ЕСЕП ШЫҒАРУДА TURBO PASCAL ТІЛІНІҢ
ОПЕРАТОРЛАРЫН ҚОЛДАНА БІЛУ
Паскаль
бағдарламасы екі бөліктен- бағдарламаның тақырыбы мен бағдарламаның денесінен
(блоктан) құралады;
Бағдарламаның
денесі (блок): баяндау және нұсқаулар (операторлар)бөлімінен құралады.
Бағдарламаның денесінен кейін нүкте қойылады, ол бағдарлама текстінің соңғы
белгісі.
Баяндау
бөлімі
Жалпы
алғанда бағдарлама денесінің баяндау бөлімі- бес тараудан құрылады, олар
анықталған ретпен орналасады.
Ерекше
белгілер тарауы
Бағдарламаның
кез келген нұсқауы ерекше бөлігімен көрсетіле алады. Ерекше белгі дегеніміз
бағдарлама текстінде нұсқаудың алдында қос нүкте арқылы қойылып тапсырылатын
өрнектелген идентификатор. Бағдарламада қолданылатын барлық ерекше белгілер бағдарлама
тұлғасында ерекше белгілерді баяндау тарауында анықталуға тиіс, мысалы:
LABRL
5,10,15;
Ерекше
белгі- ұзындығы төрт цифрдан аспайтын сан.
Константалар
тарауы (const)
Егер
бағдарламада ұзын символдар мен үлкен сандар немесе алмастырылатын (жаңартылатын)
константалар пайдаланатын болса, онда ондай константалар әдетте
идентификаторлармен (аттармен) белгіленеді. Бүл идентификаторлар константалар
тарауында (CONST) баяндалады, ал бағдарламаның нұсқаулар бөлімінде тек
константалардың аттары ғана қолданылады . Сонда бағдарлама түсінікті және
бағдарлама өзгеріс енгізуге де қолайлы болады, мысалы:
CONST N=10;
{N-10ға; Р1
3.14159-ға}
Р1=3.14159; {А=2.5529-ға
тең}
Типтер
тарауы (туре)
Егер
бағдарламаға стандартты типтерден ерекше тип еңгізілмек болса , онда жаңа
тип ТУРЕ тарауында баяндалуы керек:
ТУРЕ Т1=<типтің түрі> ;
Т2=<типтің түрі> ;
Т1,Т2-енгізілген
типтердің идентификаторлы, мысалы:
ТУРЕ АЙЛАР
= (қантар, ақпан, наурыз, көкек, мамыр, маусым, шілде, тамыз, қыркүйек,
қазан, қараша, желтоқсан);
ТҮРЛІТҮС
=(қызыл, көк, жасыл);
айнымалылар
тарауы(var)
Айнымалылар
деп, бағдарламаның орындалу барысында өзінің мәндерінің өзгертіп отыратын
шаманы айтады. Әрбір айнымалы-белгіленген бір атаумен
(идентификатормен)өрнектеледі.
Бағдарлама
пайдаланатын барлық айнымалылар стандартты немесе ерекше типтердің (ТУРЕ
тарауында анықталған) біреуіне ғана жатуы керек:
VAR
V1,V2,V3…,VN :TYPE1;
Х1,Х2,Х3,…,ХN :ТУРЕ2;
Мұндағы V1,V1,…VN, X1 ,X2,…XN-айнымалырдың
аттары, ал,ТУРЕ1, ТУРЕ2-айнымалыларды анықтаушы типтер , мысаы:
VAR i, j, k, l
:INTEGER;
S1,s2,s :
REAL;
яғни
бағдарламада i,
j, k, l айнымалылары бүтін сандар бола алады ,ал, S1,s2,s-нақты сандар жиынын
қабылдайды .
Бағдарлама
пайдалану үшін әрбір айнымалыны айнымалылар тарауында баяндағанда тек бір ғана
типке жатқызу керек.
Тараулардың
аттары (CONST,TYPE,VAR…) тек бір рет қана көрсетіледі.
Процедуралар
мен функциялар тарауы
Бұл тарауға
бағдарламаның негізі қүрамын талдағаннан кейін толық тоқтаймыз.
Нұсқаулар.(операторлар)
бөлімі
Нұсқаулар
бөлімі бағдарламаның негізі бөлімі. Кез келген бағдарламаның орындалуы , оның
нұсқаулар бөлімінің , яғни BEGINжәне END нұсқаулық жақша ішіне алынған
нұсқаулар тізбегінің орындалу нәтижесін есептейді:
BEGIN
Оператор_1
Оператор_2
…………………
оператор_N
END.
Бағдарламаның соңғы END түйінді сөзінен нүкте
қойылады.
Паскаль
тілінің нұсқаулары:
Меншіктеу
(телу) нұсқауы
Меншіктеу
нұсқауы керекті айнымалыға есептелген мәнді қабылдату (телу) үшін
пайдаланылады, нұсқаудын жалпы түрі:
V :=A;
Мұндағы
V-айнымалы , А-өрнек ,: =(қос нүкте мен тендік белгісі)-меншіктеу белгісі
(меншіктеу амалының таңбасы).
А өрнегі
–константалардан, айнымалылардаң, функция көрсеткіштері мен амалдар
таңбаларынан тұрады. Жақшасыз өрнекте амалдар приоритеттеріне сай орындалады.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.