Разработка урока по башкирскому языку" Разговариваем по телефону", 5класс.

   Тема: Телефондан һөйләшеү. Ҡылым.

Маҡсат:     1) балаларҙа  телефондан һөйләшергә өйрәтеп телмәр үҫтереү ; ҡылымдарҙы ҡабатлау һәм  телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу;  2) уҡыусының уйлау,фекерләү ҡеүәһен үҫтереү;  3) телгә ҡыҙыҡһыныу уятыу, дуҫлыҡ мөнәсәбәттәрен нығытыу.

Йыһазлау: проектор, таҡта, карточкалар, таблица.

Дәрес барышы.

I. Ойоштороу мәле.

 -Һаумыһығыҙ, уҡыусыларғ

-Һаумыһығыҙ, уҡытыусығ

- Кәйефегеҙ нисек һуң?

-Ҡояшлы иртә кеүек.

-  Ошо матур кәйеф менән дәресте дауам итәбеҙ.

-Бөгөнгө дәрестә төркөмләп эшләйбеҙ.(Уҡыусыларҙы һандар ярҙамында 3 төркөмгә бүлеү. Консультанттар билдәләү. Баһалау критерийҙарын биреү.

- Һеҙ, башҡорт теленең серҙәрен тағын да тәрәнерәк өйрәнергә әҙерһегеҙме?   ( телебеҙгә  нимә тип өндәшәбеҙ?

         Туған телем  үҙем өсөн, башҡа тел көнөм өсөн.

      Был мәҡәл  юлдары бөгөнгө дәресебеҙҙең девизы булыр. Тел байлығынан, һүҙлек хазинаһынан тулы һәм дөрөҫ файҙалана белеү- беҙҙең бурыс. Дәүләт телендә дөрөҫ һөйләү һәм дөрөҫ яҙыу, фекерҙе теүәл һәм асыҡ итеп белдерә алыу-культуралыҡ билдәһе.

II.Артикуляцион күнегеү.

Телдәрҙе шымартабыҙ . 

	ә	ө	ү
Һ	Һә	Һө	Һү
Ҡ	Ҡә	Ҡө	Ҡү
ғ	ғә	ғө	ғү
Ҙ	Ҙә	Ҙө	Ҙү
ң	ңә	ңө	ңү
ҫ	ҫә	ҫө	ҫү

III.Маҡсат менән таныштырыу.

Уҡыусылар менән бергәләп дәрестең темаһын асыҡлау, маҡсатын һәм бурыстарын билдәләү, шиғырҙы уҡып, дәрестең темаһы, маҡсаты менән таныштырыу .

Телефондар  шылтырайҙар,   (Телефон тауышы).

Хәлдәр белдереп.

Дуҫтар менән туғандарға

Сәлә м еткереп.

 -Шиғыр нимә тураһында ?  

-Телефон тураһында.

-Уҡыусылар, ә һеҙ телефондан һөләшә беләһегеҙме?

-Эйе. Беләбеҙ.

-Уҡыусылар, ә телефон беҙгә ни өсөн кәрәк икән?

-  Беҙ телефондан һөйләшәбеҙ

-Һаулыҡ һорашабыҙ.

- Телефондан  врач саҡыртабыҙ. 

- Телефондан беҙ врач саҡыртабыҙ, дуҫтар менән һөләшәбеҙ, аралашабыҙ.

-Эйе, тимәк бөгөнгө дәрестең темаһы «Телефондан  һөйләшергә өйрәнеү». 

Бөгөнгө көндә телефонһыҙ йәшәүҙе күҙ алдына килтереүе бик ауыр. Телефон - йәшәү сығанағына әйләнеп бара.

Телефондан  нисек һөйләшергә кәрәк?   (Дәүләт телендә телефон аша асыҡ, аңлайышлы,дөрөҫ һөйләшә  белеү -культуралыҡтың   тағы ла бер билдәһе)

IV. Яңы тема.

- ( хәҙер, уҡыусылар,яңы һүҙҙәр менән танышайыҡ. Таҡталағы һүҙҙәргә иғтибар итәбеҙ.

 ғ. Һүҙлек эше.

 Дөрөҫ уҡыу өҫтөндә эш: -уҡытыусының уҡыуы, берәмләп уҡып сығыу, , юғалған тәржемәһен табыу,яңы һүҙҙәр менән һүҙбәйләнештәр, һөйләмдәр төҙөү.

телефондан һөйләшә –разговаривает по телефону

шылтырата-  звонит     ( ударение  )

тыңлайым -слушаю

кеҫә телефоны- сотовый телефон            

көтөгөҙ-ждите

зинһар-пожалуйста

саҡырығыҙ әле- позовите  пожалуйста

 Текст  өҫтөндә эш.

-( хәҙер  консультанттар минең янға килегеҙ. (Консультанттар төркөмдәргә эш ала.)

Текст өҫтөндә эш алымдары:

-Уҡытыусының уҡыуы.

- Тексты эстән уҡыу.

-Бер уҡыусының уҡыуы.

-Тексы тәржемә итеү.

- Тексты ролдәргә бүлеү.  Текста кемдәр һөйләшә? ( Врач  һәм  Иванов) Ролдәргә бүлегеҙ, врач һәм Ивановтың әйткән һүҙҙәрен табып, В һәм И хәрефтәрен яҙығыҙ. Ролләп уҡырға әҙерләнәбеҙ. ( уҡыусыларҙың ҡулдарында  өй телефоны )

-Алло, алло!

-Тыңлайым һеҙҙе.

Ашығыс медицина ярҙамымы? Зинһар, тиҙ генә килеп етегеҙ инде. Хәлем бик насар, температурам юғары, башым ауырта.

-Фамилияң нисек?

-Иванова.

-Нисә йәштәһең?

-13 -тә

«\Өйҙә ата-әсәйең  юҡмы ни?

-Улар эштә.

-Адресығыҙ нисек?

-Ленин урамы, 10-сы йорт, 4-се фатир.

-Көтөгөҙ, хәҙер килербеҙ.  

 Диалогты сценариға һалыу.

Врач һәм Ауырыу. Телефон ,фанедоскоп, калпак. 

V.  Грамматик темаға инеш.

1. -Әйҙәгеҙ, уҡыусылар,  ял итеп , кроссворд  сисеп алайыҡ. Һүҙҙәрҙе тәржемә итеп, кроссвордтағы һүҙҙәрҙе табайыҡ.  Карточкала һүҙҙәр яҙылған.  (Читает,звонит, слушает, кричит, не идет).

Уҡый, шылтырата, тыңлай, ҡысҡыра, бармай .

-Вертикаль буйынса ниндәй һүҙ килеп сыҡты. -Ҡылым.

Ң2. Текстан ҡылымдарҙы  табырға.  

Логик мәғәнә моделе.

3. Дәреслек менән эш.

-Хәҙер дәреслектәрҙе астығыҙ. Ҡылымдарҙың затын,заманын билдәләргә.

ң.   Рефлексия . Дәфтәрҙә эш.   Үҙ-ара тикшереү. Нөктәләр урынына ҡылымдарҙы күсереп яҙырға, затын, һанын билдәләргә.Промежуточные отметки.Хатаһыҙ- «5»,1 хата-«4»,3 хата-3».

Минең әсәй телефондан … .

 Бөгөн дуҫыма   … кәрәк.

Мин һеҙҙе  иғтибар менән … .

Ғәфү итегеҙ, Маратты телефонға … .

Слова для справок:  саҡырығыҙ әле,  шылтыратырға,  тыңлайым, һөйләшә.

ө. Ребус сисеү.

( хәҙер уҡыусылар ял итеп ребус сисеп алайыҡ.

Эйе, йөҙә,һикерә,ҡарай, өйрәтә, ҡоланы тигән һүҙҙәрҙе таптыҡ.Консультанттар минең янға килеп эш алалар.

1 -сетөркөм- йөҙә һүҙен зат менән үҙгәртә.

2 –се төркөм -һикерә һүҙен зат менән үҙгәртә

3-сө төркөм -ҡарай һүҙен зат менән үҙгәртә

 Төркөмдәр эше. Төркөмдәр ҡыңғырау тауышы ишетеү менән уҡытыусы янына сығалар. Консультанттар төркөмдәр өсөн эш ала. Уҡытыусы эштең асылын консультанттарға аңлата. Консультанттар төркөмдәргә күнегеүҙе аңлата.

 Беренсе төркөм . Һөйләмдәрҙе дөрөҫ итеп урынына ҡуйып диолог төҙөргә.

-Һаумы, Азат.

-Сәләм,Ринат.

-Мәктәпкә футбол уйнарға бараһыңмы?

-Бөгөн бара алмайым, өйгә эшем күп: инша яҙырға, шиғыр ятларға, әсәйгә лә ярҙам итергә кәрәк.

-Ярай,һау булып тор.

Икенсе төркөм .

SMS яҙыу-уҡытыусыға.

Өсөнсө төркөм. Һүрәттәргә тап килгән SMS-ты табырға.

SMS-тарҙы кем ебәргән? Һ үрәттәр менән эш.

Сәләм. Хәлдәрең нисек? Катокка барабыҙмы?             Уҡыусы

Һаумы, улым. Атайың өйҙәме? Компьютерҙа оҙаҡ ултырма.     (сәй

VI Дәресте йомғаҡлау.

1.Дәрестә нимәләр белдек?(  Телде яратырға, телефон аша дөрөҫ һөйләшергә , аңлашырға,һ.б)

2Өйгә эш. Кеҫә телефонына реклама яҙырға

3.Синквейн

Дәресте йомғаҡлап, тема буйынса бәләкәй генә бер шиғыр төҙөйбөҙ.

 Телефон

Матур ,яңы

Шылтырай, хәбәр итә, сәләм ебәрә

Телефон кәрәк.

 Супер.

-Алло, аллоғ

-Тыңлайым һеҙҙе.

-Ашығыс медицина ярҙамымы? Зинһар, тиҙ генә килеп етегеҙ инде. Хәлем бик насар, температурам юғары, башым ауырта.

-Фамилияң нисек?

-Иванова.

-Нисә йәштәһең?

-Миңә ғҡ йәш.

-%йҙә ата-әсәйең  юҡмы ни?

-Улар эштә.

-Адресығыҙ нисек?

-Ленин урамы, ғ0-сы йорт, ҙ-се фатир.

-Көтөгөҙ, хәҙер килербеҙ.  

-Алло, аллоғ

-Тыңлайым һеҙҙе.

-Ашығыс медицина ярҙамымы? Зинһар, тиҙ генә килеп етегеҙ инде. Хәлем бик насар, температурам юғары, башым ауырта.

-Фамилияң нисек?

-Иванова.

-Нисә йәштәһең?

-Миңә ғҡ йәш.

-%йҙә ата-әсәйең  юҡмы ни?

-Улар эштә.

-Адресығыҙ нисек?

-Ленин урамы, ғ0-сы йорт, ҙ-се фатир.

-Көтөгөҙ, хәҙер килербеҙ.  

 

телефондан һөйләшә –разговаривает по телефону

шылтырата-  звонит     ( ударение и-ға төшә )

тыңлайым -слушаю

кеҫә телефоны- сотовый телефон             Был телефон ни өсөн ҡулланыла?

көтөгөҙ-ждите

зинһар-пожалуйста

саҡырығыҙ әле- позовите  пожалуйста