Презентация по ремонту и обслуживание электроустановок на тему Люминисцентті шам

 «Батыс Қазақстан индустриалды колледжі» МКҚК

Қаралды:     «Өндірістегі электрлік-механикалық жабдықтар» әдістемелік бірлестігінде хаттама №_______. Бірлестік жетекшісі: ________О.А. Крайнюк «__»_______________

Бекітемін:

                                                                                          БҚИК директорының

ОІЖ орынбасары:

                                                                                ________М.Т.Сисенгалиева

«___»_________________

Ашық сабақ

Тақырыбы: «Люминесцентті шамдар»

Құрастырған:

Арнайы пәндер оқытушысы: Бисенгалиева С.К

Орал 2015

Сабақтың тақырыбы: Люминесцентті шамдар.

1.Сабақтың тақырыбы: Люминесценттік шамдар.

2.Сабақтың мақсаты: а) Оқыту: люминесценттік шамының құрлысы, қызметі, түрлерімен танысу.

б) Дамыту: люминесценттік шамдары туралы түсінігін, ой-өрісін дамыту.

 в) Тәрбиелік: ұқыптылыққа, үнемділікке үйрету.

3. Сабақтың түрі: аралас.

4. Сабақтың әдісі: Баяндау, сұрақ-жауап, ойын.

5.Пән аралық байланыс физика «Қыздыру шамы», химия «Инертті газдар»

6. Сабақтың көрнекілігі: люминесценттік шамының құрлысы, қыздыру шамы плакат, қыздыру шамын ток көзіне қосу құрылғысы. 
Көрнекілігі: компьютер, мультимедиялық тақта, люменесцентті шамдар бойынша презинтатция.

Сабақтың өту жоспары:

Бөлім	Уақыт	Қатысушылырдың іс-әрекеті
Ұйымдастыру бөлімі	1 мин.	Топ оқушылары үш командаға бөлініп өз орындарына орналасады.Әділқазылар алқасы сайысты бағалауға дайындалады.
1.Сайыс«Командалармен танысу»	2*5мин	Әр командалардың топ басшылары өз ұрандарымен, атауларымен  таныстырады.
2.Сайыс Socrativ программасы бойынша тест сұрақтарына жауап беру	10 мин	Әр команда тест сұрағына жауап беру қажет
3. Жаңа тақырыпты түсіндіру	10 мин	Люминесцентті шамдарды түсіндіру
4. Бекіту сабағы	10мин	Әр топ жаңа сабақты түсінгені бойынша плакатқа бейнелеп,қорғайды.
8. Қорытынды.	5 мин	Әділқазы қортындылап женген топты марапаттайды

Жүру барысы:

Сабаққа дайындық:қатысушылар алдын ала үш командаға бөлінеді,Әр команда өзіне топ басшысын сайлап,біріге отырып топтың ұранын,девизин  дайындайды.

 Оқушыларға түгел топпен қатысылуы ескертіледі.Әділ қазылар алқасы болып оқытушылар мен өндірістік оқыту шеберлері сайланады.Алдарына ведмоста беріліп,әр сайыс бес баллмен бағаланады..

Соңында қай команданың баллы көп сол команда жеңіске жетеді.Ең белсенеді оқушылар беспен бағаланады.

Ұйымдастыру бөлімі .

 Оқушылармен сәлемдесіп,топты түгелдеу.Топ үш топқа бөлінеді.Оқушылардың құрал жабдықтарын шығарту.

Әділ қазылар алқасы топты бағалауға дайындалады.

1 сайыс: «Командалармен танысу»Әр топқа екі минуттан беріледі.

Әр топ капитандары өз тобымен,ұранымен, таныстырады.

2 сайыс: Socrativ программасы бойынша тест сұрақтарына жауап беру

3. Жаңа сабақ түсіндіру

   Қыздыру шамдарынан кейін өмірге, осы люминесценттік шамдар енген. Люминесценция латынның «жарық» және «әлсіз әсер білдіру»- деген мағынасынан шыққан. Люминесцеттік шам дегеніміз – жарық ағыны негізінен, ультракүлгін сәулесінің әсерінен люминофордың жарқырауынан пайда болған газ разрядтық жарық көзі. Люминесценттік шам жарық беру үшін қолданылады. Оның қыздыру шамдарынан артықшылығы электр энергиясына үнемді келеді, яғни тоқты аз жейді. Сондықтан оны өндірісте, тұрмыста кеңінен қолдануға болады

  Люминесцеттік шамдардың жұмыс істеу ұзақтығы қыздыру шамдарына қарағанда ұзақтау келеді. Люминесценттік шамның кең тараған түрі сынапты шам, оның ішкі бетіне люминофор ағылған, әр түрлі формадағы шыны түтік. Түтіктің екі ұшы арқылы оның ішіне спираль тәрізді электроттар енгізілген. Шамның жұмыс істеу мерзімін ұзарту үшін, түтік ішіне сынап тамшысы мен белгілі бір мөлшерде инертті газ енгіземіз(аргон - Ar,неон-Ne) Люминесценттік шамды айнымалы ток көзіне қосқанда сынап атомдары электр өрісі әсерінен қозғалысқа түсіп, люминофор қабырғаға соғылып, жарық шығарады. Шамның жұмыс істеу мерзімі 10000 сағат.

    Электр разрядының ультракүлгін сәуле шығаруы әсерінен кейбір заттардың (люминофорлардың) жарқырау қабілетін пайдаланатын газ разрядты жарық көзінің бірі. Ол екі металл цоколі бар қысымы төмен сынап буымен толтырылған шыны түтік түрінде жасалады. Люминесцентті шам 8 Вт-тан 150 Вт-қа дейінгі қуатқа арналып шығарылады. Люминофор құрамына қарай жарқырау реңіне сәйкес: ЛД — күндізгі жарық шамы, ЛБ — ақ жарық шамы, ЛХБ — суық ақ жарық Шамы және ЛТБ — жылы ақ жарық шамдары болып бөлінеді. Сонымен бірге түс беруі жақсартылған табиғи (ЛЕЦ), жылы ақ жарық (ЛТБЦ) және күндізгідей жарық (ЛДЦ) шамдарының сериясы шығарылады: Таңбалаудан кейінгі цифрлар люминесцентті шамның Вт-пен белгіленген қуатын көрсетеді (мысалы, ЛХБ 20 таңбасы — суық ақ жарықты люминесцентті шам, қуаты 20 Вт).

 Қызу шамдарымен салыстырғанда люминесцентті иіамдардың жарық беруі 7—8 есе артық (тұтынылған 1 Вт қуатқа сәйкес жарық ағыны), ұзақ мерзімге шыдайды, сондай-ақ ол көз қарықтырмайтын, шаршат пайтын жұмсақтау жарық береді.

Техникалық сипаттамасы	Вольфрам шамы
Шамның қызмет ету уақыты	1 000 сағат
Жарықтық үнемділігі	10 Лм/Вт
Жанып тұрған кездегі жылу бөлінуі	жоғары
Діріл төзімдігі	төмен
Кернеудің төмендеуіне төзімділігі	төмен
Қоршаған ортадағы температурусы	- 60 C +100 C
Жарықтық температурасы, К	2700
Жарық беру индексі	100

   

Техникалық сипаттамасы	Люминесцентті шам
Шамның қызмет ету уақыты	8-12 000 сағат
Жарықтық үнемділігі	80 Лм/Вт
Жанып тұрған кездегі жылу бөлінуі	Төмен
Діріл төзімдігі	орташа
Орналасу бағыты	горизонтальді
Электромагниттік шум	бар
Қоршаған ортадағы температурусы	+5 C +55 C
Пульсации излучения	нет
Жарықтық температурасы, К	2000-6500
Жарық беру индексі	80

люминесцентті шамның құрылысы

Люминесцентті шамның қосылу сұлбасы

Доғалы сынапты люминесцентті шамы ДРЛ шамдары

Жоғарғы қысымды сынап буларындағы доғалық разрядты шам.Көбіне коше жарықтарын өндірістік кәсіпорындарды,заводтарды жарықтандыру үшін қолданады.-50-2000Вт куатты,олар айнымалы токта  және 220В(орташа 50ГЦ) жұмыс істейді.ДРЛ лампалары жүргізу-реттеу аппаратурасын қажет етеді(дроссел)ДРЛ шамдары ішкі және сыртқы колбалардан,негізгі және қосымша электродтардан ток мәнін шектейтін кедергілерден және цоколден тұрады.Түтіктің ішіне аргон және белгілі мөлшерде сынап өндіріледі.Сыртқы колба қызуға төзімді шыныдан дайындалады.Ішкі жағына люминафор жағылады.ДРЛ негізгі үш бөліктен тұрады –цоколь,кварцтық  горелка,әйнек кольба.

Цоколь-электр энергиясын  қабылдауға,потрон арқылы шамның электродына  жетеді.

Кварцтық горелка-   негізгі бөлігі,ол кварцтық колбадан және де екі электродтан тұрады.Инертты газбен «аргон»,және сыпап тамшыларынан тұрады.

 Әйнек  колба —шамның сыртқы бөлігі,оның ішіне кварцтық горелка орнатқан.Колбадан ауаны шығарады да,азотты кіргізеді. Ішкі жағына люминафор жағылады.

ДРЛ шамы(Дуговые Ртутно Люминесцентные)өте жоғары жарық шырағын береді(60лм/Вт)және дежоғарғы қысымды сынапты шамдарға жатады.ДРЛ шамдары кварцтық  әйнек колбалы түтікшеде орналасқан.Жіңішке қабатты люминаформен қапталған ,түтікте доғалы разряд пайда болғаннан  ол ультрафиалетті  сәуле шығарады.

Артықшылығы:

• жақсы жарық беруі (до 55 лм/Вт);
• қызмет ету уақыты ұзақ (10000 ч);
• жинақтылығы;
• қоршаған орта температурасына мән берілмейді (өте төменгі температурадан басқасы).

Кемшілігі :

•  тек айнымалы токта жұмыс жасайды;
• қосқан  кездегі  жану ұзақтығы 7мин,және де қайта қосқанда жаны ұзақ 10-15 минтай
• қызмет көрсетуінің соңында жарықтың азаюы

Газразрядты шам

Газразрядты шам- жарық көзінің бір түрі. Жарық көзін көрінетін диапазонда көрсетеді,бұл шамның жарықтануы газдағы электр зарядымен және металдың газбен қоспасымен тығыз байланысты

Артықшылығы:

• басқа лампаға қарағанда жұмыс істеу уақыты ұзақ
• үнемділік;
• жарық беру дәрежесі өте жоғары;
• түстіңтұрақтылығы;

кемшілігі :

• бағасы жөғары;
• арнайы жүргізу-реттеу аппаратурасының қажет етуінде;
• сезімталдылығы жоғары;
• әр токта жұмыс жасай бермейді;

Галогенды шам.                            

   голагенді шам –колбаға буферлі газ енгізілген(бром немесе иода)жұмыс істеу ұзақтығы 2000-4000сағатқа жетеді және спиралдың температурасын жоғарлатады.

Артықшылығы :

• жарық беру шырағының бағытын дәл басқаруға ыңғайлы
• жинақты,ыңғайлы.

• Жұмыс істеу ұзақтығы аз  2000-4000 сағат.

Электр энергиясын үнемдейтін шамдар

• 

  Энергияны үнемдейді,пайдалану коэфиценті тиімді,жарық беруі  5 рет жоғары қарапайым шамдарға қарағанда, мысалға электр үнемді қуаты 20Вт шамы жарық беруі 100Вт қрапайым шамының қуатына тең.Осындай шамдардың арқасында 80% пайыз энергияны үнемдейміз.Жылу берілуі төмен.Қарапайым шамдарда жарық тек вольфрам жіпшесінен түссе,ал бұл шамдарда барлық аумақта жарықтандырады.Энерго үнемді лампаларда бір сақтанатын жайт,ол шамдарда  сынап болғандықтан уйлерде,мекемелерде сындыруға болмайды,ауыстырғанда аса мұқияттықпен қарған жөн және де олрды кез-келген жерге тастауға болмайт.

4.Бекіту сабағы - Әр топ жаңа сабақты түсінгені бойынша плакатқа бейнелеп,қорғайды.

5. Қорытынды

Әділқазы алқасы  сайысты қорытындылап жеңген топты мақтау қағазымен марапаттайды және белсенді қатысқан оқушыларды жақсы бағамен бағалайды.

Үйге тапсырма: Люминесцентті шамдар тақырыбы бойынша тест құрастырып келу.

                        Әділ қазылар алқасына кесте.

Сайыс №
1.Сайыс«Командалармен танысу»
2.Сайыс Socrativ программасы бойынша тест сұрақтарына жауап беру
3. Бекіту сабағы-жаңа сабақ бойынша өз түсінгенін плактқа салып көрсету
Бонустар Ең жоғары   5 ұпай.
Қорытынды:

Әр сайыс 5-баллмен бағаланады.

Бонус дегеніміз – белсенділігіменен,тапқырлығымен,ой ұшқырлығымен көзге түскен топқа берілетін ұпай.