Конспект урока 3 класс по крымскотатарскому языку.

Конспект къырымтатар тилинден. 3- б сыныф. Абильтарова Р.А. Мевзу:  «Янъгъыравукъ ве сагъыр тутукълар». (2 саат).  1-нджи дерс.

Макъсад: талебелрге сеслер ве арифлер акъкъында малюматны менимсемек; тутукъ сеслер янъгъыравукъ ве сагъыр олгъан бильгилерини бермек, умумий малюмат ве къаиделерни догъру ишлетмеге огретмек;балаларнынъ нутукъларыны инкишаф эттирмек; ана тильге севги ашламакъ.

Дерс кетишаты:

I. Тешкилий къысым. (талебелер дерске азырлангъаныны тешкерюв).

II. Кечкен дерснинъ мевзусыны текрарлав.

Субет.

III. Янъы мевзуны анълатув.

1. Субет.

- Балалар, сес бу недир? Насыл арифлерни ве сеслерни бир биренден айырылмагъа мумкюн?

Сес сёзнинъ болюнмеген энъ уфакъ къысымыдыр. Биз сеслерни эшитемиз ве айтамыз. 

- Фонема недир?

Сеснинъ сёз маналарыны айырмагъа хызмет эткен чешитине фонема дейлер. Сесни арифнен айырмакъ керек. 

Биз сеслерни теляффуз этемиз ве эшитемиз,арифлерни исе язамыз, коремиз ве окъуймыз.

- Къырымтатар тилинде къач ариф бар?

Шимди къырымтатар тилинде 35 ариф ве бельги ишарети (ъ,ь) бар = 37 ариф.

- Сеслерни насыл зки группаларгъа болемиз?

- Тутукъ сеслер насыл чешитлерине болюнелер?

Янъыгавукъ ве сагъыр.

2. Дерсликнен ишлев.

 С. 34, 69-мешгъулиет

- Ресимде нелерни коресинъиз? Адларыны айтынъыз.

- Оларны насыл бир умумий сёзнен адландырмакъ мумкюн? Бу сёзнинъ биринджи сесини теляффуз этинъиз: сес сербест чыкъамы?

- Ресимдеки махсулларнынъ биринджи сеслерини айтынъыз. Олар созукъ я да тутукъ сеслерми?

- Сёзлерде къач созукъ ве къач тутукъ сес олгъаныны айтынъыз.

3. Къаидени анълатув. Балалар окъйлар.

Буны билинъиз:

Къырымтатар элифбесинде тутукъ сеслерни ифаделеген 25 ариф бар: б, в, г, гъ, д, ж, з, й, к, къ, л, м, н, нъ, п, р, с, т , ф, х, ц, ч, дж, ш, щ.

IV. Физдакъкъа.

Мавы денъиз далгъалары алдында юксек сельби эскен ельден саллана. Зийнети бар тик дагъларнынъ къойнунда, козь огюмде дюльбер левха джанлана. Сельби оськен, мавы кокке узангъан, Япракълары серин ельден тепрене. Куньдюз кунеш къыздыргъанда эр заман талдасында кельген-кечкен эглене.

V. Мевзуны девам этюв.

1. Джедвельнен ишлев.

- Сеслерни айтынъыз. Оларнынъ теляффузына дикъкъат этинъиз.

[г] — [к] [д] — [т] [ж] — [ш]

[гъ] — [къ] [дж] — [ч [з] — [с]

-  Къайсы сеслер давушнен, къайсылары исе шувултынен айтыла?

2. Къаидинен анълатув.

- Буны билинъиз: Давушнен айтылгъан тутукълар — янъгъыравукъ тутукълар.

Шувултынен айтылгъан тутукълар — сагъыр тутукълар.

VI. Пекитюв.

1. Карточкалар боюнджа иш.

Берильген сёзлерни эджаларгъа болип, къач созукъ сес ве къач тутукъ сес олгъаныны, тутукъ сеснинъ чешитини  язынъыз.

Копек, тильки, кирпи, тавшан, къашкъыр, зурафе, филь, аюв.

2.Сёзнинъ башыны тапынъыз.

Тутукъ сеслерини ифаделеген арифлерининъ тюбюни сызынъыз.

3. Дерсликнен ишлев.

70-мешгъулиет .

- Шиирни ашыкъмайып, ифадели окъунъыз.

Багъчаларда, багъларда алтын япракълар,

Табиаткъа боюн эгер, тёкюлир.

Терекли ерлерде саба сокъакълар

Макъат тёшегендай олып корюнир.

Э.Ибраим

- Бу шиирде насыл мевсим тасвирлене?

- Табиаткъа боюн эгер, тёкюлир сатырынынъ манасыны насыл анълайсынъыз?

- Макъат сёзюне манаджа якъын олгъан сёзни тюшюнип тапынъыз.

- Шиирни дефтеринъизге язып алынъыз. Тутукъ сеслерни ифаделеген арифлернинъ астыны сызынъыз. Ургъулы созукъны бельгиленъиз.

 VII.  Нетидже.

Баалав..

Рефлексияны кечерюв

VIII. Эв вазифе.

73-мешгъулиет .