Ч.Дарвиннын эволюциясы (11 сынып)

Куні:			Пән: Биология		Учитель Атаев Э.А.
Сыныбы:			Бөлім :		Сабақтың бөлімдегі №:
Қатысқан оқушылар/қатыспағандар:			Сабақ тақырыбы: Ч. Дарвинның эволюциялық ілімі
Сабақтың мақсаты			Оқушыларға Ч. Дарвинның эволюциялық ілімінің қағидалары, маңызы, қолдан сұрыптау туралы түсінік қалыптастыру  Оқушылардың шығармашылық, ойлау қабілетін арттыру.  Адамгершілікке,ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтан күтілетіні			Оқушылар Ч.Дарвин ұғымы туралы толық мәлімет алуы.
Сабақтың әдісі:			Сұрақ жауап,баяндау, топтастыру.
Сабақтын пән аралық байланысы			Тарих, география, дүниетану
Көрнекіліктері			Кітап, карточкалар, популяцияға тиісті болған суреттер.
Сабақтың барысы
Сабақтың бөлімдері	уақыты	Мұғалімнің іс-әрекеті				Оқушының іс-әрекеті
Шақырту		Комплимент ойыны
Негізгі бөлім		Ч. Дарвин ілімінің алғы шарттары: Қоғамдық - экономикалық: - Англияда ХІХ ғасырдың алғашқы жартысында өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы қарқынды дамыды. - Жергілікті мамандар жануарлардың қолтұқымдары мен өсімдіктердің өнімді іріктемелерін көптеп шығара бастады. Ғылымдағы жаңалықтар: - жасуша теориясының; - тірі организмдердің ұрықтарының ұқсастығының; - өлі және тірі табиғаттың химиялық біртұтастығының; - аралық формалардың; Ч. Дарвин өмірінің кезеңдері 1809 жылы 12 ақпанда Англияның Шрусбери қалашығында дәрігер отбасында өмірге келді. 1826 жылы Эдинбург университетінің медицина факультетіне оқуға түседі. 1828 жылы Кембридж университетінің дін факультетіне түсіп, 1831 жылы бакалавр дәрежесін алады. 1831 жылы Ч. Дарвин солтүстік Уэльс геологиялық экскурсиясынан оралған соң, Кембридж университетінің профессоры Джон Генслодан хат алды. Хатта Дж. Генсло «Бигль» кемесінің Жер шарын айналу саяхатына шығатынын хабарлап, Дарвиннің осы саяхатқа табиғат зерттеушісі ретінде қатысуын өтінді. Ч.Дарвиннің 22 жасында 5 жылға созылған саяхатқа қатысып, өте көп деректер жинайды. «Бигль» кемесінің мақсаты: Оңтүстік Американың шалғай жатқан жағалаулары мен Тынық мұхит аралдарының картасын жасау. Кеменің саяхаты 1831 жылы 27 желтоқсанда басталып, 1836 жылы 25 қазанында аяқталады. Ч. Дарвиннің еңбектері «Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығуы” (1859) “Үй хайуанаттары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі” (1868) “Адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу” (1871) және т. б. Ч. Дарвин қолдан сұрыптау туралы Қолдан сұрыптауды адам өз мүддесі үшін жүргізеді. Мысалы: Қазақтың құмай тазысы адамның мыңдаған жылдарға созылған сұрыптау нәтижесі. Тазы иттерді аңшылыққа баулыған. Үй жануарларының қолтұқымдары мен мәдени өсімдіктер іріктемелерін ғалым қолдан сұрыптау нәтижесі деп есептеді. Сұрыптау түрлері мақсатсыз әдістемелік Мақсатсыз сұрыптау адамзат тарихында мыңдаған жылдардан бері жүргізіліп келеді. Үй хайуанаттарының етті және сүттілерін тұқымдыққа алып, өсіріп отырған. Сол сияқты өсімдіктердің де дәндері, жемістері ірілерін таңдап алып, егуге пайдаланған. Осындай сұыптаудың нәтижесінде күні бүгінге дейін жануарлар мен өсімдіктердің түрлі формалары сақталып келді. Әдістемелік сұрыптау кезінде адам саналы түрде алдына мақсат қойып, арнайы бір бағытқа сай қолтұқым немесе іріктеме шығаруды көздеп, сұрыптау жүргізеді.				БУБ кестесін толтырады Оқушылар негізгі түсініктерді дәптерлеріне жазып алады.
Рефлексия		Ч. Дарвин кім? Ч.Дарвинның ұғымы туралы не білесіз? Оқушылар екеуден болып негізгі түсініктерді өзара талқылайды.				БҮБ кестесін толтырады.
Үйге тапсырма:		Ч. Дарвиннің эволюциялық ілімі. Кесте толтыру.
Рефлексия
Сабақтың мақсаты толық орындалдыма? Бүгін оқушылар не үйренді? Сыныптың хал ахуалы қандай болды? Сізге бөлінген уақыт жеткілікті болды ма? Сіздің сабақ жоспарыңызға өзгерістер енгізілдіме, не себепті?
Бағалау