Мәтін үзінділерін ерекшелеу. Қаріп. Абзацты пішімдеу

Информатика 5 сынып
Сабақтың тақырыбы: Мәтін үзінділерін ерекшелеу. Қаріп. Абзацты пішімдеу
Сабақтың мақсаты:
Мақсаты: Оқушыларға мәтін немесе оның үзінділерін ерекшелеу тәсілдерін, негізгі форматтау режімдерін қолдануды үйрету, мәтінді туралау, жоларалық интервал, тасымалды орналастыру сияқты мәтіндік құжаттарды пішімдеудің жолдарын меңгерту.
Дамытушылық: Оқушылардың компьютерге қызығушылығын арттыру. Оқушылардың ойлау қабілеттерін, танымдық белсенділігін арттыру, компьютермен жұмыс істеу шеберлігін одан әрі қарай шыңдау және осы сабақта алған білімдерін пайдалана білуге ықпал жасау.
Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, жүйелілікке, ұқыптылыққа, іскерлікке, тиянақтылыққа үйрету.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, орыс тілі, шет тілі
Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, жұмыс дәптері.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен амандасу, түгелдеу, жаңа сабаққа зейінің аудару.
2. Өткен материалды қайталау сұрақтары:
Мәтінді теру ережелері. Мәтін бойымен жылжыту
• Жаңа азат жолды бастау үшін қай пернені басу қажет?
• Caps Lock пернесінің қызметі қандай?
• Қосымша сандарды қосу пернесінің атауы?
• Delete пернесінің атқаратын қызметі?
• Page Up пен Page Down пернелері мәтінде қандай жұмыс атқарады?

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру
Жаңа тақырыпты түсіндірмес бұрын, алдымен жасырылған сөздерді орыс тіліндегі нұсқасының аудармасын қазақ тілінде табу арқылы тақырыпта қолданылатын терминдерді жазып, тақырыпты ашу.

Жасырылған сөздер: Мәтін, Қаріп, Азат жол (Жаңа ой), Пішім

Мәтін - жалпы бір тақырып төңірегіндегі біріккен, сабақтастық ақпаратты жеткізетін мазмұнды, мәнді сөйлемдердің тізбегі.
Қаріп - Белгілі бір алфавитті, санды және белгілерді көрсететін сөздер жиынтығы.

Азат жол - қара сөздегі мәтіннің әр бөлімінің алдыңғы жолын тұтас қатардын сәл шегіндіріп бастау. Мәтіннің мағына жағынан бірыңғай тиянақты бөліктерін бір - бірінен ажырату үшін қажет. Жаңа ойды білдіреді.

Пішім - құжаттағы мәтінді, мәліметтер базасындағы, файлдағы орналастыру тәсілі мен құрылымы.
Мәтінді ерекшелеу үшін тышқан құрылғысы мен пернетақтада пайдаланылады. Мәтіннің әр түрлі үзінділерін ерекшелеу үшін Word бағдарламасында бірнеше ерекшелеу әдістері бар:
• Сөзді ерекшелеу үшін, оған тышқан құрылғысымен екі рет шерту қажет;
• Сөйлемді ерекшелеу үшін - тышқан құрылғысының сол жақ батырмасын 3 рет шерту қажет;
• Мәтінді толық ерекшелеу үшін - Ctrl+A пернелер үйлесімін бас керек;
• Азат жолды(абзацты) белгілеу үшін тышқан құрылғысының сол жақ пернесін үш рет шерту жеткілікті.
Мәтін үзінділерін ерекшелегеннен кейін, Қаріп терезесінің мәзір қатарынан Формат – Шрифт командасын орындау арқылы көреміз. Ашылған терезеде Қаріптің түрін, көлемін, түсін, көлеңкесін, қалың, қиғаш және асты сызылуы амалдарын орындауға болады.
Қаріппен жұмыс жасағаннан соң, Азат жол терезесін мәзір қатарынан Формат – Абзац амалын орындаймыз. Ашылған терезеде Азат жолды сол жағынан, ортасынан, оң жағынан, екі жағынан да түзету, екі сөздің және екі жолдың арақашықтығын және шегіністі белгілеу жұмыстарын жүргізуге ыңғайлы.
Азат жолды пішімдеу үшін өлшемін өзгерту арқылы мәтінді ерекшелеу, қаріптің және беттерді ортаға түзету, осы сияқты параметрлерін қолдануға тиімді болып келеді.

4. Жаңа сабақты түсінгенің тексеру.
Тапсырма
Мәтінмен жұмыс жасау. Берілген мәтінде сөзді, сөйлемді және азат жолды ерекшелеу.

Түлкі мен ешкі

Бір түлкі жүгіріп келе жатып, абайсызда терең апанға түсіп кетеді. Шыға алмай тұрғанда, бір ешкі су іздеп жүріп апанға кез болады. Түлкіні көреді.

- Ей, түлкі батыр, онда не істеп тұрсың? – дейді.

- Ой, не қыласың, жаным жай тауып тұр. Қырда әрі шөлдеп, әрі ыстықтан өліп едім. Апанның іші салқын, түбінде тұп-тұнық суы бар екен, - депті.

Мұны естіген ешкі «Мен де салқындайын, әрі су ішейін» деп ойлап, секіріп апанға түседі. Ал, қу түлкі ешкінің мүйізіне лып етіп мінеді. Одан ырғып далаға шығып, жөніне кетеді.

«Өтірікке алданба, басың бәлеге душар болар» деген нақыл сөз осыдан қалыпты.

5. Сабақты бекіту сұрақтары:
• Мәтін үзінділерін қандай жолмен ерекшелеуге болады?
• Қаріп пен Азат жолдың терезелерін қалай ашамыз?
• Баяндама және реферат жазған кезде, қаншасыншы қаріпті қолданамыз?
• Азат жолды теруде қай перненің көмегімен бастапқы шегінісін жасаймыз?
• Көшіру амалын қай пернемен орындаймыз?
6. Сабақты қорытындылау.
7. Оқушыларды бағалау
8. Үйге тапсырма:
1. Оқулықтан 178 беттегі бақылау сұрақтарына жауап беру.
2. Өткен тақырыптардан 5 - 10 сұрақтан тұратын тест құрастыру