Урок-конспект "Арсанукаев Шайхин дахар а, кхолларалла а"

АРСАНУКАЕВ 1абдулмуслиман Шайхи.

1алашонаш: Арсанукаев Шайхин дахаран а, кхоллараллин а некъ бовзийтар. Дешархойн ойла а, тидам а кхиор. Берийн дегнашкахь патриотически дог-ойла а кхиор.

Кхочушдан лору жам1аш: дешархошна хаа деза шаьш ешначух кхета, ешначух лаьцна шайна хетарг ала; шайн белхан план х1отто, цу планан рог1аллехь болх бан, вовшашца а, хьехархочуьнца а къамеле бовла, къамел д1адахьа,1ама беза шайн кхиамаш а, кхачамбацарш а довза, царех пайдаэца.

Хьехаран некъаш: учебникца болх бар, дешархойн хаамаш, комментари ярца текст ешар.

Гайтаман г1ирс: яздархочух лаьцна йина презентаци, Арсанукаев Шайхех лаьцна « Марзонан цинцаш» ролик.

Урокана эпиграф: «Доьзалехь бийцар а дастам а  хеташ,

                                     Хьуо винчу ненан мотт д1атесна ахь.

                                     «Сов къен бу дешнашна, бац атта кхеташ!»

                                     Бохуш, и сийсазбан, ца хета иэхь!»

                  ( Ш.Арсанукаев)

Урок д1аяхьар

I.                  Урокана кечамбар.

II.               Ойла т1еерзор.

Эпиграфна далийначу мог1анийн маь1на достуьйту.

- Хьан эр дара аш, бераш, хьенан ду и г1арадевлла мог1анаш? Мила ву церан автор?

- «Ненан мотт» ц1е йолчу стихотворени юкъара и мог1анаш дешча, х1ун ойла кхоллало шун? Автор х1ун ала г1ерта вайга?

- Арсанукаев Шайхи шуна вевзарий? Мила хилла и?

- Хьан эр дара аша, хьанах лаьцна дуьйцур ду вай тахана урокехь?

( Дешархошка шайга урокан 1алашонаш а, декхарш а бигалдохуьйту)

III.           Дешархойн хаарш жигардахар

Хьехархочо толлу дешархоша ц1ахь кхочушбина белхаш, билгалбоху церан кхиамаш а, кхачамбацарш а.

- «Сий делахь, Латта» стихотворенехь хьенан ц1арах къамел ду далош дерг?

- Стихотворенехь шайна къаьсттина хазахетта мог1анаш д1адеша, дийца муха кхета шу царех?

-  Мостаг1чун къизалла муха гойту поэто?

- Нохчийн маттахь язйина кхин х1ун тайпа  произведенеш евза шуна т1амах лаьцна?

- Коьрта маьIна  хIун ду «Сий делахь, Латта» стихотворенин ?

- Нохчийчохь хилла муьлха т1емаш девза шуна?

IV.            Керлачу хаарийн  дуьххьара д1алацар.

1.     Хьехархочун дош.

Тахана вай шуьца карлабоккхур бу Арсанукаев Шайхин дахаран а, кхоллараллин а некъ.

- Мила ву Арсанукаев 1абдулмуслиман Шайхи?

- 7-чу классехь цуьнан муьлха стихотворенеш 1амийра вай?

- Дагахь цхьа а хаьий шуна?

2.     Учебник т1ерачу статьяца болх бар.

( Цкъа хьалха хьехархочо, цул т1аьхьа дешарошка д1адоьшуьйту статьян дакъош)

Хаттарш:

- Маца язйина ю Арсанукаев Шайхис шен «Ненан мотт» ц1е йолу стихотворени?

- Х1ун тайпа белхаш бина поэто?

- Арсанукаевн хьалхара гуларан ц1е  муха яра? Муьлхачу шарахь араяьккхина цо и?

- Кхоллараллин белхан лаккхара мах хадош, х1ун тайпа ц1ераш еллера поэтана?

( Кхуззахь гайта мегар ду Шайхих лаьцна йолу «Марзонан цинцаш» ц1е йолу ролик)

V.               Кхетарх дуьххьарлера таллам.

1.     Белхан тептарш т1ера  кхочушдойту 4 т1едиллар

Боцца хаам баларца чекхдаккха чалтаран шолг1а дакъа

Мила ву АРСАНУКАЕВ  Шайхи?
Дахаран   шераш
Вина меттиг
Дешна
Яздан маца волавелла ? Дуьххьарлера  байташ  зорбане маца йийлина?
Х1ун  белхаш  бина
Цуьнан  гуларийн  ц1ераш  йовзийта.
Произведенийн коьрта тематика
Кхоллараллин белхан лаккхара мах хадош,делла совг1аташ

V. Урокан жам1дар

- Стенах лаьцна дийци вай тахана урокехь?

- Мичахь, маца вина Арсанукаев Шайхи?

-Муьлхачу шерашкахь нохчийн литературин юкъавеана Арсанукаев Шайхи?

-Д1адаханчу б1ешерин 60-г1а шераш х1ун билгалонаш йолуш дара вайн къоман 1ер-дахарехь

- Шен поэзехь муьлха теманаш коьрта лору цо?ХIун билгалонаш ю цуьнан поэзин, стенах лаьцна яздо?

VI.         Рефлекси.

Дийца шайн кхиамех лаций.

Суна 1еми…

Суна хии…

Суна кхета хала дара…

Со ца кхийти…

Хаарийн мах хадор. ( Мах дешархошка шайга хадабойту).

VII. Ц1ахь кхочушдан дезарг. ( Т1едахкарш декъа мегар ду дешархошна).

1.Учебник-хрестомати т1ерачу 5- 8 хаттаршна жоьпаш кечдар.

2. Белхан тептар – 1-3 т1едахкарш.