Сценарий "Праздник сбора яиц"

        Сценарий "Йомырка жыю бәйрәме".

Оформление: деревенский дом, с двух сторон дома имитация заборов, по периметру стол и 2 лавочки, имитирующее внутреннее убранство жилища: вечер – в центре стоит стол, на столе вышитое полотенце, на нем блюдо с крашеными яйцами, самовар и угощение, у одного забора лавка и у другого, на которых сидят участники действа (хозяйка и 4 девочки), утро – стол и одна лавка убираются, по центру выставляется лавка и дерево, имитирующее двор.

Участники: взрослые – 2 хозяйки, 4 мальчика и 4 девочки, двор 1 – 2 мальчика и 2 девочки, двор 2 – 2 мальчика и 2 девочки

Ход театральной вокально-хореографической композиции:

Приглушенный свет (вечер). Сидят 4 девочки на лавочке у одного забора-стены, мама напротив. На коленках у детей красные мешочки, они имитируют, что шьют их и напевают песню:  

Төрле һөнәр беләбез,

Матур итеп тегәбез.

Асыл төсле җепләр белән

Без капчыклар тегәбез.

Хозяйка-мама запевает 2 строчки, потом девочки подхватывают, после песни на фоне музыки читаются стихи:

1 Кыз:

Капчык тегәм, капчык тегәм

Йомыркалар салырга.

2 Кыз:

Уйнап, көлеп, җырлап, биеп

Чыгарбыз Сабантуйга.

3 Кыз:

Сабантуе, хезмәт туе,

Шатлык һәм бәхет туе

4 Кыз:

Дуслар белән бергәләшеп

Бәйрәм итик көн буе.

После стихов девочки вновь запевают 1 куплет песни

Мама: Ииии йокларга вакыт житә икән бит.... Булдымы балакайларым?  

Девочки: Булды!

Девочки выразительным жестом показывают мешочки и    встают на танец

                   Татарский танец с мешочками

           в конце танца  по двое уходят за «кулисы»

Мама: Капчыклар бигрәк матур булган.

                    И уходит за кулисы тоже

        Меняются декорации на имитацию двора

Звучит фонограмма пения петуха, потом татарская мелодия пробуждения , выходит хозяйка-мама:

Хуҗабикә: Хәерле иртә, балаларым! Торыгыз! Бәйрәмне йоклап калмагыз! Бүген бит  йомырка җыю бәйрәме!

1 Бала(выбегает в центр):

Шатлыклар - күңелебездә,

Ал кояш - күгебездә!

Килегез, дуслар, кунакка -

 Сабантуй тиздән бездә!

     Убегает, чтобы присоединиться к танцующим

                    Татарский  танец-приветствие

  Дети выходят на танец с двух сторон, как бы из «кулис»,  а  по окончании дети встают в две линии около "своих      заборов" и читают  приветственные стихи:

 2 Бала:

 Безнең якта бәйрәм бүген,

Бездә бүген тантана!

Өйдән-өйгә йөреп әнә

Күкәй җыя һәр бала.

 3 Бала: 

 Төсле күкәй, төсле күкәй!

Бик матуры бер генә!

Иң матуры – иң өлгергә,

Алыгыз, кем өлгерә!

Звучит веселый татарский  наигрыш, под него дети одного двора(1) идут навстречу к другим(2) со словами:

«Кыт, кыт, кыт-кытыйк,

Чиби-чиби чип тавык,

Хуҗалар өйдәме?

Бер йомырка бирәме?

Хуҗабикә: Аягың җиңел булсын, тавык чебеш куп булсын.

Сиңа тәм-том бирермен, утыр әле мендәргә!

 Выходит один мальчик с двора 1, хозяйка в центр выносит подушку и сажает на нее мальчика, тот садится, но сидит неспокойно, хлопает себя руками по бокам, изображая петуха

Хуҗабикә: Тик утырмый тавыгым, муллыгым харап булыр!

Отправляет этого мальчика на место

1 Бала:

Чибәр апа борчылма

Әйдә кил син уйнарга.

              Музыкальная игра “Зәңгәр чәчәк”

Юл читендә зәңгәр чәчәк

Якты нурлар тарата.

Безнең кызлар һәм малайлар

Зәңгәр чәчәк ярата.

Якын дуслар арасыннан

Берсен сайлап ал әле.

Тезләреңә ипле булыр-

Мендәреңне сал әле.

После игры хозяйка благодарит детей двора 1 за игру и раздает яйца, дети складывают яйца в свои мешочки и по очереди говорят хозяйке слова – пожелания:

-        Мә-ә, мә-ә, куйларыгыз күп булсын,

-        Му-у, му-у, сыерыгыз сөт бирсен, бозавыгыз булсын.

-        Кыйтак, кыйтак тавыкларыгыз, йомырка салсын, чебиләр чыгарсын.

-        Га-га-га, казларыгыз куп булсын, ястык-түшәк җыегыз.

Обряд начинается снова, но теперь дети двора 2 идут навстречу детям двора 1 с другими словами:

Чиби-чиби чип тавык,

Куначага мен тавык,

Куначага менәлмәсәң

Чебешеңне җый тавык

Хуҗалар өйдәме соң?

Бер йомырка бирәме соң?

Хуҗабикә: Әйдә әле, кил әле муллык өстәп бир әле.

Выносит снова подушку в центр и сажает ребенка двора 2, тот сидит спокойно

Хуҗабикә:  Уйныйк әле, уйныйк әле,

                     Сынатыштан булмасын.

                     Сезнең арада берәү дә

                     Авыз йомып тормасын.

                     Бик тиз җавап бирсәгез,

                     Күкәй бирермен сезгә.

1.Яшел чирәм өстендә корт- корт кортлар.

Канатларын җәеп балаларын туплар (Тавык)

2. Бозын ватсаң, көмеш чыгар, көмешен ватсаң, алтын чыгар. Ак күл, ак күл эчендә сары күл.(Йомырка)

Хуҗабикә: Бик тапкырлар, зирәкләр икәнсез, моның өчен сезгә йомырка бирермен!

Раздает яйца детям двора 2, те кладут тоже яйца в свои мешочки и тоже по очереди говорят хозяйке слова – пожелания:

-        Балаларыгыз күп булсын.

-        Карак кермәсен, көчекләрегез карак җибәрмәсен.

-        Аягым җиңел булсын.

-        Малларыгыз куп булсын!

Все: Кыйтак, кыйтак тавыкларыгыз, күп йомырка салыр, Кыйтак, кыйтак тавыкларыгыз, чебиләр чыгарыр.

     Танцуют прощальный быстрый парный танец

                         Сбор детьми крашеных яиц (описание)

Одним из ожидаемых и запоминающихся моментов весны в татарских деревнях был подворный сбор крашеных яиц. Бытовал у всех татар Среднего Поволжья и Урала. Проводился в комплексе Сабантуя накануне главного праздника. Названия не было, но в некоторых районах его звали “әрәпә” или йомырка бәйрәме.

 Хозяйки красили яйца с вечера.( Предпочтение желтому, зеленому, коричневому цветам). Пекли төш, покупали кренделя, конфеты. Дети ждали этот день как большой праздник, готовили обновки, шили мешочки для сбора яиц из красной ткани. 

Рано утром мальчики и девочки начинали обход домов. Был обряд первого пришедшего ребенка сажать на подушку, положенную на скамейку или прямо на порог, приговаривая: аягың җиңел булсын, тавык чебеш куп булсын. Ему давали угощений, больше чем другим детям. Было принято еще, что приходящий первым, приносил с собой щепки, разбрасывал их по полу, «чтобы двор не был пустым», т.е. было много живности.

Заходя в дом обязательно говорили пожелания.

«Кыт, кыт, кыт-кытыйк,

Әби-бабай өйдәме?

Бер йомырка бирәме?

Тавыкларың күп булсын,

Кучатларын бик бассын,

Бер йомырка бирмәсәң,

Түрегездә күлегез, шунда батып үлегез!

Чиби-чиби чип тавык,

Куначага мен тавык,

Куначага менәлмәсәң

Чебешеңне җый тавык

Әби-бабай өйдәме соң?

Бер йомырка бирәме соң?

Тимерчегә барырмын,

Тимер тукмак алырмын.

Башын сугып ярырмын.

Мә-ә, мә-ә, куйларыгыз күп булсын,

Му-у, му-у, сыерыгыз сөт бирсен, бозавыгыз булсын.

Кыйтак, кыйтак тавыкларыгыз, йомырка салсын, чебиләр чыгарсын.

Га-га-га, казларыгыз куп булсын, ястык-түшәк җыегыз.

Аягым җиңел булсын.

Пр-р, пр-р умарталарыгыз бал бирсен,

Мине чәй эчәргә чакырыгыз.

Абыстай каба төптә җөн эрләсен,

Миңа ыштан тексен,

Абзый чабата тугысын, миңа да бер кием бирсен.

Балаларыгыз күп булсын.

Минем кебек йомырка җыеп йөрсен!

Хуш сау булыгыз!

Карак кермәсен, көчекләрегез карак җибәрмәсен.

Аягым җиңел булсын.

Малларыгыз куп булсын!

Бытовало такое поверье, что если первой в дом зайдет девочка, то будет много кур, если мальчик то петухов. Их сажали на подушку, если ребенок спокойно сидел то куры будут хорошо сидеть- выводить цыплят. День сбора яиц проходил оживленно и продолжался 2-3 часа, затем дети выходили на улицу, где начинались игры с собранными яйцами.