Ашық сабақ "Санау жүйелері тақырыбын қайталау"

Тапсырма 3

1.  1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

2.  1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

Тапсырма 3

1.  1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

2.  1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

Тапсырма 3

1.  1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

2.  1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

абақтың тақырыбы: «Санау жүйелері туралы түсінік (екілік, сегіздік,

ондық, он алтылық)»

Сабақтың мақсаты: а) Білімділік: оқушыларды санау жүйелерімен

таныстыру, екілік, сегіздік, ондық, оналтылық санау

жүуелері туралы жалпы мағлұмат беру..

ә) Дамытушылық: Оқушылардың санау жүйесімен

жұмыс жасау іскерліктерін қалыптастыру және

жүйелі ойлауын дамыту.

б) Тәрбиелік: алғырлыққа, зеректікке, шапшаңдыққа,

тазалыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдістері: Ой қозғау, тестік жұмыс, кестемен жұмыс, түсіндіру,

практикалық, жеке және топтармен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі:дербес компьютерлер, тест сұрақтары, интерактивті

тақта слайдтар топтамасы, кеспе парақтар, оқулық,

жұмыс дәптері.
Пән аралық байланыс: математика.

1. Ұйымдастыру кезеңі 

- оқушылармен сәлемдесу;

- оқушыларды түгелдеу;
2. Үй тапсырмасын тексеру (сұрақ - жауап)
1.Жұмыс істеу алдыңдағы қауіпсіздік ережелерін ата.

2.Компьютермен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелерін ата№

3.Компьютермен жұмысты аятаған кездегі қауіпсіздік ережелерін ата№

4.Көзге арналған қандай жаттығуларды білесіңдер?

3. Жаңа сабақты меңгерту 

Санау жүйелері – сандарды өрнектеудің қандай да бір тәсілі және оған сәйкес сандармен әрекет жасау ережелері.

Санау жүйесінің негізі – бұл берілген жүйедегі сандарды бейнелейтін әртүрлі таңбалар саны

Цифраның сандағы позициясы разряд деп аталады.

Санау жүйелері 2 топқа бөлінеді:

1.Позициялық (цифранның мәні оның сандағы позициясына тәуелді емес)

2.Позициялық емес (цифранның мәні оның тұрған орнына байланысты өзгереді)

Позициялық емес санау жүйесінің түрлері: ерте гректің бестік, мысырлық, славяндық санау жүйелері.

Римдік санау жүйесі-сандарды жазу үшін латын алфавитінің әріптері қолданылады:

1-әрбір үлкен санның сол жағына жазылған таңба сол саннан алынып тасталады;

2- әрбір үлкен санның оң жағына жазылған таңба оң санға қосылады;

Сандарды жазу үшін екі ереже қолданылады:

ІХ ХІІ

9=10-1 12=10+1+1

Римдік санау жүйесінің негізінде 1 саны үшін І белгісі (бір саусақ), 5 саны үшін V (ашылған алақан) белгісі, 10 саны үшін Х (айқасқан алақандар) белгісі, ал 100, 500 және 1000 сандарын өрнектеу үшін сәйкес латын сөздерінің (centum-жүз, demimille- мыңның жартысы, mille- мың) алғашқы әріптері қолданылады.

Позициялық санау жүйелері

Санау жүйелері

Негізі

Цифр алфавиті

Ондық

10

0,1,2,3,4,5,6,7,8,9

Екілік

2

0,1

Сегіздік

8

0,1,2,3,4,5,6,7

Он алтылық

16

0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A(10),

B(11),C(12),D(13),E(14),F(15)

Ондық санау жүйесі.

Ондық санау жүйесіндегі сандарды өрнектеу үшін 0-9 дейінгі араб цифрлары қолданылады: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.

Мысалы: 234=200+30+4 сан 2 жүздіктер разрядынан, 3 ондықтар разрядынан, 4-бірлік разрядынан тұрады.

Екілік санау жүйесі

Екілік жүйеде кез келген сан екі 0 және 1 цифрларының көмегімен жазылады және екілік сан деп аталады. Екілік санның әрбір разрядын (цифрын) бит деп атайды. Екілік жүйеде қосындыда негіздеуші ретінде 2 санын қолданады.

А=1*2²+0*2¹+0*2⁰+0*2^-1+1*2^-2

Сегіздік сану жүйесі

Сегіздік санау жүйесі, яғни сегіздік негіздеуі жүйесі, сегіз цифрдың көмегімен санды көрсетеді:0,1,2,3,4,5,6,7.

Мысалы: 356=3*8²+5*8¹+6*8⁰

Оналтылықсанау жүйесі

Оналтылықсанау жүйесінде жазу үшін ондық сану жүйесінің цифрлары 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 және жетрейтін алты цифрды белгілеу үшін ондық сандарының мәні 10,11,12,13,14,15 болатын сәйкес латын алфавитінің алғашқы үлкен әріптері: А,В,С,D,E,F қолданылады. Сондықтан сандарда, мысалы, 3Е5А түрі болуы мүмкін. Осы санды негіздеуші 16 қосындысы түрінде жазайық:

3Е5А=3*16³+Е*16²+5*16¹+А*16⁰

4.Сабақты пысықтау:

Тест жұмысы.

1. «Ақпарат» сөзі қай тілден шыққан?

а) латын ә) араб б) парсы

2. «Ақпарат» сөзі қандай мағына береді?

а) санау ә) талдау б) мәлімет

3. Ақпараттың жалпы қасиеттерін зерттейтін ғылым?

а) математика ә) информатика б) кибернетика

4. Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығы не деп аталады? а) дизъюнкция ә) конъюнкция б) санау жүйесі

5. Санның цифрына бөлінетін позициясы қалай аталады?

а) категория ә) разряд б) ондық

6. Екілік санның әрбір разряды қалай аталады?

а) бит ә) байт б) килобайт

7. Қайсысы санау жүйесіне кірмейді?

а) екілік ә) ондық б) он сегіздік

Дұрыс жауабы

сұрақтары

1

2

3

4

5

6

7

жауаптары

а

б

ә

б

ә

а

б

5.Үйге тапсырма: §2.1. оқу, 2.1-тапсырманы орындап келу.

6.Оқушыларды бағалау.

Сабақтың  тақырыбы: Санау жүйелері тақырыбын қорытындылау.

Сабақтың  мақсаты:

Білімділік: «Санау жүйелері» тарауы бойынша алған  білімдерін  тереңдету,  есептер  шығарту   арқылы  бір жүйеге келтіру.

Дамытушылық: «Экономикалық ұғымдар» арқылы нарық талабына  сай  білімдерін жетілдіру.

Тәрбиелігі: Оқушыларға экономикалық тәрбие беру арқылы  ізденгіштікке  баулу,   саналы түрде  қатынас  жасай білуге баулу.

Сабақтың көрнекілігі: Тест тапсырмасы, есеп кеспелер, слайдтар, экономикаллық терминдер.

Сабақтын әдісі: Топтық жүйеде оқыту  әдістемесі, сөздік, жаттығу.

Сабақтың типы: Аралас сабақ.

Сабақтың түрі:   Қайталау

Сабақтың барысы:

 I.Ұйымдастыру

       Сәлемдесу, түгендеу.

   Сәлеметсіздер ме құрметті ұстаздар, оқушылар. Бүгінгі сабақ бізде ерекше сабақ, себебі біз «Санау жүйелері бөлімін  қайталау» сабағын экономикалық ұғымдар арқылы еске түсіреміз.   Сабағымызды бастамас бұрын мен сіздерді шаттық шеңберге шақырамын. Оқушылар бір – бірлеріне жылы лебіздер білдіреді.

 Оқушылар мына қағазды таңдап алыңыздар.  Сол таңдаған қағаздар бойынша  өз топтарына отырыңыздар. 

   Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Санау жүйелер тақырыбын»  қайталау.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

 Оқушылар сіздерге үйге санау жүйесі тақырыбын оқып келу болды. Енді білімдерімізді мына сұрақтармен  бекітейік.

1.Санау жүйесі дегеніміз не?

 2.Санау жүйелері неше топқа бөлінеді?

3.Санау жүйесінің негізі

4.Ондық санау жүйесі 

5.Екілік санау жүйесі

6. Сегіздік санау жүйесі

7.Оналтылық санау жүйесі

8. Санның разряды дегеніміз не?

 1.Сандарды цифр деп аталатын арнайы символдардың көмегін бейнелеу қабылданған.

Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын – санау жүйесі деп атайды.

2.Санау жүйелері неше топқа бөлінеді?

Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:позициялық және позициялық емес.

3.Санау жүйесінің негізі

Позициалық санау жүйесінің  негізгі деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.

4. Ондық санау жүйесі

 «Ондық» аты бұл жүйенің негізі  он екендігін  білдіреді. Бұл  жүйеде сандарды жазу үшін онцифр қолданылады – 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.

Адамдар ондық жүйені ыңғайлы көреді, шамасы, олар сонауды алғашқыда саусақпен  санап үйренгендіктерден болар. Бірақ адамдар ондық санау жүйесін әрқашан және барлық жерде қолданбайды. Мысалы,Қытайда ұзақ уақыт бойы бестік санау жүйесін қолданған.

Ондық жүйе позициялық болып табылады, өйткені ондық санның жазылуында цифрдың мәні оның позициясына немесе сандағы орнына байланысты.

5.Екілік санау жүйесі

Компьютерде әдетте ондық емес, позициялық, яғни негізі «2», екілік санау жүйесіқолданылады. Екілік жүйесінде кез келген сан 0 мен 1 цифрларының көмегімен жазылады да, екілік сан деп аталады. Екілік санды ондық саннан ажырату үшін, екілік санның жазбасының индексіне екілік санау жүйесінің белгісі тіркеледі.

Екілік санның әрбір разрядын (цифрын) бит деп атайды.

7.Оналтылық санау жүйесі

Екілік сандарды жазуды қысқарту үшін негізі 16 санау жүйесін қолданады.Бұл жүйені он алтылық деп атайды. Он алтылық позициалық санау жүйесінде санды жазу үшін ондық санау жүйесінің цифрлары 1,2,3,4,5,6,7,8,9және жетпейтін алты цифрды белгілеу үшін 10,11,12,13,14 және 15 ондық сандарының мәніне сәйкес латын алфавитінің алғашқы үлкен әріптері: A,B,C, D, E,F қолданылады

8. Санның разряды   

Санның цифрына бөлінетін позицияны разряд деп атайды.

Жүйенің негізі ретінде екі,үш,төрт,т.с.с-кез келген натурал санды алуға болады.

Негізі q санау жүйелерінің әрқайсысында сандардың жазылуы                            

a  _n-1  q^n-1 + a _n-2   q^n-2 +… + a₁  q¹  + a₀   q⁰   +  a_-1   q^-1   +. . . + a_-m   q^-m

өрнегінің қысқартылған жазылуын білдіреді,мұнда a _i -cанау жүйесінің цифырлары, n  мен m –сәйкес бүтін және бөлшек разрядтардың саны.

ІІІ. Ой толғаныс Бұл бөлімде  оқушылардың санау жүйесі тақырыбы бойынша алған білімдерін экономикалық ұғымдар арқылы   берілген тапсырмаларды орындап, тақырыпты есімізге түсіреміз.

  Акционерлік қоғам — капиталды  орталықтандырудың және ірі кәсіпорындарды ұйымдастырудың негізгі формасы. 

Акционерлік  қоғамда мынадай ұғымдар қарастыралады.

1.     Менеджмент

2.     Дивидент

3.     Маркетинг

4.     Инвестициялық байланыс

5.     Қаржылық есеп

Осы ұғымдарға қатысты әр бөлімде тапсырмалар беріледі.

1. Менеджмент-өндірісті басқару, басқарудың тиімді принциптерін, әдістерін,  құралдарын меңгеру.  

Бұл бөлімде сіздер кесте толтыру қажетсіздер: Сіздерге  кесте беріледі, сол кестені толтырып, жауабын интерактивті тақтада тексеру.

2. Дивидент- бұл Акционерлік қоғамның  пайдасы есебінен әрбір акция үшін акционерлерге ұдайы бөлінетін   кіріс. Бұл бөлімде оқушыларға  қосуға мен айырмаға есептер беріледі.

1. Сегiздiк санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:

201₈  = 2∙8² +0 ∙8¹ +1 ∙8⁰ = 128+1 = 129₁₀

2. Оналтылық санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:

181₁₆  = 1∙16² +8 ∙16¹ +1 ∙16⁰ = 256+128+1=385₁₀

3.Маркетинг- бұл халықты еңбекпен қамту тауар өндіруші мен тұтынушы арасындағы үйлесімділік, кеспелер      таратылады

Оқушыларға интерактивті  тақтада  ауызша сұрақтар беріледі, оқушылар сол сұрақтарға  жауап  беру керек.

4.Инвестициялық байланыс- өз қоғамдарын сырттан қаржыландыру. (оқушыларға тест тапсырмаларын орындайды).

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. Санау жүйесі қандай топтарға бөлінеді?

А)  Сандық  ,мәтіндік                Б) Дыбыстық, бейнелік

В) Позициялық және позициялық емес

2. 1011 екілік саны ондық санау жүйесінде неге тең?

А)  8        Б) 9        В) 10       Г)  11

3. 357 сегіздік жүйедегі сан  ондық жүйеде неге тең?

А) 239₁₀     Б) 209₁₀     В) 125₁₀  Г) 37562₁₀

4. 111011-101010 екілік сандарының айырмасын табыңдар.

А)  010001     Б)  010110    В)  110010     Г)  01110

5. Берілген санды ондық санау жүйесіне ауыстырыңыз. 100000₂

А)  68₂         Б)   65₂      В)  35₂      C) 112₂ 

6.Сандардың аталуы мен жазылу ережелері мен әдістері жиынтиығын қалай атайды?

А) Бит     Б) Байт      В) Разряд   Г) Санау жүйесі

7. 1001 + 1010 екілік сандарының қосындысын табыңдар.

А) 10101   Б) 10011   В) 11111   Г) 110101

6.Қаржылық есеп. ( оқушыларға интерактивті тақтада тапсырмалар беріледі)

1) 1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

Жауабы: 1010₂-101₂ = 1111₂

2) 1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

 Жауабы: 1001₂+1101₂ = 10110₂

ІV. Үй тапсырмасын қорытындылау мақсатында  «Ақпараттық диктант» таратамын.

Ақпараттық диктант.  Санау жүйелері туралы түсінік

1. Сандарды ….. деп аталатын арнайы символдардың көмегін бейнелеу қабылданған.

2.Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын –  …..   …….      деп атайды.

3.Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:  …… және    ………   ……  .

……. …….   санау жүйесіде санның әрбір цифрының мәні оның алатын орнына байланысты емес.

4.Позициалық санау жүйесінің  …….   деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.    

5.Санның цифрына бөлінетін пазицияны …..  деп атайды.

6. Ондық санау жүйесі.  «Ондық» аты бұл жүйенің негізі   …..  екендігін  білдіреді.

V. Бағалау.

VI. Сабақты аяқтау.

• 1 слайд

  Информатика
  8а сынып
  

• 2 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  Санау жүйелер тақырыбын қайталау
  

• 3 слайд

  Сабақтың  мақсаты:
  Білімділік: «Санау жүйелері» тарауы бойынша алған  білімдерін  тереңдету,  есептер  шығарту   
  арқылы  бір жүйеге келтіру.
  Дамытушылық: «Экономикалық ұғымдар» арқылы нарық талабына  сай  білімдерін жетілдіру.
  Тәрбиелігі: Оқушыларға экономикалық тәрбие беру арқылы  ізденгіштікке  баулу,   саналы түрде  қатынас  жасай білуге баулу.
  
  

• 4 слайд

  Аралас сабақ
  Сабақтың типі
  Білімді, іскерлікті
  және дағдыны жетілдіру сабағы
  
  Сабақтың түрі
  
  Ойға шабуыл, тест тапсырмалары,тапсырмалар
  Әдіс-тәсілдері
  Интерактивті тақта, кеспе,суреттер
  Қолданылатын
  көрнекіліктер
  

• 5 слайд

  Сабақтың барысы:
  І. Ұйымдастыру кезеңі
  ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
  

• 6 слайд

  Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
  Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
  

• 7 слайд

  Санау жүйесі дегеніміз не?
  Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын – санау жүйесі 
  деп атайды.
  

• 8 слайд

  2.Санау жүйелері неше топқа бөлінеді?
  Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:позициялық және позициялық емес.
  

• 9 слайд

  3.Позициалық санау жүйесінің негізі дегеніміз не?
  Позициалық санау жүйесінің  негізгі деп онда қолданылатын цифырлар санын айтады.
  

• 10 слайд

  4.Ондық санау жүйесі дегеніміз не?
   «Ондық» аты бұл жүйенің негізі  он екендігін  білдіреді. Бұл  жүйеде сандарды жазу үшін он цифр қолданылады – 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.
  

• 11 слайд

  5.Екілік санау жүйесі дегеніміз не?
  Компьютерде әдетте ондық емес, позициялық, яғни негізі «2», екілік санау жүйесі қолданылады. Екілік жүйесінде кез келген сан 0 мен 1 цифрларының көмегімен жазылады да, екілік сан деп аталады.
  

• 12 слайд

  6. Сегіздік санау жүйесі дегеніміз не?
  Сегіздік санау жүйесінде, яғни негізі «8» санау жүйесінде сандар сегіз цифрдың көмегімен көрсетіледі:0,1,2,3,4,5,6,7.     
  

• 13 слайд

  7. Оналтылық санау жүйесі дегеніміз не?
  Екілік сандарды жазуды қысқарту үшін негізі 16 санау жүйесін қолданады.Бұл жүйені он алтылық деп атайды. Он алтылық позициалық санау жүйесінде санды жазу үшін ондық санау жүйесінің цифрлары 1,2,3,4,5,6,7,8,9 және жетпейтін алты цифрды белгілеу үшін 10,11,12,13,14 және 15 ондық сандарының мәніне сәйкес латын алфавитінің алғашқы үлкен әріптері: A,B,C, D, E,F қолданылады.
  

• 14 слайд

  8. Санның разряды дегеніміз не?    
  Санның цифрына бөлінетін позицияны разряд деп атайды.
  

• 15 слайд

  
  Ой толғаныс
  Өтілген тақырыптар бойынша білімді пысықтау
  

• 16 слайд

  Акционерлік қоғам  капиталды 
  орталықтандырудың және ірі
  кәсіпорындарды ұйымдастырудың
  негізгі формасы. 
  Акционерлік қоғамда мынадай ұғымдар
  қарастыралады.
  1.Менеджмент
  2.Дивидент
  3.Маркетинг
  4.Инвестициялық байланыс
  5.Дотация
  6.Қаржылық есеп
  
  

• 17 слайд

  І. Менеджмент-өндірісті басқару, басқарудың тиімді принциптерін,әдістерін,  
  құралдарын меңгеру.
  Бұл бөлімде сіздер кесте толтыру қажетсіздер: Сіздерге кесте беріледі, сол кестені толтырып, жауабын интерактивті тақтада тексеру.
  

• 18 слайд

  
  I
  V
  X
  L
  C
  D
  M
  Кестені толтыру
  

• 19 слайд

  ІІ. Дивидент- бұл Акционерлік қоғамның пайдасы есебінен әрбір акция үшін акционерлерге ұдайы бөлінетін   кіріс.
  Бұл бөлімде оқушыларға сандық есептер беріледі.
  

• 20 слайд

  1. Сегiздiк санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару: 2018
  
  2018 = 2∙82 +0 ∙81 +1 ∙80 = 128+1 = 12910
  2.Оналтылық санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару: 18116
  18116 = 1∙162 +8 ∙161 +1 ∙160 = 256+128+1=38510
  
  

• 21 слайд

  ІІІ.Маркетинг - бұл халықты еңбекпен қамту тауар өндіруші мен тұтынушы арасындағы үйлесімділік. Бұл бөлімде оқушылар мына кестені ауызша толтыру қажет.
  

• 22 слайд

  
  
  Әртүрлі санау жүйесінің “Алфавиті”
  0, 1
  2
  2
  8
  8
  0,1,2,3,4,5,6,7
  10
  10
  0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
  16
  16
  0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,
  А,В,С,D,Е,F
  

• 23 слайд

  IV.Инвестициялық байланыс- өз қоғамдарын сырттан қаржыландыру.
  (оқушыларға тест тапсырмаларын орындайды).
  

• 24 слайд

  V. Бекіту кезеңі
  

• 25 слайд

  ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
  1. Санау жүйесі қандай топтарға бөлінеді?
  А)  Сандық , мәтіндік                Б) Дыбыстық, бейнелік
  В) Позициялық және позициялық емес
  2. 1011 екілік саны ондық санау жүйесінде неге тең?
  А)  8        Б) 9        В) 10       Г)  11
  3. 357 сегіздік жүйедегі сан ондық жүйеде неге тең?
  А) 23910     Б) 20910     В) 12510  Г) 3756210
  4. 111011-101010 екілік сандарының айырмасын табыңдар.
  А)  010001     Б)  010110    В)  110010     Г)  01110
  5. Берілген санды ондық санау жүйесіне ауыстырыңыз. 1000002
  А)  682         Б)   652      В)  352      C) 1122 
  6.Сандардың аталуы мен жазылу ережелері мен әдістері жиынтығын қалай атайды?
  А) Бит     Б) Байт      В) Разряд   Г) Санау жүйесі
  7. 1001 + 1010 екілік сандарының қосындысын табыңдар.
  А) 10101 Б) 10011 В) 11111 Г) 110101
   
  

• 26 слайд

  V. Қаржылық есеп.
  (оқушыларға интерактивті тақтада тапсырмалар беріледі)
  

• 27 слайд

  1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.
  
  2) 1001 мен 1101 екілік сандардың қосындысын табайық.
  
  Жауабы:11112
  
  
  Жауабы:101102
  
  

• 28 слайд

  
  Кеспеде “Ақпараттық диктант”
  Санау жүйесі тақырыбына байланысты.
  

• 29 слайд

  Ақпараттық диктант. Санау жүйелері туралы түсінік
   
  1. Сандарды ….. деп аталатын арнайы символдардың көмегін бейнелеу қабылданған.
  2.Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын –  …..   …….      деп атайды.
  3.Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:  …… және    ………   ……  .
  ……. …….   санау жүйесіде санның әрбір цифрының мәні оның алатын орнына байланысты емес.
  4.Позициалық санау жүйесінің  …….   деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.    
  5.Санның цифрына бөлінетін пазицияны …..  деп атайды.
  6. Ондық санау жүйесі.  «Ондық» аты бұл жүйенің негізі   …..  екендігін  білдіреді.
  

• 30 слайд

  САБАҚ АЯҚТАЛДЫ
  

Сегіздік

Екілік

Ондық

Тапсырма 1
1	5	10	50	100	500	1000

Тапсырма 1

1	5	10	50	100	500	1000

Тапсырма 1

1	5	10	50	100	500	1000

Сабақтың  тақырыбы: Санау жүйелері тақырыбын қайталау.

Сабақтың  мақсаты:

Білімділік: «Санау жүйелері» тарауы бойынша алған  білімдерін  тереңдету,  есептер  шығарту   арқылы  бір жүйеге келтіру.

Дамытушылық: «Экономикалық ұғымдар» арқылы нарық талабына  сай  білімдерін жетілдіру.

Тәрбиелігі: Оқушыларға экономикалық тәрбие беру арқылы  ізденгіштікке  баулу,   саналы түрде  қатынас  жасай білуге баулу.

Сабақтың көрнекілігі: Тест тапсырмасы, есеп кеспелер, слайдтар, экономикаллық терминдер, суреттер, нақыл сөздер

Сабақтын әдісі: Топтық жүйеде оқыту  әдістемесі, сөздік, жаттығу.

Сабақтың типы: Аралас сабақ.

Сабақтың түрі:   Қайталау

Сабақтың барысы:

 I.Ұйымдастыру

       Сәлемдесу, түгендеу.

   Сәлеметсіздер ме құрметті ұстаздар, оқушылар. Бүгінгі сабақ бізде ерекше сабақ, біз «Санау жүйелері бөлімін  қайталау» сабағын экономикалық ұғымдар арқылы еске түсіреміз. 

     Сабағымызды бастамас бұрын оқушылар сіздерді шаттық шеңберге шақырамын.  Балалар өздеріне жылы лебіздер білдіреді.

    Ал енді оқушылар менің  қолымнан мына қағаздарды таңдап алып өз топтарына отырыңыздар.

   Оқушылар өз орындарына отырады.

   Бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы «Санау жүйелерін қайталау».Сіздер бүгін топпен жұмыс атқарасыздар. Сондықтан  сіздерге топтық бағалау парағын беремін, сол параққа берілген тапсырмалар бойынша өз бағаларынды қоясыздар. Егер дұрыс болса  5 деген баға, егер толық жауап болмаса 4, ал егер жауап болмаса ештене қоймаймыз.
Мұғалім сөзі:  Оқушылар сіздерге сәттілік тілеймін.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

 Оқушылар сіздерге үйге санау жүйесі тақырыбын оқып келу болды. Енді білімдерімізді мына сұрақтармен  бекітейік.

1.Санау жүйесі дегеніміз не?

 2.Санау жүйелері неше топқа бөлінеді?

3.Санау жүйесінің негізі дегеніміз не?

4.Ондық санау жүйесі 

5.Екілік санау жүйесі

6. Сегіздік санау жүйесі

7.Оналтылық санау жүйесі

8. Санның разряды дегеніміз не?

 1.Сандарды цифр деп аталатын арнайы символдардың көмегін бейнелеу қабылданған.

Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын – санау жүйесі деп атайды.

2.Санау жүйелері неше топқа бөлінеді?

Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:позициялық және позициялық емес.

3.Санау жүйесінің негізі

Позициалық санау жүйесінің  негізгі деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.

4. Ондық санау жүйесі

 «Ондық» аты бұл жүйенің негізі  он екендігін  білдіреді. Бұл  жүйеде сандарды жазу үшін онцифр қолданылады – 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.

Адамдар ондық жүйені ыңғайлы көреді, шамасы, олар сонауды алғашқыда саусақпен  санап үйренгендіктерден болар. Бірақ адамдар ондық санау жүйесін әрқашан және барлық жерде қолданбайды. Мысалы,Қытайда ұзақ уақыт бойы бестік санау жүйесін қолданған.

Ондық жүйе позициялық болып табылады, өйткені ондық санның жазылуында цифрдың мәні оның позициясына немесе сандағы орнына байланысты.

5.Екілік санау жүйесі

Компьютерде әдетте ондық емес, позициялық, яғни негізі «2», екілік санау жүйесіқолданылады. Екілік жүйесінде кез келген сан 0 мен 1 цифрларының көмегімен жазылады да, екілік сан деп аталады. Екілік санды ондық саннан ажырату үшін, екілік санның жазбасының индексіне екілік санау жүйесінің белгісі тіркеледі.

Екілік санның әрбір разрядын (цифрын) бит деп атайды.

7.Оналтылық санау жүйесі

Екілік сандарды жазуды қысқарту үшін негізі 16 санау жүйесін қолданады.Бұл жүйені он алтылық деп атайды. Он алтылық позициалық санау жүйесінде санды жазу үшін ондық санау жүйесінің цифрлары 1,2,3,4,5,6,7,8,9және жетпейтін алты цифрды белгілеу үшін 10,11,12,13,14 және 15 ондық сандарының мәніне сәйкес латын алфавитінің алғашқы үлкен әріптері: A,B,C, D, E,F қолданылады

8. Санның разряды   

Санның цифрына бөлінетін позицияны разряд деп атайды.

Жүйенің негізі ретінде екі,үш,төрт,т.с.с-кез келген натурал санды алуға болады.

Негізі q санау жүйелерінің әрқайсысында сандардың жазылуы                            

a  _n-1  q^n-1 + a _n-2   q^n-2 +… + a₁  q¹  + a₀   q⁰   +  a_-1   q^-1   +. . . + a_-m   q^-m

өрнегінің қысқартылған жазылуын білдіреді,мұнда a _i -cанау жүйесінің цифырлары, n  мен m –сәйкес бүтін және бөлшек разрядтардың саны.

ІІІ. Ой толғаныс Бұл бөлімде  оқушылардың санау жүйесі тақырыбы бойынша алған білімдерін экономикалық ұғымдар арқылы   берілген тапсырмаларды орындап, тақырыпты есімізге түсіреміз.

  Акционерлік қоғам — капиталды  орталықтандырудың және ірі кәсіпорындарды ұйымдастырудың негізгі формасы. 

Акционерлік  қоғамда мынадай ұғымдар қарастыралады.

1.     Менеджмент

2.     Дивидент

3.     Маркетинг

4.     Инвестициялық байланыс

5.     Қаржылық есеп

Осы ұғымдарға қатысты әр бөлімде тапсырмалар беріледі.

1. Менеджмент-өндірісті басқару, басқарудың тиімді принциптерін, әдістерін,  құралдарын меңгеру.  

Бұл бөлімде сіздер кесте толтыру қажетсіздер: Сіздерге  кесте беріледі, сол кестені толтырып, жауабын интерактивті тақтада тексеру.

2. Дивидент- бұл Акционерлік қоғамның  пайдасы есебінен әрбір акция үшін акционерлерге ұдайы бөлінетін   кіріс. Бұл бөлімде оқушыларға  қосуға мен айырмаға есептер беріледі.

1. Сегiздiк санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:

201₈  = 2∙8² +0 ∙8¹ +1 ∙8⁰ = 128+1 = 129₁₀

2. Оналтылық санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:

181₁₆  = 1∙16² +8 ∙16¹ +1 ∙16⁰ = 256+128+1=385₁₀

3.Маркетинг- бұл халықты еңбекпен қамту тауар өндіруші мен тұтынушы арасындағы үйлесімділік, кеспелер      таратылады

Оқушыларға интерактивті  тақтада  ауызша сұрақтар беріледі, оқушылар сол сұрақтарға  жауап  беру керек.

4.Инвестициялық байланыс- өз қоғамдарын сырттан қаржыландыру. (оқушыларға тест тапсырмаларын орындайды).

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. Санау жүйесі қандай топтарға бөлінеді?

А)  Сандық  ,мәтіндік                Б) Дыбыстық, бейнелік

В) Позициялық және позициялық емес

2. 1011 екілік саны ондық санау жүйесінде неге тең?

А)  8        Б) 9        В) 10       Г)  11

3. 357 сегіздік жүйедегі сан  ондық жүйеде неге тең?

А) 239₁₀     Б) 209₁₀     В) 125₁₀  Г) 37562₁₀

4. 111011-101010 екілік сандарының айырмасын табыңдар.

А)  010001     Б)  010110    В)  110010     Г)  01110

5. Берілген санды ондық санау жүйесіне ауыстырыңыз. 100000₂

А)  68₂         Б)   65₂      В)  35₂      C) 112₂ 

6.Сандардың аталуы мен жазылу ережелері мен әдістері жиынтиығын қалай атайды?

А) Бит     Б) Байт      В) Разряд   Г) Санау жүйесі

7. 1001 + 1010 екілік сандарының қосындысын табыңдар.

А) 10101   Б) 10011   В) 11111   Г) 110101

6.Қаржылық есеп. ( оқушыларға интерактивті тақтада тапсырмалар беріледі)

1) 1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

Жауабы: 1010₂-101₂ = 1111₂

2) 1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

 Жауабы: 1001₂+1101₂ = 10110₂

ІV. Үй тапсырмасын қорытындылау мақсатында  «Ақпараттық диктант» таратамын.

Ақпараттық диктант.  Санау жүйелері туралы түсінік

1. Сандарды ….. деп аталатын арнайы символдардың көмегін бейнелеу қабылданған.

2.Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын –  …..   …….      деп атайды.

3.Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:  …… және    ………   ……  .

……. …….   санау жүйесіде санның әрбір цифрының мәні оның алатын орнына байланысты емес.

4.Позициалық санау жүйесінің  …….   деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.    

5.Санның цифрына бөлінетін пазицияны …..  деп атайды.

6. Ондық санау жүйесі.  «Ондық» аты бұл жүйенің негізі   …..  екендігін  білдіреді.

V. Бағалау.

VI. Сабақты аяқтау.

Тапсырма  2

1. Сегiздiк санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:   201₈

2. Оналтылық санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:  181₁₆

Тапсырма  2

1. Сегiздiк санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:   201₈

2. Оналтылық санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:  181₁₆

Тапсырма  2

1. Сегiздiк санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:   201₈

2. Оналтылық санау жүйесiндегi санды ондық санау жүйесiне аудару:  181₁₆

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. Санау жүйесі қандай топтарға бөлінеді?

А)  Сандық, мәтіндік                Б) Дыбыстық, бейнелік

В) Позициялық және позициялық емес

2. 1011 екілік саны ондық санау жүйесінде неге тең?

А)  8        Б) 9        В) 10       Г)  11

3. 358 ондық жүйедегі сан сегіздік жүйеде неге тең?

А) 239     Б) 209     В) 125  Г) 37562

4. 111011-101010 екілік сандарының айырмасын табыңдар.

А)  010001     Б)  010110    В)  110010     Г)  01110

5. Берілген санды ондық санау жүйесіне ауыстырыңыз. 100000₂

А)  68₂         Б)   65₂      В)  35₂      C) 112₂ 

6.Сандардың аталуы мен жазылу ережелері мен әдістері жиынтығын қалай атайды?

А) Бит     Б) Байт      В) Разряд   Г) Санау жүйесі

7. 1001 + 1010 екілік сандарының қосындысын табыңдар.

А) 10101   Б) 10011   В) 11111   Г) 110101

№	Оқушының  аты-жөні	Үй тапсырмасы	Кесте толтыру	Есеп шығару	Ауызша жауап беру	Тест  жұмысы	Есеп шығару	Қорытынды
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

Топтың бағалау парағы

Тапсырма 5

1.  1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

2.  1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

Тапсырма 5

1.  1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

2.  1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

Тапсырма 5

1.  1010 мен 101 екiлiк сандарының айырмасын табайық.

2.  1001 мен 1101  екілік сандардың қосындысын табайық.

Ақпараттық диктант.  Санау жүйелері туралы түсінік

1. Сандарды ….. деп аталатын арнайы символдардың көмегін бейнелеу қабылданған.

2.Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын –  …..   …….      деп атайды.

3.Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:  …… және    ………   ……  .

……. …….   санау жүйесіде санның әрбір цифрының мәні оның алатын орнына байланысты емес.

4.Позициалық санау жүйесінің  …….   деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.    

5.Санның цифрына бөлінетін пазицияны …..  деп атайды.

6. Ондық санау жүйесі.  «Ондық» аты бұл жүйенің негізі   …..  екендігін  білдіреді.

Ақпараттық диктант.  Санау жүйелері туралы түсінік

1. Сандарды ….. деп аталатын арнайы символдардың көмегін бейнелеу қабылданған.

2.Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жиынтығын –  …..   …….      деп атайды.

3.Санау жүйелері екі топқа бөлінеді:  …… және    ………   ……  .

……. …….   санау жүйесіде санның әрбір цифрының мәні оның алатын орнына байланысты емес.

4.Позициалық санау жүйесінің  …….   деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.    

5.Санның цифрына бөлінетін пазицияны …..  деп атайды.

6. Ондық санау жүйесі.  «Ондық» аты бұл жүйенің негізі   …..  екендігін  білдіреді.

• 1 слайд

• 2 слайд

• 3 слайд

• 4 слайд

• 5 слайд

• 6 слайд

• 7 слайд

• 8 слайд

• 9 слайд