№
|
Тақырыптың атауы
|
Сағ
ат саны
|
Мерзімі
|
|
|
Биологияға кіріспе (1 сағат).
|
|
|
|
1.
|
«Жалпы биология негіздері»
пәнінің жаратылыстану-ғылыми пәндер жүйесіндегі орны, мақсаты мен міндеттері.
Жалпы биология - биологиялық заңдылықтарды, тіршілік әлемінің көптүрлілігін,
тірі материяның құрылым деңгейлерін зерттейтін пән.
Топсеруен.
Тіршілік әлемінің
көптүрлілігімен танысу үшін табиғатқа топсеруен жасау.
|
1
|
|
|
I бөлім. Жасуша— тіршіліктің бірлігі (14 сағат ).
|
|
|
I тарау. Жасушаның химиялық құрамы (5 сағат).
|
|
|
|
2.
|
Цитология пәні және
міндеттері. Зерттеу әдістері және олардың басқа биологиялық ғылым
салалары мен медицина және ауыл шаруашылығы өндірісі үшін маңызы.
|
1
|
|
|
3.
|
Жасушаның ашылу тарихы.
|
1
|
|
|
4.
|
Жасушалық теория — ХІХ
ғасырдың ең үлкен жаңалығы. Жасушалық теорияның негізгі қағидалары. Жасуша
тірі организм құрылысының, дамуының және қызметінің негізгі бірлігі.
|
1
|
|
|
5.
|
Тірі материяның химиялық құрамының
бірлігі. Өсімдіктер, жануарлар, саңырауқұлақтар мен бактерия жасушаларының
химиялық құрамы. Химиялық элементтер, су және басқа бейорганикалық
қосылыстар, олардың жасуша тіршілік әрекеттеріндегі рөлі.
|
1
|
|
|
6.
|
Органикалық заттар:
көмірсулар, нәруыздар, нуклеин қышқылдары, АТФ, липидтер, олардың
элементарлық құрылысы, жасушадағы рөлі. Ферменттер, олардың тіршілік
процестерін реттеудегі рөлі.
№1 зертханалық жұмыс.
Тірі ұлпаларда ферменттердің
катализдік белсенділігі.
|
1
|
|
|
|
ІI тарау. Жасушаның құрылымы мен қызметі
(3 сағат).
|
|
|
|
7.
|
Жасушалық құрылымдар:
плазмалық мембрана, цитоплазма, эндоплазмалық тор, Гольджи жиынтығы және
лизосомалар, митохондриялар, пластидтер, қозғалыс органоидтері, олардың
құрылысы мен атқаратын қызметтері; жасушалық қосындылар.
№2 зертханалық жұмыс.
Пияз қабықшасының
жасушасындағы плазмолиз және деплазмолиз.
|
1
|
|
|
8.
|
Ядро, оның құрылысы және қызметі. Ядроның жетекші рөлі.
|
1
|
|
|
9.
|
Прокариоттық және
эукариоттық жасушалар, олардың құрылысындағы ерекшеліктер.
№3 зертханалық жұмыс.
Өсімдік, жануар және
бактерия жасушаларының құрылысы. Олардың құрылысындағы айырмашылықтарды табу.
|
1
|
|
|
|
ІІI тарау. Жасушаның энергиямен
қамтамасыз етілуі (2 сағат).
|
|
|
|
10.
|
Биологиялық жүйелердегі зат алмасу
және өздігінен реттелуі. Фотосинтез — күн энергиясының органикалық заттың
энергиясына өзгеруі. Биологиялық «аккумуляторларда» жарық энергиясының
қорлануы. Фотосинтездің жарық және қараңғы сатылары, судың фотолизі.
|
1
|
|
|
11.
|
Органикалық заттардың
тотығуы есебінен жасушаның энергиясымен қамтамасыз етілуі. Биологиялық тотығу
және жану. Анаэробтық және аэробтық гликолиз.
Митохондриялар — жасушаның
энергиялық стансасы.
|
1
|
|
|
|
ІV тарау. Тұқым қуалау ақпараты және
оның жасушада жүзеге асырылуы (4 сағат).
|
|
|
|
12.
|
Генетикалық ақпарат. Н.К.
Кольцов. ДНҚ — нәруыз синтезделу үшін матрица (қалып) болып табылады. ДНҚ-ның
екі еселенуі (редупликациясы). ДНҚ матрицасына сәйкес ақпараттың РНҚ-ның
түзілуі.
|
1
|
|
|
13.
|
Генетикалық код. Генетикалық
кодтың қасиеттері. Нәруыздың биосинтезі. Транскрипцияның реттелуі.
|
1
|
|
|
14.
|
Гендік және жасушалық инженерия.
|
1
|
|
|
15.
|
Транскрипция мен
трансляцияның бактерияларда реттелуі. Бұл процестердің жоғары сатыдағы
организмдерде реттелуі.
|
1
|
|
|
|
II бөлім. Организмдердің көбейуі және
жеке дамуы (6 сағат).
|
|
|
|
|
V тарау. Өзін-өзі ұдайы өндіру — тіріге
тән жалпылама қасиет (4 сағат).
|
|
|
|
16.
|
Митоз жыныссыз көбеюдің
негізі екендігі, оның фазалары. Митоздың биологиялық мәні.
|
1
|
|
|
17.
|
Организмдердің көбею
формалары. Жыныссыз көбеюдің түрлері. Жынысты көбею.
|
1
|
|
|
18.
|
Мейоз және оның биологиялық
мәні. Мейоздың фазалары. Сперматогенез. Овогенез.
|
1
|
|
|
19.
|
Жануарлар мен гүлді өсімдіктердегі
ұрықтану. Ұрықтанудың биологиялық маңызы.
|
1
|
|
|
|
VІ тарау. Организмдердің жеке дамуы (2 сағат).
|
|
|
|
20.
|
Организмдердің жеке дамуының
элементарлық түсінігі. Жасушалардың бөлінуі, өсуі, жіктелуі, органогенез,
даму, қартаю, даралардың өлуі. Ұрықтардың ұқсастығы.
|
1
|
|
|
21.
|
Организмнің біртұтас
екендігі. Өзгергіш жағдайларға организмнің бейімделу деңгейлері. Өзіндік
реттелу. Организмнің бастапқы даму кезеңдеріне сыртқы орта жағдайларының
әсері. Биологиялық сағат. Анабиоз.
|
1
|
|
|
|
IІI бөлім. Генетика және селекция
негіздері (13 cағат ).
|
|
|
|
|
VІІ тарау. Тұқым қуалаушылықтың негізгі
заңдылықтары (5 сағат).
|
|
|
|
22.
|
Генетиканың қысқаша даму
тарихы. Белгілердің Г.М.Мендель ашқан тұқым қуалау заңдылықтары. Тұқымқуалаушылықты
зерттеудің гибриодологиялық әдісі. Моногибридтік шағылыстыру. Бірінші
ұрпақтың біркелкілігі.
№4 практикалық жұмыс.
Қарапайым генетикалық
есептер шығару.
|
1
|
|
|
23.
|
Доминанттылық заңы. Екінші
ұрпақта белгілердің ажырауы. Ажырау заңы. Гомозиготалы және гетерозиготалы
даралар.
|
1
|
|
|
24.
|
Генотип және фенотип.
Аллельді гендер. Талдаушы шағылыстыру. Толық және толық емес доминаттылық.
Тәуелсіз тұқым қуалау. Гендердің тіркесіп тұқым қуалауы.
|
1
|
|
|
25.
|
Сандық және сапалық
белгілердің тұқым қуалауына орта жағдайларының әсері. Реакция нормасы.
|
1
|
|
|
26.
|
Жыныстың генетикалық
анықталуы. Жыныспен тіркес тұқым қуалау. Гендердің өзара әрекеттесуі.
Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Адамның
генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Адамның генетикалық аурулары.
|
1
|
|
|
|
VІІІ тарау. Өзгергіштіктің заңдылықтары (4 сағат).
|
|
|
27.
|
Модификациялық және тұқым
қуалайтын өзгергіштік. Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің типтері. Гендік,
хромосомалық, геномдық мутациялар. Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің гомологтік
қатарлар заңы.
№5зертханалық жұмыс.
Модификациялық өзгергіштіктің
вариациялық қатарын және вариациялық қисық сызығын құрастыру.
|
1
|
|
28.
|
Мутацияларды экспериментальдық жолмен алу. Адамның тұқым
қуалайтын өзгергіштігі.
№6 зертханалық жұмыс.
Организмдердің өзгергіштігі.
|
1
|
|
29.
|
Генетика және медицина.
Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері. Адамның кейбір тұқым қуалайтын
ауруларының алдын алу және емдеу. Резус-фактор.
№ 7практикалық жұмыс.
Өзіңе шежіре құрастыр.
|
1
|
|
30.
|
Туыстық некенің
жағымсыздығы. Медициналық-генетикалық кеңес беру.
|
1
|
|
|
IX тарау. Генетика және селекция (4 сағат).
|
|
|
31.
|
Жануарларды қолға үйрету
селекцияның бастапқы кезеңі екендігі. Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары.
Жануарларды қолға үйрету аймақтары. Үй жануарларының шығу тегі.
|
1
|
|
32.
|
Заманауи селекцияның
әдістері. Сұрыптау үшін өзгергіштіктің маңызы. Сұрыптау және оның
шығармашылық рөлі. Тұқымқуалайтын сапаны бағалау.
|
1
|
|
33.
|
Туыстық шағылыстыру және
оның селекциядағы маңызы. Гетерозис, оны ауыл шаруашылығында қолдану.
|
1
|
|
34.
|
Полиплоидия. Әріден
будандастыру. Жасанды мутагенез. Олардың селекциядағы маңызы. Селекция
жетістіктері.
№8 зертханалық жұмыс.
Жергілікті өсімдік
іріктемелерінің фенотиптері.
|
1
|
|
|
IV бөлім. Эволюция ( 23 сағат).
|
|
|
|
Х тарау. Эволюциялық идеялардың дамуы.
Эволюцияның дәлелдемелері (4 сағат).
|
|
|
35.
|
Эволюциялық түсініктердің
шығуы және дамуы. Эволюционизмнің алғы шарттары. Ламарктың эволюциялық
теориясы.
|
1
|
|
36.
|
Ч.Дарвин және оның түрлердің
пайда болу теориясы. Ч.Дарвиннің эволюциялық теориясының негізгі ұстанымдары.
Эволюцияның синтетикалық теориясының шығуы.
|
1
|
|
37.
|
Эволюцияның дәлелдемелері.
Эмбриологиялық дәлелдемелер. Морфологиялық дәлелдемелер. Палеонтологиялық
дәлелдемелер. Эволюцияның биогеографиялық дәлелдемелері.
|
1
|
|
38.
|
Түр. Түрдің критерийлері.
Популация.
№9 зертханалық жұмыс.
Әр түрге жататын
өсімдіктердің морфологиялық ерекшеліктері.
|
1
|
|
|
ХI тарау. Эволюциялық процестің
механизмдері (7 сағат).
|
|
|
39.
|
Өзгергіштіктің эволюциялық
процестегі рөлі. Мутациялық өзгергіштік. Үйлесімдік өзгергіштік.
|
1
|
|
40.
|
Табиғи сұрыпталу-эволюцияның
бағыттаушы факторы.
|
1
|
|
41.
|
Тіршілік үшін күрес. Түрішілік
күрес. Түраралық күрес. Сұрыптаудың тиімділігі.
|
1
|
|
42.
|
Популяциялар ішіндегі табиғи
сұрыпталудың формалары. Қозғаушы сұрыптау.
|
1
|
|
43.
|
Тұрақтандырушы сұрыптау.
Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар. Оқшаулану.
|
1
|
|
44.
|
Бейімділік. Қорғаушы рең.
Жасырушы рең. Мимикрия (еліктеуші рең). Сақтандырушы рең. Бейімділіктің
жетілдірілуі және оның салыстырмалы сипаты.
№10 зертханалық жұмыс.
Организмдердің
бейімделгіштігі.
|
1
|
|
45.
|
Түртүзілу. Эволюциялық
процестің негізгі бағыттары. Эволюция бағыттарының арақатынасы.
№11 зертханалық жұмыс.
Өсімдіктердегі ароморфоздар
және бунақденелілердегі идиоадаптациялар.
|
1
|
|
|
ХII тарау. Жерде тіршіліктің пайда болуы
(2 сағат).
|
|
|
46.
|
Тіршіліктің пайда болуы
туралы көзқарастардың дамуы. Жерде тіршіліктің пайда болуы туралы теориялар.
Л.Пастердің тәжірибесі.
|
1
|
|
47.
|
Органикалық молекулалардың
абиогендік синтезі. Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар.
Қазіргі кезде Жерде тіршіліктің пайда болуы мүмкін бе?
|
1
|
|
|
ХIII тарау. Жерде тіршіліктің дамуы (6 сағат).
|
|
|
48.
|
Криптозойда тіршіліктің
дамуы. Архей. Протерозой. Жануарлардың алуантүрлілігінің күрт жоғарылауы.
Палеозой заманында тіршіліктің дамуы. Кембрий, Ордовик, Силур, Девон, Тас
көмір, Пермь.
|
1
|
|
49.
|
Мезозой заманында
тіршіліктің дамуы. Триас. Юра. Бор. Кайнозой заманында тіршіліктің дамуы.
Палеоген. Неоген. Антропоген.
|
1
|
|
50.
|
Органикалық дүниенің алуантүрлілігі.
|
1
|
|
51.
|
Жүйелеудің ұстанымдары.
Жүйелеудің шығуы. Жасанды және табиғи жүйелер. Организмдерді жіктеу.
|
1
|
|
52.
|
Тіршіліктің жасушалық емес
формалары — вирустар, фагтар.
|
1
|
|
53.
|
Тіршіліктің жасушалық
формалары, олардың ядросыздарға және ядролыларға бөлінуі. Прокариоттар.
Эукариоттар.
|
1
|
|
|
ХIV тарау. Адамның шығу тегі (4 сағат).
|
|
|
54.
|
Адам шығу тегінің
дәлелдемелері. Адам мен адам тәрізді маймылдардың ұқсастығы және
айырмашылықтары.
|
1
|
|
55.
|
Еңбек және адамның пайда
болуы. Антропогенездің алғышарттары.
|
1
|
|
56.
|
Алғашқы адамдар. Ежелгі адамдар.
Ертедегі адамдар. Қазбадан табылған осы заманғы типтес адамдар.
|
1
|
|
57.
|
Адам нәсілдері.
Нәсілшілдіктің дәрменсіздігі. Нәсілшілдіктің кертартпалық мәні.
|
1
|
|
|
V бөлім. Экология негіздері (11 сағат).
|
|
|
|
XV тарау. Экожүйелер (7 сағат ).
|
|
|
58.
|
Экология пәні. Ортаның
экологиялық факторлары.
|
1
|
|
59.
|
Биотикалық оптимум. Организмдердің тіршілік ортасына бейімделуі.
|
1
|
|
60.
|
Әртүрлі түр
популяцияларының, экожүйелердің өзара әрекеттесулері.
|
1
|
|
61.
|
Бірлестіктер. Экожүйелер. Бірлестіктердегі
организмдердің қызмет атқаратын топтары. Экожүйелердің мысалдары.
|
1
|
|
62.
|
Энергия ағымы және қоректік
тізбектер. Экологиялық пирамида. Экожүйелердің өнімдері. Экожүйелердің
қасиеттері. Өздігінен реттелу.
|
1
|
|
63.
|
Экожүйелердің ауысуы.
Адамның әрекетіне байланысты экожүйелердің ауысуы. Агроценоздар.
|
1
|
|
64.
|
Экологиялық білімді адамның практикалық әрекетіне пайдалану.
|
1
|
|
|
XVI тарау. Биосфера. Адам әрекетінің
биосфераға әсері. Биосфераны қорғау (4
сағат).
|
|
|
65.
|
Биосфера туралы
В.И.Вернадскийдің ілімі. Биосфераның құрамы: тірі зат, түрлік құрамы.
Табиғатта көміртек пен азот айналымы. Тірі организмдердің шөгінді жыныстарды
және топырақты түзудегі рөлі.
|
1
|
|
66.
|
Адамның биосферадағы рөлі.
Ауқымды экологиялық проблемалар.
|
1
|
|
67.
|
Қоғам және қоршаған орта.
Халық санының артуы. Индустриялық тұтынушылар қоғамы. Халықаралық
ынтымақтастық және кедейлікпен күрес. Экологиялық қауіпсіздіктің
концепциялары.
|
1
|
|
68.
|
Қазақстан Республикасының
экологиялық проблемалары. Тұрақты даму.
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.