Инфоурок Химия КонспектыХимия 8 сынып сабақ жоспарлары

Химия 8 сынып сабақ жоспарлары

Скачать материал

Пән: химия

Сынып: 8

Сабақ тақырыбы:  Химиялық формула. Химиялық элементтердің атомдарының валенттілігі. Зат құрамының тұрақтылық заңы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Химиялық формула, химиялық элементтердің атомдарының валенттілігін, зат құрамының тұрақтылық заңын түсіндіру.

Дамытушылық: Период, топ бойынша элемент атомындағы электронның орналасу тәртібі мен заңдылығын және элемент қасиетінің өзгеру себебін түсіндіру, білімдерін дамыта түсу. Заттардың химиялық формуласын құруды үйрену.

Тәрбиелік:  Оқушыларды тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақ  әдісі :  баяндау, сұрақ – жауап

Сабақ жоспары:    1. Ұйымдастыру

                                2. Өткен тақырыпқа пысықтау сұрақтары

Өткен тақырыптарға пысықтау тапсырмалары (есептер):    

1.      Зат мөлшерін анықтау 

2.      Зат мөлшері арқылы заттың массасын табу.

3.      Мольдік массаны анықтау.

Сабақтың барысы:

1.      Заттың химиялық формуласын құру:

1.       Валенттіліктерін үстіне қойыңдар (кестеден қараңдар):  Н О

2.       Элементтердің үстіндегі сандарды көбейтіңдер. Шыққан санды Н –тің үстіндегі санға бөліп, Н-тың төменгі индекске (Нх) жазыңдар.

3.       Шыққан санды (көбейтіндіні) О валенттілік санына бөліп, шыққан санды О-тің төменгі индекске (Ох) жазыңдар.

4.       Заттың химиялық формуласын жазыңдар: НхОх.

2.      Есеп№1.

СаО құрамындағы элементтердің  массалық қатынастарын (СаО құрамындағы кальций мен оттек қандай массалық қатынаста әрекеттескен) анықтаңдар.

Үлгі: m(Са) : m(О)=40 : 16=2.5:1 немесе Аr(Са): Ar(О)= 40 : 16=2.5:1

Есеп №2 (өздерің шығарыңдар).

NaCl  құрамындағы элементтердің  массалық қатынастарын  анықтаңдар.

Есеп №3.

СаО түзілу үшін  Са  6г және О  5 г алынды. Түзілген заттың құрамындағы қай зат артық алынды? Жауаптарыңды есептеп дәлелдеңдер.

3.      «Валенттілік – атомның басқа элемент атомдарының белгілі бір санын қосып алу қабілеті» деген анықтаманы келесі мысал негізінде түсіндіріңдер:

СаСl2

Қосымша материал.

Атом моделінің электрон бұлтының құрылысы
Электрон бұлты болатын кеңістікті орбиталь деп атаймыз.

23

Ақырғы деңгей электрон саны = топ нөмеріне сәйкес (валенттілікке сәйкес).

 

 

Жаңа тақырыпты бекіту:

жаттығулар беріледі.

Үйге тапсырма: § 9,11,13. 10 тапсырма, 36б., есеп №9, 40б..

Бағалау

Химиялық формула. Химиялық элементтердің атомдарының валенттілігі.

Зат құрамының тұрақтылық заңы.

8 сынып

химия

Келесі тапсырмаларды дәптерлеріңе орындаңдар (қосымша материалмен танысыңдар):

 

1.      Заттың химиялық формуласын құру:

1.     Валенттіліктерін үстіне қойыңдар (кестеден қараңдар):  Н О

2.     Элементтердің үстіндегі сандарды көбейтіңдер. Шыққан санды Н –тің үстіндегі санға бөліп, Н-тың төменгі индекске (Нх) жазыңдар.

3.     Шыққан санды (көбейтіндіні) О валенттілік санына бөліп, шыққан санды О-тің төменгі индекске (Ох) жазыңдар.

4.     Заттың химиялық формуласын жазыңдар: НхОх.

 

 

2.      Есептерді (№2,3) шығарыңдар:

Есеп№1. Есептің шығарылу жолымен танысыңдар (ауызша).

СаО құрамындағы элементтердің  массалық қатынастарын (СаО құрамындағы кальций мен оттек қандай массалық қатынаста әрекеттескен) анықтаңдар.

Үлгі: m(Са) : m(О)=40 : 16=2.5:1 немесе Аr(Са): Ar(О)= 40 : 16=2.5:1

 

Есеп №2 (өздерің шығарыңдар).

NaCl  құрамындағы элементтердің  массалық қатынастарын  анықтаңдар.

 

Есеп №3.

СаО түзілу үшін  Са  6г және О  5 г алынды. Түзілген заттың құрамындағы қай зат артық алынды? Жауаптарыңды есептеп дәлелдеңдер.

 

 

 

 

3.      «Валенттілік – атомның басқа элемент атомдарының белгілі бір санын қосып алу қабілеті» деген анықтаманы келесі мысал негізінде түсіндіріңдер (ауызша):

   СаСl2

 

 

 

Қосымша материал.

Атом моделінің электрон бұлтының құрылысы
Электрон бұлты болатын кеңістікті орбиталь деп атаймыз.

23

Ақырғы деңгей электрон саны = топ нөмеріне сәйкес (валенттілікке сәйкес).

 

Ескерту* Дәптерге 1.деп жазып, бірден тапсырманы орындай бересіңдер.

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы 8                              

Тақырыбы

Д.И.Менделеевтің периодтық заңы. Атом құрылысы теориясы тұрғысынан   Д.И.Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі. Жаңа химиялық элементтердің ашылуы туралы мәліметтер.

Көрсетілім №2 (2.1) «Д.И.Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық кестесі».

уақыт

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

 

Химияның бастапқы ұғымдарын, бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын, химиялық қасиеттерін қайталау;

Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын анықтай білу, химиялық қасиеттерін сипаттайтын химиялық  реакция теңдеулерін құрастыра білу, түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару білім-білік дағдыларын жетілдіру;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, жаттығулар орындау, фронталды әңгімелесу,дәптермен жұмыс, алгоритммен жұмыс

 

Құралдар мен реактивтер:

интерактивті тақта, 10-ЕТЖ-1,  ХЭПЖ, кітап, дәптер.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Периодтық кесте бойынша элементтердің жіктелуі туралы түсіндіріп беру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Химияның бастапқы ұғымдары

1.Білімді жаңғырту:

1. Фронталды әңгімелесу:

ü  Атом ,молекула,  химиялық элемент деген не?Анықтама беріңдер;

ü  Мына элементтердің салыстырмалы атомдық массасын есептеңдер: калий,  магний,  алюминий.

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Мұғалімнің түсіндіруі:

      Жаңа сабақты түсіндіру:

2. Алгоритммен жұмыс

3.Нашарүлгеретін оқушыларға көңіл аудару. 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

1. Периодтық кестемен танысып, өз білетіндерін айту. Бұрыннан таныс емес мәліметтерді табу (периодтық кестедегі сандар, химиялық элементтер топтары, оттекті  және сутектік қосылыстары).

Алгоритммен жұмыс

  1. Периодтық кестеде неше элемент бар?
  2. Периодтық кестеде неше металл бар?
  3. Периодтық кестеде неше бейметаллл бар?
  4. Актинойдтар мен лактанойдтар периодтық кестеде қайда орналасқан? Олардың  атаулары неге байланысты?
  5. Неше радиоактивті элемент бар?
  6. Неше топ бар? Ол нені білдіреді?
  7. Неше қатар бар?
  8. Неше период бар? Ол нені білдіреді?
  9. Периодтық кестеде элементтер қандай қасиеттеріне қарай орналастырылғанын анықтаңдар.
  10. Сілтілік металдарды теріп жазыңдар.
  11.  Сілтілік жер металдарды теріп жазыңдар.
  12.  Халькогендерді теріп жазыңдар.
  13. Галогендерді теріп жазыңдар.
  14. Инертті газдарды теріп жазыңдар.
  15.  «ІА және ІВ топ»  деген жазу нені білдіреді?
  16. І В топ элементтерін көшіріп жазыңдар.
  17. ҮІА топтың  жоғары оксидтерінің формулаларын жазыңдар (оксид- химиялық элементтердің оттектіқосылысы). Неліктен жоғары оксидтері деп аталады?
  18. Галогендердің жоғары оксидтерінің формулаларын құрып, валенттіліктерін үстіне жазыңдар.            
  19.   ҮІІІ А топтың  салыстырмалы атомдық массаларын жуықтап жазыңдар.
  20.  10-14 сұрақтардың жауаптарын жаттап ал.                            

20-22

 

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

·         Атом – күрделі өте кішкентай бөлшек

·         Молекула –бұл жай немесе күрделі заттың құрамы мен химиялық қасиетін сақтайтын, кішкентай бөлшектер

·         Химиялық элемент –ядро зарядтары бірдей атомдардың түрі.

·         1 мольдің массасы  - бұл  молярлық масса

·         Молекулалық кристалл торы бар күрделі заттар, алыну әдісіне қарамастан құрамы тұрақты болады: құрам тұрақтылық заңы

·         Әрбір молекуланың салыстырмалы молекулалық массасы болады.                                                           23

·          Кез-келген заттың 1 молінде 6.02*10 бөлшек болады

·         Бұл Авогадро саны

·         Бірдей жағдайда әртүрлі газдың бірдей көлеміндегі молекула саны да бірдей. Бұл  Авогадро заңы.

2-3

 

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Дәптерге қажетті мәліметтерді жазу.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын беру.

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

Алгоритммен жұмыс

  1. Периодтық кестеде неше элемент бар?
  2. Периодтық кестеде неше металл бар?
  3. Периодтық кестеде неше бейметаллл бар?
  4. Актинойдтар мен лактанойдтар периодтық кестеде қайда орналасқан? Олардың  атаулары неге байланысты?
  5. Неше радиоактивті элемент бар?
  6. Неше топ бар? Ол нені білдіреді?
  7. Неше қатар бар?
  8. Неше период бар? Ол нені білдіреді?
  9. Периодтық кестеде элементтер қандай қасиеттеріне қарай орналастырылғанын анықтаңдар.
  10. Сілтілік металдарды теріп жазыңдар.
  11.  Сілтілік жер металдарды теріп жазыңдар.
  12.  Халькогендерді теріп жазыңдар.
  13. Галогендерді теріп жазыңдар.
  14. Инертті газдарды теріп жазыңдар.
  15.  «ІА және ІВ топ»  деген жазу нені білдіреді?
  16. І В топ элементтерін көшіріп жазыңдар.
  17. ҮІА топтың  жоғары оксидтерінің формулаларын жазыңдар (оксид- химиялық элементтердің оттектіқосылысы). Неліктен жоғары оксидтері деп аталады?
  18. Галогендердің жоғары оксидтерінің формулаларын құрып, валенттіліктерін үстіне жазыңдар.            
  19.   ҮІІІ А топтың  салыстырмалы атомдық массаларын жуықтап жазыңдар.
  20.  10-14 сұрақтардың жауаптарын жаттап ал.       

             

 

 

 

       

Алгоритммен жұмыс

  1. Периодтық кестеде неше элемент бар?
  2. Периодтық кестеде неше металл бар?
  3. Периодтық кестеде неше бейметаллл бар?
  4. Актинойдтар мен лактанойдтар периодтық кестеде қайда орналасқан? Олардың  атаулары неге байланысты?
  5. Неше радиоактивті элемент бар?
  6. Неше топ бар? Ол нені білдіреді?
  7. Неше қатар бар?
  8. Неше период бар? Ол нені білдіреді?
  9. Периодтық кестеде элементтер қандай қасиеттеріне қарай орналастырылғанын анықтаңдар.
  10. Сілтілік металдарды теріп жазыңдар.
  11.  Сілтілік жер металдарды теріп жазыңдар.
  12.  Халькогендерді теріп жазыңдар.
  13. Галогендерді теріп жазыңдар.
  14. Инертті газдарды теріп жазыңдар.
  15.  «ІА және ІВ топ»  деген жазу нені білдіреді?
  16. І В топ элементтерін көшіріп жазыңдар.
  17. ҮІА топтың  жоғары оксидтерінің формулаларын жазыңдар (оксид- химиялық элементтердің оттектіқосылысы). Неліктен жоғары оксидтері деп аталады?
  18. Галогендердің жоғары оксидтерінің формулаларын құрып, валенттіліктерін үстіне жазыңдар.            
  19.   ҮІІІ А топтың  салыстырмалы атомдық массаларын жуықтап жазыңдар.
  20.  10-14 сұрақтардың жауаптарын жаттап ал.       

                    

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8        

Тақырыбы

Химиялық элементтерге және олардың қасиеттеріне сипаттама.

Уақыты

Білімділік мақсаты:

 

 

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элемент атомының қауызына байланысты  элементтердің қасиеттерінің топ пен период бойынша периодты  түрде өзгеруі(атом радиусы,электронтартқыштық,электртерітілік,иондану энергиясы) туралы білімдерін қалыптастыру;

химиялық элементтің топ,период бойынша периодты өзгеретін қасиеттерін сипаттай білу,қорытындылай  білу,көңіл аудару,есте сақтау білік- дағдыларын дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ түсіндіру.

 

Сабақ өткізілу түрі:

фронталды әңгімелесу,қорытынды жасау,жаттығулар орындау,  кітаппен өзбетінше жұмыс істеу.

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап, дәптер, Д.И.Менделеевтің ХЭПЖ .

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.мына қосылыстарды (тақтаға жазу)ата: Элементке периодтық кесте бойынша толық сипаттама бер. үй тапсырмасын тексеру.

1-2

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

 

 

 

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

 Элементтердің периодты түрде өзгеретін қасиеттері

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):

1Фронталды сұрақтар:   (нашар үлгерушілермен жұмыс)

·         Валенттілік деген не?

·         Қандай  электрондар валентті  деп аталады?

·         Тотығу дәрежесі,атом радиусы,иондану энергиясы,электронтартқыштық деген не? Олар қалай өзгереді?

5-6

Жаңа сабақ түсіндіру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Мұғалімнің ауызша түсіндіруі:

     Атомдардың электрондық қауызына орай анықталатын элементтердің барлық қасиеттері периодттық жүйенің периоды мен тобы бойынша заңды өзгереді, себебі ұқсас элементтердің электрондық құрылымы ұқсас, бірақ бірдей емес, сондықтан топта және топшада бір элементтен екіншісіне ауысқан кезде қасиеттердің жай қайталануы емес олардың  заңды өзгеруі байқалады.

       Электрондық  конфигурацияға байланысты атомдардың келесі қасиеттері : атом радиусы, иондану энергиясы, электрон тартқыштық, электротерістілік, тотығу дәрежесі  периодты өзгереді.

       Атом радиусы. Атомның шамасын дәл анықтау мүмкін емес. Есептеулерде шартәрізді атомдар радиустарының жуықталған мәндері қолданылады. Оларды рентгенқұрылымдық әдіспен бір элементтің екі көрші атомдарының орталықтарын (центрлерін) бөлетін қашықтықтың шамасын пайдаланып анықтайды.

        Атом радиусы элементтің қасиетіне әсер етеді. Радиус неғұрлым үлкен болса, сыртқы деңгейдің электрондары соғұрлым әлсіз тартылады. Керісінше атом радиусы кемігенде электрондар ядроға күшті тартылады.

        Период бойынша атом радиусы солдан оңға қарай кемиді. Мұны  ядро заряды артқанда электрондардың тартылу күшінің өсуімен түсіндіреді. Топшада жоғырыдан төмен қарай атом радиусы артады, өйткені қосымша электрондық қабаттың қосылуы нәтижесінде атомның көлемі ұлғаяды. (2.20-сурет).

        Сонымен ядро заряды артқанда атом радиусының өзгеруі анық периодтық сипатта болады. (2.21-сурет )

        Иондану энергиясы. Химиялық элементтердің қасиеттерін түсіну үшін оның атомында электрондардың қаншалықты берік байланысқанын білу маңызды. Электронның ядромен байланысу беріктігі атомның иондану энергиясының (иондалу потенциялының) мәнімен бағаланады.

        Иондану энергиясы j – бұл атомнан тиісті электрондарды жұлып алуға жұмсалатын энергия. Ол әдетте электронвольтпен өрнектеледі. Атомнан электронды үзіп алғанда, соған сәйкес катион түзіледі: мұндағы  j-иондану энергиясы.

                Элементтердің химиялық қасиеттері иондану энергиясына тәуелді. Мысалы, иондану энергиясы аз сілтілік  металдардың (2.22-сурет), айқын металдық қасиеттері бар. Бейметалдардың атомдарында металдарға қарағанда иондану энергиясының мәні үлкендеу. Бекзат газдардаң химиялық инерттігі оларлың иондану энергиясының мәнінің жоғары болуымен түсіндіріледі.

         Электронтартқыштық. Атомдар электрондарды тек қана беріп қоймай, қосып алып соған сәйкес аниондар түзеді. Атомға бір электрон қосылғанда бөлінетін энергияны электронтартқыштық Е деп атайды.

         Электронтартқыштық әдетте иондану энергиясы сияқты электронвольтпен өрнектеледі. Әр түрлі атомдардың электронтартқыштық мәндерінің өзгеруінде заңдылық бар.  Ол сыртқы деңгейінде  7 электроны бар галогендерде едәуір жоғары болады. Галогендер бір электронды қосып алып, инертті газдар сияқты сыртқы деңгейі 8 электрон болатын тұрақты конфигурацияға ие болуға ұмтылады:

                                              0  _

                                          Cl+e = Cl-+ E ,

мұндағы Е – электронтартқыштық.

         Периодтық жүйеде электронтартқыштық шамасы солдан оңға қарай артады, осыған сәйкес элементтердің бейметалдық қасиеттері периодтың соңына жуықтағанда күшейеді.

         Электртерістілік. Элементтердің бейметалдық немесе металдық қасиеттері электртерістілік деп аталатын шамамен сипатталады, ол атомның иондану энергиясы мен электронтартқыштық мәндеріне сүйеніп есептеледі.

         Электртерістілік ұғымын 1932 ж. америкалық ғалым Л.Полинг енгізген. Электртерістілік бұл қосылыстағы атомның өзіне электрондарды тарту қабілеті.

         Электртерістіктің алғашқы шкаласын құрған да Л. Полинг.

         Атомның электртерістігі неғұрлым күшті болса , ол химиялық байланыс түзу кезінде ортақ электрондық  жұптың бұлтын соғұрлым өзіне күшті тартады.

         Электртерістігі ең күшті элемент фтор, оның электртерістігі 4-ке тең деп алынған.Сілтілік металдар атомдарының электртерістігінің мәні төмен. Инертті газдардың электртерістігі жоқ. Себебі олардың атомдарының сыртқы деңгейінің аяқталған және тұрақты.

         Химиялық элементтердің электртерістігін литийдің электртерістік мәнімен (1,0) салыстырып, қарапайым және қолдануға қолайлы салыстырмалы электртерістік шамаларын алады .

         Кестедегі элементтердің электртерістік  мәндерін салыстырып , бұл шаманың периодты өзгеретінін оңай байқайға болады: периодта элементтердің электртерістігі реттік нөмірі артқан сайын өседі, ал топта - кемиді. Салыстырмалы электртерістік неғұрлым үлкен болса, элемент соғұрлым бейметалдық қасиетті күштірек көрсетеді.

Бейметалдардың салыстырмалы электртерістігі үлкен, ал металдардың электртерістігі аз. Химиялық реакцияларда электрондар әдетте электртерістігі аз атомнан салыстырмалы электртерістігі үлкен атомға қарай ығысады. Химиялық әрекеттесулерге  металдар тотықсыздандырғыштар ретінде кіріседі. Фтордан басқа бейметалдар тотықтырғыш та, тотықсыздандырғыш та қасиет көрсетеді. Периодта жай заттардың тотықсыздандырғыштық қасиеттері азаяды,ал тотықтырғыштығы өседі. Заттың тотықтырғыш-тотықсыздандырғыш қасиеттерінің өзгеру сипаты реакциядағы серіктесінің табиғатына және реакцияның жүру жағдайына тәуелді. Негізгі топшаларда элементтің реттік нөмірі артқан сайын бейметалдардың тотықтырғыштық  қасиеттері әлсірейді ал металдардың тотықсыздандырғыштық қасиеті күшейеді.

         Қорыта келе, химиялық элемент атомдарының қасиеттері периодтты өзгереді деп қорытынды жасауға болады.      

 

12-13

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

 Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

 1.Жаттығу орындау

 

7-8

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау.

1. Дәптерге қорытынды жазу:

  • Электрондық қауыздың құрылысына байланысты атомдардың барлық қасиеттері периодты өзгереді. Бір периодтағы  элементтердің иондану энергиясы ядро заряды өскенде және атом радусы кемігенде солдан оңға қарай өседі. Негізгі топшаларда ол жоғарыдан төмен қарай ядродан электрон қашықтығының артуына сай кемиді.
  • Период бойынша атом радиусы солдан оңға қарай кемиді. Мұны  ядро заряды артқанда электрондардың тартылу күшінің өсуімен түсіндіреді. Топшада жоғырыдан төмен қарай атом радиусы артады, өйткені қосымша электрондық қабаттың қосылуы нәтижесінде атомның көлемі ұлғаяды.
  • Бұл сыртқы электрондық деңгей құрылысының периодты қайталануымен түсіндіріледі.
  • Ұқсас элементтердің электрондық деңгейінің саны ядро зарядының өсуіне сай артады, осыған орай қасиеттері жай қайталанбайды, олар периодтық заңдылықпен өзгереді.

2. 10-ЕТЖ-1жұмыс істеу .

5-7

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

 1.Жаттығуды тексеру

4-5

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытынды сын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

VІ тарау. Д.И. Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі және периодтық заңы. Атом құрылысы.

 

Сабақ тақырыбы:  Атомдардағы электрондардың қозғалысы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Атом құрылысы тұрғысынан периодтық заңның мәнін одан әрі аша түсу, негізгі топшадағы химиялық элементтердің атом құрылысы мен оның қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру.

Дамытушылық: Период, топ бойынша элемент атомындағы электронның орналасу тәртібі мен заңдылығын және элемент қасиетінің өзгеру себебін түсіндіру, білімдерін дамыта түсу.

Тәрбиелік:  

 

Сабақ  әдісі :  баяндау, сұрақ – жауап

Сабақ жоспары:    1. Ұйымдастыру

                                2. Өткен тақырыпқа пысықтау сұрақтары

                                3. Жаңа тақырып

                                4. Үй тапсырмасы

                                5. Үй тапсырмасын сұрау

                                6. Бағалау

 

Өткен тақырыптарға пысықтау сұрақтары:     

1.     Изотоптар дегеніміз не?

2.     Химиялық элемент дегеніміз не?

3.     Фтор атомындағы электрондардың энергетикалық деңгейлерге орналасыун көрсет. (протон, нейтрон санын анықта)                        

 

Сабақтың барысы:

Атом моделінің электрон бұлтының құрылысы
Электрон бұлты болатын кеңістікті орбиталь деп атаймыз.

Электрондық қауыз:

*    Атомның барлық электрондары жиналып электрондық қауызын құрайды.

*    Өзара энергиясы жуық электрондар атомның электрондық қабатын түзеді.

*    Электрондық қабаттар рет нөміріне қарай 1,2,3,4… деп белгіленеді.

*    Әр қабаттағы орбитальдардың өзіндік энергиясы мен пішіндері болады.

*    Шар тәрізді электрон бұлтын s-электрондар деп, ал орбитальдарды s-орбиталь д.а.

            Кейбір электрондар ядро маңында гантель тәрізді бұлт түзіп қозғалады, ондай электрондар p – орбитальдарын береді. Кеңістікте координаттардың 3 осі (x,y,z) бойынша орналасатындықтан рx,рy,рz орбитальдары деп бөлінеді

 

Көптеген атомдардағы бірінші электрондық деңгейінің  орбитальды диаграммасы жоғарыда көрсетілген.

Электрондық бұлттарды толтыру ережесі келесі:

 

*    1. Ең алдымен элемент атомында қанша электрон бар екендігін анықтап алу. Ол үшін сол элементтің ядро зарядын білсек болғаны, ол Д.И. Менделеевтің периодтық жүйедегі элементтің реттік нөміріне тең.    Реттік нөмірі (ядродағы протон саны) барлық атомдағы электрон санына тең.

*    2. Бар электронмен 1sорбитальдан бастап ұяшықтарды толтырамыз. Әрбір ұяшықта 1 не 2 электрон бола алады. Бір ұяшықта орналасқан екі электронды қарама – қарсы бағдаршамен белгілілейді    .

*    3. Элементтің электрондық формуласын жазамыз.

*     

Электрондық деңгей (n)

Осы деңгейде электронның сыйымдылығы

1

2

2

8

3

18

4

32

 

Электрон бұлтының пішіні

 

s

p

d

f

Пішіні

Сфералы

(шар тәрізді)

Сегіздік

(гантель)

Күрделі пішінді

Күрделі пішінді

Бір деңгейде бола алатын электрон саны

2

6

10

14

 

Ұяшықтарды толтыру тізбегі:
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p

ячейки Хунда 

 

Қайсы электрондық конфигурация дұрыс толтылрылған?

Жаңа тақырыпты бекіту:

жаттығулар беріледі.

Үйге тапсырма: § 57 Атомдардағы электрондардың қозғалысы.

Есептер жинағы: 104-105 бет 5-56, 5-57, 5-67, 5-68 жаттығуларды орындау

 

Бағалау:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8 сынып. Химия

             Сабақтың тақырыбы: Жану және баяу тотығу. Оксидтер. Реакцияның жылу эффектісі. Термохимиялық теңдеулер. Көрсетілім №3 (3.2, 3.3)»Оттекте жай заттардың: темірдің, күкірттің, фосфордың, күкірттің жануы», «Жылу бөлінетін және сіңірілетін реакциялардың мысалы».

Сабақтың мақсаты:

а/Білімділік: Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету.

ә/ Дамытушылық: Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру.

б/ Тәрбиелік: Топта жұмыс істеуге қалыптастыру, білімділікке, қоршаған ортаны қорғауға  тәрбиелеу.

Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: Сызбалар, дидактикалық материалдар, Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі,  тақтада «Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген жазу.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика, география, қазақ тілі.

Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

 Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

Мұғалім: - Балалар, біз сендермен қандай тақырыптарды өттік? 

-Қане, біз  қандай ұғымдарды білеміз?

-Мінеки, балалар біз көп нәрсені білеміз. Енді әрбір элементтің қасиеттерімен танысамыз. (Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашу үшін мен жұмбақ жасырайын.

Дәптерге күнді, тақырыпты жазғызу.

 

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Алдын-ала берілген тапсырма бойынша 3 оқушы  оттектің ашылу тарихы туралы айтады.

Мұғалім:

Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға  5 минут беріледі.

І тобына.

1.       Жер қыртысында неше пайыз  оттек бар?.

2.       Оттектің физикалық қасиеттері қандай?.

3.       Өнеркәсіпте оттекті қалай алады?

4.       Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?.

5.       Қандай заттар оксидтер деп аталады?

6.       Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция.

7.       Ауаның құрамы?.

8.       Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?.

9.       Молярлық көлем.

10.   Газдардың салыстырмалы тығыздығы?

ІІ тобына

1.      Атмосферада неше пайыз оттек бар?

2.      Озонның физикалық қасиеті қандай?

3.      Зертханада оттекті қандай заттардан алады?

4.      Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?.

5.      Өршіткі дегеніміз не?

6.      Оттек қайда қолданылады?

7.      Аллотропия дегеніміз не?

8.      Эндотермиялық реакция дегеніміз не?

9.      Қ.Ж газдардың көлемі қандай?

10.   Газдың тығыздығы қандай?

 

ІІІ-Бөлім. Жаңа сабақ.

Алгоритммен жұмыс.

1.      Жаңа терминдерге анықтама бер.

2.      Тақырыпты түсініп оқып шық.

3.      Оксидтердің аталуымен таныс.

4.      Тапсырмаларды орындауға кіріс.

5.      Өз-өзіңді бағалап отыр.

 

А.№ 1. Оксидтерді табуға арналған «Алтын кілт» ойыны. «Оксид» деген сейфтің шифрін табу.

1.         CO2                2. NaOH           3. НNO        4. CaO         5. SO2       6. MgO

7. H3RO4       8. Ca (OH)         9. N2O5          10. PH3        11. P2O5    12. ZnSO4

Сейфтің шифрі : 1,4,5,6,9,11

1.      Na2O       2. Ba (OH)2       3. KN      4. FeO      5. CO2     6. CaO

7. KNO3     8. KOH       9. P2O5       10. SiO2     11. CuSO4     12. Ca

Сейфтің шифрі: 1,4,5,6,9,10

№ 2. Оксидтерді атаңыздар:

 «Ойшылдар» тобына:

а/CO             б/ FeO           г/ ZnO                           a/NaO           б/CaO           г/MgO

ә/ P2O5           в/H2O3          д/ CaO                           ә/ SiO2            в/ ZnO          д/ H2O3

№3. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз.

а/Натрий оксиді-      б/ Темір (III) оксиді-           a/Калий окиді-           б/Көміртек  (IV) оксиді-         

ә/ Күкірт (IV) оксиді-     в/Азот (IV) оксиді-        ә/ Көміртек  (IV) оксиді-       в/Фосфор (V) оксиді-

№4. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз:

SO3        ZnO   FeO3    HgO         P2O5                             SO2 ,   Al2 O3,     NO,   Cu2O,  NO2

В.№1. Эндотермиялық реакцияларды табыңдар

№2. Оксидтер дегеніміз не?

№1а/ C+O2=CO2+Q                          б/2H2+O2=2H2O+Q

ә/ 2H2O=2H2+O2-Q                     в/2HgO=2Hg+O2-Q

№2а/ N2+3H2=2NH3 +Q                   б/ 2SO2+O2=2SO3+Q

ә/H2+O2=2H2O+Q                       в/2H2O=2H2+O2-Q

№3. Экзотермиялық реакцияларды табыңдар

№4. Тотығу дегеніміз не?

С.№1. Реакцияны теңестіріңіз.

Ca=O2 = CaO                                                                 Cu+O2­=CuO

№2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз.

Li+O2                                                                            Na+O2

CU4+O2       CO2 +?                                                          C2U4+O2          CO2+    ?

№3. Оттектің массалық үлесін табыңыз.

  CaO                                                             MgO

№4. Сызбанұсқа бойынша реакция теңдеулерін жазыңдар.

KClO3        O2      CO2                                                        KMnO4       O2        SO2

H2O        O2          CuO                                                       H2O2         O2           CuO

№5.

Сутектің қ.ж. тығыздығын есепте                                    Оттектің қ.ж. тығыздығын есепте.            

№6.

Массасы 64 г SO2 зат мөлшерін                                        Массасы 44 г  CO2 зат мөлшерін

Есептеңіз                                                                             есептеңіз

1 моль                                                                                   1 мольъ

Zn+    ?            ZnO                                                            Fe+?                  Fe2O3

 

Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар

5.Сабақты қорыту:

6. Оқушыларды бағалау

7. Үйге тапсырма

 

Химия 8 сынып.

Сабақтың тақырыбы: Оксидтер.  Көрсетілім №6 (6.2) «Кальций оксидінің сумен әрекеттесуі (әкті сөндіру».

Сабақтың мақсаты:

а/Білімділік: Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету.

ә/ Дамытушылық: Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру.

б/ Тәрбиелік: Топта жұмыс істеуге қалыптастыру, білімділікке, қоршаған ортаны қорғауға  тәрбиелеу.

Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: Сызбалар, дидактикалық материалдар, Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі,  тақтада «Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген жазу.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика, география, қазақ тілі.

Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

 Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

Мұғалім: - Балалар, біз сендермен қандай тақырыптарды өттік? 

-Қане, біз  қандай ұғымдарды білеміз?

-Мінеки, балалар біз көп нәрсені білеміз. Енді әрбір элементтің қасиеттерімен танысамыз. (Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашу үшін мен жұмбақ жасырайын.

Дәптерге күнді, тақырыпты жазғызу.

 

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Алдын-ала берілген тапсырма бойынша 3 оқушы  оттектің ашылу тарихы туралы айтады.

Мұғалім:

Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға  5 минут беріледі.

І тобына.

11. Жер қыртысында неше пайыз  оттек бар?.

12. Оттектің физикалық қасиеттері қандай?.

13. Өнеркәсіпте оттекті қалай алады?

14. Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?.

15. Қандай заттар оксидтер деп аталады?

16. Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция.

17. Ауаның құрамы?.

18. Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?.

19. Молярлық көлем.

20. Газдардың салыстырмалы тығыздығы?

ІІ тобына

11. Атмосферада неше пайыз оттек бар?

12. Озонның физикалық қасиеті қандай?

13. Зертханада оттекті қандай заттардан алады?

14. Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?.

15. Өршіткі дегеніміз не?

16. Оттек қайда қолданылады?

17. Аллотропия дегеніміз не?

18. Эндотермиялық реакция дегеніміз не?

19. Қ.Ж газдардың көлемі қандай?

20. Газдың тығыздығы қандай?

 

ІІІ-Бөлім. Жаңа сабақ.

Алгоритммен жұмыс.

6.    Жаңа терминдерге анықтама бер.

7.    Тақырыпты түсініп оқып шық.

8.    Оксидтердің аталуымен таныс.

9.    Тапсырмаларды орындауға кіріс.

10. Өз-өзіңді бағалап отыр.

Барлық заттар қосылыстар бинарлы қосылыстар түрінде        

болады.  Олардың  бір бөлігі электртеріс,екіншісі электрон 

болатынын байқаймыз.Егер оксидтердің құрамындағы электртеріс

бөлік О-2  анион болса ,ал электрон ретінде металл деп есептесек

,онда оларды негіздік деп,ал бейметалл болса қышқылдық деп

жіктейміз.Негіздердің құрамында электртерістілік бөлік

аниондар- гидроксид иондар болса ,ал электрон бөлік ретінде

металл катионы  кіреді.Қышқылдардың құрамына бинарлы

қосылыстардағыдай электрон бөлік ретінде сутек катионы және

электртеріс бөлік ретінде қышқыл қалдықтары кіреді.

Оксидтер

Негіздік                              амфотерлі(екідайлы)                  қышқылдық                             

кальций оксиді,                  алюминий оксиді,                           күкірт(6) оксиді,

натрий, калий оксидтері    цинк,  хрома (3)                              фосфор, 

мыс, темір                                                                                   кремний

 

 

А.№ 1. Оксидтерді табуға арналған «Алтын кілт» ойыны. «Оксид» деген сейфтің шифрін табу.

2.     CO2                2. NaOH           3. НNO        4. CaO         5. SO2       6. MgO

7. H3RO4       8. Ca (OH)         9. N2O5          10. PH3        11. P2O5    12. ZnSO4

Сейфтің шифрі : 1,4,5,6,9,11

2.    Na2O       2. Ba (OH)2       3. KN      4. FeO      5. CO2     6. CaO

7. KNO3     8. KOH       9. P2O5       10. SiO2     11. CuSO4     12. Ca

Сейфтің шифрі: 1,4,5,6,9,10

№ 2. Оксидтерді атаңыздар:

 «Ойшылдар» тобына:

а/CO             б/ FeO           г/ ZnO                           a/NaO           б/CaO           г/MgO

ә/ P2O5           в/H2O3          д/ CaO                           ә/ SiO2            в/ ZnO          д/ H2O3

№3. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз.

а/Натрий оксиді-      б/ Темір (III) оксиді-           a/Калий окиді-           б/Көміртек  (IV) оксиді-         

ә/ Күкірт (IV) оксиді-     в/Азот (IV) оксиді-        ә/ Көміртек  (IV) оксиді-       в/Фосфор (V) оксиді-

№4. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз:

SO3        ZnO   FeO3    HgO         P2O5                             SO2 ,   Al2 O3,     NO,   Cu2O,  NO2

В.№1. Эндотермиялық реакцияларды табыңдар

 

 

№2. Оксидтер дегеніміз не?

№1а/ C+O2=CO2+Q                          б/2H2+O2=2H2O+Q

ә/ 2H2O=2H2+O2-Q                     в/2HgO=2Hg+O2-Q

№2а/ N2+3H2=2NH3 +Q                   б/ 2SO2+O2=2SO3+Q

ә/H2+O2=2H2O+Q                       в/2H2O=2H2+O2-Q

№3. Экзотермиялық реакцияларды табыңдар

№4. Тотығу дегеніміз не?

С.№1. Реакцияны теңестіріңіз.

Ca=O2 = CaO                                                                 Cu+O2­=CuO

№2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз.

Li+O2                                                                            Na+O2

CU4+O2       CO2 +?                                                          C2U4+O2          CO2+    ?

№3. Оттектің массалық үлесін табыңыз.

  CaO                                                             MgO

№4. Сызбанұсқа бойынша реакция теңдеулерін жазыңдар.

KClO3        O2      CO2                                                        KMnO4       O2        SO2

H2O        O2          CuO                                                       H2O2         O2           CuO

№5.

Сутектің қ.ж. тығыздығын есепте                                    Оттектің қ.ж. тығыздығын есепте.            

№6.

Массасы 64 г SO2 зат мөлшерін                                        Массасы 44 г  CO2 зат мөлшерін

Есептеңіз                                                                             есептеңіз

1 моль                                                                                   1 мольъ

Zn+    ?            ZnO                                                            Fe+?                  Fe2O3

 

Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар

5.Сабақты қорыту:

6. Оқушыларды бағалау

7. Үйге тапсырма

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8 сынып. Химия

1.      Сабақтың тақырыбы: Атмосфералық ауа – газдар қоспасы. Ауаны ластанудан қорғау.

2.      Сабақтың мақсаты:

а/Білімділік: Атмосфералық ауа құрамы, оны ластудан қорғау, оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету.

ә/ Дамытушылық: Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру.

б/ Тәрбиелік: Топта жұмыс істеуге қалыптастыру, білімділікке, қоршаған ортаны қорғауға  тәрбиелеу.

3.      Сабақтың түрі: Ойын сабақ.

4.      Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап.

5.      Көрнекілігі: Сызбалар, дидактикалық материалдар, Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі,  тақтада «Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген жазу.

6.      Пәнаралық байланыс: Физика, математика, география, қазақ тілі.

7.      Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

 Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету мақсатында жарыс сабағын өткізуді таңдадым. Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын дамыту, химиялық құбылыстар жөніндегі көзқарастарын жетілдіру ізденімпаздыққа жетелейтіні сөзсіз.

«Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген ұранмен оттегінің табиғаттағы айналымы деген  сурет бойынша топтар құрылып, топпен жұмыстар жүргізіп, ұжымдық ойлау әрекеті мен халық педагогикасының элементтерін пайдаландым.

Сынып оқушыларын төрт топқа бөлдім.

«Білімпаздар»  Ұраны: «Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар».

Мақсаты: Білген сайын келеді біле бергім,

                  Біле беру емес пе, тілегі елдің.

«Ойшылдар»  Ұраны: «Білім-таусылмас кен»

Мақсаты: «Сын тұрғысынан ойлаймыз, Білімнің терең жеріне бойлаймыз».

Мұғалім: - Балалар, біз сендермен қандай тақырыптарды өттік? 

-Қане, біз  қандай ұғымдарды білеміз?

-Мінеки, балалар біз көп нәрсені білеміз. Енді әрбір элементтің қасиеттерімен танысамыз. (Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын ашу үшін мен жұмбақ жасырайын.

Жұмбақ:  НЕМЕСЕ  интерактивті тақтада иә, жоқ деп жауап беру арқылы тақырыпқа шығу НЕМЕСЕ Қазақстанның тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай ойластыру).

Дәптерге күнді, тақырыпты жазғызу.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Алдын-ала берілген тапсырма бойынша 3 оқушы  оттектің ашылу тарихы туралы айтады.

             Жаңа сабақ. Алгоритммен жұмыс.

І-Бөлім- «Бой сергіту»

Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға  5 минут беріледі.

«Білімпаздар» тобына.

21.   Жер қыртысында неше пайыз  оттек бар?.

22.   Оттектің физикалық қасиеттері қандай?.

23.   Өнеркәсіпте оттекті қалай алады?

24.   Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?.

25.   Қандай заттар оксидтер деп аталады?

26.   Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция.

27.   Ауаның құрамы?.

28.   Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?.

29.   Молярлық көлем.

30.   Газдардың салыстырмалы тығыздығы?

«Ойшылдар» тобына

1.       Атмосферада неше пайыз оттек бар?

2.       Озонның физикалық қасиеті қандай?

3.       Зертханада оттекті қандай заттардан алады?

4.       Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?.

5.       Өршіткі дегеніміз не?

6.         Оттек қайда қолданылады?

7.         Аллотропия дегеніміз не?

8.         Эндотермиялық реакция дегеніміз не?

9.         Қ.Ж газдардың көлемі қандай?

10.     Газдың тығыздығы қандай?

І-Бөлім. «Сандықтан шыққан басқатырғыштар».

Топ мүшелері сандықшадан нөмірлері бар асықтар алып шығады. 4 асықтан алады. Топ басшысы жауап береді.

№1. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз.

«Білімпаздар» тобына                                            «Ойшылдар» тобына:

а/Натрий оксиді-      б/ Темір (III) оксиді-           a/Калий окиді-           б/Көміртек  (IV) оксиді-         

ә/ Күкірт (IV) оксиді-     в/Азот (IV) оксиді-        ә/ Көміртек  (IV) оксиді-       в/Фосфор (V) оксиді-

№2. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз:

Білімпаздар тобына:                                                         Ойшылдар тобына:

SO3        ZnO   FeO3    HgO         P2O5                             SO2 ,   Al2 O3,     NO,   Cu2O,  NO2

IІ. Бөлім. «Көсемдікке ұмтылу»

Сұрақтарға, тапсырмаларға ең көп дұрыс жауап берген топ ұтады.

№1. Реакцияны теңестіріңіз.

«Білімпаздар» тобына                                                «Ойшылдар» тобына

Ca=O2 = CaO                                                                 Cu+O2­=CuO

№2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз.

«Білімпаздар тобына»                                                «Ойшылдар» тобына

Li+O2                                                                            Na+O2

CU4+O2       CO2 +?                                                          C2U4+O2          CO2+    ?

№3. Оттектің массалық үлесін табыңыз.

«Білімпаздар»                                             «Ойшылдар»

  CaO                                                             MgO

№4.

«Білімпаздар»                                                                       «Ойшылдар»

Сутектің қ.ж. тығыздығын есепте                                    Оттектің қ.ж. тығыздығын есепте.            

№5.

«Білімпаздар»                                                                      «Ойшылдар»

Массасы 64 г SO2 зат мөлшерін                                        Массасы 44 г  CO2 зат мөлшерін

Есептеңіз                                                                             есептеңіз

1 моль                                                                                   1 мольъ

V. Бөлім  «Жұмбақтас».

Әр топқа 2 тапсырма беріледі.

№1 Реакция теңдеулеріне коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер. Реакцияның қай типіне жатады?

«Білімпаздар»                                                                        «Ойшылдар»

Al+O2         Al2O3                                                                   P+O2                 P2O5

№ 2. Реакцияны аяқтап, коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер.

«Білімпаздар»                                                                    «Ойшылдар»

Zn+    ?            ZnO                                                            Fe+?                  Fe2O3

Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар

5.Сабақты қорыту:

6. Оқушыларды бағалау

7. Үйге тапсырма

8 сынып. Химия

 Сабақтың тақырыбы: Оттегі: химиялық элемент және жай зат. Оттектің қасиеттері.

Көрсетілім №3 (3.2, 3,3) «Оттекте жай заттардың: темірдің, күкірттің, фофордың жануы», «Жылу бөлінетін және сіңірілетін реакциялардың мысалы».

Сабақтың мақсаты:

а/Білімділік: Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету.

ә/ Дамытушылық: Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру.

б/ Тәрбиелік: Топта жұмыс істеуге қалыптастыру, білімділікке, қоршаған ортаны қорғауға  тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Ойын сабақ.

Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: Сызбалар, дидактикалық материалдар, Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі,  тақтада «Білімді болуға ұмтылу-заман талабы» деген жазу.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика, география, қазақ тілі.

Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

 Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

Оттек элементін жай зат, әрі химиялық элемент есебінде түсіндіріп, оқушылар білімін бекіту және тереңдету мақсатында жарыс сабағын өткізуді таңдадым. Химиялық формула жаза білуін, теңдеу құру дағдыларын дамыту, химиялық құбылыстар жөніндегі көзқарастарын жетілдіру ізденімпаздыққа жетелейтіні сөзсіз.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Әр топқа 10 сұрақтан беріледі. Оны талдауға  5 минут беріледі.

«Білімпаздар» тобына.

1.       Жер қыртысында неше пайыз  оттек бар?.

2.       Оттектің физикалық қасиеттері қандай?.

3.       Өнеркәсіпте оттекті қалай алады?

4.       Қандай реакцияны тотығу реакциясы деп атайды?.

5.       Қандай заттар оксидтер деп аталады?

6.       Табиғатта оттекті бөліп шығаратын реакция.

7.       Ауаның құрамы?.

8.       Қандай реакция экзатермиялық реакция деп аталады?.

9.       Молярлық көлем.

10.   Газдардың салыстырмалы тығыздығы?

«Ойшылдар» тобына

1.       Атмосферада неше пайыз оттек бар?

2.       Озонның физикалық қасиеті қандай?

3.       Зертханада оттекті қандай заттардан алады?

4.       Қандай реакция жану реакциясы деп аталады?.

5.       Өршіткі дегеніміз не?

6.         Оттек қайда қолданылады?

7.         Аллотропия дегеніміз не?

8.         Эндотермиялық реакция дегеніміз не?

9.         Қ.Ж газдардың көлемі қандай?

10.     Газдың тығыздығы қандай?

Ойшылдар» тобына:

а/Натрий оксиді-      б/ Темір (III) оксиді-           a/Калий окиді-           б/Көміртек  (IV) оксиді-         

ә/ Күкірт (IV) оксиді-     в/Азот (IV) оксиді-        ә/ Көміртек  (IV) оксиді-       в/Фосфор (V) оксиді-

№4. Оксидтегі химиялық элемент атомының валенттілігін анықтаңыз:

Білімпаздар тобына:                                                         Ойшылдар тобына:

SO3        ZnO   FeO3    HgO         P2O5                             SO2 ,   Al2 O3,     NO,   Cu2O,  NO2

ІІІ. Бөлім. «ІІ-Бөлім. «Сандықтан шыққан басқатырғыштар».

Топ мүшелері сандықшадан нөмірлері бар асықтар алып шығады. 4 асықтан алады. Топ басшысы жауап береді.

№ 1. Оксидтерді табуға арналған «Алтын кілт» ойыны. «Оксид» деген сейфтің шифрін табу.

«Білімпаздар» тобына:

3.       CO2                2. NaOH           3. НNO        4. CaO         5. SO2       6. MgO

7. H3RO4       8. Ca (OH)         9. N2O5          10. PH3        11. P2O5    12. ZnSO4

Сейфтің шифрі : 1,4,5,6,9,11

«Ойшылдар» тобына:

3.      Na2O       2. Ba (OH)2       3. KN      4. FeO      5. CO2     6. CaO

7. KNO3     8. KOH       9. P2O5       10. SiO2     11. CuSO4     12. Ca

Сейфтің шифрі: 1,4,5,6,9,10

№ 2. Оксидтерді атаңыздар:

«Білімпаздар» тобына                                            «Ойшылдар» тобына:

а/CO             б/ FeO           г/ ZnO                           a/NaO           б/CaO           г/MgO

ә/ P2O5           в/H2O3          д/ CaO                           ә/ SiO2            в/ ZnO          д/ H2O3

№3. Оксидтердің формуласын атына сай құрыңыз.

«Білімпаздар» тобына                                            «Сен маған-мен саған».

Әр топ қарсы топқа 2 сұрақтан қояды.

«Білімпаздар» тобына:

№1. Эндотермиялық реакцияларды табыңдар

№2. Оксидтер дегеніміз не?

а/ C+O2=CO2+Q                          б/2H2+O2=2H2O+Q

ә/ 2H2O=2H2+O2-Q                     в/2HgO=2Hg+O2-Q

«Ойшылдар» тобына:

 

а/ N2+3H2=2NH3 +Q                   б/ 2SO2+O2=2SO3+Q

ә/H2+O2=2H2O+Q                       в/2H2O=2H2+O2-Q

№1. Экзотермиялық реакцияларды табыңдар

№2. Тоту дегеніміз не?

IV. Бөлім. «Көсемдікке ұмтылу»

Сұрақтарға, тапсырмаларға ең көп дұрыс жауап берген топ ұтады.

№1. Реакцияны теңестіріңіз.

«Білімпаздар» тобына                                                «Ойшылдар» тобына

Ca=O2 = CaO                                                                 Cu+O2­=CuO

№2. Реакция теңдеуін аяқтап, коэффициенттерін қойып теңестіріңіз.

«Білімпаздар тобына»                                                «Ойшылдар» тобына

Li+O2                                                                            Na+O2

CU4+O2       CO2 +?                                                          C2U4+O2          CO2+    ?

№3. Оттектің массалық үлесін табыңыз.

«Білімпаздар»                                             «Ойшылдар»

  CaO                                                             MgO

№4. Сызбанұсқа бойынша реакция теңдеулерін жазыңдар.

«Білімпаздар»                                                                     «Ойшылдар»

KClO3        O2      CO2                                                        KMnO4       O2        SO2

H2O        O2          CuO                                                       H2O2         O2           CuO

№5.

«Білімпаздар»                                                                       «Ойшылдар»

Сутектің қ.ж. тығыздығын есепте                                    Оттектің қ.ж. тығыздығын есепте.            

№6.

«Білімпаздар»                                                                      «Ойшылдар»

Массасы 64 г SO2 зат мөлшерін                                        Массасы 44 г  CO2 зат мөлшерін

Есептеңіз                                                                             есептеңіз

1 моль                                                                                   1 мольъ

V. Бөлім  «Жұмбақтас».

Әр топқа 2 тапсырма беріледі.

№1 Реакция теңдеулеріне коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер. Реакцияның қай типіне жатады?

«Білімпаздар»                                                                        «Ойшылдар»

Al+O2         Al2O3                                                                   P+O2                 P2O5

№ 2. Реакцияны аяқтап, коэффициенттерін қойып, теңестіріңіздер.

«Білімпаздар»                                                                    «Ойшылдар»

Zn+    ?            ZnO                                                            Fe+?                  Fe2O3

 

Оттектің табиғатта айналымы туралы хабарлама дайындаңдар

5.Сабақты қорыту:

6. Оқушыларды бағалау

7. Үйге тапсырма: «Оттектің табиғатта таралуы. Қолданылуы»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9 сынып. Химия

1.      Сабақтың тақырыбы: Металдар тақырыбына есептер шығару.

2.      Сабақтың мақсаты:

а/Білімділік: Есеп шығару машықтары мен дағдыларды қалыптастыру.

ә/ Дамытушылық: Есеп шығару қабілетін дамыту.

б/ Тәрбиелік:  Білімділікке тәрбиелеу.

3.      Сабақтың түрі: Есептер шығару.

4.      Сабақтың өту әдісі: Жаңа технология әдістерінің элементтерін пайдалану. Вассерман әдісі..

5.      Көрнекілігі: Периодтық жүйе, таблица. Қ Сатбаевтың портреті.

6.      Пәнаралық байланыс: Физика, математика.

7.      Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы.

8.      Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі.

                                  2. Оқушыларды түгендеу.

                                  3. Үй тапсырмасын сұрау.

                                  4. Жаңа сабақты түсіндіру.

Оқушыларға 5 минут ішінде 80-ге жуық металдарды жазуға тапсырма беріледі.

Қазақстанның темір кені туралы 1-2 минут әңгімелеймін.

3-топқа генетикалық қатарды орындауға тапсырма беремін. 5 минут.

Fe2(SO43         Fe(OH)3          Fe­2O3        Fe         FeCl3

                                                             FeCl2       FeS

NaCl     Na      NaOH       Na2SO4       NaCl      NaNO3        Ca     CaO    Cu(OH)2     CaCO3    CaO

 

№ 1. 3 минут

Массасы 5,4 г алюминий металы үлгісіндегі алюминийдің зат мөлшерін есепте.

0,2 моль

№2. 4 минут.

5,6 г темірдегі зат мөлшерін, атом санын анықтаңдар.

0,1 моль, 0,602*1023

№3. 3 минут

0,5 моль натрий карбогатының массасын есепте.

53 г

№4. 4 минут.

0,3 моль натрий иодидінің масасын, атом санын анықтаңдар.

45 г, 1,0806*1023

№5. 3 минут.

Алюминийдің (ІІІ) оксидіндегі алюминийдің массалық үлесін анықта.

52,9 %

№6. 3 минут.

Кальций карбонатындағы (CaCO3) кальцийдің массалық үлесін анықта. 40 %

№7. 5 минут.

Егер қосылыстың құрамындағы К -24,7 %, Mn-34.8 %, O-40.5% болса, осы қосылыстың қарапайым формуласын анықта.

KxMnyOz     x:y:z= 24.7/39:34.8/55:40.5/16= 0.633:0.633:2.53=1:1:4

 

5. Сабақты қорыту

6. Оқушыларды бағалау.

7. Үйге тапсырма: 310 б № 6-7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10-сынып. Химия

Cабақтың тақырыбы: Металдар тақырыбына есептер шығару.

Сабақтың мақсаты:

1.       Білімділік: Есеп шығару машықтары мен дағдыларды қалыптастыру.

2.       Дамытушылық: Есеп шығару қабілетін дамыту.

3.       Тәрбиелік: Білімділікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Есептер шығару.

Сабақтың өту әдісі: Жаңа технология әдістерінің элементтерін пайдалану. Вассерман әдісі.

Көрнекілігі: Менделеевтің периодтық жүйесі, таблицалар, Қ.Сәтбаевтың портреті.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика.

Пайдаланылған әдебиет: Химия есептер жинағы, Химия оқулығы.

Сабақтың барысы:  

1.       Ұйымдастыру кезеңі.

2.       Оқушыларды түгелдеу.

3.       Үй тапсырмасын сұрау.

4.       Жаңа сабақты түсіндіру.

 

Оқушыларға 5 минут ішінде 80-ге жуық металдарды жазуға тапсырма беремін.

№1.

Fe2(SO43         Fe(OH)3          Fe­2O3        Fe         FeCl3

                                                             FeCl2       FeS

№2. Массасы 3,2 г мыстағы зат мөлшерін, атом санын анықтаңдар.

Берілгені:

m (Cu)=3,2г          Шешуі: Ar (Cu) =64     Mr(Cu)=64     M(Cu)=64 г/моль

Т/к ν, N                 ν=m/M=N/NA           ν=3.2/64=0.05 моль

                              ν=N/NA     N=ν*NA=0.05*6.02*1023=3.01*1022 атом.

Ж/бы: ν=0.05 моль         N=3.01*1022 атом

№3. FeO, Fe­2O3, Fe(OH)2,  Fe(OH)3 қосылыстарындағы темірдің массалық үлестерін тауып, оларды өсу ретімен орналастырыңдар.

ω (Fe) =56/62=0.9      90%             ω (Fe)= 56/107= 0.52        52%

ω (Fe) =2*56/160=0.7  70%        Fe(OH)3< Fe(OH)2< Fe­2O3< FeO

ω (Fe)=56/90=0.62  62%

№4. 10,4 г темір мен магний металдарының қоспасын тұз қышқылымен әрекеттестіргенде 6,72 л /қ.ж/ сутек бөлінген. Қоспадағы металдардың әрқайсысының массаларын есептеңдер.

M(Fe)=56 г/моль         M(Mg)=24 г/моль

Берілгені:

m=(Fe+Mg)=10.4г              56x+24y=10.4

V(H2)=6.72 л                     Fe+2HCl=FeCl2+H2

Т/к: m(Fe)-?                       Mg+2HCl=MgCl2+H2

m(Mg)-?                             ν(H2)= V/νm=6.72л/22.4 л/моль=0.3 моль

                                           x+y=0.3 моль

                                           56x+24y=10.4

                                           x+y=0.3                   24

                                          56x+24y=10.4

                                          24x+24y=7.2

                                         32x=3.2

                                         x=3.2/3.2=0.1       x+y=0.3

                                                                       0.1+0.2=0.3

                                        x=0.1                 y=0.2

m(Fe)=ν*M=0.1 моль*56 г/моль=5.6г

m(Mg)=ν*M=0.2 моль*24г/моль=4,8 г

Жауабы: 5,6 г Fe       4.8 г Mg

№5. 4,5 г алюминий мен магний құймасын сілті ерітіндісімен әрекеттестіргенде 3,36 л /қ,ж/ сутек бөлінген. Құймадағы алюминийдің массалық үлесін табыңдар.

Берілгені:

m (Al+Mg)=4.5 г            Шешуі:

ν(H2)=3.36л                   2Al+2NaOH+10H2O=2Na[Al(OH)4*(H2O)2]+3H2

Т/к: ω(Al)-?                    ν(H2)= V(H2) /νm =3.36л/22,4 л/моль=0,15 моль

                                       2 моль Аl-3 моль H2

                                       х моль Al-0.15 моль       х=2*0,15/3=0,1 моль

                                       m(Al)=ν(Al)*M(Al)=0.1 моль*27 г/моль=2,7 г

                                      ω(Al)=2.7г/4,5г*100%= 60%       Ж/бы: 60 % Al

№6. Периодтық жүйедегі ІІ топта орналасқан, массасы 9,52 г белгісіз металдың хлориді ерітілген ерітіндіге күміс нитраты ерітіндісінің артық мөлшері қосылған. Нәтижесінде массасы 17,22 г тұнба түскен. Бастапқы ерітіндіде қандай металдың хлориді ерітілгенін анықтаңдар.

Берілгені:

m(MeCl2)=9.52 г                    MeCl2­+2AgNO3=Me(NO3)+2AgCl

m(AgCl)=17.22г                    ν(MeCl2)= m(MeCl2)/M(MeCl2)=9.52/(x+71) г/моль=9.5/x+71 моль

Т/к ф-ла                               ν(AgCl)=17.22 г/143,5г/моль=0.12 моль

       (MeCl2)-?                       1 моль MeCl2 – 2 моль AgCl

                                              9.52/x+71 моль MeCl2 – 0.12 моль AgCl

                                               2*9.52/x+71=0.12

                                              (x+71)*0.12=2*9.52

                                              0.12x+8.52=19.04

                                              0.12x=10.52

                                              x=10.52/0.12

                                               x=87.6           Sr              Жауабы: 87,6 стронций

 

Сабақты қорыту:

Бағалау:

Үйге тапсырма: 310 б  № 6-7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9-сынып.Химия

Cабақтың тақырыбы: Металдардың қасиеттері.

Сабақтың мақсаты:

а/ Білімділік: Оқушылардың металдар жөнінде алған теориялық білімін нақтылау, ізденіс өзіндік жұмыстар арқылы тексеру, бекіту, тақырыпқа байланысты дүниетанымын кеңейту.

ә/ Дамытушылық: Іздену жолымен мақсатқа жетуге баулу, бір-біріне түсіндіру, жәрдем беруі, ықпал етуі арқылы топтасып жұмыс істеуге, өз білімін өзі бағалап, тексере білу дағдыларын қалыптастыру.

б/ Тәрбиелік: Білімділікке, топтасып жұмыс істеуге, өзін-өзі бағалай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың міндеттері: Металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін меңгерту.

Сабақтың түрі: Топтық жұмыс.

Сабақтың өту әдісі: Сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: Менделеевтің периодтық жүйесі, ерігіштік таблицасы, металдардың активтік қатары Қ.Сәтбаевтың портреті.

Пәнаралық байланыс: Физика, математика.

Пайдаланылған әдебиет: Химия есептер жинағы, Химия оқулығы.

Сабақтың барысы:  

1.       Ұйымдастыру кезеңі.

2.       Оқушыларды түгелдеу.

3.       Үй тапсырмасын сұрау.

4.       Жаңа сабақты түсіндіру.

Ұйымдастыру кезеңінде оқушыларды 3 топқа бөлемін. Әр топтың жұмысына басшылық жасаушы топ жетекшілерін анықтау үшін оларға бес сұрақтан түзілген тест жұмысы ұсынылады. 5 минуттың ішінде сол сұрақтардың дұрыс жауаптарын тапқан оқушылар жетекші болып сайланып, әр топқа бекітіледі. Олар берілген тапсырмалардың орындалуына басшылық жасап, жұмыс нәтижесін тақтаға жазып көрсету түшін жекелеген оқушыларды кезекпен шығарып отырады.

І-тест

1.       Ең жеңіл металл

а/Ca          b)Pb      c/Li      d)Ba

2.       Ауыспалы валенттілік көрсететін металл

а/Al           b/Fe       c/Na     d/Ca

3.       Асыл металл

а/Cu          b/Na      c/Ag      d/Al

4.       Ең жұмсақ металл

а/Na         b/Cr       c/Al        d/Au

5.       Мына электрондық құрылыс қай металға сәйкес келеді.  1S22S22p63S1

a/N           b/Al       c/Mg      d/Na

4.      Үш топқа жеке-жеке 2 минутта орындау үшін төмендегі үлгідегі тапсырма беріледі.

Металдарды негізгі және қосымша топшаларға  бөліп жазыңдар.

Li, Ni, Co, K, Au, Mg, Rt, Cs, Ag, Cu, Ba, Pt, Ti, Fe

A/Li,K,Mg, Rb, Ba, Рb

B/Ni, Co, Pt, Au, Ag, Cu, Ti, Fe

5.      Келесі тапсырма 3 минут ішінде орындау үшін беріледі.

Сөзжұмбақ «Химия»

Шешуі:      

 

 

 

 

Х

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

И

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

М

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

И

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Я

 

 

 

 

 

 

 

1.       Технеций 

2.       Криптон

3.       Америций

4.       Натрий

5.       Мыщьяк

Сөзжұмбақ «О» 

 

 

 

 

О

 

 

 

 

 

 

 

 

О

 

 

 

 

 

 

 

 

О

 

 

 

 

 

 

 

 

О

 

 

 

 

 

 

 

 

О

 

 

 

 

 

 

 

 

О

 

 

 

 

 

1.      Фторид

2.      Хлорид

3.      Бромид

4.      Иодид

5.      Фосфат

6.      Карбонат

 

 

 

 

Сөзжұмбақ «Металдар»  

 

 

М

 

 

 

 

 

 

 

 

Е

 

 

 

 

 

 

 

 

Т

 

 

 

 

 

 

 

 

А

 

 

 

 

 

 

 

 

Л

 

 

 

 

 

 

 

 

Д

 

 

 

 

 

 

 

 

А

 

 

 

 

 

 

 

 

Р

 

 

 

 

 

 

 

1.       Магний

2.       Германий

3.       Темір

4.       Натрий

5.       Алтын

6.       Радий

7.       Қалайы

8.       Қорғасын

6.      Келесі тапсырма 3 минутта орындауға беріледі. Төмендегі айналуларды орындаңдар.

Ca     CaO      Ca(OH)2              CaCO3           CaO          NaCl          Na        NaOH           Na2SO4         NaCl        NaNO3           NaNo2

7.      Одан кейінгі тапсырманы орындау үшін 4 минут жұмсалады.

BaCl2 алудың бірнеше әдістерін жазыңыз.

8.      Соңғы тапсырма есеп түрінде болғандықтан оған 5 минут уақыт бөлінеді.

4 г калий гидроксидіне тұз қышқылымен әсер еткенде қанша калий хлориді алынады?

KOH  +  HCl  =   KCl  +  H2O

56г           36,5       74,5 г

56  =  KOH  -  74.5  г   KCl

  KOH  -   x2     KCl

x= 4 * 74.5 / 56 = 5.32 KCl

 

Сабақты бекіту: Металдарға жалпы сипаттама беру.

Сабақты қорытындылау:

Үйге тапсырма: Қайталау

Оқушыларды бағалау: Бағалау үшін бағалау картасын пайдаланамын.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ:№ 49

Пән: биология

Сынып:11

Сабақтың тақырыбы: «Табиғи және агробірлестіктердің қазіргі экологиялық жағдайлары» тақырыбын қорытындылау

Сабақтың мақсаты:

-білімділік: оқушылардың бойында «Табиғи және агробірлестіктердің қазіргі экологиялық жағдайлары» тақырыбы бойынша алған білімдерін бекіту;

-дамытушылық:  табиғи және агробірлестіктердің қазіргі экологиялық жағдайлармен  танысу, іздену арқылы логикалық ойлауымен шығармашылыққа жетелеу;

-тәрбиелік: туған жерге, табиғатқа сүйіспеншілігін арттыру.

Сабақтың типі: қорытынды сабақ

Сабақтың әдістері: сұрақ-жауап, Венн диаграммасы арқылы салыстыру, кітаппен жұмыс

Сабақты ңбарысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

-Табиғи бірлестіктердің қазіргі экологиялық жағдайлары туралы не айта аласыңдар?

-Агробірлестіктер табиғи бірлестіктердің орнын толықтыра ала ма? Осы жайлы қандай ойларың бар?

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

Тест арқылы тексеру


1. Ластағыш заттар агрегаттық күйіне қарай қалай жіктеледі?

A.     Газ

B.      Сұйық

C.      Қатты

2. Ортаның сапасын төмендетіп жіберетін заттарды қалай атайды?

A.     Жылу энергиясыъ

B.      Шу

C.      Ластағыштар

3. Ластағыштарыдң улылық деңгейіне қарай уытты заттарыдң неше класын ажыратады?

A.     2

B.      4

C.      5

5.       Биологиялық ластану түрлерін көрсет:

A.     Биотикалық

B.      Микробиологиялық

C.      Шу

6. Өте қауіпті уытты заттарды көрсет:

A.     Сынап

B.      Күкіртті сутек

C.      Сірке қышықыл

6.       Дүниежүзі бойынша тасымалданатын мұнайдың неше пайызы суға төгіледі?

A.     1

B.      2

C.      3

7.Литосфераны табиғи ластағыштарына қайсылары жатады?

A.     Су тасқыны

B.      Пестицид

C.      Гербицид

8.Қандай ластағыш әсерінен көбіне жауын құрты құриды?

A.     Радиация

B.      Қышқыл жаңбыр

C.      Дауыл

9.Гидросфераның негізгі ластағышы:

A.     Радиактивті заттар

B.      Бомбалардың теңізде сыналуы

C.      Мұнай

10.Атмосфераның ластануының екі типін көрсет:

A.     Жылу сәулесі, шу

B.      Газдану

C.      Тозаңдану

 


ІІІ. Ұйымдастыру кезеңі

1.       Венн диаграммасы арқылы биоценоз бен агроценозды толық сипаттап жазыңдар:

Овал: БиоценозОвал: Агробірлестік

 

 

 

 

 

 


2.       Антропогендік факторларыдң негізгі бағыттары туралы айтып беріңдер (1. Адамның биологиялық түр ретіндегі табиғатқа әсері – жанаурларды аулайды, 2. Адам өзінің барлық іс-әрекетінде ақылмен ойланып жұмыс істейді. Табиғатты пайдалануда ғылыми жетістіктерін пайдаланады, мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының жаңа қолтұқымдарын шығарады, бірақ мұның да кері жақтары болады. 3. Адамның ең ірі әрекеттерінің бірі өнеркәсіпті игеруі. 4. Адамның атом қарулары мен ғарышты игеруіне байланысты тигізетін зардаптары).

3.       Төтенше жағдайларды жазып, әр қайсысына тоқталып өтіңдер:

Рет саны

Табиғи төтенше жағдайлар

Адамның іс-әрекетінен болатын апаттар

1

Сел тасқыны

Автокөліктер апаты

2

Жер сілкінісі

Ұшақтар апаты

3

Көшкіндер

Өнеркәсіп орындарындағы апаттар

4

Жанартаулар атқылауы

Өрттер

5

Су тасу апаты

 

6

Цунамилер

 

7

Дауылдар

 

8

Құйындар

 

ІҮ. Бекіту. 187 беттегі * БІЛІМІҢДІ СЫНА тарауды қайталау сұрақтарына жауап беріңдер (жазбаша, қысқаша)

Ү. Қорытындылау:

1. Рефлексия

2. Бағалау

3. Үй тапсырмасын беру: ҮІІІ тарау

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ:№ 49

Пән: биология

Сынып:9

Сабақтың тақырыбы: Мәдени өсімдіктердің және үй хайуанаттарының пайда болу орталықтары.  Ең жаңа сұрыптау әдістері, гендік инженерия

Сабақтың мақсаты:

-білімділік: оқушылардың бойында мәдени өсімдіктердің және үй хайуанаттарының пайда болу орталықтары, ең жаңа сұрыптау әдістері, гендік инженерия жайлы түсінік қалыптастыру;

-дамытушылық:  іздену арқылы логикалық ойлау мен шығармашылыққа жетелеу;

-тәрбиелік: туған жерге, табиғатқа сүйіспеншілігін арттыру.

Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақтың әдістері: сұрақ-жауап, Венн диаграммасы арқылы салыстыру, кітаппен жұмыс

Сабақты ңбарысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй жұмысын тексеру. Сұрақ-жауап әдісі арқылы тексеру.

Сұрақтар:

1.       Келесі терминдерге анықтама беріңдер: сұрыптау, селекция

2.       Сұрыптаудың түрлерін атап, оларға сипаттама беріңдер.

3.       Өсімдіктер мен жануарларды сұрыптаудың міндеттері қандай?

 

ІІІ. Негізгі кезең.

-Жылқының ақндай қолтұқымдарын білесіңдер?

-Қойдың қандай қолтұқымдарын біліесіңдер?

-Жануарларыдң жаңа қолтұқымдарын алумен қай ғылым саласы айналысады?

-Қолтұқым деген ұғымды қалай түсінесіңдер?

-Сонда қолтұқымдарының арғы тегі бар ма?

-Жаунарлар мен өсімдіктердің шығу орталықтарын зерттеген ғалымдарды білесіңдер ме?

Мысал келтіріп көріңдерші.

Келесі жануарлар тұсына оның арғы тегінің атын жазыңдар:

-жылқы-

-сиыр-

-қой-

 т.с.с.

Өсімдіктердің шығу орталықтарымен танысып шығыңдар.

            Қандай жаңа сұрыптау әдістерін білесіңдер? (гендік инженерия, трансплантация әдісі, клон алу, т.б..)

Әр әдіс туралы хабарлама дайындаңдар.

ІҮ. Бекіту. Тақырып соңындағы тапсырмаларыд орындаңдар.

Ү. Қортындылау

1. Рефлексия

2. Бағалау

3. Үй тапсырмасын беру

 

 

 

Сынып: 8

Пән: химия

Сабақ тақырыбы: Физикалық және химиялық құбылыстар. Химиялық реакциялар. Зертханалық жұмыс №1 (1.2, 1.3) «Физикалық құбылыстар (судың қайнауы, парафиннің және қанттың жануы)». «Химиялық құбылыстар (тұнбаның түзілуі, газдың бөлінуі, заттың түсінің өзгеруі, жылудың бөлінуі немесе сіңірілуі)».

 

 Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Физикалық, химиялық құбылыстары жайлы түсінік қалыптастыру.

Дамытушылық: Белгілер арқылы химиялық реакцияның жүруін болжау. Химиялық құбылысты физикалық құбылыстан ажыра білу.

Тәрбиелік:  Оқушыларды тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу

                                                         

Сабақ  әдісі :  баяндау, сұрақ – жауап

 

Сабақ жоспары:    1. Ұйымдастыру

Өткен тақырыптарға пысықтау сұрақтары:  

4.      Заттың химиялық формуласын құру:

5.      Валенттіліктерін үстіне қойыңдар (кестеден қараңдар):  КО

6.      Элементтердің үстіндегі сандарды көбейтіңдер. Шыққан санды Н –тің үстіндегі санға бөліп, К-тың төменгі индекске (Кх) жазыңдар.

7.      Шыққан санды (көбейтіндіні) О валенттілік санына бөліп, шыққан санды О-тің төменгі индекске (Кх) жазыңдар.

8.      Заттың химиялық формуласын жазыңдар: КхОх.

5.      Есеп№1.

СаО құрамындағы элементтердің  массалық қатынастарын (СаО құрамындағы кальций мен оттек қандай массалық қатынаста әрекеттескен) анықтаңдар.

Үлгі: m(Са) : m(О)=40 : 16=2.5:1 немесе Аr(Са): Ar(О)= 40 : 16=2.5:1

Есеп №2 (өздерің шығарыңдар).

Na2O  құрамындағы элементтердің  массалық қатынастарын  анықтаңдар.

Есеп №3.

Na2О түзілу үшін  Na  6г және О  5 г алынды. Түзілген заттың құрамындағы қай зат артық алынды? Жауаптарыңды есептеп дәлелдеңдер.

6.      «Валенттілік – атомның басқа элемент атомдарының белгілі бір санын қосып алу қабілеті» деген анықтаманы келесі мысал негізінде түсіндіріңдер:

BаСl2

  

Сабақтың барысы:

Оқушыға нұсқау:

1.      Мұздың еруі – физикалық құбылыс,  көмірдің жануы – химиялық құбылыс екендігін дәлелде.

 

2.      Кестені толтырыңдар:

Құбылыстар, олардың мысалдары

Құбылыстың тұрмыстағы, шаруашылықтағы,

Тіршіліктегі маңызы

 

Физикалық

1.

2.

3.

Химиялық

1.

2.

3.

 

3.      16 б. 1-8 сұрақтар мен тапсырмаларды орындаңдар.

 

4.      Келесі реакциялар жүре ме, әлде жүрмей ме? Жауаптарыңды дәлелдеңдер:

a)      Са+ О2=CaO

b)      Ca+H2O=CaOH+H2

c)      көмір+ О2=CO2+ H2O

 

5.      17б. 1-7 сұрақтар мен тапсырмаларды орындаңдар.

 

Жаңа тақырыпты бекіту:

Қосымша жаттығулар беріледі.

Қорытынды:

1.      Рефлексия

2.      Үйге тапсырма: § 4-5

3.      Бағалау.

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы –   8     

Тақырыбы

Химиялық реакциялар тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар.

/

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық реакциялар, олардың жіктелуі, тірі организмдегі маңызды реакциялар

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау,  11-Б-2 көрсету .

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

1.                   Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

 

·                                 Айналымды жүзеге асырып, әрбір реакция типін анықтаңдар.

Fe------------FeCL2-------Fe(OH)2-------------FeO----------FeSO4

CuO---------Cu------------Cu CL2-----------------Cu(OH)2-------CuO

Na------------X-------------Na2SO4--------------BaSO4

H2S -------------X ------------------SO2-----------У------------- H2SO4------------- MgSO4

Ca----------CaCl2-----------Ca (OH)2----------Ca(NO3)2

C-----------CO2-------K2CO3----------CaCO3

 

3-4

Жаңа сабақ:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                         

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 10-ЕТЖ-2 дәптерімен жұмыс орындау №1, 27 бет (№1 нұсқаның барлық тапсырмасы)

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

параграф 4.1-4.2.оқу. № 7,9– жазбаша орындау. (62бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Ертінділер концентрациясының түрлері.

Еріген заттың массалық үлесі және мольдік концентрация. Қатты заттардың, сұйықтардың және газдардың суда ерігіштігі. Кристалогидраттар.

Көрсетілім №5 (5.2-5.5) «Мыс тұздарының суда еруі». «Қатты заттарды бөліп алу (ас тұзы, темір жоңқалары)», «Бір-бірінде ерімейтін сұйықтықтарды бөлу (күнбағыс майы, су)», «Еріген заттың қатты бөлшектерін сұйықтықтан бөлу (қанттың сулы ерітіндіс)».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Ерітінділер, молярлық концентрация, еріген заттың массалық үлесі, заттардың ерігіштігі  туралы білімдіжүйелеу,бекіту; 

формуланы қолдану,ерітінді дайындау, есептер шығару біліктілігі мен дағдысын дамыту; түсіндіре білу ,  қорытынды жасау,жүйелеу,  білім-білік дағдыларын дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Есептер шығару.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,.Кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен фронталды әңгімелесу,   қорытынды жасау

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, 8-ЕТЖ-1

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1. айналымға берілген үй тапсырмасын(өзара тексеру) тексеру.

3-4

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

 

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер түрлері

1.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ): нашар үлгерушілермен жұмыс

 

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

 

Есептер шығару. _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

15-20

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасы.

     2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.Есеп шығару дағдысы өмірде қай жерде қажет болады?   

1-2

Рефлексия кезеңі

Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Сандық есептер: еріген заттың массалық үлесін, еріткіштің, еріген заттың массасын, ерітіндінің массасын тығыздығы бойынша анықтау.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Ерітінділер, молярлық концентрация, еріген заттың массалық үлесі, заттардың ерігіштігі  туралы білімдіжүйелеу,бекіту; 

формуланы қолдану,ерітінді дайындау, есептер шығару біліктілігі мен дағдысын дамыту; түсіндіре білу ,  қорытынды жасау,жүйелеу,  білім-білік дағдыларын дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Есептер шығару.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,.Кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен фронталды әңгімелесу,   қорытынды жасау

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, 8-ЕТЖ-1

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1. айналымға берілген үй тапсырмасын(өзара тексеру) тексеру.

3-4

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

 

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер түрлері

1.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ): нашар үлгерушілермен жұмыс

 

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

 

Есептер шығару. _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

15-20

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасы.

     2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.Есеп шығару дағдысы өмірде қай жерде қажет болады?   

1-2

Рефлексия кезеңі

Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Практикалық жұмыс №4: «Берілген мольдік үлесі бойынша қант ерітіндісін дайындау». ҚТ бойынша нұсқау.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Ерітінділер, молярлық концентрация, еріген заттың массалық үлесі, заттардың ерігіштігі  туралы білімдіжүйелеу,бекіту; 

формуланы қолдану,ерітінді дайындау, есептер шығару біліктілігі мен дағдысын дамыту; түсіндіре білу ,  қорытынды жасау,жүйелеу,  білім-білік дағдыларын дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Практикалық

 

Сабақ өткізілу түрі:

Практикалық жұмыс,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен фронталды әңгімелесу,   қорытынды жасау

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1. айналымға берілген үй тапсырмасын(өзара тексеру) тексеру.

3-4

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер түрлері

1.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ).

3-4

Жаңа сабақ

  1. ҚТ бойынша нұсқау алу.
  2. Практикалық жұмыс.

Практикалық жұмыс барысымен танысу.

Тапсырмаларды орындау.

Қорытынды жазу. _

Қосымша есептер құрастыру.

15-20

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасы.

  2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.Есеп шығару дағдысы өмірде қай жерде қажет болады?   

1-2

Рефлексия кезеңі

Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Химиялық элементтердің тотығу дәрежелері.Формулалары бойынша қосылыстағы химиялық элементтердің тотығу дәрежелерін анықтау. Сутектің бинарлы қосылыстары.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің валенттігі, валенттілік мүмкіндіктері,тотығу дәрежесі ұғымдарын атом құрылысы ілімі және химиялық байланыс тұрғысынан түсіндіру;

ПЖ орнына байланысты химиялық элементтің жоғары және төменгі валенттіктерін анықтау,тотығу дәрежесін анықтай білу, талдау,қорытындылау,есте сақтау,байқау, ұқыптылық білік-дағдыларын  дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі, ЕТЖ,  жұмыс істеу, жұмысы, фронталды сұрақтар қою,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, ЕТЖ

 

1.Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

11.Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Үй тапсырмасын тексеру

  1. Сутектің таңбасы қандай?
  2. Сутек  бос күйінде қандай болады?
  3. Сутек бос күйінде неше атомнан құралады?
  4. Келесі реакция теңдеулерін аяқтап, тиісті коэффиценттерін теңестіріңдер.

 Н2 + О2

Na + Н2

Са + Н2

СuО+Н2→

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімді жаңғырту.  (Актуализация )

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.  2.Оқыту проблемалары:

Атомдардың валенттігі,тотығу дәрежесі

3.Білімді жаңғырту:

1ЕТЖ жұмыс істеу

3-4

Жаңа сабақ

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

1 тапсырма. Кітаппен жұмыс. Жаңа терминдермен жұмыс.

2 тапсырма. Валенттілік пен тотығу дәрежелерін салыстыру.

3 тапсырма. 181 б. 1-9 сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

4 тапсырма. Қосымша тапсырмалар.

Д.И.Менделеев ПЗ ашарда «валенттілік» ұғымын  атомның негізгі қасиеттерінің бірі ретінде қолданды. Валенттілік атомның басқа атомды қосып алу қасиетін сипаттайды. « Валенттілік» ұғымының физикалық мәні атом құрылысы  және химиялық байланыс туралы ілімнің дамуымен түсіннікті бола бастады.Элемент атомдары электронды береді немесе қосып алып,ортақ электрон жұптарын түзеді,ал атомдар арасындағы  химиялық байланысқа түзуге қатысатын электрондар валентті деп аталады.Валентті электрондарға сыртқы аяқталмаған деңгейдегі электрондар және сырттан санағанда астыңғы деңгей электрондары да жатады(мысалы d-элементтер).

 Марганецтің  25 электроны бар :   1 s-2,  2 s-2, 2p-6,   3 s -2, 3p-6, 3 d-5,   4 s-2, сондықтан оның жоғары валенттігі жетіге тең.Жоғары  валенттілік мәні ядро зарядының шамасына  периодты түрде тәуелді.Химиялық байланыс теориясын есепке алу арқылы валенттіліктің анықтамасы да өзгерді.Валенттілік атомдар арасындағы түзілген  химиялық байланыс санымен анықталады. Атомдар арасында  түзілетін химиялық байланыс саны, олардың химиялық байланыс түзуге жұмсалатын  жұптаспаған электрондар санына тең.

Сұрақ:Валенттілік нолге немесе теріс бола ала ма?  (Жоқ)

*Қосылыстардағы атомның  күйін білу үшін «тотығу дәрежесі» деген ұғым енгізілген. Тотығу дәрежесі- атомның берген немесе қосып алған электрон санымен  анықталады. Сұрақ:   Тотығу дәрежесі қандай мәндерге ие?

 А)  Электронын басқа атомға беретін атомдар оң тотығу дәрежесіне ие болады,олардың электртерістігі қосылыстағы жұбымен салыстырғанда кем болады. Электронды басқа атомнан қосып алатын атомдар теріс тотығу дәрежесіне ие болады,олардың электртерістігі қосылыстағы жұбымен салыстырғанда артық болады. Жай зат молекуласындағы атомдардың тотығу дәрежесі нөльге тең болады. (мысалы: N2, 0O20,H20,CI20,F20,I02,Br02 Zn0, Fe0).

              Элемент атомының тотығу дәрежесі –шартты ұғым,оны заттарды жіктегенде,қасиеттерін сипаттағанда қолданып,элементтің қандай қасиет көрсететінін анықтайды.Мысалы күкірттің күкірт қышқылындағы тотығу дәрежесі+6,яғни ол басқа электрон бере алмайды,тотықтырғыш қасиет көрсетеді,ал күкірсутекте күкірт ең төменгі тотығу дәрежесін көрсетіп тотықсыздандырғыш қасиет көрсетеді.Тотығу дәрежесі көп жағдайда валеттілікке сәйкес келмейді.

14-15

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1. №3 – нашар үлгерушілер дайындайды ,    № 4,5  (79бет) – сынып

3-4

Білімді қорытынды лау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

 1.Дәптерге барлық қорытындыны жазу.

2. ЕТЖ бойынша жұмыс істеу (32). 1нұсқа

6-7

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1. Тапсырма -  электртерістілік,тотығу дәрежесі, валентілік ұғымдарын түсіндіру

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 64

2. Күнделікке жазғанын тексеру

2-3

 

 Сабақ қорытындсын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Үй тапсырмасын тексеру

  1. Сутектің таңбасы қандай?
  2. Сутек  бос күйінде қандай болады?
  3. Сутек бос күйінде неше атомнан құралады?
  4. Келесі реакция теңдеулерін аяқтап, тиісті коэффиценттерін теңестіріңдер.

 Н2 + О2

Na + Н2

Са + Н2

СuО+Н2→

 

Оқушыға нұсқау

1 тапсырма. Кітаппен жұмыс. Жаңа терминдермен жұмыс.

2 тапсырма. Валенттілік пен тотығу дәрежелерін салыстыру.

3 тапсырма. 181 б. 1-9 сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

4 тапсырма. Қосымша тапсырмалар.

 

Үй тапсырмасын тексеру

  1. Сутектің таңбасы қандай?
  2. Сутек  бос күйінде қандай болады?
  3. Сутек бос күйінде неше атомнан құралады?
  4. Келесі реакция теңдеулерін аяқтап, тиісті коэффиценттерін теңестіріңдер.

 Н2 + О2

Na + Н2

Са + Н2

СuО+Н2→

Оқушыға нұсқау.

1 тапсырма. Кітаппен жұмыс. Жаңа терминдермен жұмыс.

2 тапсырма. Валенттілік пен тотығу дәрежелерін салыстыру.

3 тапсырма. 181 б. 1-9 сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

4 тапсырма. Қосымша тапсырмалар.

 

Үй тапсырмасын тексеру

  1. Сутектің таңбасы қандай?
  2. Сутек  бос күйінде қандай болады?
  3. Сутек бос күйінде неше атомнан құралады?
  4. Келесі реакция теңдеулерін аяқтап, тиісті коэффиценттерін теңестіріңдер.

 Н2 + О2

Na + Н2

Са + Н2

СuО+Н2→

 

Оқушыға нұсқау.

1 тапсырма. Кітаппен жұмыс. Жаңа терминдермен жұмыс.

2 тапсырма. Валенттілік пен тотығу дәрежелерін салыстыру.

3 тапсырма. 181 б. 1-9 сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

4 тапсырма. Қосымша тапсырмалар.

 

 

 

 

 

 

 

Сабақ: №51

Сынып: 8

Пән:химия

   Сабақтың тақырыбы: №5пр.ж. Мыс (ІІ) оксидінің күкірт қышқылымен әрекеттесуі. «Сутек.Қышқылдар.Тұздар» тақырыбы бойынша білімді қорытындылау.

          Сабақтың мақсаты: Оқушылардың «Сутек. Қышқылдар.Тұздар» тақырыбы бойынша білімдерін қорытындылау. Оқушыларды оксидтердің қышқылдармен әрекеттесуі нәтижесінде қандай заттар түзілетіндігіне назар аударып, реакция теңдеулерін жазуды үйрену. Оқушыларды тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі: аралас

Сабақтың әдістері: иллюстрациялау, практикалық, сұрақ-жауап, кестемен жұмыс, т.б..

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ.Үй жұмысын тексеру кезеңі. Сұрақ-жауап әдісі арқылы тексеру. Сұрақтар:

1.      Тұздарға анықтама беріңдер

2.      Тұздардың формуласын құрыңдар: натрий сульфаты, калий фосфаты, барий силикаты, кальций сульфиді, күміс нитраты,т.б..

3.      Тұздарға қандай химиялық қасиеттер тән? (+металлл, +тұз) Реакция теңдеулерін жазыңдар.

ІІІ.Негізгі кезең.

1.      Практикалық кезең.

№5 практикалық жұмысты орындау. Қорытынды жазу, реакция теңдеуін жазу.

2.      Үлестірмелермен жұмыс:

№1. Келесізаттар арасында реакция жүре ме? Жүрсе реакция теңдеулерін жазып, теңестіріңдер а)Кальций мен натрий сульфаты; ә)темір мен кремний қышқылы; б)мыс (ІІ) оксиді мен сутек газы; в)кальций оксиді мен тұз қышқылы

 

№2.Берілген заттардың ішінен тұздар мен қышқылдарды бөліп, аттарын  жазыңдар:

1. Натрий силикаты

2. фосфор қышқылы

3. калий фосфаты

4.алюминий сульфиті

5. күміс хлориді

6. магний хлориді

7. алюминий хлориді

8. тұз қышқылы

9. кремний қышқылы

10. күкіртсутек қышқылы

 

№3. Қосымша тапсырмалар орындау (есептер шығару).

ІҮ. Қорытындылау

1.Рефлексия. Тұздар мен қышқылдарға анықтама беру.

2. Үй жұмысын беру: § 30-35 қайталау

3.Бағалау

 

Сабақ: №74

Сынып: 10

Пән:химия

   Сабақтың тақырыбы: 1-практикалық жұмыс. Аммиактың алынуы, аммиактың сулы ерітіндісінің және аммоний тұздарының қасиеттері

          Сабақтың мақсаты: Оқушыларды 1 практиалық жұмысты орындау арқылы аммиак және аммоний тұздарының алыну жолдары және қасиеттері жайлы білімдерін тереңдету. Сілтілердің аммоний тұздарымен  әрекеттесуі нәтижесінде қандай заттар түзілетіндігіне назар аударып, реакция теңдеулерін жазуды үйрену. Оқушыларды тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі: практикалық сабақ

Сабақтың әдістері: иллюстрациялау, практикалық, сұрақ-жауап, кестемен жұмыс, т.б..

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ.Үй жұмысын тексеру кезеңі. Сұрақ-жауап әдісі арқылы тексеру.

ІІІ.Негізгі кезең.

1.Практикалық кезең.

№1 практикалық жұмысты орындау. Қорытынды жазу, реакция теңдеуін жазу.

 

3.      Қосымша тапсырмаларды орындау. Үлестірмелермен жұмыс:

№1. Келесізаттар арасында реакция жүре ме? Жүрсе реакция теңдеулерін жазып, теңестіріңдер а)Кальций мен натрий сульфаты; ә)темір мен кремний қышқылы; б)мыс (ІІ) оксиді мен сутек газы; в)кальций оксиді мен тұз қышқылы

 

№2.Берілген заттардың ішінен тұздар мен қышқылдарды бөліп, аттарын  жазыңдар:

1. Натрий силикаты

2. фосфор қышқылы

3. калий фосфаты

4.алюминий сульфиті

5. күміс хлориді

6. магний хлориді

7. алюминий хлориді

8. тұз қышқылы

9. кремний қышқылы

10. күкіртсутек қышқылы

 

№3. Қосымша тапсырмалар орындау (есептер шығару).

ІҮ. Қорытындылау

1.Рефлексия. Тұздар мен қышқылдарға анықтама беру.

2. Үй жұмысын беру: § 30-35 қайталау

3.Бағалау

 

 

 

 

 

 

 

 

Сынып: 8

Пән:химия

Сабақтың тақырыбы: №3пр.ж. Суды лас заттардан тазалау. ҚТ бойынша нұсқау

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың суды лас заттардан тазалау әдістері бойынша білімдерін қорытындылау. Оқушыларды тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі: практикалық жұмыс

Сабақтың әдістері: иллюстрациялау, практикалық, сұрақ-жауап, кестемен жұмыс, т.б..

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ.Үй жұмысын тексеру кезеңі. Сұрақ-жауап әдісі арқылы тексеру.

ІІІ.Негізгі кезең. Практикалық кезең.

№3 практикалық жұмысты орындау. Қорытынды жазу.

Алгоритммен жұмыс:

1.                  №3 практикалық жұмыстың мазмұнымен танысу.

2.                  Жұмыстың мақсатын анықтау.

3.                  ҚТ бойынша нұсқау алу.

4.                  Мұғалімнен жұмысқа кірісуге рұқсат алу.

5.                  Сабақтың өткізілу күнін белгілеу.

6.                  Жұмыс реті:

№3 практикалық жұмыс.

Суды лас заттардан тазалау.

 

Мақсаты:

Құрал-жабдықтар, реактивтер, материалдар:құммен, мұнаймен ластанған су, таза су, колба, стақан, шыны таяқша, сүзгі қағаз, белсенділіген көмір, ұнтақталған белсендірілген көмір, ұнтақталған тығын, лакмус индикаторы.

Жұмыс барысы:

1.                  Берілген су үлгісінің сапасын зерттеп, нәтижесін кестеге түсіріңдер.

2.                  Суды мұнайдан тазалау.

Мұнаймен ластанған ыдыстағы суды алып, бетінде түзілген мұнай қабыршағына тығын үгінділерін себіңіз. Мұнай сіңген тығын үгінділерін себіңіз. Мұнай сіңген тығын үгінділерін сүзіп алыңыз.

3.                  Қатты ластағыш заттардан суды тазалау.

4.                  Берілген су үлгісін колбаға сүзіңіз.

Сүзетін үлгі дайындаңыз: сүзгішті дайындап, мақтаның жіңішке қабатын салып, белсендірілген көмірді0,5 см етіп сеуіп, ерітіндіні сүзіңіз.

5.                  Тазаланған су үлгісінің сапасын тексеріп, кестеге түсіріңіз.

 

Өлшемі

Зерттеудің нәтижелері

Қышқылдығы

Зерттеуге алынған су

Тазартылған су

Лайлығы

 

 

Түсі

 

 

Тұнба

 

 

Иісі

 

 

 

 

 

 

Қортынды жазу.___________________________________________________________________

 

ІҮ. Қосымша тапсырмалар орындау (бейорганикалық қосылыстарға тоқталу, есептер шығару).

Ү. Қорытындылау

1.Рефлексия.

2. Үй жұмысын беру

3.Бағалау

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Атомдар және молекулалар.Атом-молекулалық ілім және оның маңызы.

уақыт

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Химияның бастапқы ұғымдарын, бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын, химиялық қасиеттерін қайталау;

Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын анықтай білу, химиялық қасиеттерін сипаттайтын химиялық  реакция теңдеулерін құрастыра білу, түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару білім-білік дағдыларын жетілдіру;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

жаттығулар орындау, фронталды әңгімелесу,дәптермен жұмыс, 9-ЕТЖ-5;

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Химияның бастапқы ұғымдары

1.Білімді жаңғырту:

1. Фронталды әңгімелесу:

ü  Атом ,молекула,  химиялық элемент деген не?Анықтама беріңдер;

ü  Мына элементтердің салыстырмалы атомдық массасын есептеңдер: калий,  магний,  алюминий.

3-4

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2. Жаңа сабақ:

Сұрақтармен жұмыс

9- ЕТЖ -5 (3) жұмыс істеу – негізгі ұғымдарын қайталау.

2. Параграф 7оқу  – бірінші нұсқа

   Параграф 17 оқу – екінші нұсқа

3.Нашарүлгеретін оқушыларға көңіл аудару. 

20-22

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

1. 8- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау

 

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:    

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

·                                   Атом – күрделі өте кішкентай бөлшек

·                                   Молекула –бұл жай немесе күрделі заттың құрамы мен химиялық қасиетін сақтайтын, кішкентай бөлшектер

·                                   Химиялық элемент –ядро зарядтары бірдей атомдардың түрі.

·                                   1 мольдің массасы  - бұл  молярлық масса

·                                   Молекулалық кристалл торы бар күрделі заттар, алыну әдісіне қарамастан құрамы тұрақты болады: құрам тұрақтылық заңы

·                                   Әрбір молекуланың салыстырмалы молекулалық массасы болады.

                                                                            23

·                                    Кез-келген заттың 1 молінде 6.02*10 бөлшек болады

·                                   Бұл Авогадро саны

·                                   Бірдей жағдайда әртүрлі газдың бірдей көлеміндегі молекула саны да бірдей. Бұл  Авогадро заңы.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Дәптерге қажетті мәліметтерді жазу.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар:

параграф 1.1-1.2.оқу. № 11,15– жазбаша орындау. (9бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Сілтілік металдар және галогендер: химиялық элементтер және жай заттар. Сілтілік металдар, галогендер және олардың қосылыстарының биологиялық рөлдері.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Оқушыларға сілтілік металдар , атом құрылысы,қасиеттері, туралы білімді қалыптастыру;

сілтілік металдардың электрондық формуласын құрастыра білу ,жеке атомға сипаттама беру,қорытынды жасау,жүйелеу,  сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа сабақ

 

Сабақ өткізілу түрі:

Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы, жаттығулар орындау,оқушылардың қорытынды жасауы,10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1. Үй тапсырмасын тексеру(бір-бірін тексеру).                     

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

2.Оқыту проблемалары:

Сілтілік металдар. Галогендер.

Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):  

* s- элементтердің атом құрылысын,кристалл торларынының ерекшеліктеріне сипаттама бер.

*1және 7А топтың элементтерінің физикалық қасиеттерін салыстыр.

2-3

Жаңа сабақ

 

 

 

Жаңа сабақ:

1.Кітаппен  өз бетінше жұмыс-параграф 6.2оқу (150 бет.)

2. 9-Б-1көрсету.

Сілтілік металдар неге сілтілік деп аталады?

 Сілтілік металдар қанша металл және қандай металдар жатады?

 Оларды неге керосин астында немесе  парафин майында сақтайды?

3.Мұғалімнің толықтыруы: Бұл металдардың қосылыситары ерте кезден белгілі болған ,бірақ тек 19 ғасырданеміс химигі Бунзен мен ағылшын химигі Дэви еңбегінің нәтижесінде алынды. Калий және натрий кең тараған (таралуы жөнінен алтыншы және жетінші),  литий,  рубидий,  цезий  - сирек кездесетін  элементтер,  франций – радиоактивті элемент,  жер қыртысында  кездеспейді.                                                                  Сілтілік металл атомдарының құрылысы.

 --сыртқы электрондық қабатта бір электрон болады;

 --реттік нөмірі артқан сайын ядродағы протон саны артады,атомдағы электрон саны артады;

--энергетикалық деңгейдің саны өседі;

 --я атомның және  ионның  радиусы өседі;

-- электртерістілігі кемиді.

Физикалық қасиеттері – кітаппен өз бетінше жұмыс: 6.5 кесте бойынша

-барлық сілтілк металдар күмістей ақ түсті,пышақпен оңай кесіледі,оңай балқиды;

- крист.торы:  кубтық көлемді центрлі;

--реттік нөмірі өскен сайын тек тығыздығы артады,ал атомдану энергиясы,қаттылығы,қайнау және балқу температуралары төмендейді;

Химиялық қасиеттері:

Ең активті,күшті тотықтырғыш,барлығы дерлік бейметалдармен әрекеттеседі,сумен,қышқылдармен,сұйық сынапта жақсы сақталады, еріп амальгамалар деп аталатын құймалар түзеді,олартаза металдарға қарағанда белсенділігі төмендеу. 

Галогендермен танысу.

13-14

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

Дәптерге жазу:қорытынды

*типтік металдар, күшті тотықсыздандырғыштар;

*физикалық қасиеттері атомның радиусының үлкендігі мен кристалл торының құрылысына байланысты;

5-7

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.  10-ЕТЖ-1жаттығу орындау.61бет,1-нұсқа №2.

2Na + 2H2O ==2NaOH + H2

2NaOH+ CO2 ==Na2CO3+ H2O

***Na2CO3+ 2HCl==2NaCl  + H2O+ CO2

2NaCl-----------2Na+Cl2

2Na+H2==2NaH

2NaCl  +Br2==2NaBr+Cl2

№3. Натрий хлориді ерітіндісінің электролизі :

                                                                     Х  г                   56л

2NaCl + 2H2O-------------------2NaOH  + Cl2       + H2

                                                                  2*40г/м                22,4л/м

Х= 2*40г/м*56л:22,4 л/м==200 г                                                                                                   №4.

2Na + 2H2O ==2NaOH + H2   (нашар үлгерушілерге консультация  беру.)

5-7

Бақылау және өз бетінше бақылау:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

Жаттығуларды тексеру

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 6.2- оқу . № 1-3 – бірінші деңгей, 4, 5,6 – жазбаша (153бет)

2. Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару:

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою

1-2

Рефлексия кезеңі

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 8         

Тақырыбы

Химиялық элементтердің тірі және өлі табиғатта таралуы. Адам организміндегі химиялық элементтердің биологиялық рөлі.

Көрсетілім №2 (2.3) «Әр түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілері».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің электртерістілігі. Атомдар арасындағы химиялық байланыстар табиғатының бірлігі жайлы білім алу.

Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық  ой-өрісін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ  әдіс-тәсілдері

Топтастыру, кластер, текстпен жұмыс, тірек-сызбамен жұмыс, ИКТ

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, химиялық қосылыстар үлгілері

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.

Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.

ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.

Өткен сабақтағы топтарға басқа топтың тақырыбы туралы айтып беру ұсынылады?

Қосымша сұрақтар.

1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?

2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?

3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.

4. Са-дің адам организміндегі рөлі.

5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.

6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?

6

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

23                  23

 

1 жағдай:2 электрон 5 электрон

2жағдай: деңгей саны

3 жағдай: ядро заряды (+-дың –ды тартуы)

Екеуінің қайсысы электронды тартып алады?

Электртерістілік дегеніміз не? (өзіне электрондарды тарту қабілеті)

Ет жоғары элемент электрондарын бере ме, әлде ала ма?

25-кестемен танысу. Бейметалдар мен металдардың Ет қасиеттерін салыстыру.

Сызбанұсқамен жұмыс.

        Химиялық элементтер бір-бірімен қосылғанда, олардың арасында химиялық байланыс түзіледі. Сыртқы қабаттарындағы электрондарды бірі қосып алып, біреуі беріп қояды немесе электрондары ортақ болады.

Химиялық байланыс түрлері

 

 

Коваленттік                Иондық                         Металдық         Сутектік

 

 


Полюсті     Полюссіз

Әрқайсысына сипаттама беріп, мысалдар жазыңдар.

15

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

1.       

Тақырып соңындағы тапсырмаларды орындау.

12

 

 

2.      Есеп. Берілген реакция теңдеуіне сай: СаО+СО2=СаСО10 г СаО  неше грамм СО2-мен әрекеттеседі?

Дұрыс жауаптарын спикерге беру. Ол өзі сыныптастарын тексеріп шығады.

Б-ні:                              Шешуі:

           m(СаО)-10г                       10г     Хг 

 m (СО2)-?                  СаО+СО2=СаСО10 г СаО 

                                     56г    44г

                         Mr(СаО)=(40+16)=56г

                         Mr(СО2)=(12+16*2)=44г

 

                                       10г*44г

                              х=      =7,85г

                                                 56г

Жауабы: m (СО2)= 7,85г

 

5

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

Бекіту сұрақтары.

1.      Ет дегеніміз не?

2.      Ет бойынша элементтер туралы не айтуға болады?

3.      Ет мәні қандай жағдайларда үлкен болады?

4.      Химиялық байланыс түрлерін ата.

 

3

Рефлексия кезеңі:

Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.

Тақырыпты меңгердім (қызыл түс).    Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).  

Тақырыпты меңгерген жоқпын (көк түс). Саусақпен көрсету.

 

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

 Ортақ бағаларын қою.

1

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

 §61

1

 

 

 

 

 

 

МГ № 162               МГ № 162              МГ № 162                МГ  № 162                                          Химиядан сабақ жоспары    Пән мұғалімі Сыдықбекова Т.Н.

Сыныбы – 10 (Ж)         сабақ реті:                              күні________

Тақырыбы

§3.1.Химиялық байланыс және зат құрылысы. Ковалентті байланыс. Лабораториялық тәжірибе №3 «Молекула модельдерін жасау»

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,  ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру;                                                                                                       Заттардағы  химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                       сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Ковалентті байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

·         Байланыстың қандай типтерін білесіңдер?

Қандай химиялық элемент атомдары арасында ковалентті байланыс түзіледі?

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалын түсіндіру:

Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:

v  ковалентті байланыс

Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті  байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті  байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12).  Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2   5Н0=- 436кДж/моль

Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.

#

 

#

 

E

 
Қарама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.

                  +

          s1               s1         1s2

 Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:

 


Н2 О,

Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.

     Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына  тәуелді.  Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс. 

  :N +N: = N :::  N

 

Полюсті

Полюссіз

Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалыхлорсутек молекуласы,  электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан. 

Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі

Мысалы: екі атомды молекулалар.

Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік  s-байланыс  алынады.

Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес  p- байланыс түзіледі.

               Лабораториялық тәжірибе №3: су молекуласын жинаңдар.

Коваленттік байланыстың маңызды екі сипаттамасы бар:байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.            

16-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.

4-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Қорытынды жасау:

*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;

* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;

*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;

* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы  электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;

*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша s-және p- байланыс деп бөлінеді .

*КБ негізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.             

2-3

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру

 

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф   3.1   оқу -, 6, 8, 10 (89бет) –жазбаша

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысы

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:                                                                                                                       -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.                                  -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 10         

Тақырыбы

Тірі ағзаның тіршілік әрекетінде металдар мен бейметалдардың биологиялық маңызы.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің тіріжәне өлі табиғатта таралуы, адам ағзасындағы рөлімен танысу.

Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық  ой-өрісін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ  әдіс-тәсілдері

Топтастыру, кластер, текстпен жұмыс, тірек-сызбамен жұмыс, ИКТ

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта,    металл үлгілері,  минералдар үлгілері, плакат.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.

Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

І топқа –Са-ға;

ІІ топқа – АІ-ға периодтық кесте бойынша сипаттама беріңдер.

Оқушыларға тапсырманың үлгісі таратылады:

Үлгі:

Химиялық элементке сипаттама  ( КАЛЬЦИЙ)

1.     К, калий

2.     К    ІҮ үлкен периодта, ІА топшада, №19, Аr=39

3.     30К=(19р,  20n) 19е

19

+19)  )  )1

4.     К-нағыз металл, валенттігі І.

5.     К2О,  сутектік қосылыс түзбейді.

5-тапсырмада мұқият бол.

Жауабымен сәйкестендір.

І топ                                                                               ІІ топ

 

5

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын,  мақсатын  оқушылармен біріге отырып айқындау.

Бұл не? Көміртегі қайда кездеседі?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


-берген сипаттамаларыңды бір ұқсастығы бойынша екі топқа біріктіріңдер. Бұл айтылғандарға сүйеніп, бүгінгі біздің тақырыбымыз қандай деп ойлайсыңдар.

   Бүгінгі сабаққа қандай мақсат қоямыз.

    Бұл тақырып  өмірде қайда қолданылады?   Практикалық маңызы қандай? 

 

3

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 Тақырыппен жұмыс (текстпен жұмыс).

І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.

ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.

І топқа минералдар үлгілерін қолдануға ұсынылады (көмір түрлері, ас содасы, бор, тұз, марганцовка, серебрин, құм (кремнезем).

Топтар тақырыптарды сызбанұсқаға түсіріп, қарсылас топқа түсіндіріп беруі тиіс. Өз жұмыстарын қорғау. Сұрақтар қою (ІІ топ оқушылары).

12

 

 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

3.      Келесі тапсырма:  өз тақырыптарың бойынша әр оқушы 1 сұрақтан құрыңдар. Бірақ сұрақтарын әр түрлі болсын.  (тақырыпты меңгеруін тексеру).

 

 

 

4

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

Бекіту сұрақтары. Оқушыларға бекіту сұрақтары беріледі. Оқушылар қол көтеріп жауап береді.

1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?

2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?

3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.

4. Са-дің адам организміндегі рөлі.

5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.

6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?

3

Рефлексия кезеңі:

Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.

Тақырыпты меңгердім (қызыл түс).    Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).  

Тақырыпты меңгерген жоқпын (көк түс). Саусақпен көрсету.

4

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

 Ортақ бағаларын қою.

1-2

Қорытынды

«Сен білесің бе?» қосымша сұрақтар.

1.                              1. Неліктен кейбір кезде зираттардан жарқыраған жарық шығады?

2.                              2. Неліктен аяқ-қолдары жиі ұйып қалатын адамдарға МАГНИЙ қабылдауды ұсынады?

3.                              3. Неліктен балаларға жазғы уақытта күн сәулесінде көп жүрген пайдалы?

4.                              4. Қарандаштың өзегіндегі сұр заттан (графиттен) қандай зат алуға болады?

5.                               

Графиттің алмазға айналуы слайдтар . Сұр графиттің «жоғары сұрыпты» алмазға айналуының мәнін ашып көрсету арқылы, оқушыларды білім алуға шақыру.

2

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

-қосымша материалды түсініп оқу.  

1

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Коваленттік байланыс. Полюсті және полюссіз байланыстар.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,  ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру;                                                                                                       Заттардағы  химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                       сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Ковалентті байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

Атомдар бір-бірімен қалай қосылады?

Атомдар арасындағы күшті қалай атайды?

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалмен жұмыс.

Тақырыпты түсініп оқып шығып, тірек-сызбаға түсір. Әр химиялық байланысқа сипаттама беріп, мысалдар келтіріңдер (3).

Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:

v  ковалентті байланыс

Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті  байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті  байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12).  Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2   5Н0=- 436кДж/моль

Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.

#

 

#

 

E

 
Қарама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.

                  +

          s1               s1         1s2

 Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:

 


Н2 О,

Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.

     Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына  тәуелді.  Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс. 

  :N +N: = N :::  N

 

Полюсті

Полюссіз

Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалыхлорсутек молекуласы,  электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан. 

Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі

Мысалы: екі атомды молекулалар.

Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік  s-байланыс  алынады.

Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес  p- байланыс түзіледі.

              

 

16-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.

4-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Қорытынды жасау:

*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;

* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;

*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;

* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы  электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;

*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша s-және p- байланыс деп бөлінеді .

*КБ негізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.            

2-3

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысы

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:                                                                                                                       -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.                                  -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

 

 

3-4

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

 Иондық  химиялық байланыс.   Металдық химиялық байланыс. 

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Иондық және металдық байланыс туралы білімді жүйелеу,тереңдету;                                                       Химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу, салыстыру білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

 

 

 

 

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Иондықі байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

А).Ковалентті байланысқа  сипаттама беріңдер:

Б).Мына қосылыстардағы байланыстың типтерін анықтаңдар:

BCl3 ,CH4 , MgSO4, НСl, К2О,NaCI,KOH,NH4+   CI2

Алгоритммен жұмыс:

3-4

Жаңа сабақ

1.      Тақырыпты оқып шығып, резюме жазыңдар.

2.      Венн диаграммасы арқылы ионды қосылыстар мен ковалентті қосылыстарды салыстырыңдар.

Иондық байланыс металдық және бейметалдық қасиеттері айқын,электртерістілік шамасы ның айырымы көп  ажыратылатын  элементтер атомдары  арасында түзіледі                                                       Иондардың,катиондар мен аниондардың электростатикалық  тартылуы есебінен түзілетін байланыс иондық байланыс деп аталады.

 Иондық байланыстың сипаттамалары:                                     :

Иондық байланыста иондар әр түрлі баңытта тартылатындықтан бағыты болмайды.Оның күш өрісі компенсацияланбаған,сондықтан иондық байланыс қанықпаған.

  • Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді.

·                     Ионды қосылыстар

·                     Ковалентті қосылыстар

Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.

 Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

Балқу темперературасы жоғары.

Балқу темперературасы төмен.

Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.

Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-

леді,олардың балқу температуралары төмен,ковалентті байланыспенқатты заттар байланыса алады,олардың кристалл тор түйіндерінде атомдар орналасады.Мысалы: алмаз

Қаттылығы жоғары,қиын балқиды ұшпайды.

Бөлме температурасында олар –сұйықтықтар,газдар.

Тұздар.

Мұз,қатты галогенсутектер,көптеген органикалық қосылыстар,инертті газдар,бір молекуласы бір,екі,үш,төрт,сегіз атомнан

тұратын жай заттар.

      Металл иондары мен электрондар арасында түзілетін байланысты металдық байланыс деп атайды. Ол металдар мен құймаларға тән. Ковалентті байланыста жұп электрон тек екі атомға ортақ болса, ал металдық байланыста барлық атомдар электрондары байланыс түзуге қатысады. барлық атомдарға ортақ болады.Сондықтан ковалентті байланысы бар кристалл торлары сынғыш ,ал металдық кристалл торлар –иілгіш Металда иондар өзара байланыстарды бұзбай ығысады.Бұл металдық байланыстың бағытының болмауын көрсетеді. Металдардың физикалық қасиеттері(қаттылығы,электрөткізгіштігі,жылуөткізгіштігі,иілгіштігі,тапталғыштығы) металдық байланыстың болуымен түсіндіріледі.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа.

3-4

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

Дәптерге қорытынды жазу.

 1.Химиялық байланыстың табиғаты бірдей.

2.Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыстың типіне ғана емес ,сонымен қатар олар түзетін кристалл торының түріне байланысты..

3.Иондық және атомдық кристалл торы бар қатты заттар,молекулалықкристалл торы бар заттармен салыстырғанда беріктеу.

5-6

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Заттың аморфты және кристалдық күйлері. Зертханалық жұмыс №3 «Түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілерімен танысу».  

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

 

 

 

 

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Иондықі байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

А).Иондық байланысқа  сипаттама беріңдер:

(*байланыс ұзындығы, *байланыс энергиясы,  байланыс бағыты)

 Б).Мына қосылыстардағы байланыстың типтерін анықтаңдар:

BCl3 ,CH4 , MgSO4, НСl, К2О,NaCI,KOH,NH4+   CI2

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материал

Иондық байланыс пен ковалентті байланыстың пайда болуы механизмінде ерекшеліктер жоқ. Олар молекулалық электрондық бұлттың полюстену дәрежесімен ерекшшеленеді. Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді. Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

·                     Ионды қосылыстар

·                     Ковалентті қосылыстар

Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.

 Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

Балқу темперературасы жоғары.

Балқу темперературасы төмен.

Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.

Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-

леді,олардың балқу температуралары төмен,ковалентті байланыспенқатты заттар байланыса алады,олардың кристалл тор түйіндерінде атомдар орналасады.Мысалы: алмаз

Қаттылығы жоғары,қиын балқиды ұшпайды.

Бөлме температурасында олар –сұйықтықтар,газдар.

Тұздар.

Мұз,қатты галогенсутектер,көптеген органикалық қосылыстар,инертті газдар,бір молекуласы бір,екі,үш,төрт,сегіз атомнан

тұратын жай заттар.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа.

3-4

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

Дәптерге қорытынды жазу.

 1.Химиялық байланыстың табиғаты бірдей.

2.Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыстың типіне ғана емес ,сонымен қатар олар түзетін кристалл торының түріне байланысты..

3.Иондық және атомдық кристалл торы бар қатты заттар,молекулалықкристалл торы бар заттармен салыстырғанда беріктеу.

5-6

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығуларды тексеру

1-2

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тақырыбы

§3.5.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Металдық байланыс,оның шығуы,металдық байланыстың табиғаты туралы білімдерін жүйелеу,тереңдету;                                                                                           Металдық байланыспен берілген заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту;                                                 Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Білімді тереңдету сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

      Металдық байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

2-3

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалын түсіндіру:

Металл Na кристалдарының  құрылысы.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа

2-3

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Дәптерге жазу.

 10-ЕТЖ-1 (37бет) №1-6,  №1-10   (күшті оқушылар)

№1 (в- периодтарда солдан оңға қарай артады)    №2 (а)   №3 (в)    №4 (а)   №5 (а)

№6 (г)     №7 (г,в)    №8 (б)     №9 (а)    №10 (б)

6-7

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығуларды тексеру

2-3

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 3.5оқу.№1 – 6 (98бет) –жазбаша,  фторсутек , йодсутек молекуласының масштабты шарөзекті моделін құрастыру.  

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Күтілетін нәтиже:

Металдық байланыстың түзілу себебтері,басқа байланыстар мен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіре білу.

 

 Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш туралы түсінік. Тотығу-тотықсыздану реакциялары.

 

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық реакциялар, олардың жіктелуі

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау

 

Құралдар мен реактивтер:

ЕМТ

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

2.                   Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар және элементтердің тотығу дәрежелерін қойыңдар.

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Мұғалімнің түсіндіруі:

      Жаңа сабақ:

Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі

1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                         

Тотығу-тотықсыздану, электрондық баланс әдісін тақтада түсіндіру

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 Тақырып соңындағы тапсырмаларды орындау.

ЕМТЖ тапсырмалар орындау.

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

параграф 4.1-4.2.оқу. № 7,9– жазбаша орындау. (62бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 10

Тақырыбы

Химиялық реакциялардың жылу эффектісі және оның маңызы.

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Химиялық реакциялардың жылу эффектісі

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау,  11-Б-2 көрсету .

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

3.       Дәптермен жазбаша жұмыс:

  • Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

  • Айналымды жүзеге асырып, әрбір реакция типін анықтаңдар.

Fe------------FeCL2-------Fe(OH)2-------------FeO----------FeSO4

CuO---------Cu------------Cu CL2-----------------Cu(OH)2-------CuO

Na------------X-------------Na2SO4--------------BaSO4

H2S -------------X ------------------SO2-----------У------------- H2SO4------------- MgSO4

Ca----------CaCl2-----------Ca (OH)2----------Ca(NO3)2

C-----------CO2-------K2CO3----------CaCO3

5-6

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

      Жаңа сабақ

Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі

1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                         

Мәтінмен жұмыс.

  1. Тақырыпты түсініп оқу.
  2. Кілтті сөздерді теріп алу.
  3. Терминология. Жаңа ұғымдармен танысу:

-         Жылу мөлшері;

-         Жылу эффектісі;

-         Энтальпия;

-         Жылу, жану, түзілу энтальпиясы.

 Тақырып соңындағы тапсырмалармен жұмыс.

15

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

10-ЕТЖ-2 дәптерімен жұмыс орындау №1, 27 бет (№1 нұсқаның барлық тапсырмасы)

6-7

 

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

 Жаттығу тексеру.

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары  

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Табиғаттағы су. Судың құрамы, қасиеттері және қолданылуы. Зертханалық тәжірибе 6 (6.1, 6.2) «Судың металдармен (натрий, алюминий, мыс) әрекеттесуі». «Судың кальций және фосфор(Ү) оксидтерімен әрекеттесуі, индикаторлар көмегімен алынған ерітінділердің ортасын анықтау».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

тәрбиелік:

Судың физикалық,химиялық қасиеттері туралы білімді қалыптастыру;                                              атом құрылысының  элементтердің қасиеттерінің өзгеруін түсіндіре білу,жай зат қасиетінің сутек атомының құрылысына байланыстылығын  түсіндіре білу ,қорытынды жасау,жүйелеу,  сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын жетілдіру,дамыту.                                                                                                    сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Аралас сабақ

 

Сабақ өткізілу түрі:

Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу, 9-Б-7көру, фронталды сұрақтар,кітаппен өз бетінше жұмыс,хабарлама 

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап, дәптер, интерактивті тақта ,10- ЕТЖ -1,  ХЭПЖ.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Айналымға берілген үй тапсырмасын тексеру:бір-бірін тексеру.

                   

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

   2.Оқыту проблемалары:

     

Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):  

1.Фронталды сұрақтар:   (нашар үлгерушілермен жұмыс)

2-3

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі

 

 

 

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ:

(9-Б-7көре отырып оқушыларды қатыстыру ):

Су. Бұл табиғатта кең таралған зат,әлсіз электролит,сондықтан таза су электр тоғын өткізбейді,бірақ табиғи су  таза болмайды.Кермектік.  Дистилденген су,  соңғы кезде– ионитті тазалау әдісі қолданылады.Бұл химиялық белсенді қосылыс:белсенді металмен,оксидтермен, кейбір тұздармен кристаллогидраттар түзеді.  Катализатор ретінде де қолданылады. Бұл егістікті  суғару үшін,жалпы сусыз өмір сүру мүмкін емес.  

13-14

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

8- ЕТЖ -1 .90бет  №1-нұсқа. №1-5                                                                    Дәптерге жазу:

3-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Қорытынды жасау:

2.Жаттығулар орындау№1-5

5-7

Бақылау және өз бетінше бақылау:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

Жаттығуларды тексеру

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар беру

  Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару:

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою

1-2

Рефлексия кезеңі

Білімділік міндеттері:                                                                                                                  -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

                            

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                  

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Сулы ерітінділер және жүзгіндер. Қоспаларды бөлу жолдары. Ауыз суын тазарту. Қазақстан Республикасының ауыз су мәселесі. Су және ерітінділердің табиғаттағы, өндірістің түрлі салаларындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы. Су бассейнін ластанудан қорғау.  Қазақстандағы су ресурстарының экологиялық мәселелері.

Көрсетілім №5 (5.1) «Суды тазарту әдістері, суды айдау (дистильдеу)».

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Ерітінділер  жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 Ерітінділердің маңызы,бейорганикалық қосылыстардың жіктелуін есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау  

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

4.                   Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Жаңа сабақ. Ерітінділер туралы жалпы түсінік:

           Біздің өмірімізде,табиғатта ерітінділердің маңызы зор.Адам ағзасындағы,жан-жануарлар мен өсімдіктердегі  физиологиялық  процесстер күрделі  көп салалы жүйе ерітінділерде жүреді.

Ерітінділер-компоненттері өзара бірдей таралған дисперті жүйе..

Дисперсті  фаза-  таралған бөлшектердің бірігуі.

Дисперсті фаза – фаза,  бөлшектердің таралуы..

                                                        Ерітінділер

 

ҚАТТЫ                    СҰЙЫҚ                                                          ГАЗ                              құйма                           ерітінді                                                                         ауа

                                         

ДИСПЕРСТІ ЖҮЙЕЛЕР

ІРІ ДИСПЕРСТІ                 КОЛЛОИДТЫ                           НАҒЫЗ 

суспензиялар                     эмульсиялар                                  көбіктер

       

 Д.И.Менделеев теориясы:  ерітінділердің химиялық теориясы еріткіш пен еріген зат арасындағы химиялық әрекеттесуге негізделген Түзілген заттар сольваттар,сулы ерітінділер болса гидраттар деп аталады.Сольваттар мен гидраттардың түзілу процессі сольватталу, гидратталу деп аталады. Ерітінділер қаныққан және қанықпаған болады.

Ерітінділер концентрациясын өрнектеу әдістері:

Массалық үлес, көлемдік үлес, молярлық концентрация. 1 моль/л концентрациясы бар ерітінді ,  называют молярлы ерітінді деп аталады.

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1. - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;             -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

6-7

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау. Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін - өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1.Үй тапсырмасын беру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою. 

1-2

 

 

 

Химия

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Жай және күрделі бейорганикалық заттардың жіктелуі. Металдар және бейметалдар. Көрсетілім №6 (6.1) «Оксидтердің, қышқылдардың, тұздардың және негіздердің үлгілері».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Металдардың, бейметалдар атомының жалпы қасиеттері туралы білімді жетілдіру;

Металдардың, бейметалдар атомының атом құрылысының айырмашылығын түсіндіре білу білім-білік дағдыларын жетілдіру,есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

аралас

 

Сабақ өткізілу түрі:

жаттығулар орындау фронталды әңгімелесу.10ЕТЖ-1

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

  • Мына ұғымдарға анықтама беріңдер:жүйе, гомогенді, гетерогенді жүйе, лимитттеуші саты,фаза, , ферменттер,  ингибитор,  катализатор.
  • Химиялық реакцияның жылдамдығына қандай факторлар әсер етеді?
  • Химиялық реакцияның тепе-теңдігіне қандай факторлар әсер етеді?
  • Есепті шығарыңдар:

Қысым мен температураны жоңарылатқанда тепе-теңдік қай бағытқа ығысады: СО2 +С==2СО                     Н=159 кДж?

  • Электрондық баланс құрыңдар:

2KI + 2FeCl3 ----I2 +2FeCl2 + 2KCl

2I-2е------ I2              тотығады

Fe+1е-----Fe            тотықсызданады

2.Фронталды әңгімелесу:   (нашар үлгерушілермен жұмыс)

·         Қандай металдарды білесіңдер?

·         Олар ХЭПЖ қай бөлігінде орналасқан?

·         Металдар периодтарда қалай орналасады?

·         Сілтілік және сілтілік-жер металдар қай период,қай топта орналасқан?

·         Натрий,  кальций атомдарының электрондық формуласын жазыңдар? 

5-7

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.  (Актуализация )

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Металдар және бейметалдар

1.Білімді жаңғырту:

1.Фронталды әңгімелесу:   (нашар үлгеретін оқушылармен  жұмыс.):

·         Элементтер қалай жіктеледі?

·         Металдар және бейметалдарды қалай сипаттайды ?

·         Металдарың қасиеттері неге байланысты?     

Кітаппан өз бетінше жұмыс- параграф 5.1оқу.

2. 1-3 жаттығуды орындау.119бет:

   №1

3-4

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 Кітаппан өз бетінше жұмыс- параграф 5.1оқу.

2. 1-3 жаттығуды орындау.119бет:

   №1

Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады,олар периодтың басында және ортасында орналасқан, сондықтан олардың атом радиустары салыстырмалы түрде үлкен болады. Бейметалдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 3-тен 7-ге дейін электрон болады.Атомдарда сыртқы электрондық қабат саны неғұрлым көп болса,соғұрлым атом радиусы кіші болып,бейметалдық қасиеті айқын байқалады.Ең белсенді бейметалдар: галогендер және оттек.Периодтарда солдан оңға қарайметалдық қасиет әлсіреп,бейметалдық қасиет артады.

  №2.

2 8 8 2.  Бұл элемент- кальций,  белсенді сілтілік-жер металл.

 №3

2 8 7

Бұл хлор, типтік галоген

Жер бетінде металдар 10 мың жылдан аса қолданылды.Ғалымдардың еңбегінің арқасында 80 металға жуық ашылып,зерттелді. Егер де металдар болмаса,техниканың дамуы қазіргі заманға сай жетілмеген болар еді.Адам өмірі металдармен тікелей байланысты.Тірі ағзада 10ғ-ға жуық элемент болады.Олардың мөлшері өте аз болады,бірақ жетіспеушілігі әртүрлі ауруларға әкеліп соқтырады.  Темір, магний,  мыс, кобальт,  цинк, молибден,  натрий,  калий,  кальций. Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады:

14-15

 

 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

Жаттығуды тексеру.

10-ЕТЖ-1  бойынша жұмыс:  54  (№1 тапсырманың барлық нұсқасы)

2-3

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

 1. №4  жаттығуды орындау.119 бет.

94 -16=78    78/2=39    Бұл калий.

**Металдар бейметалдардан сырқы түрі ғана емес ,жеке атомдардың және кристалл торларында да айырмашылық бар.

**Металдардың сырқы энергетикалық деңгейінде бірден үшке дейін электрон болады.

 **Металдарда металдық байланыс және металдық кристалл торы тән. **Металдар жеңіл балқитын,қиын балқитын,жеңіл,ауыр, қара ,түсті болып бөлінеді.

**Металдардың қазіргі замандағы маңызы зор.

 **Тірі және тіршіліксіз табиғат химиялық элемент металдардан тұрады. **Көптеген металл қосылыстары улы.

2.Жаттығуды тексеру

3.Дәптерге жазылғанды қорытындылау.

6-7

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

 2.Дәптерге жазғандарын тексеру .

3. Күнделікке жазғанын тексеру

 Параграф 5.1.– оқу,  №5. 119бет; 

1-2

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету. Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8  

Тақырыбы

 Жай заттар мен оксидтер, негіздер, қышқылдар және тұздар арасындағы генетикалық байланыс. Кейбір бейорганикалық заттардың табиғатта кездесуі және айналымы.

Қазақстан Республикасындағы тұзды көлдер және олардың маңызы..

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Бейорганикалық қосылыстар ,олардың жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

бейорганикалық қосылыстарды жіктей білу,олардың қасиеттері мен алыну реакция теңдеулерін жаза білу,түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару  қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу, 10-ЕТЖ-2 жаттығулар орындау

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

1.Білімді жаңғырту:

Бейорганикалық қосылыстардың жіктелуі.

Дәптермен жазбаша жұмыс:

Тест №4,  .34 бет.

1-г 2-в  3-б   4-    5-а  6-а  7-б 8-в  9-г  10-б,г  11-    12-

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.  Жаңа сабақ:

Барлық заттар қосылыстар бинарлы қосылыстар түрінде        

болады.  Олардың  бір бөлігі электртеріс,екіншісі электрон 

болатынын байқаймыз.Егер оксидтердің құрамындағы электртеріс

бөлік О-2  анион болса ,ал электрон ретінде металл деп есептесек

,онда оларды негіздік деп,ал бейметалл болса қышқылдық деп

жіктейміз.Негіздердің құрамында электртерістілік бөлік

аниондар- гидроксид иондар болса ,ал электрон бөлік ретінде

металл катионы  кіреді.Қышқылдардың құрамына бинарлы

қосылыстардағыдай электрон бөлік ретінде сутек катионы және

электртеріс бөлік ретінде қышқыл қалдықтары кіреді.

Оксидтер

Негіздік                  амфотерлі(екідайлы)                  қышқылдық                             

кальций оксиді,        алюминий оксиді,                 күкірт(6) оксиді,

натрий, калий оксидтері   цинк,  хрома (3)            фосфор, 

мыс, темір                                                                 кремний

 

Негіздер

Еритін                                     ерімейтін

NaOH, Са(ОН)2, Ba(OH)2, КОН                      Fe(OH)3, Mg(OH)2, Zn(OH)2, Cu(OH)2

 Ақ түсті ,қатты зат,қолмен ұстағанда                      суда ерімейді

 сабын тәрізді,күйдіргіш,матаны,

қағазды күйдіреді 

Жұмыс істегенде сақ болу керек!

Оттекті қышқылдырды гидроксидтер деп те атайды,себебі

олардың құрамын негіздер сияқты өрнектеуге болады:

B(OH)3, H3 BO3, H2 SO4, SO2( ОH)2-сульфурил гидроксиді.

Ba(OH)2 +НСІ--- BaOH СІ+  Н2О барий гидроксохлориді.

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 10- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау №1, 38 бет тест №5   №1-8

20-22

 

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

1.                    Ca(OH)2-------CaCO3-------CaCl2-----

                              1

                                      CO2----Na2CO3

2-3;

6-7

Білімді тексеру: 

- Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

 

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Атомдар және молекулалар.Атом-молекулалық ілім және оның маңызы.

уақыт

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Химияның бастапқы ұғымдарын, бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын, химиялық қасиеттерін қайталау;

Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын анықтай білу, химиялық қасиеттерін сипаттайтын химиялық  реакция теңдеулерін құрастыра білу, түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару білім-білік дағдыларын жетілдіру;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

жаттығулар орындау, фронталды әңгімелесу,дәптермен жұмыс, 9-ЕТЖ-5;

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Химияның бастапқы ұғымдары

1.Білімді жаңғырту:

1. Фронталды әңгімелесу:

ü  Атом ,молекула,  химиялық элемент деген не?Анықтама беріңдер;

ü  Мына элементтердің салыстырмалы атомдық массасын есептеңдер: калий,  магний,  алюминий.

3-4

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2. Жаңа сабақ:

Сұрақтармен жұмыс

9- ЕТЖ -5 (3) жұмыс істеу – негізгі ұғымдарын қайталау.

2. Параграф 7оқу  – бірінші нұсқа

   Параграф 17 оқу – екінші нұсқа

3.Нашарүлгеретін оқушыларға көңіл аудару. 

20-22

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

1. 8- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау

 

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

·                                   Атом – күрделі өте кішкентай бөлшек

·                                   Молекула –бұл жай немесе күрделі заттың құрамы мен химиялық қасиетін сақтайтын, кішкентай бөлшектер

·                                   Химиялық элемент –ядро зарядтары бірдей атомдардың түрі.

·                                   1 мольдің массасы  - бұл  молярлық масса

·                                   Молекулалық кристалл торы бар күрделі заттар, алыну әдісіне қарамастан құрамы тұрақты болады: құрам тұрақтылық заңы

·                                   Әрбір молекуланың салыстырмалы молекулалық массасы болады.

                                                                            23

·                                    Кез-келген заттың 1 молінде 6.02*10 бөлшек болады

·                                   Бұл Авогадро саны

·                                   Бірдей жағдайда әртүрлі газдың бірдей көлеміндегі молекула саны да бірдей. Бұл  Авогадро заңы.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Дәптерге қажетті мәліметтерді жазу.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар:

параграф 1.1-1.2.оқу. № 11,15– жазбаша орындау. (9бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Сілтілік металдар және галогендер: химиялық элементтер және жай заттар. Сілтілік металдар, галогендер және олардың қосылыстарының биологиялық рөлдері.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Оқушыларға сілтілік металдар , атом құрылысы,қасиеттері, туралы білімді қалыптастыру;

сілтілік металдардың электрондық формуласын құрастыра білу ,жеке атомға сипаттама беру,қорытынды жасау,жүйелеу,  сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа сабақ

 

Сабақ өткізілу түрі:

Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы, жаттығулар орындау,оқушылардың қорытынды жасауы,10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1. Үй тапсырмасын тексеру(бір-бірін тексеру).                     

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

2.Оқыту проблемалары:

Сілтілік металдар. Галогендер.

Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):   

* s- элементтердің атом құрылысын,кристалл торларынының ерекшеліктеріне сипаттама бер.

*1және 7А топтың элементтерінің физикалық қасиеттерін салыстыр.

2-3

Жаңа сабақ

 

 

 

Жаңа сабақ:

1.Кітаппен  өз бетінше жұмыс-параграф 6.2оқу (150 бет.)

2. 9-Б-1көрсету.

Сілтілік металдар неге сілтілік деп аталады?

 Сілтілік металдар қанша металл және қандай металдар жатады?

 Оларды неге керосин астында немесе  парафин майында сақтайды?

3.Мұғалімнің толықтыруы: Бұл металдардың қосылыситары ерте кезден белгілі болған ,бірақ тек 19 ғасырданеміс химигі Бунзен мен ағылшын химигі Дэви еңбегінің нәтижесінде алынды. Калий және натрий кең тараған (таралуы жөнінен алтыншы және жетінші),  литий,  рубидий,  цезий  - сирек кездесетін  элементтер,  франций – радиоактивті элемент,  жер қыртысында  кездеспейді.                                                                  Сілтілік металл атомдарының құрылысы.

 --сыртқы электрондық қабатта бір электрон болады;

 --реттік нөмірі артқан сайын ядродағы протон саны артады,атомдағы электрон саны артады;

--энергетикалық деңгейдің саны өседі;

 --я атомның және  ионның  радиусы өседі;

-- электртерістілігі кемиді.

Физикалық қасиеттері – кітаппен өз бетінше жұмыс: 6.5 кесте бойынша

-барлық сілтілк металдар күмістей ақ түсті,пышақпен оңай кесіледі,оңай балқиды;

- крист.торы:  кубтық көлемді центрлі;

--реттік нөмірі өскен сайын тек тығыздығы артады,ал атомдану энергиясы,қаттылығы,қайнау және балқу температуралары төмендейді;

Химиялық қасиеттері:

Ең активті,күшті тотықтырғыш,барлығы дерлік бейметалдармен әрекеттеседі,сумен,қышқылдармен,сұйық сынапта жақсы сақталады, еріп амальгамалар деп аталатын құймалар түзеді,олартаза металдарға қарағанда белсенділігі төмендеу. 

Галогендермен танысу.

13-14

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

Дәптерге жазу:қорытынды

*типтік металдар, күшті тотықсыздандырғыштар;

*физикалық қасиеттері атомның радиусының үлкендігі мен кристалл торының құрылысына байланысты;

5-7

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.  10-ЕТЖ-1жаттығу орындау.61бет,1-нұсқа №2.

2Na + 2H2O ==2NaOH + H2

2NaOH+ CO2 ==Na2CO3+ H2O

***Na2CO3+ 2HCl==2NaCl  + H2O+ CO2

2NaCl-----------2Na+Cl2

2Na+H2==2NaH

2NaCl  +Br2==2NaBr+Cl2

№3. Натрий хлориді ерітіндісінің электролизі :

                                                                     Х  г                   56л

2NaCl + 2H2O-------------------2NaOH  + Cl2       + H2

                                                                  2*40г/м                22,4л/м

Х= 2*40г/м*56л:22,4 л/м==200 г                                                                                                   №4.

2Na + 2H2O ==2NaOH + H2   (нашар үлгерушілерге консультация  беру.)

5-7

Бақылау және өз бетінше бақылау:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

Жаттығуларды тексеру

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 6.2- оқу . № 1-3 – бірінші деңгей, 4, 5,6 – жазбаша (153бет)

2. Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару:

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою

1-2

Рефлексия кезеңі

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 8         

Тақырыбы

Химиялық элементтердің тірі және өлі табиғатта таралуы. Адам организміндегі химиялық элементтердің биологиялық рөлі.

Көрсетілім №2 (2.3) «Әр түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілері».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің электртерістілігі. Атомдар арасындағы химиялық байланыстар табиғатының бірлігі жайлы білім алу.

Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық  ой-өрісін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ  әдіс-тәсілдері

Топтастыру, кластер, текстпен жұмыс, тірек-сызбамен жұмыс, ИКТ

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, химиялық қосылыстар үлгілері

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.

Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.

ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.

Өткен сабақтағы топтарға басқа топтың тақырыбы туралы айтып беру ұсынылады?

Қосымша сұрақтар.

1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?

2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?

3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.

4. Са-дің адам организміндегі рөлі.

5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.

6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?

6

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

23                  23

 

1 жағдай:2 электрон 5 электрон

2жағдай: деңгей саны

3 жағдай: ядро заряды (+-дың –ды тартуы)

Екеуінің қайсысы электронды тартып алады?

Электртерістілік дегеніміз не? (өзіне электрондарды тарту қабілеті)

Ет жоғары элемент электрондарын бере ме, әлде ала ма?

25-кестемен танысу. Бейметалдар мен металдардың Ет қасиеттерін салыстыру.

Сызбанұсқамен жұмыс.

        Химиялық элементтер бір-бірімен қосылғанда, олардың арасында химиялық байланыс түзіледі. Сыртқы қабаттарындағы электрондарды бірі қосып алып, біреуі беріп қояды немесе электрондары ортақ болады.

Химиялық байланыс түрлері

 

 

Коваленттік                Иондық                         Металдық         Сутектік

 

 


Полюсті     Полюссіз

Әрқайсысына сипаттама беріп, мысалдар жазыңдар.

15

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

4.       

Тақырып соңындағы тапсырмаларды орындау.

12

 

 

5.      Есеп. Берілген реакция теңдеуіне сай: СаО+СО2=СаСО10 г СаО  неше грамм СО2-мен әрекеттеседі?

Дұрыс жауаптарын спикерге беру. Ол өзі сыныптастарын тексеріп шығады.

Б-ні:                              Шешуі:

           m(СаО)-10г                       10г     Хг 

 m (СО2)-?                  СаО+СО2=СаСО10 г СаО 

                                     56г    44г

                         Mr(СаО)=(40+16)=56г

                         Mr(СО2)=(12+16*2)=44г

 

                                       10г*44г

                              х=      =7,85г

                                                 56г

Жауабы: m (СО2)= 7,85г

 

5

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

Бекіту сұрақтары.

5.      Ет дегеніміз не?

6.      Ет бойынша элементтер туралы не айтуға болады?

7.      Ет мәні қандай жағдайларда үлкен болады?

8.      Химиялық байланыс түрлерін ата.

 

3

Рефлексия кезеңі:

Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.

Тақырыпты меңгердім (қызыл түс).    Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).  

Тақырыпты меңгерген жоқпын (көк түс). Саусақпен көрсету.

 

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

 Ортақ бағаларын қою.

1

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

 §61

1

 

 

 

 

 

 

МГ № 162               МГ № 162              МГ № 162                МГ  № 162                                          Химиядан сабақ жоспары    Пән мұғалімі Сыдықбекова Т.Н.

Сыныбы – 10 (Ж)         сабақ реті:                              күні________

Тақырыбы

§3.1.Химиялық байланыс және зат құрылысы. Ковалентті байланыс. Лабораториялық тәжірибе №3 «Молекула модельдерін жасау»

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,  ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру;                                                                                                       Заттардағы  химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                       сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Ковалентті байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

·         Байланыстың қандай типтерін білесіңдер?

Қандай химиялық элемент атомдары арасында ковалентті байланыс түзіледі?

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалын түсіндіру:

Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:

v  ковалентті байланыс

Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті  байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті  байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12).  Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2   5Н0=- 436кДж/моль

Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.

#

 

#

 

E

 
Қарама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.

                  +

          s1               s1         1s2

 Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:

 


Н2 О,

Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.

     Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына  тәуелді.  Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс. 

  :N +N: = N :::  N

 

Полюсті

Полюссіз

Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалыхлорсутек молекуласы,  электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан. 

Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі

Мысалы: екі атомды молекулалар.

Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік  s-байланыс  алынады.

Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес  p- байланыс түзіледі.

               Лабораториялық тәжірибе №3: су молекуласын жинаңдар.

Коваленттік байланыстың маңызды екі сипаттамасы бар:байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.            

16-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.

4-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Қорытынды жасау:

*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;

* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;

*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;

* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы  электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;

*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша s-және p- байланыс деп бөлінеді .

*КБ негізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.            

2-3

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру

 

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф   3.1   оқу -, 6, 8, 10 (89бет) –жазбаша

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысы

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:                                                                                                                       -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.                                  -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 10         

Тақырыбы

Тірі ағзаның тіршілік әрекетінде металдар мен бейметалдардың биологиялық маңызы.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің тіріжәне өлі табиғатта таралуы, адам ағзасындағы рөлімен танысу.

Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық  ой-өрісін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ  әдіс-тәсілдері

Топтастыру, кластер, текстпен жұмыс, тірек-сызбамен жұмыс, ИКТ

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта,    металл үлгілері,  минералдар үлгілері, плакат.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.

Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

І топқа –Са-ға;

ІІ топқа – АІ-ға периодтық кесте бойынша сипаттама беріңдер.

Оқушыларға тапсырманың үлгісі таратылады:

Үлгі:

Химиялық элементке сипаттама  ( КАЛЬЦИЙ)

6.     К, калий

7.     К    ІҮ үлкен периодта, ІА топшада, №19, Аr=39

8.     30К=(19р,  20n) 19е

19

+19)  )  )1

9.     К-нағыз металл, валенттігі І.

10.К2О,  сутектік қосылыс түзбейді.

5-тапсырмада мұқият бол.

Жауабымен сәйкестендір.

І топ                                                                               ІІ топ

 

5

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын,  мақсатын  оқушылармен біріге отырып айқындау.

Бұл не? Көміртегі қайда кездеседі?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


-берген сипаттамаларыңды бір ұқсастығы бойынша екі топқа біріктіріңдер. Бұл айтылғандарға сүйеніп, бүгінгі біздің тақырыбымыз қандай деп ойлайсыңдар.

   Бүгінгі сабаққа қандай мақсат қоямыз.

    Бұл тақырып  өмірде қайда қолданылады?   Практикалық маңызы қандай? 

 

3

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 Тақырыппен жұмыс (текстпен жұмыс).

І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.

ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.

І топқа минералдар үлгілерін қолдануға ұсынылады (көмір түрлері, ас содасы, бор, тұз, марганцовка, серебрин, құм (кремнезем).

Топтар тақырыптарды сызбанұсқаға түсіріп, қарсылас топқа түсіндіріп беруі тиіс. Өз жұмыстарын қорғау. Сұрақтар қою (ІІ топ оқушылары).

12

 

 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

6.      Келесі тапсырма:  өз тақырыптарың бойынша әр оқушы 1 сұрақтан құрыңдар. Бірақ сұрақтарын әр түрлі болсын.  (тақырыпты меңгеруін тексеру).

 

 

 

4

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

Бекіту сұрақтары. Оқушыларға бекіту сұрақтары беріледі. Оқушылар қол көтеріп жауап береді.

1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?

2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?

3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.

4. Са-дің адам организміндегі рөлі.

5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.

6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?

3

Рефлексия кезеңі:

Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.

Тақырыпты меңгердім (қызыл түс).    Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).  

Тақырыпты меңгерген жоқпын (көк түс). Саусақпен көрсету.

4

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

 Ортақ бағаларын қою.

1-2

Қорытынды

«Сен білесің бе?» қосымша сұрақтар.

6.                              1. Неліктен кейбір кезде зираттардан жарқыраған жарық шығады?

7.                              2. Неліктен аяқ-қолдары жиі ұйып қалатын адамдарға МАГНИЙ қабылдауды ұсынады?

8.                              3. Неліктен балаларға жазғы уақытта күн сәулесінде көп жүрген пайдалы?

9.                              4. Қарандаштың өзегіндегі сұр заттан (графиттен) қандай зат алуға болады?

10.                           

Графиттің алмазға айналуы слайдтар . Сұр графиттің «жоғары сұрыпты» алмазға айналуының мәнін ашып көрсету арқылы, оқушыларды білім алуға шақыру.

2

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

-қосымша материалды түсініп оқу.  

1

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Коваленттік байланыс. Полюсті және полюссіз байланыстар.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,  ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру;                                                                                                       Заттардағы  химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                       сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Ковалентті байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

Атомдар бір-бірімен қалай қосылады?

Атомдар арасындағы күшті қалай атайды?

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалмен жұмыс.

Тақырыпты түсініп оқып шығып, тірек-сызбаға түсір. Әр химиялық байланысқа сипаттама беріп, мысалдар келтіріңдер (3).

Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:

v  ковалентті байланыс

Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті  байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті  байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12).  Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2   5Н0=- 436кДж/моль

Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.

#

 

#

 

E

 
Қарама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.

                  +

          s1               s1         1s2

 Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:

 


Н2 О,

Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.

     Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына  тәуелді.  Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс. 

  :N +N: = N :::  N

 

Полюсті

Полюссіз

Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалыхлорсутек молекуласы,  электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан. 

Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі

Мысалы: екі атомды молекулалар.

Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік  s-байланыс  алынады.

Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес  p- байланыс түзіледі.

              

 

16-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.

4-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Қорытынды жасау:

*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;

* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;

*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;

* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы  электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;

*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша s-және p- байланыс деп бөлінеді .

*КБ негізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.             

2-3

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысы

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:                                                                                                                       -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.                                  -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

 

 

3-4

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

 Иондық  химиялық байланыс.   Металдық химиялық байланыс. 

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Иондық және металдық байланыс туралы білімді жүйелеу,тереңдету;                                                       Химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу, салыстыру білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

 

 

 

 

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Иондықі байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

А).Ковалентті байланысқа  сипаттама беріңдер:

Б).Мына қосылыстардағы байланыстың типтерін анықтаңдар:

BCl3 ,CH4 , MgSO4, НСl, К2О,NaCI,KOH,NH4+   CI2

Алгоритммен жұмыс:

3-4

Жаңа сабақ

3.      Тақырыпты оқып шығып, резюме жазыңдар.

4.      Венн диаграммасы арқылы ионды қосылыстар мен ковалентті қосылыстарды салыстырыңдар.

Иондық байланыс металдық және бейметалдық қасиеттері айқын,электртерістілік шамасы ның айырымы көп  ажыратылатын  элементтер атомдары  арасында түзіледі                                                       Иондардың,катиондар мен аниондардың электростатикалық  тартылуы есебінен түзілетін байланыс иондық байланыс деп аталады.

 Иондық байланыстың сипаттамалары:                                     :

Иондық байланыста иондар әр түрлі баңытта тартылатындықтан бағыты болмайды.Оның күш өрісі компенсацияланбаған,сондықтан иондық байланыс қанықпаған.

  • Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді.

·                     Ионды қосылыстар

·                     Ковалентті қосылыстар

Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.

 Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

Балқу темперературасы жоғары.

Балқу темперературасы төмен.

Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.

Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-

леді,олардың балқу температуралары төмен,ковалентті байланыспенқатты заттар байланыса алады,олардың кристалл тор түйіндерінде атомдар орналасады.Мысалы: алмаз

Қаттылығы жоғары,қиын балқиды ұшпайды.

Бөлме температурасында олар –сұйықтықтар,газдар.

Тұздар.

Мұз,қатты галогенсутектер,көптеген органикалық қосылыстар,инертті газдар,бір молекуласы бір,екі,үш,төрт,сегіз атомнан

тұратын жай заттар.

      Металл иондары мен электрондар арасында түзілетін байланысты металдық байланыс деп атайды. Ол металдар мен құймаларға тән. Ковалентті байланыста жұп электрон тек екі атомға ортақ болса, ал металдық байланыста барлық атомдар электрондары байланыс түзуге қатысады. барлық атомдарға ортақ болады.Сондықтан ковалентті байланысы бар кристалл торлары сынғыш ,ал металдық кристалл торлар –иілгіш Металда иондар өзара байланыстарды бұзбай ығысады.Бұл металдық байланыстың бағытының болмауын көрсетеді. Металдардың физикалық қасиеттері(қаттылығы,электрөткізгіштігі,жылуөткізгіштігі,иілгіштігі,тапталғыштығы) металдық байланыстың болуымен түсіндіріледі.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа.

3-4

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

Дәптерге қорытынды жазу.

 1.Химиялық байланыстың табиғаты бірдей.

2.Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыстың типіне ғана емес ,сонымен қатар олар түзетін кристалл торының түріне байланысты..

3.Иондық және атомдық кристалл торы бар қатты заттар,молекулалықкристалл торы бар заттармен салыстырғанда беріктеу.

5-6

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Заттың аморфты және кристалдық күйлері. Зертханалық жұмыс №3 «Түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілерімен танысу».  

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

 

 

 

 

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Иондықі байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

А).Иондық байланысқа  сипаттама беріңдер:

(*байланыс ұзындығы, *байланыс энергиясы,  байланыс бағыты)

 Б).Мына қосылыстардағы байланыстың типтерін анықтаңдар:

BCl3 ,CH4 , MgSO4, НСl, К2О,NaCI,KOH,NH4+   CI2

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материал

Иондық байланыс пен ковалентті байланыстың пайда болуы механизмінде ерекшеліктер жоқ. Олар молекулалық электрондық бұлттың полюстену дәрежесімен ерекшшеленеді. Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді. Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

·                     Ионды қосылыстар

·                     Ковалентті қосылыстар

Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.

 Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

Балқу темперературасы жоғары.

Балқу темперературасы төмен.

Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.

Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-

леді,олардың балқу температуралары төмен,ковалентті байланыспенқатты заттар байланыса алады,олардың кристалл тор түйіндерінде атомдар орналасады.Мысалы: алмаз

Қаттылығы жоғары,қиын балқиды ұшпайды.

Бөлме температурасында олар –сұйықтықтар,газдар.

Тұздар.

Мұз,қатты галогенсутектер,көптеген органикалық қосылыстар,инертті газдар,бір молекуласы бір,екі,үш,төрт,сегіз атомнан

тұратын жай заттар.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа.

3-4

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

Дәптерге қорытынды жазу.

 1.Химиялық байланыстың табиғаты бірдей.

2.Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыстың типіне ғана емес ,сонымен қатар олар түзетін кристалл торының түріне байланысты..

3.Иондық және атомдық кристалл торы бар қатты заттар,молекулалықкристалл торы бар заттармен салыстырғанда беріктеу.

5-6

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығуларды тексеру

1-2

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тақырыбы

§3.5.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Металдық байланыс,оның шығуы,металдық байланыстың табиғаты туралы білімдерін жүйелеу,тереңдету;                                                                                           Металдық байланыспен берілген заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту;                                                 Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Білімді тереңдету сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

      Металдық байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

2-3

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалын түсіндіру:

Металл Na кристалдарының  құрылысы.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа

2-3

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Дәптерге жазу.

 10-ЕТЖ-1 (37бет) №1-6,  №1-10   (күшті оқушылар)

№1 (в- периодтарда солдан оңға қарай артады)    №2 (а)   №3 (в)    №4 (а)   №5 (а)

№6 (г)     №7 (г,в)    №8 (б)     №9 (а)    №10 (б)

6-7

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығуларды тексеру

2-3

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 3.5оқу.№1 – 6 (98бет) –жазбаша,  фторсутек , йодсутек молекуласының масштабты шарөзекті моделін құрастыру.  

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Күтілетін нәтиже:

Металдық байланыстың түзілу себебтері,басқа байланыстар мен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіре білу.

 

 Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш туралы түсінік. Тотығу-тотықсыздану реакциялары.

 

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық реакциялар, олардың жіктелуі

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау

 

Құралдар мен реактивтер:

ЕМТ

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

5.                   Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар және элементтердің тотығу дәрежелерін қойыңдар.

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Мұғалімнің түсіндіруі:

      Жаңа сабақ:

Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі

1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                          

Тотығу-тотықсыздану, электрондық баланс әдісін тақтада түсіндіру

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 Тақырып соңындағы тапсырмаларды орындау.

ЕМТЖ тапсырмалар орындау.

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

параграф 4.1-4.2.оқу. № 7,9– жазбаша орындау. (62бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 10

Тақырыбы

Химиялық реакциялардың жылу эффектісі және оның маңызы.

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Химиялық реакциялардың жылу эффектісі

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау,  11-Б-2 көрсету .

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

6.       Дәптермен жазбаша жұмыс:

  • Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

  • Айналымды жүзеге асырып, әрбір реакция типін анықтаңдар.

Fe------------FeCL2-------Fe(OH)2-------------FeO----------FeSO4

CuO---------Cu------------Cu CL2-----------------Cu(OH)2-------CuO

Na------------X-------------Na2SO4--------------BaSO4

H2S -------------X ------------------SO2-----------У------------- H2SO4------------- MgSO4

Ca----------CaCl2-----------Ca (OH)2----------Ca(NO3)2

C-----------CO2-------K2CO3----------CaCO3

5-6

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

      Жаңа сабақ

Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі

1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                         

Мәтінмен жұмыс.

  1. Тақырыпты түсініп оқу.
  2. Кілтті сөздерді теріп алу.
  3. Терминология. Жаңа ұғымдармен танысу:

-         Жылу мөлшері;

-         Жылу эффектісі;

-         Энтальпия;

-         Жылу, жану, түзілу энтальпиясы.

 Тақырып соңындағы тапсырмалармен жұмыс.

15

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

10-ЕТЖ-2 дәптерімен жұмыс орындау №1, 27 бет (№1 нұсқаның барлық тапсырмасы)

6-7

 

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

 Жаттығу тексеру.

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары  

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Табиғаттағы су. Судың құрамы, қасиеттері және қолданылуы. Зертханалық тәжірибе 6 (6.1, 6.2) «Судың металдармен (натрий, алюминий, мыс) әрекеттесуі». «Судың кальций және фосфор(Ү) оксидтерімен әрекеттесуі, индикаторлар көмегімен алынған ерітінділердің ортасын анықтау».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

тәрбиелік:

Судың физикалық,химиялық қасиеттері туралы білімді қалыптастыру;                                              атом құрылысының  элементтердің қасиеттерінің өзгеруін түсіндіре білу,жай зат қасиетінің сутек атомының құрылысына байланыстылығын  түсіндіре білу ,қорытынды жасау,жүйелеу,  сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын жетілдіру,дамыту.                                                                                                    сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Аралас сабақ

 

Сабақ өткізілу түрі:

Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу, 9-Б-7көру, фронталды сұрақтар,кітаппен өз бетінше жұмыс,хабарлама 

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап, дәптер, интерактивті тақта ,10- ЕТЖ -1,  ХЭПЖ.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Айналымға берілген үй тапсырмасын тексеру:бір-бірін тексеру.

                   

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

   2.Оқыту проблемалары:

     

Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):  

1.Фронталды сұрақтар:   (нашар үлгерушілермен жұмыс)

2-3

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі

 

 

 

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ:

(9-Б-7көре отырып оқушыларды қатыстыру ):

Су. Бұл табиғатта кең таралған зат,әлсіз электролит,сондықтан таза су электр тоғын өткізбейді,бірақ табиғи су  таза болмайды.Кермектік.  Дистилденген су,  соңғы кезде– ионитті тазалау әдісі қолданылады.Бұл химиялық белсенді қосылыс:белсенді металмен,оксидтермен, кейбір тұздармен кристаллогидраттар түзеді.  Катализатор ретінде де қолданылады. Бұл егістікті  суғару үшін,жалпы сусыз өмір сүру мүмкін емес.  

13-14

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

8- ЕТЖ -1 .90бет  №1-нұсқа. №1-5                                                                    Дәптерге жазу:

3-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Қорытынды жасау:

2.Жаттығулар орындау№1-5

5-7

Бақылау және өз бетінше бақылау:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

Жаттығуларды тексеру

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар беру

  Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару:

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою

1-2

Рефлексия кезеңі

Білімділік міндеттері:                                                                                                                  -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

                            

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                  

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Сулы ерітінділер және жүзгіндер. Қоспаларды бөлу жолдары. Ауыз суын тазарту. Қазақстан Республикасының ауыз су мәселесі. Су және ерітінділердің табиғаттағы, өндірістің түрлі салаларындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы. Су бассейнін ластанудан қорғау.  Қазақстандағы су ресурстарының экологиялық мәселелері.

Көрсетілім №5 (5.1) «Суды тазарту әдістері, суды айдау (дистильдеу)».

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Ерітінділер  жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 Ерітінділердің маңызы,бейорганикалық қосылыстардың жіктелуін есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау  

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

7.                   Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Жаңа сабақ. Ерітінділер туралы жалпы түсінік:

           Біздің өмірімізде,табиғатта ерітінділердің маңызы зор.Адам ағзасындағы,жан-жануарлар мен өсімдіктердегі  физиологиялық  процесстер күрделі  көп салалы жүйе ерітінділерде жүреді.

Ерітінділер-компоненттері өзара бірдей таралған дисперті жүйе..

Дисперсті  фаза-  таралған бөлшектердің бірігуі.

Дисперсті фаза – фаза,  бөлшектердің таралуы..

                                                        Ерітінділер

 

ҚАТТЫ                    СҰЙЫҚ                                                          ГАЗ                              құйма                           ерітінді                                                                         ауа

                                         

ДИСПЕРСТІ ЖҮЙЕЛЕР

ІРІ ДИСПЕРСТІ                 КОЛЛОИДТЫ                           НАҒЫЗ 

суспензиялар                     эмульсиялар                                  көбіктер

       

 Д.И.Менделеев теориясы:  ерітінділердің химиялық теориясы еріткіш пен еріген зат арасындағы химиялық әрекеттесуге негізделген Түзілген заттар сольваттар,сулы ерітінділер болса гидраттар деп аталады.Сольваттар мен гидраттардың түзілу процессі сольватталу, гидратталу деп аталады. Ерітінділер қаныққан және қанықпаған болады.

Ерітінділер концентрациясын өрнектеу әдістері:

Массалық үлес, көлемдік үлес, молярлық концентрация. 1 моль/л концентрациясы бар ерітінді ,  называют молярлы ерітінді деп аталады.

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1. - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;             -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

6-7

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау. Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін - өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1.Үй тапсырмасын беру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою. 

1-2

 

 

 

Химия

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Жай және күрделі бейорганикалық заттардың жіктелуі. Металдар және бейметалдар. Көрсетілім №6 (6.1) «Оксидтердің, қышқылдардың, тұздардың және негіздердің үлгілері».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Металдардың, бейметалдар атомының жалпы қасиеттері туралы білімді жетілдіру;

Металдардың, бейметалдар атомының атом құрылысының айырмашылығын түсіндіре білу білім-білік дағдыларын жетілдіру,есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

аралас

 

Сабақ өткізілу түрі:

жаттығулар орындау фронталды әңгімелесу.10ЕТЖ-1

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

  • Мына ұғымдарға анықтама беріңдер:жүйе, гомогенді, гетерогенді жүйе, лимитттеуші саты,фаза, , ферменттер,  ингибитор,  катализатор.
  • Химиялық реакцияның жылдамдығына қандай факторлар әсер етеді?
  • Химиялық реакцияның тепе-теңдігіне қандай факторлар әсер етеді?
  • Есепті шығарыңдар:

Қысым мен температураны жоңарылатқанда тепе-теңдік қай бағытқа ығысады: СО2 +С==2СО                     Н=159 кДж?

  • Электрондық баланс құрыңдар:

2KI + 2FeCl3 ----I2 +2FeCl2 + 2KCl

2I-2е------ I2              тотығады

Fe+1е-----Fe            тотықсызданады

2.Фронталды әңгімелесу:   (нашар үлгерушілермен жұмыс)

·         Қандай металдарды білесіңдер?

·         Олар ХЭПЖ қай бөлігінде орналасқан?

·         Металдар периодтарда қалай орналасады?

·         Сілтілік және сілтілік-жер металдар қай период,қай топта орналасқан?

·         Натрий,  кальций атомдарының электрондық формуласын жазыңдар? 

5-7

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.  (Актуализация )

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Металдар және бейметалдар

1.Білімді жаңғырту:

1.Фронталды әңгімелесу:   (нашар үлгеретін оқушылармен  жұмыс.):

·         Элементтер қалай жіктеледі?

·         Металдар және бейметалдарды қалай сипаттайды ?

·         Металдарың қасиеттері неге байланысты?     

Кітаппан өз бетінше жұмыс- параграф 5.1оқу.

2. 1-3 жаттығуды орындау.119бет:

   №1

3-4

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 Кітаппан өз бетінше жұмыс- параграф 5.1оқу.

2. 1-3 жаттығуды орындау.119бет:

   №1

Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады,олар периодтың басында және ортасында орналасқан, сондықтан олардың атом радиустары салыстырмалы түрде үлкен болады. Бейметалдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 3-тен 7-ге дейін электрон болады.Атомдарда сыртқы электрондық қабат саны неғұрлым көп болса,соғұрлым атом радиусы кіші болып,бейметалдық қасиеті айқын байқалады.Ең белсенді бейметалдар: галогендер және оттек.Периодтарда солдан оңға қарайметалдық қасиет әлсіреп,бейметалдық қасиет артады.

  №2.

2 8 8 2.  Бұл элемент- кальций,  белсенді сілтілік-жер металл.

 №3

2 8 7

Бұл хлор, типтік галоген

Жер бетінде металдар 10 мың жылдан аса қолданылды.Ғалымдардың еңбегінің арқасында 80 металға жуық ашылып,зерттелді. Егер де металдар болмаса,техниканың дамуы қазіргі заманға сай жетілмеген болар еді.Адам өмірі металдармен тікелей байланысты.Тірі ағзада 10ғ-ға жуық элемент болады.Олардың мөлшері өте аз болады,бірақ жетіспеушілігі әртүрлі ауруларға әкеліп соқтырады.  Темір, магний,  мыс, кобальт,  цинк, молибден,  натрий,  калий,  кальций. Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады:

14-15

 

 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

Жаттығуды тексеру.

10-ЕТЖ-1  бойынша жұмыс:  54  (№1 тапсырманың барлық нұсқасы)

2-3

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

 1. №4  жаттығуды орындау.119 бет.

94 -16=78    78/2=39    Бұл калий.

**Металдар бейметалдардан сырқы түрі ғана емес ,жеке атомдардың және кристалл торларында да айырмашылық бар.

**Металдардың сырқы энергетикалық деңгейінде бірден үшке дейін электрон болады.

 **Металдарда металдық байланыс және металдық кристалл торы тән. **Металдар жеңіл балқитын,қиын балқитын,жеңіл,ауыр, қара ,түсті болып бөлінеді.

**Металдардың қазіргі замандағы маңызы зор.

 **Тірі және тіршіліксіз табиғат химиялық элемент металдардан тұрады. **Көптеген металл қосылыстары улы.

2.Жаттығуды тексеру

3.Дәптерге жазылғанды қорытындылау.

6-7

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

 2.Дәптерге жазғандарын тексеру .

3. Күнделікке жазғанын тексеру

 Параграф 5.1.– оқу,  №5. 119бет; 

1-2

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету. Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8  

Тақырыбы

 Жай заттар мен оксидтер, негіздер, қышқылдар және тұздар арасындағы генетикалық байланыс. Кейбір бейорганикалық заттардың табиғатта кездесуі және айналымы.

Қазақстан Республикасындағы тұзды көлдер және олардың маңызы..

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Бейорганикалық қосылыстар ,олардың жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

бейорганикалық қосылыстарды жіктей білу,олардың қасиеттері мен алыну реакция теңдеулерін жаза білу,түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару  қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу, 10-ЕТЖ-2 жаттығулар орындау

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

1.Білімді жаңғырту:

Бейорганикалық қосылыстардың жіктелуі.

Дәптермен жазбаша жұмыс:

Тест №4,  .34 бет.

1-г 2-в  3-б   4-    5-а  6-а  7-б 8-в  9-г  10-б,г  11-    12-

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.  Жаңа сабақ:

Барлық заттар қосылыстар бинарлы қосылыстар түрінде        

болады.  Олардың  бір бөлігі электртеріс,екіншісі электрон 

болатынын байқаймыз.Егер оксидтердің құрамындағы электртеріс

бөлік О-2  анион болса ,ал электрон ретінде металл деп есептесек

,онда оларды негіздік деп,ал бейметалл болса қышқылдық деп

жіктейміз.Негіздердің құрамында электртерістілік бөлік

аниондар- гидроксид иондар болса ,ал электрон бөлік ретінде

металл катионы  кіреді.Қышқылдардың құрамына бинарлы

қосылыстардағыдай электрон бөлік ретінде сутек катионы және

электртеріс бөлік ретінде қышқыл қалдықтары кіреді.

Оксидтер

Негіздік                  амфотерлі(екідайлы)                  қышқылдық                             

кальций оксиді,        алюминий оксиді,                 күкірт(6) оксиді,

натрий, калий оксидтері   цинк,  хрома (3)            фосфор, 

мыс, темір                                                                 кремний

 

Негіздер

Еритін                                     ерімейтін

NaOH, Са(ОН)2, Ba(OH)2, КОН                      Fe(OH)3, Mg(OH)2, Zn(OH)2, Cu(OH)2

 Ақ түсті ,қатты зат,қолмен ұстағанда                      суда ерімейді

 сабын тәрізді,күйдіргіш,матаны,

қағазды күйдіреді 

Жұмыс істегенде сақ болу керек!

Оттекті қышқылдырды гидроксидтер деп те атайды,себебі

олардың құрамын негіздер сияқты өрнектеуге болады:

B(OH)3, H3 BO3, H2 SO4, SO2( ОH)2-сульфурил гидроксиді.

Ba(OH)2 +НСІ--- BaOH СІ+  Н2О барий гидроксохлориді.

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 10- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау №1, 38 бет тест №5   №1-8

20-22

 

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

2.                    Ca(OH)2-------CaCO3-------CaCl2-----

                              1

                                      CO2----Na2CO3

2-3;

6-7

Білімді тексеру: 

- Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

 

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Атомдар және молекулалар.Атом-молекулалық ілім және оның маңызы.

уақыт

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Химияның бастапқы ұғымдарын, бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын, химиялық қасиеттерін қайталау;

Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын анықтай білу, химиялық қасиеттерін сипаттайтын химиялық  реакция теңдеулерін құрастыра білу, түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару білім-білік дағдыларын жетілдіру;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

жаттығулар орындау, фронталды әңгімелесу,дәптермен жұмыс, 9-ЕТЖ-5;

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Химияның бастапқы ұғымдары

1.Білімді жаңғырту:

1. Фронталды әңгімелесу:

ü  Атом ,молекула,  химиялық элемент деген не?Анықтама беріңдер;

ü  Мына элементтердің салыстырмалы атомдық массасын есептеңдер: калий,  магний,  алюминий.

3-4

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2. Жаңа сабақ:

Сұрақтармен жұмыс

9- ЕТЖ -5 (3) жұмыс істеу – негізгі ұғымдарын қайталау.

2. Параграф 7оқу  – бірінші нұсқа

   Параграф 17 оқу – екінші нұсқа

3.Нашарүлгеретін оқушыларға көңіл аудару. 

20-22

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

1. 8- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау

 

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

·                                   Атом – күрделі өте кішкентай бөлшек

·                                   Молекула –бұл жай немесе күрделі заттың құрамы мен химиялық қасиетін сақтайтын, кішкентай бөлшектер

·                                   Химиялық элемент –ядро зарядтары бірдей атомдардың түрі.

·                                   1 мольдің массасы  - бұл  молярлық масса

·                                   Молекулалық кристалл торы бар күрделі заттар, алыну әдісіне қарамастан құрамы тұрақты болады: құрам тұрақтылық заңы

·                                   Әрбір молекуланың салыстырмалы молекулалық массасы болады.

                                                                            23

·                                    Кез-келген заттың 1 молінде 6.02*10 бөлшек болады

·                                   Бұл Авогадро саны

·                                   Бірдей жағдайда әртүрлі газдың бірдей көлеміндегі молекула саны да бірдей. Бұл  Авогадро заңы.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Дәптерге қажетті мәліметтерді жазу.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар:

параграф 1.1-1.2.оқу. № 11,15– жазбаша орындау. (9бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Сілтілік металдар және галогендер: химиялық элементтер және жай заттар. Сілтілік металдар, галогендер және олардың қосылыстарының биологиялық рөлдері.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Оқушыларға сілтілік металдар , атом құрылысы,қасиеттері, туралы білімді қалыптастыру;

сілтілік металдардың электрондық формуласын құрастыра білу ,жеке атомға сипаттама беру,қорытынды жасау,жүйелеу,  сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа сабақ

 

Сабақ өткізілу түрі:

Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы, жаттығулар орындау,оқушылардың қорытынды жасауы,10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1. Үй тапсырмасын тексеру(бір-бірін тексеру).                     

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

2.Оқыту проблемалары:

Сілтілік металдар. Галогендер.

Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):  

* s- элементтердің атом құрылысын,кристалл торларынының ерекшеліктеріне сипаттама бер.

*1және 7А топтың элементтерінің физикалық қасиеттерін салыстыр.

2-3

Жаңа сабақ

 

 

 

Жаңа сабақ:

1.Кітаппен  өз бетінше жұмыс-параграф 6.2оқу (150 бет.)

2. 9-Б-1көрсету.

Сілтілік металдар неге сілтілік деп аталады?

 Сілтілік металдар қанша металл және қандай металдар жатады?

 Оларды неге керосин астында немесе  парафин майында сақтайды?

3.Мұғалімнің толықтыруы: Бұл металдардың қосылыситары ерте кезден белгілі болған ,бірақ тек 19 ғасырданеміс химигі Бунзен мен ағылшын химигі Дэви еңбегінің нәтижесінде алынды. Калий және натрий кең тараған (таралуы жөнінен алтыншы және жетінші),  литий,  рубидий,  цезий  - сирек кездесетін  элементтер,  франций – радиоактивті элемент,  жер қыртысында  кездеспейді.                                                                  Сілтілік металл атомдарының құрылысы.

 --сыртқы электрондық қабатта бір электрон болады;

 --реттік нөмірі артқан сайын ядродағы протон саны артады,атомдағы электрон саны артады;

--энергетикалық деңгейдің саны өседі;

 --я атомның және  ионның  радиусы өседі;

-- электртерістілігі кемиді.

Физикалық қасиеттері – кітаппен өз бетінше жұмыс: 6.5 кесте бойынша

-барлық сілтілк металдар күмістей ақ түсті,пышақпен оңай кесіледі,оңай балқиды;

- крист.торы:  кубтық көлемді центрлі;

--реттік нөмірі өскен сайын тек тығыздығы артады,ал атомдану энергиясы,қаттылығы,қайнау және балқу температуралары төмендейді;

Химиялық қасиеттері:

Ең активті,күшті тотықтырғыш,барлығы дерлік бейметалдармен әрекеттеседі,сумен,қышқылдармен,сұйық сынапта жақсы сақталады, еріп амальгамалар деп аталатын құймалар түзеді,олартаза металдарға қарағанда белсенділігі төмендеу. 

Галогендермен танысу.

13-14

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

Дәптерге жазу:қорытынды

*типтік металдар, күшті тотықсыздандырғыштар;

*физикалық қасиеттері атомның радиусының үлкендігі мен кристалл торының құрылысына байланысты;

5-7

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.  10-ЕТЖ-1жаттығу орындау.61бет,1-нұсқа №2.

2Na + 2H2O ==2NaOH + H2

2NaOH+ CO2 ==Na2CO3+ H2O

***Na2CO3+ 2HCl==2NaCl  + H2O+ CO2

2NaCl-----------2Na+Cl2

2Na+H2==2NaH

2NaCl  +Br2==2NaBr+Cl2

№3. Натрий хлориді ерітіндісінің электролизі :

                                                                     Х  г                   56л

2NaCl + 2H2O-------------------2NaOH  + Cl2       + H2

                                                                  2*40г/м                22,4л/м

Х= 2*40г/м*56л:22,4 л/м==200 г                                                                                                   №4.

2Na + 2H2O ==2NaOH + H2   (нашар үлгерушілерге консультация  беру.)

5-7

Бақылау және өз бетінше бақылау:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

Жаттығуларды тексеру

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 6.2- оқу . № 1-3 – бірінші деңгей, 4, 5,6 – жазбаша (153бет)

2. Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару:

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою

1-2

Рефлексия кезеңі

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 8         

Тақырыбы

Химиялық элементтердің тірі және өлі табиғатта таралуы. Адам организміндегі химиялық элементтердің биологиялық рөлі.

Көрсетілім №2 (2.3) «Әр түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілері».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің электртерістілігі. Атомдар арасындағы химиялық байланыстар табиғатының бірлігі жайлы білім алу.

Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық  ой-өрісін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ  әдіс-тәсілдері

Топтастыру, кластер, текстпен жұмыс, тірек-сызбамен жұмыс, ИКТ

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, химиялық қосылыстар үлгілері

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.

Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.

ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.

Өткен сабақтағы топтарға басқа топтың тақырыбы туралы айтып беру ұсынылады?

Қосымша сұрақтар.

1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?

2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?

3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.

4. Са-дің адам организміндегі рөлі.

5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.

6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?

6

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

23                  23

 

1 жағдай:2 электрон 5 электрон

2жағдай: деңгей саны

3 жағдай: ядро заряды (+-дың –ды тартуы)

Екеуінің қайсысы электронды тартып алады?

Электртерістілік дегеніміз не? (өзіне электрондарды тарту қабілеті)

Ет жоғары элемент электрондарын бере ме, әлде ала ма?

25-кестемен танысу. Бейметалдар мен металдардың Ет қасиеттерін салыстыру.

Сызбанұсқамен жұмыс.

        Химиялық элементтер бір-бірімен қосылғанда, олардың арасында химиялық байланыс түзіледі. Сыртқы қабаттарындағы электрондарды бірі қосып алып, біреуі беріп қояды немесе электрондары ортақ болады.

Химиялық байланыс түрлері

 

 

Коваленттік                Иондық                         Металдық         Сутектік

 

 


Полюсті     Полюссіз

Әрқайсысына сипаттама беріп, мысалдар жазыңдар.

15

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

7.       

Тақырып соңындағы тапсырмаларды орындау.

12

 

 

8.      Есеп. Берілген реакция теңдеуіне сай: СаО+СО2=СаСО10 г СаО  неше грамм СО2-мен әрекеттеседі?

Дұрыс жауаптарын спикерге беру. Ол өзі сыныптастарын тексеріп шығады.

Б-ні:                              Шешуі:

           m(СаО)-10г                       10г     Хг 

 m (СО2)-?                  СаО+СО2=СаСО10 г СаО 

                                     56г    44г

                         Mr(СаО)=(40+16)=56г

                         Mr(СО2)=(12+16*2)=44г

 

                                       10г*44г

                              х=      =7,85г

                                                 56г

Жауабы: m (СО2)= 7,85г

 

5

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

Бекіту сұрақтары.

9.      Ет дегеніміз не?

10. Ет бойынша элементтер туралы не айтуға болады?

11. Ет мәні қандай жағдайларда үлкен болады?

12. Химиялық байланыс түрлерін ата.

 

3

Рефлексия кезеңі:

Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.

Тақырыпты меңгердім (қызыл түс).    Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).  

Тақырыпты меңгерген жоқпын (көк түс). Саусақпен көрсету.

 

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

 Ортақ бағаларын қою.

1

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

 §61

1

 

 

 

 

 

 

МГ № 162               МГ № 162              МГ № 162                МГ  № 162                                          Химиядан сабақ жоспары    Пән мұғалімі Сыдықбекова Т.Н.

Сыныбы – 10 (Ж)         сабақ реті:                              күні________

Тақырыбы

§3.1.Химиялық байланыс және зат құрылысы. Ковалентті байланыс. Лабораториялық тәжірибе №3 «Молекула модельдерін жасау»

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,  ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру;                                                                                                       Заттардағы  химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                       сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Ковалентті байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

·         Байланыстың қандай типтерін білесіңдер?

Қандай химиялық элемент атомдары арасында ковалентті байланыс түзіледі?

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалын түсіндіру:

Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:

v  ковалентті байланыс

Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті  байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті  байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12).  Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2   5Н0=- 436кДж/моль

Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.

#

 

#

 

E

 
Қарама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.

                  +

          s1               s1         1s2

 Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:

 


Н2 О,

Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.

     Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына  тәуелді.  Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс. 

  :N +N: = N :::  N

 

Полюсті

Полюссіз

Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалыхлорсутек молекуласы,  электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан. 

Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі

Мысалы: екі атомды молекулалар.

Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік  s-байланыс  алынады.

Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес  p- байланыс түзіледі.

               Лабораториялық тәжірибе №3: су молекуласын жинаңдар.

Коваленттік байланыстың маңызды екі сипаттамасы бар:байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.            

16-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.

4-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Қорытынды жасау:

*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;

* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;

*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;

* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы  электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;

*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша s-және p- байланыс деп бөлінеді .

*КБ негізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.            

2-3

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру

 

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф   3.1   оқу -, 6, 8, 10 (89бет) –жазбаша

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысы

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:                                                                                                                       -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.                                  -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 10         

Тақырыбы

Тірі ағзаның тіршілік әрекетінде металдар мен бейметалдардың биологиялық маңызы.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің тіріжәне өлі табиғатта таралуы, адам ағзасындағы рөлімен танысу.

Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық  ой-өрісін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ  әдіс-тәсілдері

Топтастыру, кластер, текстпен жұмыс, тірек-сызбамен жұмыс, ИКТ

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта,    металл үлгілері,  минералдар үлгілері, плакат.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.

Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

І топқа –Са-ға;

ІІ топқа – АІ-ға периодтық кесте бойынша сипаттама беріңдер.

Оқушыларға тапсырманың үлгісі таратылады:

Үлгі:

Химиялық элементке сипаттама  ( КАЛЬЦИЙ)

11.К, калий

12.К    ІҮ үлкен периодта, ІА топшада, №19, Аr=39

13.30К=(19р,  20n) 19е

19

+19)  )  )1

14.К-нағыз металл, валенттігі І.

15.К2О,  сутектік қосылыс түзбейді.

5-тапсырмада мұқият бол.

Жауабымен сәйкестендір.

І топ                                                                               ІІ топ

 

5

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын,  мақсатын  оқушылармен біріге отырып айқындау.

Бұл не? Көміртегі қайда кездеседі?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


-берген сипаттамаларыңды бір ұқсастығы бойынша екі топқа біріктіріңдер. Бұл айтылғандарға сүйеніп, бүгінгі біздің тақырыбымыз қандай деп ойлайсыңдар.

   Бүгінгі сабаққа қандай мақсат қоямыз.

    Бұл тақырып  өмірде қайда қолданылады?   Практикалық маңызы қандай? 

 

3

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 Тақырыппен жұмыс (текстпен жұмыс).

І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.

ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.

І топқа минералдар үлгілерін қолдануға ұсынылады (көмір түрлері, ас содасы, бор, тұз, марганцовка, серебрин, құм (кремнезем).

Топтар тақырыптарды сызбанұсқаға түсіріп, қарсылас топқа түсіндіріп беруі тиіс. Өз жұмыстарын қорғау. Сұрақтар қою (ІІ топ оқушылары).

12

 

 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

9.      Келесі тапсырма:  өз тақырыптарың бойынша әр оқушы 1 сұрақтан құрыңдар. Бірақ сұрақтарын әр түрлі болсын.  (тақырыпты меңгеруін тексеру).

 

 

 

4

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

Бекіту сұрақтары. Оқушыларға бекіту сұрақтары беріледі. Оқушылар қол көтеріп жауап береді.

1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?

2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?

3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.

4. Са-дің адам организміндегі рөлі.

5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.

6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?

3

Рефлексия кезеңі:

Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.

Тақырыпты меңгердім (қызыл түс).    Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).  

Тақырыпты меңгерген жоқпын (көк түс). Саусақпен көрсету.

4

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

 Ортақ бағаларын қою.

1-2

Қорытынды

«Сен білесің бе?» қосымша сұрақтар.

11.                          1. Неліктен кейбір кезде зираттардан жарқыраған жарық шығады?

12.                          2. Неліктен аяқ-қолдары жиі ұйып қалатын адамдарға МАГНИЙ қабылдауды ұсынады?

13.                          3. Неліктен балаларға жазғы уақытта күн сәулесінде көп жүрген пайдалы?

14.                          4. Қарандаштың өзегіндегі сұр заттан (графиттен) қандай зат алуға болады?

15.                           

Графиттің алмазға айналуы слайдтар . Сұр графиттің «жоғары сұрыпты» алмазға айналуының мәнін ашып көрсету арқылы, оқушыларды білім алуға шақыру.

2

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

-қосымша материалды түсініп оқу.  

1

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Коваленттік байланыс. Полюсті және полюссіз байланыстар.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық байланыстың түрлері,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,  ковалентті байланыстың маңызды сипаттамалары туралы білімді қалыптастыру;                                                                                                       Заттардағы  химиялық байланыстың типін анықтай білу,коваленттік байланыстың түзілу схемасын құрастыра білу ,қорытынды жасау,салыстыру,білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                       сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Ковалентті байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

Атомдар бір-бірімен қалай қосылады?

Атомдар арасындағы күшті қалай атайды?

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалмен жұмыс.

Тақырыпты түсініп оқып шығып, тірек-сызбаға түсір. Әр химиялық байланысқа сипаттама беріп, мысалдар келтіріңдер (3).

Атомдар өзара әрекеттескенде химиялық байланыс түзіледі:

v  ковалентті байланыс

Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс ковалентті байланыс деп аталады. Ковалентті  байланыс полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді.. Ковалентті полюсті  байланыс электртерістігі бірдей атомдар арасында түзіледі. (Н2О2, С12).  Молекуладағы атомдар өзара байланысқанда электрон бұлттары жақындап,өзара қаптасады. Ковалентті байланыстың пайда болуын сутек молекуласының түзілуі арқылы түсіндіруге болады.Н+Н=Н2   5Н0=- 436кДж/моль

Атомдар жақындасқанда олардың электрондық бұлттары бүркесіп,ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі.Ортақ ядролардың тығыз теріс аймаққа тартылуы оларды жақындастырып,тұрақты сутек молекуласы түзіледі де,энергия ұтымы болады.

#

 

#

 

E

 
Қарама-қарсы спиндері бар жұптаспаған электрондар өзара қосылуы арқылы ковалентті полюссіз байланыс түзіледі.Ол былай жазылады.

                  +

          s1               s1         1s2

 Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы аз ажыратылатын атомдар арасында түзіледі.Бұндай байланыс түрі жиі кездеседі.Бұл жағдайда электрон жұбы электртерістігі көп элемент атомына қарай ығысады,мысалы су молекуласында оттек атомына қарай ығысады:

 


Н2 О,

Коваленттік байланыс химиялық элемент атомдарын энергиялық тиімді ,тұрақты конфигурацияға ауыстырады.

     Коваленттік байланыс еселігі ортақ электрондық жұптың санына  тәуелді.  Хлор, сутек молекулаларында бір байланыс; оттекте -екі байланыс;азотта –үш еселі байланыс. 

  :N +N: = N :::  N

 

Полюсті

Полюссіз

Электрондық бүркесу аймағы электртерістілігі үлкен атомға ығысқан.Мысалыхлорсутек молекуласы,  электрон жұбы сутекке қарағанда электртерістілігі үлкен хлор атомына қарай ығысқан. 

Ковалентті полюссіз  байланыс электртерістік шамасы бірдей атомдар арасында түзіледі

Мысалы: екі атомды молекулалар.

Коваленттік байланыс электрондық орбиталдардың бүркесу тәсілі бойынша ерекшеленеді.Егер байланыстың электрондық бұлты атомдардың ядроларын қосатын түзуде жатса,онда берік  s-байланыс  алынады.

Р-орбитальдар бүйір жақтарымен бүркескенде берік емес  p- байланыс түзіледі.

              

 

16-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Кітаптағы №1-3 жаттығуды орындау,89 бет.

4-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Қорытынды жасау:

*коваленттік байланыс- екі атомның электрондық бұлттары бүркесуі арқылы түзіледі , ядролардың арасындағы кеңістікте максимал электрон тығыздығы бар электрон бұлттары түзіледі;

* Ортақ ядролардың теріс аймаққа жақсы тартылуы оларды жақындастырады да ,тұрақты молекула түзіліп ,энергия ұтымы болады ;

*КПБ бір элемент атомынан тұратын молекулаларда түзіледі;

* Полюсті молекулада электрондық бүркесу аймағы  электртерістілігі үлкен атомға ығысқан ;

*Еселі байланыстар бүркесу тәсілі бойынша s-және p- байланыс деп бөлінеді .

*КБ негізгі сипаттамасы байланыс ұзындығы және байланыс энергиясы. Байланыс ұзындығы ядроаралық қашықтықтың шамасына сәйкес келеді.Байланыс ұзындығы неғұрлым қысқа болса,соғұрлым химиялық байланыс берік болады.Байланыс энергиясы молекуладағы бар байланысты үзуге қажетті энергияға тең. Ол кДж/моль –мен өлшенеді.            

2-3

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығулар мен есепті тексеру

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысы

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:                                                                                                                       -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.                                  -оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

 

 

3-4

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

 Иондық  химиялық байланыс.   Металдық химиялық байланыс. 

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Иондық және металдық байланыс туралы білімді жүйелеу,тереңдету;                                                       Химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу, салыстыру білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

 

 

 

 

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Иондықі байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

А).Ковалентті байланысқа  сипаттама беріңдер:

Б).Мына қосылыстардағы байланыстың типтерін анықтаңдар:

BCl3 ,CH4 , MgSO4, НСl, К2О,NaCI,KOH,NH4+   CI2

Алгоритммен жұмыс:

3-4

Жаңа сабақ

5.      Тақырыпты оқып шығып, резюме жазыңдар.

6.      Венн диаграммасы арқылы ионды қосылыстар мен ковалентті қосылыстарды салыстырыңдар.

Иондық байланыс металдық және бейметалдық қасиеттері айқын,электртерістілік шамасы ның айырымы көп  ажыратылатын  элементтер атомдары  арасында түзіледі                                                       Иондардың,катиондар мен аниондардың электростатикалық  тартылуы есебінен түзілетін байланыс иондық байланыс деп аталады.

 Иондық байланыстың сипаттамалары:                                     :

Иондық байланыста иондар әр түрлі баңытта тартылатындықтан бағыты болмайды.Оның күш өрісі компенсацияланбаған,сондықтан иондық байланыс қанықпаған.

  • Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді.

·                     Ионды қосылыстар

·                     Ковалентті қосылыстар

Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.

 Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

Балқу темперературасы жоғары.

Балқу темперературасы төмен.

Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.

Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-

леді,олардың балқу температуралары төмен,ковалентті байланыспенқатты заттар байланыса алады,олардың кристалл тор түйіндерінде атомдар орналасады.Мысалы: алмаз

Қаттылығы жоғары,қиын балқиды ұшпайды.

Бөлме температурасында олар –сұйықтықтар,газдар.

Тұздар.

Мұз,қатты галогенсутектер,көптеген органикалық қосылыстар,инертті газдар,бір молекуласы бір,екі,үш,төрт,сегіз атомнан

тұратын жай заттар.

      Металл иондары мен электрондар арасында түзілетін байланысты металдық байланыс деп атайды. Ол металдар мен құймаларға тән. Ковалентті байланыста жұп электрон тек екі атомға ортақ болса, ал металдық байланыста барлық атомдар электрондары байланыс түзуге қатысады. барлық атомдарға ортақ болады.Сондықтан ковалентті байланысы бар кристалл торлары сынғыш ,ал металдық кристалл торлар –иілгіш Металда иондар өзара байланыстарды бұзбай ығысады.Бұл металдық байланыстың бағытының болмауын көрсетеді. Металдардың физикалық қасиеттері(қаттылығы,электрөткізгіштігі,жылуөткізгіштігі,иілгіштігі,тапталғыштығы) металдық байланыстың болуымен түсіндіріледі.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа.

3-4

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

Дәптерге қорытынды жазу.

 1.Химиялық байланыстың табиғаты бірдей.

2.Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыстың типіне ғана емес ,сонымен қатар олар түзетін кристалл торының түріне байланысты..

3.Иондық және атомдық кристалл торы бар қатты заттар,молекулалықкристалл торы бар заттармен салыстырғанда беріктеу.

5-6

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Заттың аморфты және кристалдық күйлері. Зертханалық жұмыс №3 «Түрлі химиялық байланысы бар заттардың табиғи үлгілерімен танысу».  

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту;                                                                                                                сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа білім беру сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

 

 

 

 

 

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

    Иондықі байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

А).Иондық байланысқа  сипаттама беріңдер:

(*байланыс ұзындығы, *байланыс энергиясы,  байланыс бағыты)

 Б).Мына қосылыстардағы байланыстың типтерін анықтаңдар:

BCl3 ,CH4 , MgSO4, НСl, К2О,NaCI,KOH,NH4+   CI2

3-4

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материал

Иондық байланыс пен ковалентті байланыстың пайда болуы механизмінде ерекшеліктер жоқ. Олар молекулалық электрондық бұлттың полюстену дәрежесімен ерекшшеленеді. Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыс пен олар түзетін кристалл тор түріне тәуелді. Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

·                     Ионды қосылыстар

·                     Ковалентті қосылыстар

Ериді,олардың ерітінділерінде электролизденетін бос иондар болады.

 Ковалентті қосылыстар көбінесе суда ерімейді,ал ерісе де жеке молекула күйінде болады.

Балқу темперературасы жоғары.

Балқу темперературасы төмен.

Қатты заттардың кристалл тор түйіндерінде иондар орналасады.

Молекулалық кристалл торындағы заттарды ковалентті байланыспен түзі-

леді,олардың балқу температуралары төмен,ковалентті байланыспенқатты заттар байланыса алады,олардың кристалл тор түйіндерінде атомдар орналасады.Мысалы: алмаз

Қаттылығы жоғары,қиын балқиды ұшпайды.

Бөлме температурасында олар –сұйықтықтар,газдар.

Тұздар.

Мұз,қатты галогенсутектер,көптеген органикалық қосылыстар,инертті газдар,бір молекуласы бір,екі,үш,төрт,сегіз атомнан

тұратын жай заттар.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа.

3-4

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

Дәптерге қорытынды жазу.

 1.Химиялық байланыстың табиғаты бірдей.

2.Қосылыстардың қасиеттері химиялық байланыстың типіне ғана емес ,сонымен қатар олар түзетін кристалл торының түріне байланысты..

3.Иондық және атомдық кристалл торы бар қатты заттар,молекулалықкристалл торы бар заттармен салыстырғанда беріктеу.

5-6

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығуларды тексеру

1-2

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын беру.

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тақырыбы

§3.5.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Металдық байланыс,оның шығуы,металдық байланыстың табиғаты туралы білімдерін жүйелеу,тереңдету;                                                                                           Металдық байланыспен берілген заттарды сипаттай білу,атомдардан иондардың түзілу схемасын құрастыра білу,химиялық байланыстың түрлерін анықтай білу,ковалентті байланыс туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау,салыстыру, білім-білік дағдыларын дамыту;                                                 Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Білімді тереңдету сабағы.

 

Сабақ өткізілу түрі:

Мұғалімнің түсіндіруі,кітаппен өз бетінше жұмыс, жаттығулар орындау, кестемен,сызбанұсқамен жұмыс, фронталды әңгімелесу,

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта . Түрлі түсті шариктер, таяқшалар.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Жаттығуды тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

      Металдық байланыс

3.Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):          

1.Фронталды әңгімелесу:(нашар үлгерушілермен жұмыс)

2-3

Жаңа сабақ түсіндіру.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ материалын түсіндіру:

Металл Na кристалдарының  құрылысы.

15-16

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

Жаттығу орындау:10 -ЕТЖ-1   33бет.  1нұсқа

2-3

Білімді жүйелеу және қорытындылау

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері:

 - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау

1.Дәптерге жазу.

 10-ЕТЖ-1 (37бет) №1-6,  №1-10   (күшті оқушылар)

№1 (в- периодтарда солдан оңға қарай артады)    №2 (а)   №3 (в)    №4 (а)   №5 (а)

№6 (г)     №7 (г,в)    №8 (б)     №9 (а)    №10 (б)

6-7

Бақылау және өзбетінше бақылау кезеңдері.

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Соңғы берілген жаттығуларды тексеру

2-3

 

 

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

     Параграф 3.5оқу.№1 – 6 (98бет) –жазбаша,  фторсутек , йодсутек молекуласының масштабты шарөзекті моделін құрастыру.  

2. Күнделікке жазғанын тексеру.

1-2

 Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

Күтілетін нәтиже:

Металдық байланыстың түзілу себебтері,басқа байланыстар мен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын түсіндіре білу.

 

 Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары 

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш туралы түсінік. Тотығу-тотықсыздану реакциялары.

 

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық реакциялар, олардың жіктелуі

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау

 

Құралдар мен реактивтер:

ЕМТ

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

8.                   Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар және элементтердің тотығу дәрежелерін қойыңдар.

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Мұғалімнің түсіндіруі:

      Жаңа сабақ:

Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі

1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                         

Тотығу-тотықсыздану, электрондық баланс әдісін тақтада түсіндіру

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 Тақырып соңындағы тапсырмаларды орындау.

ЕМТЖ тапсырмалар орындау.

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

параграф 4.1-4.2.оқу. № 7,9– жазбаша орындау. (62бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 10

Тақырыбы

Химиялық реакциялардың жылу эффектісі және оның маңызы.

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Химиялық реакциялардың жылу эффектісі

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау,  11-Б-2 көрсету .

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

9.       Дәптермен жазбаша жұмыс:

  • Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

  • Айналымды жүзеге асырып, әрбір реакция типін анықтаңдар.

Fe------------FeCL2-------Fe(OH)2-------------FeO----------FeSO4

CuO---------Cu------------Cu CL2-----------------Cu(OH)2-------CuO

Na------------X-------------Na2SO4--------------BaSO4

H2S -------------X ------------------SO2-----------У------------- H2SO4------------- MgSO4

Ca----------CaCl2-----------Ca (OH)2----------Ca(NO3)2

C-----------CO2-------K2CO3----------CaCO3

5-6

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

      Жаңа сабақ

Химиялық реакциялар,олардың жіктелуі

1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                         

Мәтінмен жұмыс.

  1. Тақырыпты түсініп оқу.
  2. Кілтті сөздерді теріп алу.
  3. Терминология. Жаңа ұғымдармен танысу:

-         Жылу мөлшері;

-         Жылу эффектісі;

-         Энтальпия;

-         Жылу, жану, түзілу энтальпиясы.

 Тақырып соңындағы тапсырмалармен жұмыс.

15

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

10-ЕТЖ-2 дәптерімен жұмыс орындау №1, 27 бет (№1 нұсқаның барлық тапсырмасы)

6-7

 

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

 Жаттығу тексеру.

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары  

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Табиғаттағы су. Судың құрамы, қасиеттері және қолданылуы. Зертханалық тәжірибе 6 (6.1, 6.2) «Судың металдармен (натрий, алюминий, мыс) әрекеттесуі». «Судың кальций және фосфор(Ү) оксидтерімен әрекеттесуі, индикаторлар көмегімен алынған ерітінділердің ортасын анықтау».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

тәрбиелік:

Судың физикалық,химиялық қасиеттері туралы білімді қалыптастыру;                                              атом құрылысының  элементтердің қасиеттерінің өзгеруін түсіндіре білу,жай зат қасиетінің сутек атомының құрылысына байланыстылығын  түсіндіре білу ,қорытынды жасау,жүйелеу,  сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын жетілдіру,дамыту.                                                                                                    сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Аралас сабақ

 

Сабақ өткізілу түрі:

Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау,мұғалімнің толықтыруы10-ЕТЖ-1 жұмыс істеу, 9-Б-7көру, фронталды сұрақтар,кітаппен өз бетінше жұмыс,хабарлама 

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап, дәптер, интерактивті тақта ,10- ЕТЖ -1,  ХЭПЖ.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

1.Айналымға берілген үй тапсырмасын тексеру:бір-бірін тексеру.

                   

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

   2.Оқыту проблемалары:

     

Білімді жаңғырту.  (Актуализация ):  

1.Фронталды сұрақтар:   (нашар үлгерушілермен жұмыс)

2-3

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі

 

 

 

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың өтілген материалды қабылдау ,есте сақтауын қамтамасыз ету;

 -нақты қорытындылауға ,жүйелеуге әкелетін әдістермен тәсілдерді меңгеруіне жағдай туғызу;

- оқушыларды өтілген материалды қайта жаңғыртып, еске түсіру әдістерімен қамтамасыз ету;

 -түсініктер,заңдар,ережелерді философиялық тұрғыдан түсінуге ,талдауға көмек ету;

-оқушылардың оқу материалын өз әдіс -тәсілдерімен бетінше қабылдауын қамтамасыз ету.

Жаңа сабақ:

(9-Б-7көре отырып оқушыларды қатыстыру ):

Су. Бұл табиғатта кең таралған зат,әлсіз электролит,сондықтан таза су электр тоғын өткізбейді,бірақ табиғи су  таза болмайды.Кермектік.  Дистилденген су,  соңғы кезде– ионитті тазалау әдісі қолданылады.Бұл химиялық белсенді қосылыс:белсенді металмен,оксидтермен, кейбір тұздармен кристаллогидраттар түзеді.  Катализатор ретінде де қолданылады. Бұл егістікті  суғару үшін,жалпы сусыз өмір сүру мүмкін емес.  

13-14

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын  алғашқы тексеру кезеңдері:

Білімділік мақсаты:

- оқылған материалды оқушылардың дұрыс өз мәнінде қабылдағанын анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

8- ЕТЖ -1 .90бет  №1-нұсқа. №1-5                                                                    Дәптерге жазу:

3-5

Білімді жүйелеу және қорытындылау

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

1.Қорытынды жасау:

2.Жаттығулар орындау№1-5

5-7

Бақылау және өз бетінше бақылау:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары

Жаттығуларды тексеру

2-3

Үй тапсырмасын беру кезеңдері:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар беру

  Күнделікке жазғанын тексеру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару:

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою

1-2

Рефлексия кезеңі

Білімділік міндеттері:                                                                                                                  -оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету.Өздерің сабақта не істеп үлгердіңіздер?Сыныптастарыңызға немен көмектесе алдыңыздар. қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай? Сабақтың қай кезеңі ұнады?

1-2

 

 

                            

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                  

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Сулы ерітінділер және жүзгіндер. Қоспаларды бөлу жолдары. Ауыз суын тазарту. Қазақстан Республикасының ауыз су мәселесі. Су және ерітінділердің табиғаттағы, өндірістің түрлі салаларындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы. Су бассейнін ластанудан қорғау.  Қазақстандағы су ресурстарының экологиялық мәселелері.

Көрсетілім №5 (5.1) «Суды тазарту әдістері, суды айдау (дистильдеу)».

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Ерітінділер  жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 Ерітінділердің маңызы,бейорганикалық қосылыстардың жіктелуін есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау  

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

10.               Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.Жаңа сабақ. Ерітінділер туралы жалпы түсінік:

           Біздің өмірімізде,табиғатта ерітінділердің маңызы зор.Адам ағзасындағы,жан-жануарлар мен өсімдіктердегі  физиологиялық  процесстер күрделі  көп салалы жүйе ерітінділерде жүреді.

Ерітінділер-компоненттері өзара бірдей таралған дисперті жүйе..

Дисперсті  фаза-  таралған бөлшектердің бірігуі.

Дисперсті фаза – фаза,  бөлшектердің таралуы..

                                                        Ерітінділер

 

ҚАТТЫ                    СҰЙЫҚ                                                          ГАЗ                              құйма                           ерітінді                                                                         ауа

                                         

ДИСПЕРСТІ ЖҮЙЕЛЕР

ІРІ ДИСПЕРСТІ                 КОЛЛОИДТЫ                           НАҒЫЗ 

суспензиялар                     эмульсиялар                                  көбіктер

       

 Д.И.Менделеев теориясы:  ерітінділердің химиялық теориясы еріткіш пен еріген зат арасындағы химиялық әрекеттесуге негізделген Түзілген заттар сольваттар,сулы ерітінділер болса гидраттар деп аталады.Сольваттар мен гидраттардың түзілу процессі сольватталу, гидратталу деп аталады. Ерітінділер қаныққан және қанықпаған болады.

Ерітінділер концентрациясын өрнектеу әдістері:

Массалық үлес, көлемдік үлес, молярлық концентрация. 1 моль/л концентрациясы бар ерітінді ,  называют молярлы ерітінді деп аталады.

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1. - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;             -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

6-7

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау. Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін - өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1.Үй тапсырмасын беру

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою. 

1-2

 

 

 

Химия

Сыныбы – 8

Тақырыбы

Жай және күрделі бейорганикалық заттардың жіктелуі. Металдар және бейметалдар. Көрсетілім №6 (6.1) «Оксидтердің, қышқылдардың, тұздардың және негіздердің үлгілері».

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Металдардың, бейметалдар атомының жалпы қасиеттері туралы білімді жетілдіру;

Металдардың, бейметалдар атомының атом құрылысының айырмашылығын түсіндіре білу білім-білік дағдыларын жетілдіру,есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

аралас

 

Сабақ өткізілу түрі:

жаттығулар орындау фронталды әңгімелесу.10ЕТЖ-1

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

  • Мына ұғымдарға анықтама беріңдер:жүйе, гомогенді, гетерогенді жүйе, лимитттеуші саты,фаза, , ферменттер,  ингибитор,  катализатор.
  • Химиялық реакцияның жылдамдығына қандай факторлар әсер етеді?
  • Химиялық реакцияның тепе-теңдігіне қандай факторлар әсер етеді?
  • Есепті шығарыңдар:

Қысым мен температураны жоңарылатқанда тепе-теңдік қай бағытқа ығысады: СО2 +С==2СО                     Н=159 кДж?

  • Электрондық баланс құрыңдар:

2KI + 2FeCl3 ----I2 +2FeCl2 + 2KCl

2I-2е------ I2              тотығады

Fe+1е-----Fe            тотықсызданады

2.Фронталды әңгімелесу:   (нашар үлгерушілермен жұмыс)

·         Қандай металдарды білесіңдер?

·         Олар ХЭПЖ қай бөлігінде орналасқан?

·         Металдар периодтарда қалай орналасады?

·         Сілтілік және сілтілік-жер металдар қай период,қай топта орналасқан?

·         Натрий,  кальций атомдарының электрондық формуласын жазыңдар? 

5-7

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.  (Актуализация )

Білімділік міндеттері:

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

Металдар және бейметалдар

1.Білімді жаңғырту:

1.Фронталды әңгімелесу:   (нашар үлгеретін оқушылармен  жұмыс.):

·         Элементтер қалай жіктеледі?

·         Металдар және бейметалдарды қалай сипаттайды ?

·         Металдарың қасиеттері неге байланысты?     

Кітаппан өз бетінше жұмыс- параграф 5.1оқу.

2. 1-3 жаттығуды орындау.119бет:

   №1

3-4

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 Кітаппан өз бетінше жұмыс- параграф 5.1оқу.

2. 1-3 жаттығуды орындау.119бет:

   №1

Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады,олар периодтың басында және ортасында орналасқан, сондықтан олардың атом радиустары салыстырмалы түрде үлкен болады. Бейметалдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 3-тен 7-ге дейін электрон болады.Атомдарда сыртқы электрондық қабат саны неғұрлым көп болса,соғұрлым атом радиусы кіші болып,бейметалдық қасиеті айқын байқалады.Ең белсенді бейметалдар: галогендер және оттек.Периодтарда солдан оңға қарайметалдық қасиет әлсіреп,бейметалдық қасиет артады.

  №2.

2 8 8 2.  Бұл элемент- кальций,  белсенді сілтілік-жер металл.

 №3

2 8 7

Бұл хлор, типтік галоген

Жер бетінде металдар 10 мың жылдан аса қолданылды.Ғалымдардың еңбегінің арқасында 80 металға жуық ашылып,зерттелді. Егер де металдар болмаса,техниканың дамуы қазіргі заманға сай жетілмеген болар еді.Адам өмірі металдармен тікелей байланысты.Тірі ағзада 10ғ-ға жуық элемент болады.Олардың мөлшері өте аз болады,бірақ жетіспеушілігі әртүрлі ауруларға әкеліп соқтырады.  Темір, магний,  мыс, кобальт,  цинк, молибден,  натрий,  калий,  кальций. Металдардың сыртқы энергиялық деңгейінде 1-ден 3-ке дейін электрон болады:

14-15

 

 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

 -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

- кеткен кемшілікті жою жұмыстары;

Жаттығуды тексеру.

10-ЕТЖ-1  бойынша жұмыс:  54  (№1 тапсырманың барлық нұсқасы)

2-3

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

 1. №4  жаттығуды орындау.119 бет.

94 -16=78    78/2=39    Бұл калий.

**Металдар бейметалдардан сырқы түрі ғана емес ,жеке атомдардың және кристалл торларында да айырмашылық бар.

**Металдардың сырқы энергетикалық деңгейінде бірден үшке дейін электрон болады.

 **Металдарда металдық байланыс және металдық кристалл торы тән. **Металдар жеңіл балқитын,қиын балқитын,жеңіл,ауыр, қара ,түсті болып бөлінеді.

**Металдардың қазіргі замандағы маңызы зор.

 **Тірі және тіршіліксіз табиғат химиялық элемент металдардан тұрады. **Көптеген металл қосылыстары улы.

2.Жаттығуды тексеру

3.Дәптерге жазылғанды қорытындылау.

6-7

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

 2.Дәптерге жазғандарын тексеру .

3. Күнделікке жазғанын тексеру

 Параграф 5.1.– оқу,  №5. 119бет; 

1-2

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 Рефлексия кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушы мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым қатынасты тудыру.

-оқушылардыңөзін өзі басқару және басқа адамдармен дұрыс қарым –қатынас принципін үйрету. Білгендеріңнің маңызы қандай?

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы – 8  

Тақырыбы

 Жай заттар мен оксидтер, негіздер, қышқылдар және тұздар арасындағы генетикалық байланыс. Кейбір бейорганикалық заттардың табиғатта кездесуі және айналымы.

Қазақстан Республикасындағы тұзды көлдер және олардың маңызы..

уақыты

Білімділік мақсаты:

 

дамытушылық:

 

тәрбиелік:

Бейорганикалық қосылыстар ,олардың жіктелуі туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

бейорганикалық қосылыстарды жіктей білу,олардың қасиеттері мен алыну реакция теңдеулерін жаза білу,түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару,есеп шығару  қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 Мұғалімнің ауызша түсіндіруі, кітаппен өз бетінше жұмыс істеу, 10-ЕТЖ-2 жаттығулар орындау

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

Білімділік міндеттері: .

-оқушылардың  білім алуға деген    ынта-ықыласын жұмылдыру.

 -оқушыларды  білім алудың мақсаттарын анықтауға;

- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.

 2.Оқыту проблемалары:

1.Білімді жаңғырту:

Бейорганикалық қосылыстардың жіктелуі.

Дәптермен жазбаша жұмыс:

Тест №4,  .34 бет.

1-г 2-в  3-б   4-    5-а  6-а  7-б 8-в  9-г  10-б,г  11-    12-

3-4

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңдері:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.  Жаңа сабақ:

Барлық заттар қосылыстар бинарлы қосылыстар түрінде        

болады.  Олардың  бір бөлігі электртеріс,екіншісі электрон 

болатынын байқаймыз.Егер оксидтердің құрамындағы электртеріс

бөлік О-2  анион болса ,ал электрон ретінде металл деп есептесек

,онда оларды негіздік деп,ал бейметалл болса қышқылдық деп

жіктейміз.Негіздердің құрамында электртерістілік бөлік

аниондар- гидроксид иондар болса ,ал электрон бөлік ретінде

металл катионы  кіреді.Қышқылдардың құрамына бинарлы

қосылыстардағыдай электрон бөлік ретінде сутек катионы және

электртеріс бөлік ретінде қышқыл қалдықтары кіреді.

Оксидтер

Негіздік                  амфотерлі(екідайлы)                  қышқылдық                             

кальций оксиді,        алюминий оксиді,                 күкірт(6) оксиді,

натрий, калий оксидтері   цинк,  хрома (3)            фосфор, 

мыс, темір                                                                 кремний

 

Негіздер

Еритін                                     ерімейтін

NaOH, Са(ОН)2, Ba(OH)2, КОН                      Fe(OH)3, Mg(OH)2, Zn(OH)2, Cu(OH)2

 Ақ түсті ,қатты зат,қолмен ұстағанда                      суда ерімейді

 сабын тәрізді,күйдіргіш,матаны,

қағазды күйдіреді 

Жұмыс істегенде сақ болу керек!

Оттекті қышқылдырды гидроксидтер деп те атайды,себебі

олардың құрамын негіздер сияқты өрнектеуге болады:

B(OH)3, H3 BO3, H2 SO4, SO2( ОH)2-сульфурил гидроксиді.

Ba(OH)2 +НСІ--- BaOH СІ+  Н2О барий гидроксохлориді.

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 10- ЕТЖ -1 дәптерімен жұмыс орындау №1, 38 бет тест №5   №1-8

20-22

 

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

3.                    Ca(OH)2-------CaCO3-------CaCl2-----

                              1

                                      CO2----Na2CO3

2-3;

6-7

Білімді тексеру: 

- Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

 

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

Химия 8 сынып

Химия пәні мұғалімі: Жексембиева Эльмира

 

Сабақтың тақырыбы: Қышқылдардың химиялық қасиеті.

 

Сабақтың мақсаты: Қышқылдар туралы мәлімет бере отырып, химиялық қасиеті туралы мағұлмат беру.

 

 а/білімділігі: 1. Қышқылдардың металдармен әрекеттесуі

                          2. Н: Н. Бекетов қатары

                          3. Негіздік оксидпен әрекеттесуі.

б/тәрбиелігі  Пәнге деген қызығушылығын арттыру.

            Ұқыптылыққа іздемпаздыққа тәрбиелеу.

в/дамытушылығы: Ой-өрісін дамыту, танымдық қабілетін арттыру.

 

Типі:     аралас сабақ

Әдісі:  түсіндірмелі-иллюстрациялы, сұрау, жауап алу

Ұйымдастыру формасы:  топтық, ұжымдық , жеке

Пән аралық байланыс: Биология , физика, экология,

Көрнекілігі:  Компьютер, интереактивті тақта, реактивтер  .

Өтілетін орны: Интереактивті кабинет.

 

Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.

             ІІ.Үйге берілген тапсырмасына сұрау.

             ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

 

Оқушыларды топ бойынша отырғызу :

 


 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                                

  1. Үй тапсырмасына  шолу жасау:

«Кім жылдам?» ойыны:

«Менен жылдам сұрақ - сіздерден жылдам жауап».

1.Қышқылдар түзетін элемент және оттекті қышқылдар аталуы неге байланысты.  / сутегі, оттегі /

           2. Карбонат формуласы (СО3 )

3. Қышқыл ерітінділерде түсін өзгертетін заттар  (индикатор)

4. Кремний қышқылының қалдығы қалай аталады. (SіO4  )

5. Қышқыл ерітіндісінде қызаратын индикатор  (лакмус)

6.  Қышқыл дәмдә ,күйдіргіштік қасиеті бар заттар (қышқылдар )

7 . Күкірт қышқылындағы SO3  валенттілігі (ҮІ)

8. Фосфор қышқылын және азот қышқылын алатын оксид  (фосфор,  (Ү) оксиді,  азот (Ү) оксиді,

 

 

  1. Үй тапсырмасын сұрау:

 Жеке оқушы тапсырмалары:

 

■  2 моль фосфорды жағу үшін алынған фосфор (Ү) оксидін суда ерітіп, неше грамм ортафосфор қышқылын алуға болады.

 

·         Химиялық диктант.

 Қышқылмен жұмыс .......................... ........................ ережесімен .......................... мұқият ............... Лабораторияда белгісіз қышқылдың  дәмін ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... мүмкін

   ▲  Тұз қышқылының құрамында сутек бар екенін қалай дәлелдеуге болады.

 

 

ІІ. Жаңа Сабақты түсіндіру.                                    

 

1. Қышқылдардың металдармен әрекеттесуі

 

Көрнекілік тәжірибе:

 

№1 сынауық

№2 сынауық

№3 сынауық

№4 сынауық

Мырыш түйірі

магнйй

Темір ұнтағы

Мыс сымы

Қарқынды әрекеттеседі

Шабытты әрекеттеседі

баяу

Мүлде реакцияға түспейді.

 

     2. Н. Н. Бекетов қатары 1965 жылы ашылды.

Li  K  Ca  Na  Mg   Al   Zn  Fe   Ni    Sn   Pb  ( H)  Cu  Hg   Ag Au

----------------------------     -------------------------               ----------------

     активті                                  орташа                                    төмен  

               

 Mg  + Н2 SO4  = Mg  SO4 + Н2 

Fe   + 2HCI = FeCI2   + Н2

 

   Сызбанұсқа түрінде белгілейді.

металл

 

қышқыл

 

   =

 
 


                          +     

 

        3. Негіздік оксидпен әрекеттесуі.

Cu + Н2 SO4  = CuSO4  + Н2

 

 

 

 

 

 

 


А, В , С  –тобы:  Реакция теңдеуін жазыңыздар .

 

Li  K  Ca  Na  Mg   Al   Zn  Fe   Ni    Sn   Pb  ( H)  Cu  Hg   Ag Au

 

 

 

Бекіту сұрақтары :

  1. Қышқылдардың металдармен әрекеттесуі қандай заңдылықтарға сүйенеді?.
  2. Қышқылдармен металл оксидтерімен әрекеттескенде түзілетін заттар?.
  3. Металдар активтілігі неге байланысты?.
 

 

 

 

 

 

 

 

Жеке оқушыға озық тапсырма:

■  Массасы 1,6 г мыс (ІІ) оксидін толық еріту үшін массалық үлесі 10% -к күкірт қышқылының ( тығыздығы 1,066 г/см3) қандай көлем қажет екендігін есепте.

 

   ▲  Берілген формулалардан а) қышқылдарды б) тұздарды бөліп жазыңыз.

 

LiСІ,     H3 PO4   KСІ,    HCI  CaСІ2   H2S   Na2 SO4 

 

Бағалау :

 

Үйге тапсырма : β 34  №1-7  есептер мен тапсырмалар.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химия 8 сынып

Сабақтың тақырыбы: Тұздар:құрамы, номенклутарасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы.  Зертханалық тәжірибе № 7.3. «Тұздардың қасиеттерімен (мыс (ІІ) сульфатының және кальций карбонатының мысалында) танысу».

Сабақтың мақсаты: Тұздар  туралы мәлімет бере отырып, химиялық қасиеті туралы түсіндіру. 

 а/білімділігі: 1. Тұздар

                          2. Химиялық қасиеті

б/тәрбиелігі  Пәнге деген қызығушылығын арттыру.

            Ұқыптылыққа іздемпаздыққа тәрбиелеу.

в/дамытушылығы: Ой-өрісін дамыту, танымдық қабілетін арттыру.

Типі:     аралас сабақ

Әдісі:  түсіндірмелі-иллюстрациялы, сұрау, жауап алу

Ұйымдастыру формасы:  , ұжымдық , жеке

Пән аралық байланыс: Биология , физика, экология,

Көрнекілігі:  Компьютер, интереактивті тақта, реактивтер  .

Өтілетін орны: Интереактивті кабинет.

 

Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.

             ІІ.Үйге берілген тапсырмасына сұрау.

             ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

 

 

 
                                                                                                     

  1. Үй тапсырмасына сұрау

Жеке оқушы тапсырмалары:

 

■  2 моль күкіртті жағу үшін алынған күкірт (ҮІ) оксидінен алынған  күкірт қышқылының массасын есепте.

 

·         Химиялық диктант.

Металл  .......................... ........................сутектен  ..........................ығыстырады.  ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ығыстыра алмайды 

 

   ▲  Магний мен күкірт  қышқылының әрекеттестіріп , реакция теңдеуін жаз. 

 

ІІ. Жаңа сабақ.                                    

 

1. Тұздар – метал атомдары мен қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар.

   III  II            I     III        II     I

Al 2(SO4)      Na3 PO4       Ca (NO3)2

 

Тұздар : қатты кристалдық заттар , біразы суда жақсы еріп, мөлдір ерітінді түзеді.

Суда ерімейтін тұздарға :  Ba CO3,      Ba SO4 ,    Ag CI   

 

                          2. Химиялық қасиеті

1. Металдармен әрекетесуі

Fe   + Cu  CI = FeCI2   + Cu 

   =

 
 

 

 


  

2. Тұздар мен тұздар арасындағы алмасу реакциясы

 NaCl + Ag NO3  =  Na NO3  +  Ag Cl  І

                                                        Ақ тұнба

Білімді бекіту сұрақтары:

1.  Тұздар дегеніміз не ?

2. Тұздардың физикалық қасиеті.

3. Тұздарды халықаралық атау бойынша қалай оқиды, мысал келтіріңіз.

4. Тұздардың қандай химиялық қасиетері бар.

 

 

Жеке оқушыға озық тапсырма:

■  Сызбанұсқада берілген айналуларды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңдар.

 Cu О  -- С u  -- Cu О  ---- С u  СІ2

·         Берілген формулалардан а) қышқылдарды б) тұздарды әрекеттістіріп, мүмкін болған реакция теңдеуінжазыңдар.

 

 

Бағалау :

 

Үйге тапсырма : β 35  №1-6  есептер мен тапсырмалар.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

М.Горький ЖОББМ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Х и м и я   п ә н і н е н   а ш ы қ    с а б а қ   ж о с п а р ы

Сабақтың тақырыбы: «Атом ядросының құрамы. Изотоптар».

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                                          Сыныбы: 8 «А»         

                                                                                                Өткізген күні: 21.02

                                                                                                                   Пән мұғалімі: Д.Т.Абенова

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2011-2012 оқу жылы

 

 

 

Химиядан ашық сабақ жоспары

  Сыныбы – 8          

  Өткізген күні 26.11.        

  Пән мұғалімі Д.Т.Абенова

 

Тақырыбы

 

Химиялық элементтердің тірі және өлі табиғатта таралуы. Адам организміндегі химиялық элементтердің биологиялық рөлі.

уақыты

Білімділік мақсаты:

дамытушылық

 

тәрбиелік:

Химиялық элементтердің тіріжәне өлі табиғатта таралуы, адам ағзасындағы рөлімен танысу.

Негізгіні бөліп алу, өз ойын толық жеткізе білу, , есте сақтау қабілеттерін, танымдық  ой-өрісін дамыту.

Сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

жаңа

 

Сабақ  әдіс-тәсілдері

Топтастыру, кластер, текстпен жұмыс, тірек-сызбамен жұмыс, ИКТ

 

Құралдар мен реактивтер:

Кітап,  дәптер, интерактивті тақта,    металл үлгілері,  минералдар үлгілері, плакат.

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару.Берілген қағаз кесінділеріне сабаққа тілек жазып, сыныптастарыңа беріңдер.

Ал енді қағаздарының түстері бойынша екі топқа бөлініңдер.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

І топқа –Са-ға;

ІІ топқа – АІ-ға периодтық кесте бойынша сипаттама беріңдер.

Оқушыларға тапсырманың үлгісі таратылады:

Үлгі:

Химиялық элементке сипаттама  ( КАЛЬЦИЙ)

16.  К, калий

17.  К    ІҮ үлкен периодта, ІА топшада, №19, Аr=39

18.  30К=(19р,  20n) 19е

19

+19)  )  )1

19.  К-нағыз металл, валенттігі І.

20.  К2О,  сутектік қосылыс түзбейді.

5-тапсырмада мұқият бол.

Жауабымен сәйкестендір.

І топ                                                                               ІІ топ

 

6

Оқушылар ды білімді , саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

 

1.Сабақ тақырыбын,  мақсатын  оқушылармен біріге отырып айқындау.

Бұл не? Көміртегі қайда кездеседі?

 

 

 

 

 

 

 

 

 


-берген сипаттамаларыңды бір ұқсастығы бойынша екі топқа біріктіріңдер. Бұл айтылғандарға сүйеніп, бүгінгі біздің тақырыбымыз қандай деп ойлайсыңдар.

   Бүгінгі сабаққа қандай мақсат қоямыз.

    Бұл тақырып  өмірде қайда қолданылады?   Практикалық маңызы қандай? 

 

3-4

Жаңа сабақ

 

 

 

 

 

 Тақырыппен жұмыс (текстпен жұмыс).

І топқа – Химиялық элементтердің өлі табиғатта кездесуі.

ІІ топқа – Химиялық элементтердің тірі табиғатта кездесуі.

І топқа минералдар үлгілерін қолдануға ұсынылады (көмір түрлері, ас содасы, бор, тұз, марганцовка, серебрин, құм (кремнезем).

Топтар тақырыптарды сызбанұсқаға түсіріп, қарсылас топқа түсіндіріп беруі тиіс. Өз жұмыстарын қорғау. Сұрақтар қою (ІІ топ оқушылары).

14-15

 

 

 

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

10.  Келесі тапсырма:  өз тақырыптарың бойынша әр оқушы 1 сұрақтан құрыңдар. Бірақ сұрақтарын әр түрлі болсын.  (тақырыпты меңгеруін тексеру).

11.  Есеп №1. СаСО3 құрамындағы көміртектің  массалық үлесін табыңдар.

Жауабы:

Б-ні:                              Шешуі:

СаСО3                                    ω(С)=хАr(С)*100%

ω(СаСО3)-?                  Mr(СаСО3)

                         Mr(СаСО3)=(40+12+16*3) 100г

 

                                       1*12*100%

                              ω(С)=                                            =12%

                                                                100г

Жауабы: ω(С)= 12%.

5

 

5

 

 

12.  Есеп №2. Берілген реакция теңдеуіне сай: СаО+СО2=СаСО10 г СаО  неше грамм СО2-мен әрекеттеседі?

Дұрыс жауаптарын спикерге беру. Ол өзі сыныптастарын тексеріп шығады.

Б-ні:                              Шешуі:

           m(СаО)-10г                       10г     Хг 

 m (СО2)-?                  СаО+СО2=СаСО10 г СаО 

                                     56г    44г

                         Mr(СаО)=(40+16)=56г

                         Mr(СО2)=(12+16*2)=44г

 

                                       10г*44г

                              х=      =7,85г

                                                 56г

Жауабы: m (СО2)= 7,85г

 

 

 

 

 

 

13.  Видеоролик. Қосымша материалмен танысу. Түсінгенін айтып беру.

 

 

                         

 

                         Байланысы қандай?

3

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

Бекіту сұрақтары. Оқушыларға бекіту сұрақтары беріледі. Оқушылар қол көтеріп жауап береді.

1.Көміртегі қандай заттардың құрамына кіреді?

2. Қандай элементтер табиғатта бос күйінде кездеседі?

3. Магнийдің тірі ағзалар үшін ең маңызды қызметі.

4. Са-дің адам организміндегі рөлі.

5. Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстарды ата.

6. Қара және түсті металлургия немен айналысады?

 

 

.

«Сен білесің бе?» қосымша сұрақтар.

16.                          Неліктен кейбір кезде зираттардан жарқыраған жарық шығады?

17.                          Неліктен аяқ-қолдары жиі ұйып қалатын адамдарға МАГНИЙ қабылдауды ұсынады?

18.                          Неліктен балаларға жазғы уақытта күн сәулесінде көп жүрген пайдалы?

19.                          Қарандаштың өзегіндегі сұр заттан (графиттен) қандай зат алуға болады?

 

 

Рефлексия кезеңі:

Әр оқушы рефлексия жасайды. Өзіне баға береді.

Тақырыпты меңгердім (қызыл түс).    Тақырыпты толық меңгерген жоқпын (сары түс).  

Тақырыпты меңгерген жоқпын (көк түс). Саусақпен көрсету.

6-7

Сабақ қоры тындысын шығару кезеңі.

 Ортақ бағаларын қою.

1-2

 

Графиттің алмазға айналуы.

 

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

-қосымша материалды түсініп оқу.  

1-2

 

 

 

 

 

Химиядан сабақ жоспары   

Сыныбы –   8     

Тақырыбы

Химиялық реакциялар тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар.

/

Білімділік мақсаты:

дамытушылық:

тәрбиелік:

Химиялық реакциялар, олардың жіктелуі, тірі организмдегі маңызды реакциялар

туралы алған білімдерін ары қарай жетілдіре отырып, білімді қалыптастыру;

 түсіндіру, есте сақтау,көңіл аудару қабілеттерін дамыту;

сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

 

Сабақ типі:

Жаңа сабақ.

 

Сабақ өткізілу түрі:

 кітаппен өз бетінше жұмыс істеу,жаттығулар орындау,  11-Б-2 көрсету .

 

Ұйымдастыру

кезеңі:

(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)

  -сабақта  қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;

  -оқушыларды психологиялық дайындау.

Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың  жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.

1-2

Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

Сабақтың  білімділік мақсаты:

-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;

-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;

-кеткен кемшіліктерді жою.

Айналым бойынша берілген тапсырманы тексеру.

5-7

Оқушыларды білімді ,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын  айқындау.

Жаңа материалды оқып үйренудің  практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту.

 (Актуализация )

2.Оқыту проблемалары:

Ерітінділер туралы жалпы түсінік.

1.Білімді жаңғырту:

11.               Дәптермен жазбаша жұмыс:

·                                 Химиялық реакция теңдеулерін аяқтап,реакция типін анықтаңдар:

NaOH + HNO3--------

Cu(OH)2------------

Cu(OH)2+HCl----------

Na + HCl----------

H2 +Cl2-----------

Al(OH)3-------------

WO3 +H2-----------

BaCl2+ Na2SO4----------

 

·                                 Айналымды жүзеге асырып, әрбір реакция типін анықтаңдар.

Fe------------FeCL2-------Fe(OH)2-------------FeO----------FeSO4

CuO---------Cu------------Cu CL2-----------------Cu(OH)2-------CuO

Na------------X-------------Na2SO4--------------BaSO4

H2S -------------X ------------------SO2-----------У------------- H2SO4------------- MgSO4

Ca----------CaCl2-----------Ca (OH)2----------Ca(NO3)2

C-----------CO2-------K2CO3----------CaCO3

 

3-4

Жаңа сабақ:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Білімділік міндеттері: 

Берілген материалды оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету; 

- оқушылардың білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды    

  шығаруға,жүйелеуге қажетті  түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;

- оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау.

2.1.Реакцияға қатысқан және  нәтижесінде түзілген өнім саны бойынша:  

қосылу ,айырылу, орын алмасу;

2.тотығу-тотықсыздану реакциясының типтері:

Молекулааралық:  2KMnO4 + 16 HCl--------5CL2+2KCl+2MnCl2+ 8H2O

Молекулаішілік: 2KClO3------2KCl+3O2

 Диспропорциялану:6KOH+ 3Cl2---------5KCl+KClO3+3H2O

3.реакцияның қайтымдылығы бойынша: қайтымды, қайтымсыз

4. реакцияның жылу эффектісі бойынша: экзотермиялық және эндотермиялық                         

15-17

Жаңа сабақты қалай қабылдағанын

алғашқы тексеру кезеңі:

Білімділік мақсаты:

1.  - оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;

    -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;

    - кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -

 10-ЕТЖ-2 дәптерімен жұмыс орындау №1, 27 бет (№1 нұсқаның барлық тапсырмасы)

2-3

 

Білімді қорытындылау және жүйелеу:   

 

-тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;

-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;

Дәптерге жазу.

6-7

Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: 

-оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс  меңгергенін анықтау;

Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың   себебін анықтау.

-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау.

Жаттығу тексеру.

3-4

Үй тапсырмасын беру кезеңі:

Білімділік міндеттері:

-оқушыларға  үй тапсырмасының берілу мақсаты ,мазмұны шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету

1. Үй тапсырмасын орындауға берілетін нұсқаулар.

параграф 4.1-4.2.оқу. № 7,9– жазбаша орындау. (62бет)

1-2

Сабақ қорытындысын шығару кезеңі.

- жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақтың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.  

1-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Химия 8 сынып

Сабақтың тақырыбы: Негіздер: құрамы, номенклутарасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы.  Көрсетілім №6 (6.4) «Лимон шырынын лимоннан бөліп алу және оны суда еріту; лимон шырынын индикатормен сынау».

Зертханалық тәжірибе  № 7 (7.2) «Негіздердің химиялық қасиеттерімен (натрий гидрооксиді мысалында) танысу».

Сабақтың мақсаты: Тұздар  туралы мәлімет бере отырып, химиялық қасиеті туралы түсіндіру. 

 а/білімділігі: 1. Негіздер

                          2. Химиялық қасиеті

б/тәрбиелігі  Пәнге деген қызығушылығын арттыру.

            Ұқыптылыққа іздемпаздыққа тәрбиелеу.

в/дамытушылығы: Ой-өрісін дамыту, танымдық қабілетін арттыру.

Типі:     аралас сабақ

Әдісі:  түсіндірмелі-иллюстрациялы, сұрау, жауап алу

Ұйымдастыру формасы:  , ұжымдық , жеке

Пән аралық байланыс: Биология , физика, экология,

Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.

             ІІ.Үйге берілген тапсырмасына сұрау.

             ІІІ. Жаңа сабақ

 

 

 
                                                                                              

4.                              Үй тапсырмасына сұрау

Жеке оқушы тапсырмалары:

 

■  2 моль күкіртті жағу үшін алынған күкірт (ҮІ) оксидінен алынған  күкірт қышқылының массасын есепте.

 

·                                             Химиялық диктант.

Металл  .......................... ........................сутектен  ..........................ығыстырады.  ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ығыстыра алмайды 

   ▲  Магний мен күкірт  қышқылының әрекеттестіріп , реакция теңдеуін жаз. 

ІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.                                    

1. Тұздар – метал атомдары мен қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар.

   III  II            I     III        II     I

Al 2(SO4)      Na3 PO4       Ca (NO3)2

 

Тұздар : қатты кристалдық заттар , біразы суда жақсы еріп, мөлдір ерітінді түзеді.

Суда ерімейтін тұздарға :  Ba CO3,      Ba SO4 ,    Ag CI   

 

                          2. Химиялық қасиеті

1. Металдармен әрекетесуі

Fe   + Cu  CI = FeCI2   + Cu 

   =

 
 

 

 


  

2. Тұздар мен тұздар арасындағы алмасу реакциясы

 NaCl + Ag NO3  =  Na NO3  +  Ag Cl  І

                                                        Ақ тұнба

Білімді бекіту сұрақтары:

1.  Тұздар дегеніміз не ?

2. Негіздердің физикалық қасиеті.

3. Негіздерді  халықаралық атау бойынша қалай оқиды, мысал келтіріңіз.

4. Негіздерді ң қандай химиялық қасиетері бар.

 

 

Жеке оқушыға озық тапсырма:

■  Сызбанұсқада берілген айналуларды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңдар.

 Cu О  -- С u  -- Cu О  ---- С u  СІ2----------Си(ОН)2

·                                             Берілген формулалардан а) қышқылдарды б) тұздарды әрекеттістіріп, мүмкін болған реакция теңдеуінжазыңдар.

 

 

Бағалау :

 

Үйге тапсырма : β 35  №1-6  есептер мен тапсырмалар.

 

 

 

 

 

 

 

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Химия 8 сынып сабақ жоспарлары"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Хранитель музейных предметов

Получите профессию

Интернет-маркетолог

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 664 916 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 26.10.2015 1690
    • DOCX 2.5 мбайт
    • 14 скачиваний
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Абенова Дина Тулегеновна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Абенова Дина Тулегеновна
    Абенова Дина Тулегеновна
    • На сайте: 8 лет и 5 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 5122
    • Всего материалов: 4

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Менеджер по туризму

Менеджер по туризму

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Химия: теория и методика преподавания в образовательной организации

Учитель химии

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3650 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 472 человека из 69 регионов
  • Этот курс уже прошли 2 354 человека

Курс повышения квалификации

Химия окружающей среды

72/108 ч.

от 2200 руб. от 1100 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 52 человека из 31 региона
  • Этот курс уже прошли 440 человек

Курс профессиональной переподготовки

Химия: теория и методика преподавания в профессиональном образовании

Преподаватель химии

600 ч.

9500 руб. 4450 руб.
Подать заявку О курсе
  • Этот курс уже прошли 35 человек

Мини-курс

Профессиональное развитие педагога: успехи и карьера в образовании

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Этот курс уже прошли 10 человек

Мини-курс

Сенсорные системы и развитие нервной системы

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 82 человека из 37 регионов
  • Этот курс уже прошли 43 человека

Мини-курс

Методы анализа и прогнозирования по финансовой отчетности

3 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
Сейчас в эфире

Консультация эксперта в сфере высшего образования. Как подготовиться к поступлению в вуз: простые ответы на сложные вопросы

Перейти к трансляции