Эссе Қаздар қайтып барады

Эссе

Қабдеш Жұмаділов «Қаздар қайтып барады» шығармасы

 Өткен ғасырлар қазақ халқы үшін оңай тимеген кезеңдердің бірі болған. Патша өкіметінің қазақ халқына азап көрсетіп, бір түйір азығына дейін тартып алып кетіп, тыныштығын бұзған. Ол қорлыққа төзбей шекара асып кеткен қандастарымыз сансыз, тіпті күні бүгінге дейін туған жеріне сағынышы басылмай жол салып оралып жатқандары қаншама. Сол ғасырлардағы ауыр кезеңді Қабдеш Жұмаділов шығармаларының негізгі өзегі- тағдыр тәлкегімен туған жерден жырақта жүрген қандастарымыздың киелі топырақ, қасиетті атамекеніне оралуды зарыға аңсап күткен сағынышы, арман – мүддесі, көз жасы, үміт –сенімі. Менің ойымша ақын өз шығармасында адамның туған жеріне деген махаббатты, сағынышы оны қандай болсын сынақтан құламай өтуіне арқау болады. Дәл осы сезім Қабдеш Жұмаділовтың «Қаздар қайтып барады» шығармасында, кезінде бір атын өкіметке қимай тұрған өлкесін тастап отбасымен шекара асып кеткен шалдың қырық жылдан кейін өз еліне оралуына дәм болады.. 

 Туған жердей жер болмас ,туған елдей ел болмас-,деп бабаларымыз бекер айтпаған. Барлығынан, отбасынан, жалғыз жапырақ немересінен айырылып, өзге елде сыймай кеткен шалдың қырық жыл бойы кеудесін тесіп бара жатқан арманы оны алыс жолдың азабына, сынағына төзіп, туған жеріне қайта оралуына жол салады.Шіркін, адам баласы қиналғанда тәніне де, жанына да сая болатын туған жерінің топырағы, жусанының иісін иіскеп, ауасымен тыныс алу ғой. Жолындағы Етікшінің асуы да, аш қасқырдың қызыл көздері де, сыздатып ауыртып жатқан тәні де, шалдың «Тұған жерімді бір көрсем екен»деген үмітін тұншықтыра алмайды, бұл дегеніміз атамекенге деген сүйіспеншіліктен, махаббаттан, сағыныштан туған күш -қайрат. Ауылына келгенде шал бар өмірін көз алдына келтіреді, жеті жасынан мінген аты, бірге ойнаған құрбы-құрдастары, әкесі келеді. Сол кезде шал нағыз бақытын табады, не жыларын, не күлерін білмей кеудесін керемет күй билейді. «Туған жердің құдіреті» деген осы болса керек. Автор шығармада басты кейіпкер яғни, Байтас қарт арманына жете алды ма, жетсе оны алдағы өмірінде не күтіп тұр, өз Отанына оралса да арғы бетте қалған отбасын қайтпек? Егер де арманына жетпесе, кіндік қаны тамған жеріне, әке-шешесі тұрған қара шаңыраққа оралғанда керемет сезімге неге бөленді? Бұл сұрақтарға жауапты іздеуге оқырманның өз еншісіне қалдырған.

 Оқырман ретінде бұл шығармадан алған әсерім өте керемет. Менің ойымша Байтас қарт арманына жете алды. Ал арғы бетте қалған отбасы қарттың соңын шала өз Отанына оралар деген үміттемін!