Откырытый урок "Жапырақтың түр өзгерістері"

                Аралас сабақ

Өсімдіктану пәнінен «Жапырақтың түрөзгерістері» тақырыбын өткенде өсімдік тіршілігінде өзіне тән емес міндеттерін көре білуге оқушыларды икемдеу, экологиялық тәрбие беру мақсатында сабақтың дәстүрлі емес тәсілі қолданылды. Жаңа сабақ әңгімелеу, баяндау, оқушыларда проблемалық сұрақтар тудыру арқылы түсіндіріліп, тірек-сызбанұсқа, өсімдіктерге арналған нақыл сөздер, кесте, суреттер (түйетікен, қараған, итмұрын, асбұршақ, жүгері, сексеуіл, арамсояу, шықшылдық, т.б.кеппешшөптер, кактус, алоэ өсімдіктері, үрмебұршақ, бидай өскіндері, орамжапырақ, пияз) көрнекілік ретінде қолданылады.

    Сабақ барысында алдымен үй тапсырмасы сұралды.

1.     Өсімдіктер үшін судың маңызы қандай?

2.     Жапырақтың суды буландыруының қандай маңызы бар?

3.     Жапырақтың суды буландыруы жөніндегі тәжірибенің негізгі мәні қандай?

4.     Ыстық күндері орман іші неге салқын?

5.     Жапырақтар ылғалды климатқа қалай бейімделген?

Шөл және шөлейтті жерлерге өсімдік жапырақтары қалай бейімделген?

Жаңа сабақ.

Жапырақ- өсімадіктің өсу мүшесі. Жапырақтың өсімдік тіршілігінде атқаратын бірнеше қызметтері бар. Сабақта тірек-сызбанұсқа пайдаланылды.

                                                                Тікен

                                                                  Мұртша

Жапырақ түр өзгерістері                         қабыршақ  

                                                                Бунақденелілерді аулау

                                                                Шырынды жапырақтар

                                                           Жетілмеген жапырақтар  

Бұдан кейін оқушыларға кеппешөөптер таратылып, оларға мұқият қарап, жапырақтарын түр өзгерістерін тауып, анықтау тапсырылды.

№1. 1. Тікенге айналған жапырақтары бар өсімдіктерді табыңыздар.

        2. Жапырақтағы тікеннің өсімдік үшін қандай маңызы бар?

№2. 1. Кеппешөптен мұртшаға айналған жапырақтарды табыңыздар

        2. Мұртшаға айналған жапырақтары бар қандай өсімдіктерді білесіздер?

№3. 1. Кеппешөптер қабыршаққа айналған жапырақтарды табыңыздар.

        2.Қабыршақтың өсімдік тіршілігінде қандай маңызы бар?

№4. 1. Орамжапырақ өсімдігінің шырынды жапырақтарын табыңыздар

        2. Шырынды жапырақтардың маңызы.   

№5. 1. Кеппешөптер бунақденелілерді аулау құралына арналған жапырақтарды табыңыздар.

        2.Өсімдіктер не себепті бунақденелілермен қоректенеді?

№6. 1. Кеппешөптен жетілмеген жапырақтары бар өсімдіктерді анықтаңыздар.

        2. Не себепті бұл өсімдіктердің жапырақтары жетілмей қалады?

Жаңа сабақты бекіту мақсатында оқушыларға топтық жұмыс берілді. Ол үшін оқушылар үш топқа бөлінді.

І топ-Сөзтуым шешу.

Сөзтуым сұрақтары:

1.     Өткізгіш шоқтардың жапырақ тақтасында орналасуы.

2.     Ұшы мұртшамен бітетін күрделі жапырақты өсімдік.

3.      Бидай, жүгері өсімдіктері жапырақтарының жүйкеленуі.

4.     Қандай жағдай жетіспегенде өсімдіктің жапырақтары өте майда, бозылт-сұр түсті, тікенекке айналады?

5.     Бөбешік жапырақты өсімдік.

6.     Қауырсынды күрделі жапырақты ағаш өсімдігі.

7.     Жапырақ тақтасының негізгі ұзарып өсіп, сағақтың орнына түтік тәрізді қусырылған үлескісінің пайда болуы.

Ж
А
П
Ы
Р
А
Қ

ІІ топ- Оқулықтағы кестемен жұмыс.

Тікен	Қабыршақ	Мұртша	Шырынды	Аулағыш құрал

ІІІ топ-Сөзтуым шешу.

Сөзтуым сұрақтары:

1.     Жапыраққа беріктік қасиет береді.

2.     Жапырақтың сабаққа бекінетін жіңішке бөлігі

3.     Жапырақ тақтасының негізігі ұзарып өсіп, сағақтың түтік тәрізденуі.

4.     Қарағайдың жапырақ тақтасының пішіні.

5.     Жапырағы 9-12 жыл өмір сүретін ағаш.

6.     Үш немесе одан көп жапырақтың орналасуы.

7.     Жапырақтың кеңейген бөлігі.

Оқушылар сабақ соңында Абай Құнанбаевтың өлеңдерін оқыды.

				Ж
				А
				П
				Ы
				Р
				А
				Қ

                                               1-оқушы

Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,     Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,

Жастар күлмес, жүгірмес, бала шулап.       Жапырағынын айырылған ағаш -қурай.

2-оқушы

Қалын ағаш жапырығы                              Көрінбей жердің топырағы

Сыбырласып өзді-өзі                                 Құлпырған жасыл жер жүзі.

Сабақтың қортынды бөлімінде жапырақтың тіршіліктегі маңызы айтылды.

1.     Көрік беру.

2.     Маңызды қызмет атқару:

       а) тіршілік етуге маңызды роганикалық зат түзіледі;

       ә)суды буландырады;

       б)жапырақта газ алмасады,;

       в)пияз, орамжапырақ өсімдіктерінде органикалық зат қорға жиналады.

    Бұл сабақтан оқушылар жапырақтың түрөзгерістерімен танысып, жапырақтың өсімдік тіршілігіндегі маңызды өсімді мүше екенін, оны жұлуға болмайтынын білді. Әрбір 4 ағаштан алынған оттегі үш адамның тыныстауына жетеді. Олай болса, өсімдіксіз жер бетінде тіршілік жоқ. Сол себепті де ел Президенті «Қазақстан - 2030» бағдарламасына табиғатты қорғау, айналаны көгалдандыру мәселесін енгізді. Біздің парызымыз -айналамызға көрік беретін, тіршілік тірегі - жасыл желекті қорғап, табиғатты аялай білу.