Урок по крымскотатарской литературы 8 класс Мевзу

Мевзу            :Умумийлештирюв дерси. Дестанлар      арасындаки  ( 8  сыныф)

Макъсад:       мевзулар  боюнджа  бильгилеримизни  тешкерюв, язма  ве агъзавий нутукъны инкишаф  этюв,тилимизге  ,эдебиятымызгъа  севги  ашламакъ, сёз  байлыгъыны  арттырмакъ.

Корьгезме:   метинлер,суаллер , масалардан  ресимлер, дестанлардан  парча  ресимлер.

                                    Дерснинъ   кетишаты

I.     Тешкелий  къысым.

А)талебелернинъ  севиесини текширмек ;  1.   Не  керек  бизге огренмек    масаллар, аталар  сёзьлери,  тез айтымлар, эфсанелер, дестанлар?

Чюнки  олар  бизге урф  адетлеримизни, тарихимизнен  таныштыра.

2.Эфсане  ве  масал  оларнынъ   багъы?

Эфсанелерде  де  масаларда да  халкъ  озюнинъ  арзу  истеклерини, дуйгъу – хаялларыны  омюр акъкъында  тюшюнджелерини  акс эте.

3.Масал  ве  эфсаненинъ    арасындаки  феркъы?

Масал – халкъ  тарафындан  уйдурылгъан  ве агъыз – агъызындан айтылгъан  эсердир,Эфсане – бу  халкъ омюри, тарихи, этрафтаки  барлыкъ, табиат акъкъында  фантастик  икяедир.

4. Бизге  нени  огрете?

  Ватанымызгъа, анна  тилимизге севги, урьмет, сайгъы  дуйгъуларыны  огрете.

II.       Дефтеринъизни  ачып  бугуньки  санны  язынъыз    -------Мен  сизге парча  окъуйым  сиз  исе  джевабыны  язынъыз.

А) Эвель  заманларда къартана – къартбабалар , анна – бабаларымыз  акъшамлары  балаларыны  этрафына  топлап -------- айталар.

 Б) Дев – аюв  къаяларны авдара,  озенлерни  огюне  кестире. --------

В) Бу  ерден батырлар чыкъып  кетелер  ве  Къазан ханынынъ  эвини  сорап баралар.-----------

Г) »Гидер исем,огърум  олсун,

Дерья – денъиз  ёлум олсун.

Сенден   гъайры бир яр  севсем,

Эки козюм  кёр  олсун», - дей. -------- (Таир  ве Зоре).

Д) « Усанды да  бусанды,

Буздай  темир  къушанды,

Чалаларына  къылыч алып, ……..»( Чорабатыр)

III.   Кязим                                                                               Таир  ве  Зоре

       Чора

        Зоре                                                                                                      

        Болат                                                                                  Чорабатыр                                                            

        Мамай хан                                                                 Къопландыбатыр

        Таир

        Заде                                                                                   Наркъамыш

       Али  бей

        Къоплан                                                                             Арзы  къыз

       Арзы

IV.  Умумийлештирюв.  Нени  огрендик        

Таблица

V.Айтыб  бермели     

Къыскъадан  Ичтимайи- турмуш  эфсанесини  айтмакъ

Къараманий  дестанлардан

VI.  баалав

VII.  Эвге  вазифе    Эсма, Алиме, Рефат -------- севген  дестанынъызгъа   ребус ясап  кельмек.

Къалгъанларгъа  67 -  беттеги жанрларыны  конспект  язмакъ.

МАСАЛ	Дестан
1.     Масалларнынъ  группасы: 2.     Феркъы – 3.сонъу -	Дестанларнынъ  болюги: 2.феркъы 3.сонъу---

           Вертикаль  сырасында : 1-. Бита , 2 – аят, 4 – азачыкъ,5 – давуш, 6 – ушумек, 9 – кере,  12 – сия.

                Вазифе : Инша  миниатюра.

                                          Наврез  байрамы

                  Дерснинъ    умумийлештирюви:

1.      Насыл  мевзуны  кечтик ?

2.      Не ичюн лугъатларнен  къулланмакъ керек?

3.      Къырымтатар  тили насыл  зенгиллеше?

4.      Баарьде насыл  байрамлары  кечириле?

Баланувы :

Эвге вазифе: иншаны  битирип, башкъа тиллерден  кирген  сёзлернен  10  джумле язмакъ.