Баяндама Тақырыбы: « Модульдік технологияның тірек - сызбалар арқылы балалардың коммуникативтік – танымдық құзыреттілігін жетілдіру »

Б.Байғожина атындағы ясли бақшасы

Баяндама

Тақырыбы: «Тіл дамыту саласында перфокарталарды тиімді қолдану»

                                                                                   Тәрбиеші: Мамырбек  З.Қ

     Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі қалыптастасуда. Бұл сының процесс білім парадигмасының өзгеруімен қатар жүреді. Білім берудегі ескі мазмұнның орнына жаңасы келуде. Я.А.Каменскийдің, И.Гербарттың дәстүрлі объект –субъектілері педагогикасының орнын басқасы басты, ол бала оқу қызметінің субъектісі ретінде , өзін өзі өзектілендірудге, өзін танығуға және өзін-өзі жүзеге асыруға ұмтылатын жазушы тұлға ретінде бағытталған. Мұндай жағдайда педагогикалық процестің манызды құрамы оқу ісіндегі субъектілер-оқытушы мен оқушының тұлғалық – бағытталған өзара әрекеті болып табылады.

Жаңа білім парадигмасы бірінші орынға баланың білімін , білігі мен дағдысын емес, оның тұлғасын, білім алу арқылы, дамуын қойып отыр.

Қазіргі уақытта педагогика ғылымының бір ерекшілігі- баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқыту технологияларын шығаруға ұмтылуы.

Бұл технология:

-баланың тұлғасының танымдық қабілеттерін дамытуға:

-танымдық поцестерін дамытуға

- жағымды қызығушылық қалыптастыруға;

-белсенді сөздік қорын, ауызша және жазбаша тілін дамытуға:

-тұлғаны қиындықтарға даяр болу және білу, қарым-қатынас, ойын, танымдық, қауіпсіздік,сыйласу,  шығармашылық, өзін-өзі өзектілендіру, өзін-өзі бекіту қажеттіліктерін қанағаттандыруа ықпал етеді.

Жеке  тұлғаны  қалыптастыруды  дамыту  мен  оған  жан-жақты  терең  білім  беру  мақсатында  баланы оқыта  отырып, оның  еркіндігін, белсенділігін  қалыптастыра  отырып, өз  бетінше  шешім  қабылдауға  дағдыландыру  жолында  неғұрлым  тиімді шараларын енгізу-бүгінгі  ұстаздардың  жауапты  істері  болуы  керек. Мұндай  бағыттағы  шараларды  жүзеге  асыру  үшін  бүгінгі  күн  талабы-оқытудың жаңа  технологиялардын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық  желілерге шығу  екендігі Қазақстан  Республикасының «Білім туралы» заңында белгіленгенМодуль-оқушының мазмұнды, оқу әдісін өз бетінше игеру деңгейі мен оқу таным әрекетіне сай жеке оқу бағдарламасы.

Модульдік  оқыту технологиясының құрылымы:
- Оқытудың жалпы мақсатын қою;
- Жалпы құрылған мақсатты  нақтыландыруға  көшу;
- Оқушылардың алдын-ала білім деңгейін бағалау  оқу әрекетінің жиынтығы:
- Нәтижесін бағалау.
             Модульдік  оқыту технологиясының бір  ерекшелігі оқушылардың танымдық қызметін арттырады. Әрбір оқушылардың әр сабақта үш күрделірек деңгейде берілген оқу материалын таңдау, жазу, көру, айту мүмкіндігі  болатындай  етіп құрылады.  Тапсырмаларды қарапайымнан күрделіге қарай  кезең-кезеңмен орындау міндетті емес. Оқушы тапсырманы өзінің орындау мүмкіндігіне қарай таңдауға ерікті. Сонымен бірге бұл технология бойынша тұлғаның психологиялық қасиеттері, оның жеке өзіндік өзін қанағаттандыратын қызметі сабақ барысында қалыптасады. Оқушыны оқыту мен дамыту өзара күрделі процестер.

        Модульдік оқыту технологиясы-оқытудың тұтас технологиясын жобалау, алға қойған мақсатқа жетуді көздейтін педагогикалық процесті ұйымдастыру, тәрбиешіге нәтижені талдап, түсіндіріп бере алатындай жүйені таңдау және құру. Балалармен жүргізілетін жұмыстарда кездесетін қиыншылықтардың алдын-алу және түзету жұмыситарының жүйесін құру. Модульдік оқыту технологиясының жеке тұлғаның өз-өзін дамытуға, шығармашылық қабілеттерін арттыруға қажетті іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыратын бірден-бір технология.

       Модульдік оқыту технологиясының тиімділігі: 1) қысқаша сызбалар арқылы түсіндірілуі; 2) оқушылардың әрбір сабақта іс-әрекетін бағалау үшін диалогтық қарым-қатынас негізінде танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру, 3) барлық тақырыптар бойынша тест жүргізуЯғни, модуль — тұтас жүйенің бір бөлшегі, пәннің негізгі заңдылықтарын ашатын ұғымдардың бір-біріне байланысты элементтердің жиынтығы.

       Модульдік технология дегеніміз-білім алушының ішкі мүмкіншілігіне, қабілетіне қарай өз бетімен ізденуіне, әрекет етуіне лайықталған дидактикалық құрылым, адамның өзін-өзі дамуының амалы, жолы.

Оқыту технологиясының біз әзірлеген нұсқасының бір ерекшелігі – оның білімді меңгеруге емес, жеке тұлғаның танымдық қабілеттерін және танымдық процестерін, яғни жадының алуан түрін (есту, көру, қимыл-қозғалыс және т.б.), ойлау, ынта, қабылдау қабілеттерін арнайы жасалған оқу және танымдық жағдайлар арқылы дамытуға, сондай-ақ жеке тұлғаның қауіпсіздігін, өзін-өзі дамыту, өзін-өзі бекіту, қарым-қатынас жасау, ойын, танымдық және шығармашылық қажеттіліктерін қанағаттандыруға, белсенді сөздік қорын (ауызша және жазбаша тілде) дамытуға бағытталуында.

       Мақсаты: Мектепке дейінгі балалардың тіл дамыту әрекетін  перфокарталар арқылы  қалыптастыру. оқыту мен дамыту өзара күрделі процестер.

      Міндеттері:

      1. Логикалық ойлауын, зейінін, қиялын, есте сақтау қабілетін дамыту;

      2. Өзіндік ізденуге, ойлауға өзін-өзі хабардар етуге, өзін-өзі бақылауға талпындыру;

      3. Зерікті болу, өз-өзіне қызмет ету, зерек болу қасиеттерін қалыптастыру;қызығушылықпен қабылдау үшін ол бәрін түсінуі керек, өйткені бала үшін сабақта қолма-қол табыстың маңызы зор. Ол үшін бала барлығын бірден түсініп, қалайда не түсінгенін көрсетуі керек. Оған перфокарта – тапсырмасымен жұмыс барысында бала қол жеткізе алады.

Гипотеза:

  1. Замануи оқыту технологияларын қолдану барысында педагогтың кәсіби шеберлігінің артуы;

  2. педагогтың кәсіби дамуы мен құзыреттілігінің модульдік технологияны, оның ішінде перфокарталарды оқу іс-әрекетінде жиі қолдану – педагогтың кәсіби шеберлігін арттырады.

  3. перфокарталар арқылы балалар өз ой-пікірін толықтай айтып, дәлелді сөйлеуге машықтанады.  

     Перфокартаның өзіндік жұмысқа арналған карточка – тапсырма ретінде де,барлық топпен  жұмыс істеу үшін дидактикалық сөзбен ойын ретінде де пайдалануға болады.

     Перфокартаның жай ғана карточка – тапсырмадан басты ерекшелігі оның көп түрлігі және бірнеше қайта қодану мүмкіншілігінде. Бір перфокартаға бірнеше тапсырма таңдап алуға болады. Мысалы: 2,3,4,5 терезесі бар перфокарта берілсін, әр терезенің үстінгі жағында қалталардың ішінде суреттер орналастырылсын, ол суреттерді ауыстыруға болады.

    Мектеп алды жастағы балалардың негізгі іс-әрекеті –ойын. Перфокарталар арқылы дидактикалық ойындарды қолдануда оқу іс-әрекеті қызықты әрі белсенді өтеді.Перфокартаның мазмұны баланың жас ерешелігіне сай, олардың ой-өрісінің деңгейіне сай және педагогтың қойылған мақсатына сай болады.

Перфокарталарды жасалуы, қолданылуы оңай әрі баланың ой-өрісіне түсінікті болып келеді .

Ортаңғы топтардың балаларына арналған перфокарталар.

І. «Таным» саласы, «Қоршаған ортамен таныстыру» бөлімі.

1.«Түстер» перфокартасы. Мақсаты: заттардың жеті түрлі түстерін біліп, ажырата алуға сонымен қатар түстердің реңктерін ажыратуға үйрету (қызыл, жасыл, көгілдір, көк, күлгін).

Шарты: бала көк түсті фломастермен аспанды, кекіре гүлін тағы басқа көк түсті заттарды сызықпен қосу керек.

2. «Жыл мезгілдері» перфокартасы. Мақсаты: балалардың әр маусымның ерекшеліктерін түстер арқылы көре алуға машықтандыру, табиғатқа деген қызығушылығын дамыту.

Шарты: қызыл түспен жазға байланысты суреттерді қосып сыз, көк түспен қыс мезгіліне байланысты суреттерді қос.

ІІ. «Таным» саласы,  «ҚМТҚ» бөлімі бойынша

1. «Геометриялық фигуралар» перфокарталары. Мақсаты: геометриялық фигураларды ажыратуға үйрету.

Шарты: үшбұрыштарды жауып қой, шаршыны жауып қой. Қалып қойған фигураларды ата.

2. «Ұқсастығын тап» перфокартасы. Мақсаты: геометриялық пішіндер жайында білімдерін бекіту.

Шарты: әр пішінге келетін заттарды таңда, оларды ата.

3.Ересек және даярлық топтарының балаларына арналған логикалық перфокарталар. Бұл перфокарталар жеке жұмыс жасауға арналған. Балалар «бүтін», «бөлшек», «қосу», «алу (немесе азайту)» деген ұғымдарды қалыптастырады.

Мақсаты: балалардың логикалық ойлау қабілеттерін, зеректігін, байқағыштығын, ұғымталдығын, тапқырлығын дамыту.

4. Ересек және даярлық топтарының балаларына арналған перфокарталар.

«Сан қатары» перфокартасы. Мақсаты: сан қатарын дұрыс тауып, орналастыруға машықтандыру.

Шарты: бос торкөздерге керекті сандарды жаз..

Жаңашылдық:

Перфокарта -  бұл баланың жай ғана алған білім деңгейі емес, оны жеке тұлға ретінде әртүрлі бағытта қолдана алуы, бұл психологиялық процесстік жоғары деңгейі, логикалық ойлау қабілетінде, елестету, баланыстырып сөйлеуі, бұл жеке тұлғаның даму қасиеттері,зеректілік, тапқырлық, шапшандық, білгіштік.

 Өзектілігі:

Балалармен жұмыс әрекетінде перфокарталық көрнекіліктерін пайдаланылуы

1.     Балалардың қызығушылығын оянуы;

2.     Жаңа материалды есте сақтауын жеңілдетеді және жылдамдатады, есте сақтау қабілетін қалыптастырады.

Күтілетін нәтиже:

          1. Баланың жаңа алған білім нәтижесін көруге болады.

2.Бұрынғы алған білімдерін еске түсіру арқылы, білім сапасын нақтылай түседі.

3.Диалогты, монологты ауызша сөйлеу әрекетінде тіл байлығы дамиды, ой жиелілерін байланыстырып, жеткізіп берулеріне септігін тигізеді.

        Қорыта айтқанда, модульдік оқытудың өзегі – оқу модулі. Оқу моделі ақпараттардың аяқталған блогынан, бағдарламаны табысты жүзеге асыру үшін берілген оқытушының нұсқауларынан және оқушы іс-әрекетінің мақсатты бағдарламасынан тұрады.

       Модульдік оқыту білім мазмұны, білімді игеру қарқыны, өз бетінше жұмыс істеу алу мүмкіндігі, оқудың әдістері мен тәсілдері бойынша оқытудың дербестігін қамтамасыз етеді.Модульдік   оқыту   технологиясының  жеке тұлғаның өз-өзін дамытуға, шығармашылық қабілеттерін арттыруға қажетті іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыратын бірден-бір технология.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1.Жанпейісова М.М. «Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде». Алматы 2006 жыл.

2.Қамзина М. «Модульдік оқыту технологиясы».//Тәрбие құралы. 2005 жыл, №4.

3.Педагогтың кәсіби деңгейін өсіруде әдістемелік жұмысты ұйымдастыру жолдары.//Ғылыми-практикалық жинақ. Алматы, 2008 жыл.

4.Искакова Р., Ерназарова З. «Жаңа технологияны пайдалану әдістері». Қызылорда, 2004 жыл.

5.Жадрина М.Ж. «ҚР-дағы жоғарғы білім беру дамытудың тенденциялары мен мәселелері». Алматы 2002 жыл.

6. Назарбаев Н.Ә. Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан  //Қазақстан халқына

Жолдауы//,  28.02.2007.