MS Excel- де диаграмма құру, редакциялау және форматтау

Пән аты:   Информатика

Сыныбы: 8 «А» 

Сабақтың тақырыбы:   Диаграммаларды құру,  редакциялау және форматтау

Сабақтың мақсаты: 

Білімділік:  Excel -дің графикалық мүмкіндіктері, Диаграммамен жұмыс істеу, графикалық обьектілерді біріктіру туралы білімдерін қалыптастыру;

Тәрбиелілік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу;

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың типі: аралас сабақ 

Сабақтың әдістері::практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялау, баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар:   компьютер, оқулық, интерактивті тақта.

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен амандасу, түгендеу. Сабаққа ынтасын аудару.

ІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

1.     Мәтін мен сан енгізудің қандай ерекшеліктері бар?

2.     Ұяшықтарға енгізілген деректерді тігінен орналастыру үшін не істейміз?

3.     Деректерді  сақтау және қорғау үшін қандай амалдар орындаймыз?

4.     Формула қандай символмен басталады?

5.     Автосумма деген не?

6.     Жұмыс кестесін автоматты түрде форматтау үшін қандай команда қолданамыз?

7.     Кесте шекараларын жиектеу үшін қай менюді қолданамыз?

8.     Кестені баспаға шығару жолдарын ата.

ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау немесе қорыту(Білімін тексеру)

Өткен тақырып бойынша Excel программасында жеке формулаларды еңгізіп және берілгендерді пішімдеп үйрендік.

IV. Жаңа сабаққа дайындық. Сабақтың мақсатымен таныстыру:  Бүгінгі сабақтың мақсаты оқушыларға МS Excel де диаграммалар құру, редакциялау және форматтау әдістерімен  таныстыру. Диаграмма шеберінің  жұмысын қарастыру.

V. Жаңа сабақ:

Диаграммаларды құру, редакциялау және форматтау

Бірақ бұл біз  бұдан да нақты графиктік түрде осы ақпаратты ұсына аламыз ба әрине көрсете аламыз. Ол үшін Excel программасының арнайы мүмкіндігі Диаграмма мастерін пайдаланамыз. Балалар сендер өмірде диаграмманы көрдіңдер, енді осы диаграммаларды өзіміз тұрғызып үйренеміз.

         Диаграмма сандық мәліметтердің өзгеруін айқындап көрсетуге мүмкіндік береді. Excel диаграмманы гистограммалар, бағандар, пирамидалар, конустар және т.б. түрінде құруға мүмкіндік береді.

Оларға түсініктеме мәтін, тақрыптар және т.б. қосуға болады.

         Диаграмма-бұл мәліметтерді талдау мен салыстыру ыңғайлы болу үшін кестедегі мәліметтердің көрнекі графиктік түрде берілуі.

Әрбір енгізілетін мәліметтерге құрылатын диаграмманың түрін таңдау өте маңызды.

         Дөңгелек диаграмма бірнеше шамаларды салыстыру үшін қолданылады. Егер бірнеше шаманың қосындысы 100 %  -ды берсе, онда бұл диаграмма өте көрнекі шығады. Мысалы, 66-суретте бір аптадағы азық-түлік шығындарының дөңгелек диаграммасы

.  берілген

Дөңгелек  диаграмма барлық жағдайда ақпараттың нақтылығын көрсете алмайды. Мысалы, дөңгелек бірнеше бөлімге бөлініп, олардың өлшемдері бірдей болуы мүмкін.

         Гистограмма бірнеше шаманы бірнеше нүктеде салыстыру үшін қолайлы. Берілген диаграмма бағандардан тұрады. Сондықтан оны кейде бағанды диаграмма деп атайды. Бағандардың биіктігі салыстырылатын шамалардың мазмұнымен анықталады. Біз қарастырған мысалда бағанның биіктігі  отбасының бір аптадағы азық-түлік және өндіріс тауарлары шығындарының ақшалай мөлшерімен анықталады. Әрбір қатар тірек нүктесімен байланысқан. Біздің жағдайда тірек нүктесі аптаның бір күніне сәйкестендірілген.

         График (түзу диаграмма) бірнеше шамалардың бір нүктеден екіншісіне ауысқандағы өзгерістерін бақылап мотыруға ыңғайлы. Гистограммадан айырмашылығы, баған орнына олардың биіктігі (квадратпен, ромбымен) белгіленіп көрсетіледі және алынған белгілер түзу сызықпен қосылады.

Диаграмманы құру үшін:

·        диаграмма құратын мәліметтерді енгізу;

·        диаграмма құруға қажет мәліметтерді жұмыс парағында белгілеу;

·        Қою менюіндегі Диаграмма командасын таңдау немесе стандарт аспаптар тақтасындағы  батырмасын шерту;

·        Диаграмма шебері диалогтік терезесіндегі диаграмма түрін таңдау қажет;

·        Келесі қадамға өту үшін «Далее»  (Жалғастыру)  батырмасы қолданылады;

·        Кез келген қадамда диаграмманы құру үшін Дайын (Готово) батырмасын шертуге болады, онда Диаграмма шебері диаграмманы құруды аяқтайды;

·        Соңғы терезедегі Дайын батырмасын шертіңіз.

Диаграмманың немесе басқа обьектінің, мысалы, суреттің өлшемін өзгерту үшін оған тышқанды шертіп, пайда болған  белгілеу  маркерлерін  жылжыту арқылы өзгертуге болады. Диаграмманың түрі мен параметрін өзгерту үшін диаграммаға тышқанның   оң жақ батырмасын шертіп, контекст менюінде қажет команданы таңдау керек. Диаграманы жою үшін оған тышқанды бір рет шертіп, Delete  пернесін басыңыз.

Практикалық жұмыстар:

5- тапсырманы орындау(оқулықта 109 –бет) Диаграмма құру

VІ.Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

1. Диаграмма деп нені атайды?

2. Диаграмманың қандай түрлері бар?

3. Excel диаграммасының негізгі түрлерін атаңыз.

4. Excel диаграммасының құрылу ретін жазыңыз.

VІІ.Жаңа сабақты қорыту:

№ 1  тапсырма.

Төмендегі  кестедегі  мәліметтерді  қолдана  отырып  мына  суреттегі  диаграммаларды құру  керек.

Компьютердің үйде  қолданылуы
Жұмыстың  түрі	%
Ойындар	8,2
Үйде  орындалатын  жұмыс	24,5
Мәтінді  өңдеу	15,4
Білімі	26,5
Қаржы	8,8
бизнес	16,6

№ 2  тапсырма.

Төмендегі   мәліметтерді  қолдана  отырып  мына  суреттегі  диаграммаларды құру  керек.

Қазақстан   тұрғындарының ұлттық %
	1936	1939	1959	1970	1979	1989	1997
Қазақтар	57,1	38	30	32,1	36	39,6	50,8
Орыстар, украиндықтар	33,1	51,5	52,1	51,1	48,1	44,3	37,7
Басқалар	9,9	10,5	17,9	16,3	15,9	16,3	11,6

№ 3  тапсырма.

Төмендегі   мәліметтерді  қолдана   отырып  мына  суреттегі  диаграммаларды құру  керек.

	І	ІІ
Барлығы	16041,3	15860,7
Қазақтар	7913,2	8033
Орыстар	5286,3	5104,6
өзбектер	750,6	720,3
Татарлар	345,1	385,7
Немістер	285,3	303,6
Басқалар	1081,1	1062,5

№ 3  тапсырма.

Төмендегі   мәліметтерді  қолдана   отырып  мына  суреттегі  диаграммаларды құру  керек.

	І	ІІ
Барлығы	16041,3	15860,7
Қазақтар	7913,2	8033
Орыстар	5286,3	5104,6
өзбектер	750,6	720,3
Татарлар	345,1	385,7
Немістер	285,3	303,6
Басқалар	1081,1	1062,5

VІІІ.  Үйге тапсырма беру:   Диаграммаларды құру,  редакциялау және форматтау

Оқушыларды бағалау.