Абай мұрасының танымдық -тағылымдық мәні

• 1 слайд

  Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының
  «Боровской облыстық санаторлық мектеп- интернаты»КММ
  Мирашұлы Нұрболат
  10 сынып
  
  
  АБАЙ МҰРАСЫНЫҢ ТАНЫМДЫҚ – ТАҒЫЛЫМДЫҚ МӘНІ
  
  
  
  Секция: қазақ тілі мен әдебиеті
  Жетекші: Есетова А.К.
  

• 2 слайд

  Өмірлік ұстанымым:
  
  
  “Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп ...”
  
  Абай
  

• 3 слайд

  Тақырыптың өзектілігі:
  Бүгінгі таңда оқу- тәрбие үрдісінде Абай шығармаларын оқыту мен пайымдау - қоғамдық тұрғыдан алғанда аса қажеттілік болып отыр. Қоғамдағы келеңсіз оқиғалардың орын алып жатқандығы- әлі де болса, Хакім Абайдың тәрбие мен оқыту саласындағы көзқарастары мен пікірлері жас ұрпаққа оқыту дәрежесінің жеткіліксіздігі айқын сезіледі. Осы қайшылықтарды ескере отырып, атамыздың бүгінгі күннің кезек күттірмес мәселелерін шешу үшін аталған зерттеу жұмысымды назарларыңызға ұсынбақпын.
  
  

• 4 слайд

  Мақсаты:
  Ұлы ақын мұрасы арқылы, оның Толық адам туралы тағылымы негізінде оқушыларға Адамды сүю, оны құрметтеу, биік адамгершілік, елжандылық, имандылық, ізгілікті үлгі ету.
  Міндеттері:
  Абай әлеміне бойлау, оқу, талдау.
  Жас ұрпаққа ақын шығармашылығы мен Толық адам туралы ұстанымдарын таныстыру.
  
  

• 5 слайд

  
  Жұмыстың ғылыми жаңалығы:
  
  Абай өлеңдерін оқу- тәрбие үрдісінде тиімді пайдалану.
  Ұрпақты Абай үлгісінде тәрбиелеу – ізгілікке, имандылыққа, адамдыққа, биік адамгершілікке бастайтын жол екендігін дәлелдеу.
  
  

• 6 слайд

  
  
  
  
  
  
  Жұмыстың теориялық және практикалық маңызы:
  
  
  
  Жалпы орта білім беретін мектептерде қазақ әдебиетін тереңдетіп оқытатын сыныптарда қосымша материал ретінде пайдалануға болады
  

• 7 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Зерттеу нысаны:
  
  “Толық адам”қағидатының ұлттық педагогикада “Сегіз қырлы, бір сырлы”ұрпақ тәрбиесімен үндесуі.
  Төл өлеңдері;
  Қара сөздері(ғақлиялары);
  Аудармалары;
  

• 8 слайд

  Күтілетін нәтиже:
  Білім сапалары артады
  Дүниетанымдары жетілген тұлғалық қасиеттері дамиды.
  Толық адамды үлгі тұтады,оған ұқсағылары келеді, алдарына мақсат қояды.
  Адамды құрметтеу, оны бағалау сезімдері артады.
  
  
  

• 9 слайд

  Абай – ақын, жазушы, қоғам қайраткері
  
  Абай
  Ұлы ақын
  Философ
  Композитор
  Ағартушы
  

• 10 слайд

  Арғы тегі:
  Олжай батыр
  Айдос
  Жігітек
  Қайдос
  Өскенбай
  Жортар
  Мырзатай
  Үркер
  Ырғызбай
  Құнанбай
  

• 11 слайд

  Құнанбай (4 әйелі болған)
  Ұлжан
  Күңке
  Нұрғаным
  Айғыз
  Құдайберді
  Тәңірберді
  Ибраһим
  (Абай)
  Ысқақ
  Оспан
  Халиулла
  Ысмагұл
  Ұрпақ
  жоқ
  

• 12 слайд

  Абай 3 әйел алған:
  7 ұл, 3 қыз сүйген.
  Ділдә
  Еркежан
  Әйгерім
  Ақылбай
  Әбдірахман
  Күлбадан(қ)
  Әкімбай
  Мағауия
  Райхан(қ)
  Тұрағұл
  Мекайыл
  Ізқайыл
  Кенже(қ)
  Ұрпақ
  жоқ
  

• 13 слайд

  Абай мұрасын зерттеушілер.
  Ж. Аймауытов
  Ә. Бөкейхан
  М. Жұмабаев
  А. Байтұрсынов
  Ш. Құдабердиев
  С. Торайғыров
  

• 14 слайд

  Толық Адам кім?
  Әбіш кім?
  Мен кіммін?
  Ұрпақ тәрбиесі.
  

• 15 слайд

  1. "Қартайдық, қайғы ойладық, ұйқым сергек" 1886
  3. "Қалың елім, қазағым,қайран жұртым"
  2."Қартайдық, қайғы ойладық, ұлғайды арман"
  4. "Байлар жүр жиған малын жорғалатып"
  5. "Көңілім қайтты достан да дұшпаннан да"
  6. "Бай секілді" (1890) 7. 2,3,11,24 қара сөздері
  

• 16 слайд

  Абай шығармаларының тәрбиелік мәні:
  1. Білім- ғылымға қатысты ақыл- ой тәрбиесі
  “Жасымда ғылым бар деп ескермедім”
  “Ғылым таппай мақтанба”
  “Интернатта оқып жүр”
  
  
  

• 17 слайд

  2. Адамгершілік тәрбиесі
  
  «Қартайдық, қайғы ойладық ұйқы сергек»,
  «Қартайдық, қайрат қайтты , ұлғайды арман »,
  «Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат»,
  «Өлең- сөздің патшасы, сөз сарасы.»,
  «Адамның кейбір кездері»
  7.13.17.19 қара сөздерінде сипатталған.
  
  
  

• 18 слайд

  3. Эстетикалық тәрбие
  «Жүрегім нені сезесің?»,
  «Не іздейсің көңілім, не іздейсің ?»,
  «Жүрегім,ойбай, соқпа, енді»,
  «Көзімнің қарасы»,
  «Сегіз аяқ»
  

• 19 слайд

  4. Еңбек, экология тәрбиелері
  « Сабырсыз, арсыз, еріншек»,
  «Шегіртке мен құмырсқа »,
  «Желсіз түнде жарық ай»,
  «Күз»,
  «Жаз»,
  «Жазғытұры»
  «Қыс» өлеңдері
  2,6 қара сөздерінде көрінеді.
  
  

• 20 слайд

  5. Отбасы тәрбиесі
  Тұтқындағы батыр»,
  «Туғызатын ата- ана жоқ»
  «Адамның кейбір кездері»
  «Кешегі Оспан ағасы »
  «Кешегі өткен ер Әбіш»
  «Ата- анаға көз қуаныш»
  

• 21 слайд

  “...Абай үні, Абай тынысы, халық үні”.
  
  7- шумақ 2- шумақ
  Еңбек қылсаң ерінбей, Қиналма бекер тіл мен жақ,
  Көңілсіз құлақ ойға олақ.
  Тояды қарның тіленбей.
  
  3- шумақ 8- шумақ
  Бойда қайрат, ойда көз, Біріңді қазақ, бірің дос,
  Болмаған соң айтпа сөз. “Сегіз аяқ”
  өлеңіндегі Көрмесең істің бәрі бос.
  даналық.
  
  10 -шумақ
  Тамағы тоқтық,
  Жұмысы жоқтық, 13- шумақ
  Аздырар адам баласын Мақсұт-алыс
  Өмір -шақ.
  

• 22 слайд

  “Абайды таныту арқылы
  біз Қазақстанды әлемге танытамыз.
  Абай әрқашан біздің
  ұлттық ұранымыз болуы тиіс”...
  
  (Н.Ә.Назарбаев)