Презентация по казакскому языку на тему "Кесте тігу технологиясы" 5-сынып

• 1 слайд

  
  
  Сабақтың тақырыбы Қарапайым қол тігістер: ,,крест,,тізбек, тышқан із,,
  
  

• 2 слайд

  
  Сабақтың мақсаты:
  
  
  
  
  Білімділігі: Оқушыларға айқаспа және тізбек тігістер туралы түсінік беру.
  Дамытушылығы: Тігіс түрлерін ажырата біліп,өз беттерімен тігуге үйрету.
  Тәрбиелігі: Ұқыптылыққа,еңбек сүйгіштікке,ептілік пен шеберлікке жаңа заман талабына сай тәрбиелеу.
  

• 3 слайд

  Сабақтың барысы:
  І. Ұйымдастыру.
  ІІ.Үй тапсырмасы: ине, жіп, және
  біз туралы қағаз бетіне ұнаған
  эскизді түсіріп келіңдер.
  ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру .
  ІҮ.Сарамандық бөлім.
  Ү. Бекіту сұрақтар.
  “Қолөнер туындысына саяхат”
  ҮІ.Қорытынды.
  

• 4 слайд

  Жаңа материалды түсіндіру
  
  Кесте – сәндік қол өнерінің бір түрі. Мата, тері, киіз, т.б. материалдар бетіне әр түрлі боялған жіптермен, жібек зерлермен сурет, өрнек салып тігу арқылы жасалады. Ежелден халық арасына кең тараған. Кестенің алғашқы үлгілерін Пазырық және Ноин-ұлан (б.з.б. 5 ғ.) қорғандарынан табылған құрал-жабдықтардан (тұскиіз, тұскілем, киім-кешектер, жауынгерлердің сыртқы су қағарлары, шекпен, қамзол, желең) көруге болады. Кесте инемен, бізбен және кесте машинасымен тігіледі. Кейде Кестеге моншақ, інжу, маржан, т.б. асыл тастар тағылады. Кестені материалдың бетін түгел бастыра немесе гүл шоғырына ұқсатып та әшекейлейді. Бұйымды тұтастай бастыра әшекейлеу үшін шалыс, жатық, терме, жөрмеу тәсілін қолданады. Кестенің біз кесте, баспа жылтыр, тамбурлы кесте, албыр кесте (екі ізді), кенебе ине,т.б. түрлері белгілі. Біз кестенің шым кесте және әредік кесте деп аталатын екі түрі бар. Біз кесте дөңгелек немесе төрт бұрышты етіліп кергіш ағашқа керілген матаның бетіне түсірілген ою-өрнек бойынша қармақты бізбен өткермелеп шалу арқылы кестеленеді. Шым кесте – тігілетін матаның ашық жерін қалдырмай немесе ашық орынды өте аз қалдырып, тұтас кестелеген шымқай кесте.
  

• 5 слайд

  Атадан баласына,анасына қызына мирас болып келе жатқан-сәндік өнерінің өзі сегіз қырлы бір сырлы болуын қадағалаған.Әсіресе қыз балаға ине сабақтап,түйме қадау,кесте тігуді ұлттық мәдиниетіміздің дамуына ықпал етеді.Аналарымыз қыздарымызға ас пісіруді үйретсе,аталарымыз ұл балаларымызға таспа тігу,өрім тоқуды және мал союды, мүшелеуді үйреткен. Бүгінгі күннің заман талабына сай қолөнер түрлері сан алуан. Енді біз бүгінгі сабағымызда,соның ішінде кесте тігу өнеріне толық тоқталайық.Кестелеу, көркемдеп тігу,ою-өрнектеп әшекейлеу. Дана халқымыз ,,Кестені көңіл сызады,қол тігеді,көз сынайды,,деп қорытқан. Кесте өнері көз тартар, жан сергітер әсемдігімен, тұрмысқа қажеттілігімен ғасырдан ғасырға дамып, келе жатқан асыл мұра. Яғни бүгінгі сабағымыздың тақырыбы:,,Кестені қолмен тоқу,, деп аталады.
  Кесте түрлеріне келетін болсақ, қазақ халқының қолөнерінің тігілу әдісі мен мәнеріне қарай бірнеше түрге бөлінеді.Олардың әрқайсысының өз атаулары бар. Мысалы: көпіртпелі (гобелен) тігу,біз кесте тігу, моншақпен кестелеу (бисерлеу) тігіс түрлері ,жөрмеу,саба тігіс, шарбақтап тігу,айқас тігіс,бедерлеп тігу, жапсыру,маржан тігіс,қабу,торлау,тұмарша.жұлдызша тігіс, шым кесте тігіс т.б. Біз казіргі тұрмыста күнделікті өмірде жиі қолданатын көпшілікке ортақ саналатын тігіст үрлерін ғана аламыз.Тігіс түрлеріне келсек көркем тігістүрлерін біз 5 сыныптан білеміз.
  

• 6 слайд

  1. Көркем тігіс түрлерін ата?
  Айқас
  тігіс
  Таңдай тігіс
  Қабырға
  тігіс
  Жұлдызша
  тігіс
  Тор
  тігіс
  
  

• 7 слайд

  2. Жоғарда аталған көркем
  Тігістер арқылы қандай кесте түрін тігуге болады?
  Шым
  кесте
  Моншақ
  кесте
  Біз
  кесте
  Баспа
  кесте
  

• 8 слайд

  
  
  
  
  Есепті тегістемесі
  
  Танбалу кестесі
  

• 9 слайд

  Теріп кестелеу
  жөрмеме (орыс кесте)
  

• 10 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  Көлденең қатарды крестеп кестелеу
  Бір жіпті крестпен тігуді орындау
  

• 11 слайд

  Қарапайым гобеленді тігіс
  

• 12 слайд

  
  
  Қатарды ығыстыру арқылы крестеп кестелеу
  
  
  Көлденең (горизонталь) қатарлы Тігінен (вертикаль) қатарлы
  тігістер орындау тігістер орындау
  
  

• 13 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Диагоналды крестеп кестелеу
  Екі кресттеп «болгар» әдісімен кестелеу
  

• 14 слайд

  
  
  
  
  Сарамандық бөлім
  
  
  

• 15 слайд

• 16 слайд

  
  
  
  
  
  Кесте тігуде пайдаланатын құралдар
  

• 17 слайд

  Қауіпсіздік ережесі
  -Қайшыны жолдасыңа үшкір ұшымен берме.
  
  -Инені жұмыс істегенде оймақ киген дұрыс.
  
  - Инені киімге қыстыруға болмайды.
  Тот басқан инемен жұмыс жасауға болмайды.
  
  

• 18 слайд

  Ақ матаға эскиз түсіріп аламыз. Керілген матаға суретін түсіреміз.
  

• 19 слайд

• 20 слайд

  Тігіс түрлерінің тігілуі
  

• 21 слайд

• 22 слайд

• 23 слайд

  Ү.Бекіту сұрақтары
  “Қолөнер
  туындысына
  саяхат”.
  

• 24 слайд

  Шым кесте
  Біз кесте
  Жұлдызша
  Айқас
  Барқыт
  Гобелен
  Жапырақ
  Жұлдыз
  гүл
  Қолөнер
  Эстетикалық талғам
  Ақыл ойды дамыту
  Еңбекке тәрбие
  Қимыл қозғалыс
  (Саусақ білезік)
  Кесте түрлері
  

• 25 слайд

  Ою-өрнек түрлері
  

• 26 слайд

  
  Қорытынды:
  
  1.Көркем тігіс түрлерін атаңыз?
  2. Қандай кесте түрлерін тігуге болады?
  3.Кесте түрлерін атаңыз?
  
  

• 27 слайд

  Назарларыңызға
  рахмет!