"Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Жалпылауыш сөздер"

8-сынып                                       Қазақ тілі

Тақырыбы:  Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Жалпылауыш сөздер.

Мақсаты:  білімділік – бірыңғай мүшелер, жалпылауыш сөздер туралы түсінік беру. Тыныс белгілерінің қойылу себебін ұғындыру; дамытушылық – сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, тілдік қорын молайту; тәрбиелік – сауаттылыққа, ізденімпаздыққа баулу.

Сабақтың түрі: жаңа ұғым беру

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, талдау

Сабақтың көрнекілігі: интер. тақта, кесте

Пәнаралық байланыс: әдебиет

Сабақ барысы

І  Ұйымдастыру бөлімі

а) оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу;

б) оқу құралдарын тексеру, сабақ мақсатымен таныстыру

ІІ Үй тапсырмасын сұрау

61-жаттығудың орындалуын тексеру, сұрақтармен пысықтау

ІІІ  Жаңа сабақ

Ой шақыру

-         Бірыңғай мүше деген не?

-         Біріыңғай мүшенің арасына қандай тыныс белгі қойылады?

Мына сөйлемге назар аударайық:

Түйе, жылқы, өгіз көлік ретінде пайдаланылады, оны арбаға жегеді.

Тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелер бірыңғай мүше бола алады.

Бірыңғай мүшелер жалғаулықтар арқылы да, жалғаулықсыз да байланысады.

Жалғаулық шылаулар қайталанбай бір-ақ рет келсе, арасына үтір қойылмайды.

Кейде бірыңғай мүшелердің алдында немесе соңында жалпылауыш сөздер болады.

Жалпылауыш сөздер: жалпылау есімдігі

                                      сілтеу есімдіктері

                                      сан есімдер

М: Мінезі де, түрі де – бәрі өзім.

IV Жаттығу жұмысы

63-жаттығу. Тыныс белгілерін қою

Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ...

64-жаттығу. Мәтінді оқып, мазмұндау бірыңғай мүшелері бар 1 сөйлемді жазып талдау.   1-қатар – 1-абзац.      2-қатар – 2-абзац.    3-қатар – 3-абзац.

Тапсырма: берілген сөздерді бірыңғай мүше етіп, сөйлем құра.

1.     Адалдық, достық, арлылық

2.     Атам, әжем, бауырларыммен

3.     Салт-дәстүрді, тарихымызды

4.     Астана, мен Алматы

5.     Абайдың, Шәкәрімнің, Мұхтардың

6.     Туған жерінен, өскен елінен, құрбы-құрдастарынан

V Бекіту

1.Бірыңғай мүше дегеніміз не?

2. Жалпылауыш сөздің тыныс белгілері қандай?

VI  Қорыту 

VII  Үйге:     -жаттығу

VIII  Бағалау