытталуы
қажет;
– iзгiлiктiлiк – бейiмделген оқыту жүйесiн құруды талап етедi, бiлiктiлiктi
көтеру жүйесiнiң құрылымы мен нақтылы нәтижесiн анықтау;
– тәжiрибеге бағытталған – оқыту көздерiнiң бiрi ретiнде оқытушылардың
тәжiрибесi қолдану ой-пікірі жүзеге асырылады және нақытылы iс-әрекеттер
бойынша тыңдаушылардың танымдық үдерістерінің өзара байланыстылығы мен олардың
жеке тұлға ретiнде қалыптасу деңгейi анықталады;
– жекелеген кеңес беру – тыңдаушыларға кеңес беру ұсынылады.
Білім беру
жүйесінің барлық саласында жаңа технологияны жоспарлы түрде енгізіп,
жүйелік интегралды өткізу немесе қамтамасыз ету қажеттілігі туындап отыр.
Қазіргі замандағы технология әрбір тұлғаның білім алу үдерісінде
шығармашылық қабілетін дамытуға айқын мүмкіндіктер береді. Дәл осы жаңа
технология мен әрбір тұлғаның өзіндік білім алу траекториясын таңдауына
жол беретін анық білім беру жүйесін құруды, оқу бағдарламаларының
бағдарламалануы және өзгермелі бейімделінуі есебінен оқу үдерісінің
біртұтастығын сақтай отырып оны дараландыруға мүмкіндік беретін компьютердің
маңызды дидактикалық қасиеті негізінде тұлғаның оқу үдерісінде танымдық
қызметін тиімді ұйымдастыру арқылы жаңа білім алу технологиясын түбегейлі
өзгертуді тығыз байланыстырады.
Бiлiм берудi ақпараттандырудың негiзгi мақсаты Қазақстан Республикасында
бiртұтас бiлiмдiк ақпараттық ортаны құру болып табылады. Олай болса,
бiлiм беру саласында жаңа ақпараттық технологияны пайдалануға, Қазақстан
Республикасындағы ақпараттық кеңiстiктi әлемдiк бiлiм беру кеңiстiгiмен сабақтастыруға
мүмкiндiк бередi.
Бiлiм берудi ақпараттандырудың негiзгi мiндеттерi:
– ақпараттық және телекоммуникациялық техникалық құралдармен
қамтамасыз ету;
– бiлiм берудi ақпараттандыру бойынша практикалық шараларды анықтап,
жүзеге асыру;
– оқу-тәрбие үдерісіне жаңа ақпараттық технологияны енгiзудi
қамтамасыз ету бойынша ғылыми-iзденушiлiк және оқу-әдiстемелiк жұмыстарын жүргiзу;
– пәндер бойынша жасақталатын жалпыға мiндеттi бiлiм стандарттарының және
оқу-әдiстемелiк кешендерiнiң мазмұнын ақпараттық технологияны пайдалану
мүмкiндiктерiмен жетiлдiру бiлiм берудi басқаруда ақпараттық жүйенi құру;
– бiлiм беру мекемелерiнiң қызметкерлерi үшiн бағдарламалық-техникалық
құралдарды қамтамасыз ету және мультимедиалық бағдарламаларды, электрондық
оқулықтарды жасақтау;
– педагог кадрларды жаңа ақпараттық технологияны өз қызметтерiне еркiн
пайдалана бiлуге дайындау және жүйелi түрде бiлiктiлiктерiн көтеру.
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында педагог мамандардың біліктілігін көтеру
– бүгінгі күннің негізгі міндеттерінің бірі екендігі даусыз. Педагог мамандардың
біліктілігін көтеруді ақпараттандыру, қажеттілікті шешу барысында педагог
мамандардың біліктілігін ақпараттық технологияны өз қызметтеріне пайдалану,
педагог мамандардың ақпараттық сауаттылығын, ақпараттық мәдениетін және
ақпараттық құзырлығы сияқты қабілеттіліктерді қалыптастыру мәселесі бүгінгі
күннің өзекті мәселесіне айналып отыр.
Әлемдік өркениетке қадам басқан Қазақстанның қоғамдық-саяси, экономикалық,
мәдени дамудағы жаңа бастамалар мен түбегейлі өзгерістер білім беру жүйесіне
өз әсерін тигізіп, білім деңгейін, оқыту әдіснамасын жетілдіруде тың
ізденістер жасауға мүмкіншілік туғызып отырғандықтан алдыма мынадай
мақсаттар қойдым.
– жаңа технологияны
қолдану арқылы бiлiмнiң сапасын көтеру;
– жаңа ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды енгiзу арқылы бiлiм
беру мазмұнын жаңарту;
– жаңа технологияны қолдану саласы бойынша оқушылардың мамандыққа баулу
механизмiн құру;
– бiздiң елiмiздегi жинақталған ақпараттық ресурстарға жедел ену;
– мультимедиалық электрондық оқулықтарды пайдалану.
– отандық бiлiм беру жүйелерiн бiртұтас әлемдiк ақпараттық бiлiмдiк
кеңiстiкке ену арқылы сабақтастыру және т.б.
Мұғалім
шеберлігі – ізденіс нәтижесі. Сондықтан, орыстың ұлы педагог-ғалымы
К.Д.Ушинскийдің “Мұғалім – өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана
мұғалім, оқуды, ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады” – деген.
Бұл “Ұстаз” атты ұлы сүрлеуге соқпағын салып жол тартқан көкірегі
ояу, көзі ашық әрбір адамға берілген елеулі ескерту.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңы
2. «Қазақстан-2030» стратегиялық бағдарламасы
3. М.Валиева «Жаңа педагогикалық технологиялар» Әдістемелік нұсқау, 2002 жыл
4. «Егемен
Қазақстан» газеті 14 қазан 2009 жыл
5. Смирнова С.А. Педагогика: теории, системы,
технологии. –М., 2006.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.