Borland Delphi және оның негізгі жұмыс принциптері

Сабақ жоспары Бекітілді:

Күні:

Пән оқытушысы

Пән атауы:

Тобы:

Мамандығы:

Сабақтың тақырыбы:

Borland Delphi және оның негізгі жұмыс принциптері

Құзіреттілікті қалыптастырудағы сабақтың мақсат-міндеттері:

А) проблеманы шешу жолдары

Delphi интегралды ортасында Standard панелі компоненттерімен жұмыс жасау, яғни компоненттерді формаға орналастыру, компоненттердің қасиеттерін өзгерту, компоненттерге оқиға жазу, оқиғаларды өңдеу жұмыстарын жүргізуді және қолданбаны орындауға жіберуді үйрету.

Б) ақпараттық

Студенттердің алған теориялық білімдерін практика жүзінде орындау дағдыларын шыңдау. Студенттердің таным белсенділігін арттыра отырып, шығармашылық, ойлау қабілетін дамыту

В) коммуникативтік

Обьектілер инспекторы және обьектілер құрылымы, жоба құру негіздері

Сабақ түрі:

Лабораториялық сабақ

Сабақ типі:

жаңа білімді меңгерту сабағы

Сабақта қолданылатын технологиялар:

АКТ, жеке және топтық оқыту әдістері

Пәнаралық байланыс:

Математика, ағылшын

Оқыту құралдары:

Лабораториялық жұмыстар

Сабақ барысы:

Оқытушы іс-әрекеті

Оқушы іс-әрекеті

Күтілетін нәтижелер

І. Ұйымдастыру кезеңі

- Оқушылармен сәлемдесу;

- Аудитория тазалығын қадағалау;

- Сабаққа қажетті құралдарын тексеру;

- Сабаққа назарларын аударту;

- Оқытушымен сәлемдесу;

- Аудиторияны сабаққа дайындау;

- сабаққа дайындық жасау;

- сабаққа назарларын аудару;

- Аудитория сабаққа дайын;

- Сабақ құралдары дайын;

- Оқушылар сабаққа дайын.

ІІ. Өткен материалдарды пысықтау

- сұрақтар:

Слайд арқылы 1-12 бақылау сұрақтары беріледі

- бақылау сұрақтарына жауап беру және талдау;

- есептерді тексеру;

- оқушылар өзара қателерін жөндеу;

- Тез әрі дұрыс жауап беруге үйренеді.

- Өз білімін дәлелдеуге үйренеді.

ІІІ. Жаңа материалдарды түсіндіру

- бағдарлама құрылымы, олардың жазылу үлгісін, онда қолданылатын операторлар туралы түсіндіреді;

- жоба құру жолдарын, олардың жазылу үлгісін, онда қолданылатын операторлар туралы біледі.

- Оқушылар бағдарламада жоба құруды, олардың жазылу үлгісін, онда қолданылатын операторлар туралы біледі.

ІV. Жаңа білімді меңгерту

Практикалық жұмыстар:

- Лабораториялық жұмыс береді,

- орындауға нұсқау береді.

Сұрақтар:

- Бекіту сұрақтарын қояды.

- Лабораториялық жұмысты орындайды.

- Түсінбеген тұстарын оқытушыдан сұрайды.

- Қойылған сұрақтарға жауап береді.

- Оқушылар бағдарламаны құру жолдарын біледі.

V. Үй тапсырмасын беру

Теориялық: «Delphi 7 бағдарламалау ортасы» реферат

Шығармашылық: «Delphi 7 бағдарламалау ортасы» слайд

- Үй тапсырмасын алады,

- Орындауға нұсқаулар алады.

- Үй тапсырмасын орындайды.

ІІ. Өткен материалдарды пысықтау

1. Алгоритм (Белгілі бір нәтижеге жету үшін орындалатын әрекеттердің тізбегі)

2. Блок – схема (Алгоритмді көрсетудің графикалық түрі, алгоритмнің әрбір амалы өзіне сәйкес геометриялық фигурамен жазылады)

3. Массивтің жазылуы (ARRAY)

4. а = 2sin2x Турбо Паскальда жазылуы (a:=2*sin(2*x))

5. Паскаль тілінде div және mod мағынасы (бүтін және қалдық)

6. 10 div 3 өрнегінің мәні (3)

7. Векторлық массив (Бір өлшемді массив)

8. «:» амалы Паскаль тіліндегі мағынасы (меншіктеу операторы)

9. Save командасы орналасқан меню (File)

10. 5 mod 2 операциясының нәтижесі (1)

11. |x|- Паскаль тілінде жазылуы (abs)

12. Таңдау операторы (case of)

J

K

R

Q

W

R

Y

T

E

T

O

P

R

Y

H

H

V

K

E

S

A

H

U

G

J

H

B

D

D

R

Q

E

A

L

D

T

L

V

R

W

I

E

H

L

J

W

Y

U

R

S

B

M

K

A

B

L

S

N

F

R

I

D

J

L

K

N

I

W

F

P

X

E

S

Z

A

A

F

V

U

I

T

N

V

H

V

H

Z

F

K

O

F

C

X

G

U

O

P

I

M

I

A

S

B

T

X

Z

P

E

Y

D

O

J

A

D

F

L

F

M

D

H

X

B

R

А

H

A

R

M

H

S

J

E

J

I

N

A

S

W

O

K

E

D

E

K

B

M

A

S

O

B

Y

N

V

C

G

I

A

Z

A

B

U

D

I

B

A

T

O

P

E

I

R

S

A

D

L

I

T

A

H

C

A

F

T

U

L

X

A

C

A

V

P

Z

T

D

X

W

N

D

O

H

S

K

M

Z

A

D

A

I

O

A

I

B

D

T

P

H

E

V

C

X

I

C

D

C

N

1. var

2. Delphi

3. begin

4. integer

5. blue

6. if

7. and

8. do

9. red

10. top

11. else

12. program

13. left

14. while

15. real

16. to

17. then

18. button

19. label

20. caption

ІІІ. Жаңа материалдарды түсіндіру

Delphi бағдарламасын жүктейік. Сонда экраннан оның төмендегі 4 терезесі көрінеді.

Осылардың тұтас созылып жатқаны – бас терезе. Сол жақтағысы – обьектілер терезесі. Ол терезеде осы бағдарламаны құрайтын компоненттердің қасиеттері беріледі. Ортасында бірінің үстіне бірі орналасқан екі терезе – болашақ бағдарламаның Пішіні/формасы/ және бағдарламасы бар терезе тұр. Пішін терезесі енді дайындалатын бағдарламаның визуалды көрінісі болып табылады.

Дельфи-де бағдарлама дайындау үшін мына әрекеттерді орындау жеткілікті:

1. Бас терезедегі үшбұрышты жасыл бағдаршаға маус нұсқағышын қойыңыз;

2. Сол кезде Run(F9) көмексөзі көрінеді;

3. Осы батырманы басамыз (немесе F9 пернесін) ;

4. Міне дайын бағдарлама алдық.

Бағдарлама әдетте, C:\Program Files\Borland\Delphi7\ Projects бумасында құрылады.

Delphi компоненттері палитрасының беттері

Пикто-
грамма

Компонент

аты

Компоненттің атқаратын қызметі

 

Label

Белгі. Бұл статикалық мәтін түріндегі қысқа хабарламаларды орналастыру үшін қолданылады.

 

Edit

Енгізу жолы. Ол пайдаланушының бір жолдық мәтіндік ақпаратты енгізуіне арналған.

 

Button

Командалық батырма. Бағдарламада осы компоненттің onclick оқиғасы өңдеушісінің көмегімен команданы жүзеге асыру үшін қолданады.

Типі TForm болып келген объект бағдарламаның негізі болып табылады. Форманың төмендегідей қасиеттері бар:

Name – форма аты. Бағдарламада форма аты форманы басқару үшін және форма компонентіне кіру үшін пайдаланылады.

Caption – тақырып мәтіні жазылады.

Top – форманың жоғарғы шекарасынан экранның жоғарғы шекарасына дейінгі қашықтық.

Left – форманың сол жақ шекарасынан экранның сол жақ шекарасына дейінгі қашықтық.

Width – форманың ені.

Height – форманың биіктігі.

Color – фонның түсі.

Font – қаріп. Форма бетіндегі болатын компоненттердегі пайдаланылатын қаріпті (шрифті) анықтайды.

ІV. Жаңа білімді меңгерту

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);

begin

Edit1.Text:='Салем,' + ' ' + Edit1.text;

end;

procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject);

begin

Edit1.Clear; Edit1.Text:='';

end;

procedure TForm1.Button3Click(Sender: TObject);

begin

Close

end;

procedure TForm1.Button4Click(Sender: TObject);

begin

Form1.Color:=clRed;

end;

end.

V. Үй тапсырмасын беру

1. Теориялық: «Delphi 7 бағдарламалау ортасының standard беті» тақырыбында қосымша әдебиеттерден ізденіп келу, standard беті компоненттерін жаттап келу

2. Практикалық: А.Медешова оқулығынан, 124 беттегі 1 – 3 жаттығулар

3. Шығармашылық: «Delphi 7 бағдарламалау» тақырыбына слайд дайындау

Лабораториялық жұмыс №15

Тақырыбы: Borland Delphi және оның негізгі жұмыс принциптері

Жұмыс мақсаты: Form, Button, Edit компоненттерімен танысу және олармен жұмыс жасау, қарапайым программа жасауды үйрену.

Тапсырма:

1. Edit компонентіне Привет хабарламасын шығаратын программа құру.

Теория: Windows терезесі арқылы Delphi –ді іске қосу командасы: Пуск-Программы-Borland Delphi 6/7 – Delphi 6/7

Экранда Delphi программалау ортасының төрт терезесі көрінеді:

1. Негізгі терезе;

2. Форма (Form 1);

3. Объект инспекторы терезесі (Object Inspector);

4. Object TreeView (Объектілерді ағаш тәріздес көру терезесі).

Жалпы ортада программа құруға арналған бесінші модуль терезесі де іске қосылады (Unit.pas).Форма терезесінің астында орналасатындықтан, ол алғашқыда көрінбейді. Delphi-дің негізгі терезесінің құрамына негізгі мәзір, аспаптар панелі және компоненттер палитрасы енгізілген. Негізгі мәзір пункттеріне Delphi-де жұмыс істеу командалары, аспаптар панеліне ішкі мәзірлерге енгізілген негізгі командаларды орындайтын түймелер орналасады.

Delphi-де дайындалатын программа проект (жоба) деп аталады. Форма – программаны дайындау алдында ашылатын программаның сұхбаттық терезесі. Delphi алғашқы рет іске қосылған кезде форма Form 1 атауымен көрінеді. Онфң жиектеріне тышқан курсорын орналастырып, ол екі жақты нұсқама түріне айналған кезде жылжыту және қойдыру тәсілі бойынша форманы кеңейту не қосуға болады.

Құрылатын программада пайдалану үшін формада түрлі компоненттер орнатылады. Олар Delphi терезесінің компоненттер палитрасына орналастырылған.

Тапсырма №1:

Батырманы шерткенде мәтіндік өріске “Delphi программалау тілі” мәтінін шығару керек:

Тапсырма №2:

Формаға 5 Button компонентін орналастырып, олардың Caption қасиеттеріне сәйкесті түрде қызыл, сарғылт, сары, жасыл, ақшыл көк, көк, фиолетті көк мәндерін енгіземіз. Button басылған кезде форма фоны сол түске айналуы керек.

Бағдарлама нәтижесі:

Тапсырма №3:

Компьютер сізден атыңызды сұрап, сізбен амандасатын жоба жасаңыздар