Открытый урок "Тігін машинасымен жұмыс істеуге дайындық. Қауіпсіздік ережесі"

Сабақтың тақырыбы: Тігін машинасымен жұмыс істеуге дайындық. Қауіпсіздік ережесі

Сабақтың білімділік мақсаты: жаңа сабақты меңгерте отырып, білімдерін қалыптастыру. Машинатану негіздері, тігін машинасының шығу тарихымен, жұмыс істеуге дайындығы мен қауіпсіздік ережелеріне таныстыру.

Сабақтың дамытушылық мақсаты: оқушылардың тігін машинасымен жұмыс істеуге деген қызығушылықтарын оята отырып, жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.
Сабақтың тәрбиелік мақсаты: оқушыларды жұмыс орнын таза ұстауға, мектеп мүлкін ұқыпты ұстауға, мектеп мүлкін ұқыпты сақтауға, ТҚЕ қатаң сақтауға тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі мен құрал - жабдығы: нұсқау карта, қайшы, жіп түрлері, тігін машинасы, т. б.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: баяндау, түсіндіру, көрсету, сарамандық.
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
а) оқушылармен сәлемдесу.
ә) жоқ оқушыларды белгілеу.
б) жұмыс орнын сабаққа даярлау.

ІІ. Оқушылардың білімін тексеру

ІІІ. Жаңа сабақтың мақсатын қою
Ой қозғау. Тігін машинасымен не істейміз? - сұрағын қою арқылы жаңа тақырыпты ашу

ІV. Жаңа сабақты түсіндіру
Тігін бұйымдарын дайындауға арналған жабдықтардың ең негізгісі – тігін машинасы. Осы тігін машинасының шығу тарихына жалпы құрылымына, құрылысына тоқтала өтейік.
• XV – ғасыр – Леонардо да Винчи – тігін машинасының жобасын ұсынды.
• 1755 жыл – Карл Вайзенталь – бір жіпті тігін машинасын ойлап тапты.
1834 жылы – Уолтер Хант шөрнекті машина жасады
1844 - 1845 жылы – Элиос Хоу бір қалыпты жұмыс істейтін тігін машинасын ұсынды
1850 - 1851 жылы – Ален Уилсон мен Исаак Зингер қазіргі заманғы машина түрлерінің негізі дүниеге әкелді
1870 жылы – АҚШ - та Исаак Зингер – “Зингер” фирмасын ашты.
1900 жылы – Ресейде Подольск қаласында “Зингер” зауытын ашты.
1917 жылы – Кеңес елінде Подольск қаласында тұңғыш механикалық зауыт іске қосылды. Машинаның сыртқы дизаиндары жасалып, фирманың белгісін жазатын болды.
1850 - 1851 жылы – Ален Уилсон мен Исаак Зингер, қазіргі заманғы машина түрлерінің негізі
Тұрмыстық тігін машинасы өзінің құрылымы, техникалық мүмкіндігі және сыртқы көрінісі бойынша түрліше болып келеді. Бірақ олардың құрылысы, реттеуі және пайдалану ережелерінің көпшілігі ортақ. Тігін машинасының қол машина, аяқ машина және электр машина деп аталатын түрлері бар

Тігін машинасымен жұмыс істеу
а) Машина тігістерінің атауымен таныстыру.
ә) Машинада дұрыс отыру тәсілі.
б) Тігін машинасын жұмысқа дайындау.
в) Тігін машинасымен жұмыс бастау, орындау, аяқтау.
г) Тігін машинасымен жұмыс кезіндегі техника қауіпсіздік ережесі.
Машинада дұрыс отыру тәсілі:
- жұмыс орнына жырық сол жақтан немесе алдыңғы жақтан түсу керек;
- отыратын орындық пен тігін машинасының ара қашықтығы 10 - 15см болу керек;
- құрал - жабдықтар арнайы қорапта тұру қажет, үстелдің бетінде тек қана тігілетін бұйым жатуы тиіс;
- тігіс машинасының айналатын бөлшектеріне тым жақындамаңдар.
Тігін машинасымен жұмыс істеуден бұрын оны әзірлейді.
Үстіңгі астыңғы жіптерді өткізіп, тігістің ұзындығын реттейді, жүрісін функциялық винт арқылы түзейді. Егер маховик дөңгелекті айналдырғанда ине қозғалса, ол жұмыс істеуге әзір болғаны. Бос жүрісте маховикті дөңгелек қана айналып, име қозғалмайды.
Жіпті өткізгенде арнайы ереже сақталмаса, машина дұрыс жүрмейді. Астыңғы жіпті шөріпке кигізеді, жіптің тартылысын біріңғай реттеп отыру үшін шөріптің қабын қолданады. Тігін машинасымен жұмыс істеген кезде денені тік ұстап, басты сәл еңкейіп отыр.
Тігін машинасымен жұмыс істегенде мынандай тәртіпті сақтау керек:
1. Тігін машинасын жұмысқа даярлау: Қозғалтқыш рычагты қосып,
машинаны жұмыс жүрісіне қою. Үстіңгі, астыңғы жіптерді өткізіп, тігістің қажетті ұзындығын реттеп, инені жоғары көтеру.
2. Жұмысты бастау: тігілетін матаны табанның астына қыстырып, инемен шаншу; жұмысты жалғастыру.
3. Жұмысты орындау: қозғалтқыш тұтқаны айналдырып, матаны белгіленген орны бойынша бағыттап отыру.
4. Жұмысты аяқтау: инені, машинаның табанын көтеру, сол қолмен матаны шығарып, жіптерін қою; машинаны бос жүріске қою.
Тігін машинасымен жұмыс істеудегі техника қауіпсіздігі:
1. Іске шашты жинап, жеңді қайырып немесе түймелеп кірісу қажет.
2. Жұмысқа кірісуден бұрын машина платформасындағы қажет емес заттарды тазалап, оның аяғының нық тұрғанына, инелердің дұрыс заттарды тазалап, оның аяғының нық тұрғанына, инелердің дұрыс орналасқандығына көз жеткізу керек.
3. Машина жұмыс істеп тұрғанда, машинаның қозғалып тұрған бөлшектеріне жақын еңкеюге болмайды.
4. Қол саусақтарын машинаның табанымен инеге жақындатпау.
5. Жұмыс үстінде тігіп отырған оқушыларды алаңдатуға, олар арқылы заттарды беруге болмайды.
6. Аяқ машинасымен жұмыс істеген кезде жетек қайшысын қолмен ұстауға болмайды.
 

V. Жаңа сабақты түсінгенін тексеру
а) Машинада дұрыс отыру тәртібі қандай?
ә) Тігін машинасын жұмысқа қалай дайындаймыз?
б) Астыңғы жіпті өткізу ережесі қандай?
в) Тігін машинасымен жұмыс істеуді бастау, орындау, аяқтау деген не?
г) Қандай машина тігістерін білесің?
ғ) Тігін машинасымен жұмыс істеу кезіндегі ТҚЕ еске түсір?
д) Үстіңгі жіпті өткізу ережесі қандай?
6. Сабақты қорытындылау.

VІ. Жаңа білімді бекіту.

Сарамандық жұмыс.
1. Оқулықтағы машина тегістерін мұқият оқып шығып, орындалу ретінде зер сал.
2. Машинаны іске қосып, жылдамдығына жаттығып, түзу тігісті ақ қағазға жүргізіп үйрен.
3. Тік бұрыштап қиып алған матаға оқулықта көрсетілген тігістерді түсір. Тігістердің тізу әрі сапалы орындалуын бақыла.
4. Өзің орындаған тігіс үлгілерін дәптерге желімдеп қой.

VІІ. Бағалау.

Үйге тапсырма: Тігін машинасымен жұмыс істеу және оқып келу.