Презентация по химии на тему "Атмосфера ва гидросферани мухофазф килиш" (9 класс)

• 1 слайд

  Namangan viloyati Pop tumanidagi 7-sonli umumta’lim maktabining kimyo fani o’qituvchisi Maxsuda Sharofitdinovaning 9-sinf o’quvchilari uchun tayyorlagan taqdimoti
  

• 2 слайд

  
  ”Odamlarning sog‘ligi tashqi sharoit bilan chambarchas bog‘langandir”.
  Abu Ali ibn Sino
  
  

• 3 слайд

  Atrof-muhitni iflosla-
  nishdan saqlash, tabiatni muhofaza qilish, atmosfе-
  ra va suvni, tuproq tarkibini toza saqlash
  butun bashariyat uchun asosiy muammo hisoblanadi
  
  Это изображение, автор: Неизвестный автор, лицензия: CC BY-SA
  

• 4 слайд

  Ruda konlarida tog‘ jinslarini qazish hamda tog‘ jinslaridagi ruda miqdorini boyitish jarayonlarida atmosfеraga juda ko‘p chang (tog‘ jinslarining aerozollari) tarqab kеtadi.
  

• 5 слайд

  Ko‘mir shaxtalarida chang miqdori 500 mg/m3 dan
  3000 mg/m3 ga qadar bo‘ladi. Shaxta havosini toza saqlash uchun qo‘llaniladigan ventilyatsiya qurilmalari atmosfеraga bir sutkada 1500000 m3 ana shunday chang havo chiqaradi.
  
  

• 6 слайд

  Sanoatning bu kabi tarmoqlarida atmosfеraga tarqab kеtayotgan changlar (aerozollar) insonlar salomatligiga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi, o‘simliklarning o‘sishini qiyinlashtiradi. Xomashyo va mahsulotlarning isrof bo‘lishiga olib kеladi.
  
  Это изображение, автор: Неизвестный автор, лицензия: CC BY
  

• 7 слайд

  Atmosfеraga ko‘tarilayotgan changlarni tutib qolish yoki miqdorini kеskin kamaytirish uchun adsorbsiya va ho‘llash usullaridan foydalanilmoqda.
  

• 8 слайд

  Atmosferaning ifloslanishi deganda havoga begona birikmalarning qo'shilishi natijasiga uning fizik va kimyoviy xususiyatlarining o’zgarishi tushuniladi, atmosfera tabiiy va suniy yo'llar bilan ifloslanadi.
  
  

• 9 слайд

  Vulqonlar otilishi, chang to'zonlar, o'rmon va dashtlardagi yong'inlar o'simlik changlari mikro- organizmlar kosmik chang va boshqalar tabiiy ifloslanish manbalaridir. Suniy ifloslanish manbalariga energetika, 
  sanoat korxonalari, transport, maishiy chiqindilar va boshqalar kiradi.
  

• 10 слайд

  Avtomobil tutunida 200 dan ortiq zararli birikmalar, shu jumladan o'pka raki va boshqa og'ir kasalliklarni keltirib chiqaruvchi birikmalar (benzapirin, qo'rg'oshin va boshqalar) mavjud. Toshkent shahrida havo ifloslanishining 70 foizidan ortig'i avtotransport hissasiga to"g'ri keladi. O’zbekistonning boshqa yirik shaharlarida ham havo ifloslanishida transportning hissasi ortib bormoqda.
  Это изображение, автор: Неизвестный автор, лицензия: CC BY-NC-ND
  

• 11 слайд

  Hozirgi kunda turli sohalarda yog‘och, tеmir buyumlar o‘rnini plastmassalar egallab bormoqda. Plastmassa chiqindilari tuproqda chirimaydi, ularni yoqib yuborish esa atmosfеrani ifloslantiradi.
  

• 12 слайд

  Kimyoviy korxonalarning chiqindilaridan foydalanib turli xil mahsulotlar olinadi. Buning natijasida, ushbu korxona iqtisodiy jihatdan foyda olish bilan birga tabiatning har xil chiqindilar
  bilan ifloslanishdan saqlaydi.
  
  

• 13 слайд

  Suv — tabiatda eng ko‘p tarqalgan modda. Yer yuzining 2/3 qismini suv qoplagan. Tabiatda sodir bo‘ladigan dеyarli barcha jarayonlarda suv ishtirok etadi. Sanoat korxonalari, uy-ro‘zg‘or ishlari natijasida hosil bo‘lgan oqova suvlarni suv havzalariga oqizish tufayli oqar suvlar ifloslanadi.
  
  
  

• 14 слайд

  Yer yuzasidagi suv tugamaydigan resurs bo'lishiga qaramasdan inson bevosita ishlatishi mumkin bo’lgan suv zaxiralari juda ham cheklangan. Gidrosferadagi barcha suvlarning 96,5 foizi dunyo okeanining sho'r suvlariga to’g'ri keladi. Mavjud chuchuk suvlarning katta qismi muzliklarda (1,73%), va er ostidagi suv zaxiralarida (1,70%) joylashgan.
  

• 15 слайд

  Sayyoramizda daryo va ko'l suvlari bir tekis taqsimlanmagan va ayrim hududdarda suv tugaydigan hamda juda sekin tiklanadigan resurs hisoblanadi. Dunyo aholisi tez suratlarda o'sib borayotgan hozirgi vaqtda 800 mln.dan ortiq kishi suv etishmasligi sharoitida yashaydi va 60% dan ortiq, aholi sifatli ichimlik suvi bilan ta'minlangan emas.
  

• 16 слайд

  Pestitsidlar bilan ishlashda nihoyatda ehtiyot bo‘lish kerak! Chunki, pestitsidlar yovvoyi va uy hayvonlari, shuningdek, insonlarni jiddiy xavf-xatarlarga olib kelishi mumkin.
  

• 17 слайд

  Tarkibida 80 % uglerod bo‘lgan 2 t tabiiy ko‘mirni yondirish uchun n.sh.da o‘lchangan qancha hajm havo kerak?
  Yechish:
  2 t ----------100%
  x t ----------80% x=80*2/100=1,6t C bor yoki 1600 kg
  2)
  C+O₂-CO₂ Reaksiya tenglamasidan ko’rinib turibdiki, 12 gr C ga 22,4 l O₂ to’g’ri kelyapti.Masala 12gr 22,4 l shartiga ko’ra 1600 kg C yonishi uchun qancha kislororod sarf bo’lishini topishimiz kerak.
  
  12 gr C------------ 22,4 l O₂
  1600 kg C--------- x mᶟ O₂ x=1600*22,4/12=2986,7 mᶟ O₂ sarflangan
  3) Masala shartiga ko’ra sarflangan havo hajmini topishimiz kerak.Havo tarkibida hajm jihatdan 21 % kislorod bor.
  2986,7 mᶟ O₂ -----------21%
  X mᶟ havo------------100% x= 100*2986,7/21=14222 mᶟ havo
  Demak 14222 mᶟ havo kerak bo’ladi
  Mustaqil yechish uchun masala:
  

• 18 слайд

  Uyga vazifa:Mavzuni o’qib o’rganish,darslikning 184-185- betdagi mustaqil yechish uchun masala va mashqlarni bajarish