Ажык
кичээл
«Тожу
кожуунче аян-чорук»
(улуг
болук)
Педагог-психолог башкы:
Сарыглар
Ш.Ч.
2016г.
«Тожуже
аян-чорук»
(улуг
болук)
Кол сорулгазы: Тожунун
амыдыралы-биле уругларга таныштырар.
1 сорулгазы: Тайгада
амыдырал-биле таныштырбышаан, «тайга», «иви», «ивижи» деп состерни ададып,
уругларнын сос курлавырын байыдар.
2 сорулгазы: Уругларны
тожуларнын ажыл-амыдыралы-биле таныштырып, чадыр-ог, иви мал-биле оларнын кичээлге
сонуургалын хаара тудар.
3 сорулгазы: Бойдусту
чарашсынып, камгалаарынга кижизидер.
Кичээлдиндерилгези:
Проектор, экран, Тожунун чуруу, Одуген тайгазынын,
ивинин, чадыр-огнун чуруп коргускен чуруктар.
Арга-методтары:коргузуг,
беседа, айтырыг, оюнхевири.
Словарь-биле ажыл:иви,
ивижи, тайга.
Кичээлдин
чорудуу
Организастыг кезээ
- Экии, уруглар!
Богунгу кичээлге Тыванын кайгамчык чараш бойдус-чурумалдыг Тожу дугайында чугаалажып
аян-чорук кылыр бис. Тайгага баргаш ивижилернин чадыр оон коруп таныжып, азырап
турары иви малы-биле болгаш ажыл-ижи-биле таныжып солун-солун чуулдерни билип алыр
бис.
- Бодээрге Тывавыстын
девискээрин коргускен картазы-дыр. Кожуун бурузун ангы коргузуп каан. А
бодээрге Тожу кожууну-дур. (слайд№1)
- Тожуну кым коргенил,
уруглар?
- Кым-биле кады чордунар?
- Тожу дугайында чуну
билир силер, уруглар?
- Ам Тожу дугайында
силерге кысказы-биле чугаалап берейн, Уруглар кичээнгейлиг мени дыннаар!
Эр-хейлер!Тожу – Тыванын база бир ховар дээн каас-чараш бойдустуг булуннарынын бирээзи
(слайд№2).
- Чараш Алантоос деп
чечектерлиг арыг кылан Азас хол база бар(слайд№3).
- Тайгаларындаонзагай
мал ивиниазырап, остуруптурар. Ам шупту адаалынар, уруглар: иви – иви.
-Ивини кадарып хайгаарап
турар кижини ивижи дээр. Шупту адаалынар че: и-ви-жи.
Ам шупту карактарынарны
шииптеринерге Тожунун улуг Одуген тайгазынче силерни мен илбилептейн. (1-2-3)
Чурук – биле ажыл(слайд№5)
Бо дээрге ивижилер чайлаар Одуген тайгазы бо-дур, уруглар.
Тайганынарыг-агаарынынэкизин, магаалыын!
- Ам шупту тыныш шимчээшкининден
кылыптар бис бе, уруглар. (холдарын чада каар улуг тынгаш холдарын оору кодургеш
аяар ундур тынып тургаш холдарын бадырар)
Чадыр
ог-биле таныжылга(слайд №6)
-
ивижилернин чурттап турар оран-савазы бо-дур. Ол чадыр – ог-дур. Чадыр –
ивижилернин оо. Шупту адаалынар – чадыр.
Чадырны чайгы уеде
хадын тозу-биле шыпалыр. Кыжын ону кеш-биле шыпалыр.
- Ивижилер каяа чуртаар
болду? (чадыр огге)
- Эр хейлер! Шын харыыладынар.
Ам кичээнгейлиг дыннанар уруглар.
Сула шимчээшкин (чараш
аялганын уделгези- биле)
- арыг агаарнын магалыын
(тынып магадаар)
- оът-сигенге кылаштаарг
ачымчаан (кылаштаар)
-
ойнап-халыыргамагалыын (ойнапхалыыр)
-
оът-сигенгекылаштааргачымчаан (кылаштаар)
-
арыгагаарнынмагалыын (тыныпмагадаар)
Амшупту стол
артында сандайларже олуруптаалынар че, эр хейлер!
- Шупту кичээнгей менде.
Башкынын тайылбырын кичээнгейлиг дыннаар.
- Бо чулерил,
уруглар? Кым таныпкаапты? Ийе, шын-дыр. Иви-дир. шупту ам база катап адаптаалынарам,
уруглар. Эр хейлер! Иви – онзагай мал. Ивини чугле Тожунун тайгаларында остуруп
азырап турар. Ол сериин, сырынап турар тайгага тааржыр.
- Бис бо хун ивини
саазын-биле чышпырып тургаш, кылыр бис. (коргузуг, тайылбыр ажылын чоргузуп тургаш,
уругларга кылдырар).
- Эр-хейлер, шупту
кичээнгейлиг болгаш арыг кылган силер уруглар.
Релаксация: шупту
черге чыдыптар (оожум сыгыт, хомус аялгазы).
Тайгага келген
улус кат амзавас болзувусса хоржак болгай. Силер дыштанып чыдырынарда ивижи силерге
чигирлеп каан кок-кат атырып кааш чорупту уруглар.
- Кат чаагай болду
бе, уруглар? Тайганын витаминиг кадын чип алган уруглар аарывас боор силер,
эр-хейлер!
Шупту дедир чаныптар
бис бе, уруглар. Ам база шупту карактарывысты шииптер бис бе (1-2-3).
Кичээлдин туннели
- Кайнаар аян-чорук
кылгаш келдивис, уруглар?
- Тожуда чуу деп
малы ивижилер азырап турар болду?
- Кичээлге бис чуу
деп азарал амытаны кылып турдувус?
- Ивижи биске чуу
деп кат артырып каан болган ийик?
- Кичээл силерге солун
болду бе?
- Эр хейлер,
уруглар! Кичээлди сонуургап, шалыпкын ажылдаанынар дээш улуу-биле четтирдим.
Байырлыг!
Кичээлдин
схема анализи.
Кичээлдинтемазы:
«Тожужеаян-чорук» (улугболук)
Кол сорулгазы: Тожунунамыдыралы-биле
уругларгатаныштырар.
1 сорулгазы: Тайгадаамыдырал-биле
таныштырбышаан, «тайга», «иви», «ивижи» депсостерниададып,
уругларнынсоскурлавырынбайыдар.
2 сорулгазы: Уругларнытожуларнынажыл-амыдыралы-биле
таныштырып, чадыр-ог, иви мал-биле оларнынкичээлгесонуургалынхааратудар.
3 сорулгазы: Бойдустучарашсынып,
камгалаарынгакижизидер.
Кичээлдиндерилгези:
Проектор, экран, Тожунунчуруу, Одугентайгазынын,
ивинин, чадыр-огнунчурупкоргускенчуруктар.
Арга-методтары:коргузуг,
беседа, айтырыг, оюнхевири.
Словарь-биле
ажыл:иви, ивижи, тайга.
Ажыглаанчаатехнологиялар:музыкатерапия,
ароматерапия, тынышшимчээшкини.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.