Баяндама. Математика сабағында ойын элементтерін пайдалану

Математика сабағында ойын элементтерін қолдану

Қазіргі кезде мектепке қойылып отырған талаптың бірі – оқушылардың іскерлік дағдысын қалыптастыру. Іскерлік дағды дегеніміз – теориялық білімді іс жүзінде асыра білу.

Ол үшін:

1.     Білгенін ойлау арқылы іске асыру (есептер шығара білу).

2.     Оқулықпен, нұсқау – карточкамен жұмыс істей білу.

3.     Математикалық тілді меңгеру, күрделі есептерді шығара білу, қалыпты емес есептерді шығарылған есептерге келтіре білу.

ХХІ ғасыр ғылым ғасыры. Сондықтан жас ұрпаққа мектепте білім беру ісі ғылыммен тығыз байланыста болып, жаңа дәуір жаңалықтарымен суарылып отыруы тиіс. Білім берудегі ізгілік адамның тұлға ретінде дамуына бағытталған. Әрбір оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасып дамуына математикалық білімнің үнемі үлесі бар.

Сол себепті математика мұғалімдерінің алдында тұрған негізгі міндеттерінің бірі – оқушылардың шығармашылық қабілетін барынша дамытып жеке тұлғаны қалыптас- тыру.

Оқушыларға математикалық білім негізін меңгертіп тереңдету үшін алдымен олардың пәнге деген ынтасын, қызығушылығын тудыру қажет.

Қазіргі таңда оқушы білімін кеңейтіп көркемдік талғамын арттыруда, халықтық тәрбие беруде, ізгі мінез – құлық, асыл адамгершілік, ұлттық қассиеттерді қалыптастыруда математика пәнінің атқаратын міндеті мен алатын орны ерекше.

Мұғалімнің басты мақсаты – оқушыны ізденіске баулу. Ал сол мақсатқа жетудің тиімді әдістерінің бірі сабақ процесінде ойын түрлерін пайдалану.

Ойын түрлерін пайдалану оқушының:

1.     Сабаққа деген қызығушылығын оятады.

2.     Ой - өрісін кеңейтіп, іздену қабілетін арттырады.

3.     Талабын ұштап қиялын дамытады.

4.     Тапқырлыққа, жылдамдыққа,ептілікке үйретеді.

5.     Тілдік қорын, сөйлеу, қабілетін қалыптастырады.

Оқушылардың өткен материалды қаншалықты меңгергендігінбілу үшін бір тарауды толық өткеннен кейін қайталау сабағы есебінде 5 сыныпта өткізген жарыс сабағына тоқталайын.

Жарыс сабағы барысында оқушылардың пәнге қызығушылығы мен ойлау қабілеті артатыны байқалды.

Математика күрделі пән, сондықтан балалар ықыласын баурап алудағы бірден – бір тиімді жол – сабақты дәстүрлі ойын түрлерімен байланыстырып өткізу, яғни бұл дегеніміз ойын сабақ өткізу арқылы оқушыларды математика пәнін қызықтырып, ойлауға жетелеу. «Математикалық - лото» ойынын мен өз тәжірибемде 5 – 9 сыныптар арасында «Жай бөлшектерді қосу», «Арифметикалық квадрат түбір»,«Арифметикалық прогрессия» тақырыптарында пайдаландым.

Бұл ойын түрін сабағыма пайдаланудағы мақсатым – оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамытып, пәнге қызығушылығын арттыру.

«Математикалық - лото» ойынында түрлі кеспе қағаздарға есептер дайындаймын. Кеспе қағаздардың артына сурет салынады. Жауаптарын дұрыс орналастыратын болса, кеспе қағаздағы сурет дұрыс шығады. Ал, суреттің дұрыс құрастырылуы балалар қызығушылы-ғын арттыра түсері анық. «Математикалық - лото» ойынын сынып оқушыларын екі топқа бөліп беруге де болады. «Математикалық-лото» ойының мынандай түрде де жүргізуге болады. Мұнда геометриялық фигуралардың аттары жазылып ,тақтаға ілінеді. Оқушылар осы фигуралардың аудандарының формулаларын дұрыс тауып қоюлары керек.

Логикалық ойындарды сергіту сәті ретінде қолданамын. Әрбір оқушының және бүкіл сыныптың оқу материалын меңгеру деңгейін анықтау үшін білімін жазбаша тексеру тәсілдерінің бірі семантикалық картамен жұмыс .

Семантикалық картамен жұмысты жаңа сабақты бекіту мақсатында ұйымдастырылған тиімді деп ойлаймын .

Семантикалық карта көмегімен анықтамаларды, ережелерді, қасиеттерді тұжырымдау ,сондай –ақ есеп шығару барысында қолдану іскерліктерін қалыптастырады.

Мектепте жаңа буын оқулықтары бойынша математикадан сабақ беріп келемін. Оқулықтағы тапсырмалар деңгейлік тапсырмалар болып бөлінген . Мұндағы І деңгей тапсырмалары : меңгерілген білімді үлгі бойынша пайдалана білу, ІІ деңгей меңгерілген білімді өзгертілген жағдайда қолдана білу, ІІІ деңгей шығармашылық ,яғни математика оқулығындағы әр түрлі сұрақтар, есептер, оқушылардың логикалық ойлау , шығармашылықпен ойлауын дамытатын, әр түрлі әдіс тәсілдермен меңгертуге көмектеседі, яғни жеңілден күрделіге қарай тапсырмалар реттілікпен сақталып берілген.

Қазіргі ғылым мен техниканың даму кезінле алдымыздағы шәкірттің жан-жақты білімді, ой-өрісі кең болып шығуына ықпал ететін мұғалім екені түсінікті. Сабақта шығарылатын есептер оқушының ойлау қабілетін математика тілін дамытып, шығармашылықпен жұмыс істеуге негізделе құрылған.

Есеп шығарудың ең бірінші міндеті оның шартын ұғына білуге үйрету.

Оған дағдыланбаған оқушы тек көшіруге дайын тұрады. Күнделікті сабақты жоспарлаған кезде нені еске алған жөн:

1.     Бүгінгі сабақта ең негізгі ұғатынымыз не?

2.     Нені пысықтау керек?

3.Қандай жұмыс арқылы дамытушылық пен тәрбиелік мақсатты жүзеге асырамыз?

4.Осы тақырыпты меңгертудегі үй тапсырмасы қандай болу керек.

Осындай өздігінен жұмыс істеу мақсатында сыныптағы оқушыларды топқа бөлемін.

Мұның өзі оқушыларды бірін –бірі қадағалауға , тексеруге , өз бетімен жұмыс жасауға, бір –бірінің еңбегін бағалауға, бірін-бірі үйретуге , ұйымшылдыққа тәрбиелейді.Салыстыру әдісінде оқушылардың өз бетімен жұмыс істеуі мен таным белсенділігін арттыруға себебін тигізеді.

Бұл әдістің тиімділігі өз бетімен ой қорытуға, ықыластылыққа , ынталылыққа, есте сақтауға, жинақтылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелейді.

Оқушының ой-өрісін кеңейтіп, қабілеттерін ерекшелеуде ,білімдерін нығайтуда математикалық ойындардың атқарар рөлі өте зор.

Оқушылардың математикаға деген қызығушылығын арттырып белсенді жұмыс істеуін ,тез ойлану қабілетін арттыруға дидактикалық ойындар , қазақтың ұлттық ойындары , логикалық ойлауға бағыттайтын ойындар орны ерекше .Ойындар ұйымдастыруда оқушыларды қызықтыратын тапсырмалар таңдай білу- мұғалімнен үлкен шеберлікті талап етеді. Ойын- шығармашылық , ойын- еңбек. Ойнау бары сында оқушы дербес ойлау мүмкіндігі , көңіл қоя білу қабілеті дамиды. Математи- калық сан алуан сырын сандар әлемінің қызық құбылысын, ойын элементтерімен өрнектеген сабақ қызықты әрі ұтымды.Ойын сабақтарында берілетін тапсырмалар қарапайымнан басталып біртіндеп қиындап оқушылардың танымдық қызығуын белсендіруге назар аударылады. Сабақта алған білім дағдысын ойлау барысында қолдану мүмкіндігі оқушылардың зор ынтасын тудырады, білгенін тереңдетіп, жаңа іс қимылға жетелейді. Белсенді емес оқушылар жолдастарын кейін тартпау үшін жанын салады.

«Математикалық бәйге» ойыны.

«Математикалық лото» ойыны.

Семантикалық карта .

Сондықтан қорыта айтқанда әр пәннен өткізілетін мұндай ойын сабақтары оқушы- лардың белсенділігін арттырып, өтілген материалдарды толық меңгеруге көмекте- седі . Олай болса ,ойлау қабілетін ұштайтын мұндай ойын сабақтарының оқушыларға берері мол.

Математиканы да адамды сүйгендей сүйіп, адамды түсінгендей түсінген абзал.