Видеоурок по татарскому языку в 5 классе на тему " Туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр"

Информационная карта

Задание	ответ
Общая характеристика образовательной организации
Тип образовательной организации (например  гимназия, лицей, образовательная школа). Расположение образовательной организации, особенности района и социального окружения, которые, как  вы считаете, необходимо учитывать в педагогической деятельности.	Общеобразовательная школа находится в  селе Cтарый  Кашир, Сармановского района. Село небольшое. Большая часть населения-татары.
Наполненность школы ( количество обучающихся, учителей), описание контингента обучающихся, социальный состав.	Количество обучающихся 56 человек, учителей-15 человек. Контингент обучающихся  здоровых -55 человек, из многодетных семей 28 человек, из неполных семей-  9человек.
Информация о реализуемой образовательной программе по выбранному Вами предмету, количеству часов  в неделю, отводимых на предмет. Опишите используемый  учебно-методический комплекс по предмету, по которому вы проводите уроки.	1. Рабочая программа разработанная   на основе Образовательной программы. Татарский язык  5-9 , в  соответствии с   Требованиями к результатам основного общего образования, представленными во ФГОС 2.  Базисный  учебный  план  на 2017-2018 учебный год МБОУ «Старокаширская СОШ»  3. Данная программа реализуется на основе линии УМК. Татар теле: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5 нче сыйныфы өчен укыту әсбабы Ч.М.Харисова, Н.В.Максимов Сәйфетдиновов, Р.Р. – Казан: Татарстан китап нәшрияты 2012.
Материально-техническое обеспечение , доступное для использования во время урока (проектор, интерактивная доска, компьютер и др.)	Проектор, компьютер, карточки
Описание педагогической ситуаций в классе
Состав класса. Успеваемость обучающихся по выбранному  Вами предмету.	В классе обучаются 12 учеников. Успеваемость по татарскому языку - 100%.

Постановка образовательных целей в соответствии с ФГОС по теме

Задание	Ответ
Область предметного знания	Гуманитария
Тема ,по которой вы будете проводить урок в классе	Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре
Сформулируйте цель урока в соответствии с ФГОС	Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләренә төшенчә бирү, табарга, аерырга өйрәтү; Укучыларның фикерләү активлыгын, сөйләм телен үстерү. Укучыларда УУГ  (танып белү, регулятив, коммуникатив,шәхескә кагылышлы) формалаштыру.
Информация об образовательных результатах, которыми должны владеть обучающиеся для достижения поставленной выше  цели.	Шәхескә кагылышлы УУГ:  -  укучының  башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру, укытучы һәм иптәшләреңне хөрмәт итү Регулятив УУГ:  - хәл ителгән һәм хәл ителергә тиешлене чагыштырып, уку бурычларын кую; -укучы үзенең эшен планлаштыру, күзәтү нәтиҗәсендә алгоритм төзи, нәтиҗә ясый белү   -бәяләү.  Танып белү УУГ: - тиешле мәгълүматны табу һәм аерып алу ; - чагыштыру, анализлау, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау   Коммуникатив УУГ:  - башкаларның сөйләмен ишетү һәм тыңлау;  - үз фикерләреңә ышандыра белү;  - иптәшеңне тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү.
Сформулируйте цель урока для обучающихся, с особыми образовательными потребностями и индивидуальными особенностями развития.	1.      Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләренә төшенчә бирү, табарга, аерырга өйрәтү; 2.      Укучыларның иҗади һәм фәнни фикерләү  күнекмәләре үсеше  өчен шартлар тудыру; 3.      Сүзлек запасын үстерүне дәвам итү Укучыларда уңай сыйфатлар булдыруны  дәвам итү.

План урока.

Тема	Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре
Максат	1.      Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләренә төшенчә бирү, табарга, аерырга өйрәтү; 2.      Укучыларның иҗади һәм фәнни фикерләү  күнекмәләре үсеше  өчен шартлар тудыру; 3.      Сүзлек запасын үстерүне дәвам итү 4.      Укучыларда уңай сыйфатлар булдыруны  дәвам итү.
Бурыч	Укучыларның фикерләү активлыгын, сөйләм телен үстерү. Укучыларда УУГ  (танып белү, регулятив, коммуникатив,шәхескә кагылышлы) формалаштыру.
УУЭ	Шәхескә кагылышлы УУГ:  -  укучының  башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру, укытучы һәм иптәшләреңне хөрмәт итү Регулятив УУГ:  - хәл ителгән һәм хәл ителергә тиешлене чагыштырып, уку бурычларын кую; -укучы үзенең эшен планлаштыру, күзәтү нәтиҗәсендә алгоритм төзи, нәтиҗә ясый белү   -бәяләү.  Танып белү УУГ: - тиешле мәгълүматны табу һәм аерып алу ; - чагыштыру, анализлау, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау   Коммуникатив УУГ:  - башкаларның сөйләмен ишетү һәм тыңлау;  - үз фикерләреңә ышандыра белү;  - иптәшеңне тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү.
Төп төшенчәләр	Сурәтләү чаралары, образлылык, туры һәм күчерелмә мәгънә
Предметара бәйләнеш	Әдәбият, табигать белеме
Төп ресурслар Өстәмә ресурслар	Куллану өчен дәреслек: Татар теле Ч.М. Харисова,Н.В. Максимов,Р.Р. Сәйфетдинов Техник чаралар: Компьютер, экран, проектор
Эшчәнлекне оештыру формасы	Фронталь,  индивидуаль, төркемнәрдә эш.

Дәрес этаплары	Укытучы   эшчәнлеге	Укучы эшчәнлеге
1 этап. Оештыру өлеше, мотивация. Максат: дәрестә укучылар белән уңай психологик халәт  тудыру	Балаларда яхшы кәеф, эшлисе килү халәте тудыру. − Хәерле иртә, балалар! − Кәефләрегез әйбәтме? Көнне яхшы сүз белән башласаң, бөтен көнең яхшы үтәр, - диләр. Әйдәгез әле, бер-беребезне яңа көн белән котлыйк. - Шушы күтәренке кәефтә дәресебезне башлап җибәрик. Дәрестә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре  (1.Укытучы сөйләвен игътибар белән тыңла. 2. .Иптәшеңне бүлдермә, тыңлап бетер! 3.Урыннан кычкырма, кулыңны күтәреп кенә җавап бир! 4.Җавабың төгәл һәм аңлаешлы булсын!)  искә төшерелә, аларның ни өчен кирәклеге кабатлана.	Укучылар теләкләр тели: − Яңа көн тынычлык алып килсен! − Яңа көндә яңа "5"леләр алыйк! − Әти-әниебезгә, дусларга  ягымлы булыйк! − Яңа көндә барыбыз да яхшы эшләр генә кылыйк!
2 этап Актуальләштерү.Өй эшен тикшерү. Максат – белем алуга  карашларын ачыклау, алдагы дәрестә алган белемнәрен тикшерү.	II этап. 2.Өй эшен тикшерү. -Мин сезгә бер мәгънәле һәм купмәгънәле сүзләр әйтәм. Әгәр сүз бер мәгънәле булса , сез торып басасыз, куп мәгънәле булса, утырып каласыз. Сүзләр: ачкыч, шкаф, ләйсән, компас, энә, теш, ачык, тоту, тыңлау, эләгү, елан, водород, өстәл, авыз, карандаш, борын, балык, салу, чыпчык. -          Бер сүз белән җөмлә төзергә.	II этап. Соруларга дөрес җаваплар.(Шәхси универсал уку эшчәнлеге)
3 этап. Мотивация (эшкә кызыксыну) тудыру. Максат(белгәннәр нигезендә ачыклап     бу дәрестә үзләштерелергә тиешле уку мәсьәләсе кую).	-Укучылар, тэрэзэгэ куз салыйк эле. Нинди ел фасылы? ---Көз нинди төсләргә  бай? -Укучылар,  сары төсне нәрсә бирә? -Сары яфраклар	Укучыларның җаваплары тыңлана. Бу җөмләләрдә кайбер сүзләрнең мәгънәләре икенче төрлерәк, икенчел мәгънә төсмере белән әйтелүен күрсәтәләр, сүзләрнең мәгънәләре күп булуларын әйтәләр. -          Сары -          Яфраклар
4 этап. Уку мәсьәләсе кую   Дәрескә максат кую: Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләрен  аера белү, мисаллар китерү	Слайт 1. “Сары яфраклар”  һәм “Сары сагыш”. Әлеге сүзтезмәләрдәге “ сары”  сүзе нинди мәгънәдә килгән? Слайдта ике төшенчә язылган. ( Туры, күчерелмә).  Ничек уйлыйсыз, бу сүзтезмәләрдәге “сары” сүзе кайсы очракта туры, кайсысында күчерелмә мәгънәдә килгән? Димәк, без бүген нинди тема белән танышачакбыз? Ә үзегезгә нинди максатлар куярсыз? -Укучылар, без бүген дәрестә сүзләрнең мәгънәләре турында сөйләшүне дәвам итәрбез.	- “ Сары яфрак” сүзтезмәсендә “сары” сүзе аның төсен атый, чынлыкта булган, куреп була, ә “сары сагыш” сүзтезмәсендә ул аны чагыштырып бирә. -Сары яфрак – туры, сары сагыш – күчерелмә. -Туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр. -Сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәрен аера белү, сөйләмдә дөрес итеп куллану.
5 этап. Уку мәсьәләсен чишү. Максат: Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләрен аера, таба, мисаллар өстендә аңлата белү.	Бүген без сезнең белән Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләрен өйрәнербез	Китаптагы кагыйдә белән танышалар
	1нче бирем. Китаптагы кагыйдәне укыгыз һәм кагыйдәне үз сүзләрегез белән аңлатыгыз.  Парларда эш. Күчерелмә  мәгънәгә туры килгән сүзләрне бер укучы, туры мәгънәле сүзләрне икенче укучы  аңлата. Слайт.  Сез ничек уйлыйсыз, кайсы сузтезмәләр әдәби әсәрләрнең сөйләм телен матурлый һәм сурәтләү чарасы буларак кулланыла?  Болар әдәби сурәтләү чарасы буларак, күчерелмә мәгънәләрнең иң таралган төре- метафоралар. “Ай тотылса, үзе гаепле”мәзәге. -Тор, нишләп ятасың, әнә анда ай тотылган. –дигән әтисе, озак йокларга ярата торган малаен уятырга тырышып. -Тотылса, кирәк- кирәкмәгән җирдә йөрмәсен, дигән дә малай икенче ягына әйләнеп яткан. -Мәзәк ничек барлыкка килгән?	Укучылар үзбәя куялар. Әгәр дә кагыйдәне аңлатып, мисал китерә, җөмлә төзеп әйтә алса-“5”, кагыйдәге әйтеп мисал гына китерә алса-“4”; кагыйдәне генә әйтсә мисал китерергә ярдәм кирәк булса-“3” куела - көмеш тавыш, җил елый, җылы караш,саф күңел, авыр кайгы -Ай тотылу метафорасы. Әтисе күчерелмә мәгънәдә әйткән, улы- туры мәгънәсендә аңлаган
	2нче бирем. 64 я 69нчы күнегүне сайлап алып эшләргә. Биремне укучылар үзләре аңлаталар.	Биремне укучылар үзләре аңлаталар, күчерелмә мәгънәдәге сүзләрне табалар, күнегүне эшләп бетергәч парлашып бер –берсенекен тикшерәләр.
	3 нче бирем: Иҗади.  Төркемнәрдә эш. Күчерелмә мәгънәдәге сүзләр белән бирелгән кешегә хас сыйфатларны язарга. -Укучылар битне икегә бүләбез,урталай ертабыз , иптәшебезгз бирәбез. Берсенә кешенең уңай сыйфат-ларын ,икенчесенә тискәре сыйфатларын язабыз	Укучылар төркемнәрдә эшлиләр. Аннары икенче төркем белән алмашалар, кызыл пасталы каләм белән өстиләр, нәтиҗә чыгаралар Көтелгән җавап. 1.      Кешеләрнең уңай сыйфатлары күбрәк язылды,тискәре сыйфатларны булдырмаска кирәк 2.      Үзбәя
	Ял минуты . Ял минутында укучыларга музыка астында уен тәкъдим ителә. Укытучы җөмләләр укый . Анда туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр бирелгән. Урамнарда ак кар ява. (сул) Җылы караш һәркемне эретә. (уң) Җылы су эчсәң эч авырта (сул) Кара сакалы ияреп йөри(уң) Стенада кел-келт итеп сәгать йөри(уң) 5нче бирем.   Карточкалар белән эш.Укучыларга алдан  таратыла. Туры мәгънә:  кайнар су, якты йөз, чиста савыт, бөдрә чәч, үткен пычак,киң урам, авыр таш, алтын алка,  туң җир,  салкын көн. Күчерелмә мәгънә: кайнар сәлам, якты йөз, чиста күңел, бөдрә тал, үткен сүз, киң караш, авыр сүз, алтын кул, туң йөрәк, салкын караш.	Укучылар  кулга –кул тотынышалар ,күчерелмә мәгънә булса 1адым уңга, туры  мәгънә булса 1адым сулга атлыйлар.  Балалар   бирелгән сүзләрнең туры яки күчерелмә мәгънәдә икәнен билгели һәм туры мәгънэле сузлэр булган карточкалар сулга, кучерелмэ мэгънэле карточкалы укучылар унга тезелэ. Экранда дөрес җаваплар күрсәтелә.  Шуңа карап, үз эшләренә бәя бирәләр.
6этап. Рефлексия.    Максаты: Дәрестә эшләгән эшләргә нәтиҗә ясау	Дәрестә нинди УМ чиштек? Ничек эшләдек? Ниләр белдек? Дидактик уен “Уңган бакчачы”.  Төркемнәрдә эшләү. - Әйдәгез,  йомшак, тәмле сүзләрен бакчага утыртыйк. Агачыгыз тармакланып үссен өчен, бу сүзләрдән төрле мәгънәле   сүзләр ясагыз, җөмләләр төзегез, кагыйдәсен аңлатыгыз. Кемнең агачы күп ботаклы, ябалдашлы булып үсәр икән. Шул укучылар “Уңган бакчачы” дигән исем алачак.  “Уңган бакчачы”ны билгеләү. Тикшерү. Үзбәя.	1 төркем: Йомшак урын                                йомшак сүз 2 төркем:   тәмле ипи                                     тәмле  сүз Берничә укучы үзе төзегән җөмләләрне укый, аңлата Үзбәя. Үзбәя өчен критерийлар: а) дәрестә нинди УМ чиштек? Ничек эшләдек? Ниләр белдек? сорауларына үз фикерен тулы, төгәл, аңлаешлы итеп әйтеп бирә алса – “5”; б) куелган сорауларга җавап тулы булмаса – “4”; в)дәрестә нинди УМ чиштек? Ничек эшләдек? Ниләр белдек? дигән сорауларга укытучы яисә иптәше ярдәме белән генә сөйләп бирсә -”3”;
Дәрескә гомуми бәя.	Укучылар, бүгенге дәрес темасын үзләштерүегез буенча билгеләр куюыгызны сорыйм. Билгеләр саны ачыклана. Укучылар белән килешенгән (укытучы һәм укучы килешкән) билгеләр көндәлекләргә һәм журналга куела.	Укучылар гомуми билге куялар.
7 этап. Өй эше бирү	Өй эшен сайлау мөмкинлеге бар. 1.      66 я 67нче күнегүне сайлап алу рәвешендә 2.      Экияттән күчерелмә мәгънәдәге 5 сүз язарга 3.      “Тәмле сүз-җанга дәва”темасына хикәя язарга

                                                                 Рефлексивный отчет

1.      Насколько эффективной оказалась Ваша деятельность на основе анализа результатов и/или контрольной работы класса в целом?

Ответ: проведя анализ урока , в 5 классе, по теме «Туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр», считаю, что моя деятельность была эффективной, так как  запланированные цели и задачи были выполнены. Обучение было организовано в естественных для общения условиях, отбор материала провела в соответствии с возростом,  программными требованиями обучения. Во время урока создавала проблемные ситуации, применяла , средства  наглядности.

2.      Опишите, каким образом Вы использовали информацию об особенностях школы, класса, социального окружения при планировании и проведении урока?

Ответ: Учитывая активную работу обучающихся и их возрастные особенности, я применила на уроке разнообразные формы деятельности: индивидуальную, парную, групповую, фронтальную. В связи с тем, что обучающиеся различаются по типу восприятия информации, задания были озвучены устно и указаны в презентации.

3.      Опишите, каким образом Вы использовали информации об индивидуальных особенностях и потребностях обучающихся при планировании урока.

Ответ: Применила на уроке разнообразные формы деятельности: индивидуальную, парную, фронтальную. Принимая во внимание, что у некоторых обучающихся снижено зрение, мною был использован крупный шрифт при составлении презентации и раздаточного материала. Задания подбирала, учитывая их интересы. Благодаря применению разнообразных форм деятельности и типов заданий, активность обучающихся была направлена на познавательную деятельность. И каждому обеспечила доступность новых знаний при помощи разнотипных заданий.

4.      Опишите, каким образом Вы использовали информацию об индивидуальных особенностях и потребностях обучающихся при проведении урока, насколько эффективной оказалась Ваша деятельность в связи с полученными результатами на материале контрольной работы.

Ответ:  Предоставление установок в устном и письменном виде способствовало эффективной работе и лучшему взаимопониманию между учителем и обучающимися.

5.      Проведите анализ корректности постановки целей урока на основе полученных результатов обучающихся и/ или на материале контрольной работы.

Ответ: Цели урока поставлены корректно. Этапы урока логически следовали один за другим, материал соответствовал теме урока, что способствовало достижению цели урока всеми обучающимися. Учитывая индивидуальные особенности и потребности каждого ученика, в итоге материал был понят учащимися. Дети с особыми образовательными потребностями легко включались в работу, и в то же время дети с низкой мотивацией имели некоторые трудности. Подбадривая, переспрашивая, они были вовлечены мной в активную деятельность. Я считаю, работа проведенная в парах оказалась эффективной.

6.      Проанализируйте реализацию запланированных трудовых действий на уроке.         Проанализируйте причины не успешности, по которым не удалость продемонстрировать владения определенными трудовыми действиями.

Ответ: Мною было реализовано трудовое действие «Формирование мотивации к обучению»: была демонстрирована презентация на экране с помощью рисунка, слов и словосочетаний по теме «Туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр”  и обучающиеся успешно определили тему урока.

7.      Предложите вариант перестройки хода урока, который позволит Вам реализовать запланированное трудовое действие, отмеченное в пункте выше.

Ответ: Вариантом перестроения хода урока может быть предоставление обучающимся возможности полностью самостоятельно формулировать пункты плана деятельности на уроке.

8.      Какие результаты самооценки освоения Вами профессиональных компетенций Вы могли бы использовать при планировании следующих уроков?

Ответ: Я считаю, что смогу успешно реализовывать трудовое действие «Формирование мотивации к обучению», подбирая в дальнейшем разнообразные формы работы, типы заданий, и подводя обучающихся  к осознанию трудности / незнания в рамках определённой  темы.

9.      Проанализируйте, что в Вашей деятельности повлияло на освоение запланированных образовательных результатов обучающимися (предметных и метапредметных).

Ответ: Я считаю, что логически построенный ход урока, корректный выбор форм и методов работы,  соответствие выполняемой деятельности указанным планируемым образовательным результатам на уроке способствовали освоению обучающимися запланированных образовательных результатов.

10.   Как Вы считаете, уровень владения какими конкретными профессиональными компетенциями (трудовыми действиями) и в каком объеме Вам необходимо повысить? Опишите Вашу зону ближайшего профессионального развития.

Ответ: Я думаю, что мне необходимо развивать профессиональную компетенцию «Формирование универсальных учебных действий». А также повысить уровень владения таким трудовым действием как «Формирование навыков, связанных с информационно-коммуникационными технологиями», которое является одним из важнейших результатов реализации ФГОС, так как владение данными навыками необходимо обучающимся в современной жизни.