Сыныбы: 10-11
Тақырыбы: «ХХІ
ғасыр көшбасшысы» интеллектуалды тапқырлар сайысы
Мақсаты:
білімділік:
оқушылардың химия пәнінен алған білімдерін толықтыру, шындау, бекіту және
интеллектуалды деңгейін анықтау;
дамытушылық:
оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілеттерін аттыра отырып, нақты және нүктелі
қабылдауға, өз ойын еркін жеткізуге дамыту;
тәрбиелік : оқушылардың пәнге деген қазығушылығын
арттырып, ізденімпаздыққа, жауапкершілікке, ұйымшылдыққа, адалдыққа тәрбиелеу.
Сайыс түрі: интеллектуалды, зияткерлік.
Көрнекілігі:
безендірілген слайдтар.
Жүргізуші: Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Тәуелсіздіктің туы- білімді
ұрпақ қолында» дегендей, алдымызда тұрған дені сау, рухы биік, ой-өрісі кең,
болашағы айқын жеке тұлғаны ХХІ ғасырдың көшбасшысы етіп шығару барша ұстаздың
қолында. Ол үшін оқушы да аянбай, яғни, өз бетімен ізденіп, білімдерін және
шығармашылық қабілеттерін дамытуға тырысып бағу керек. Бүгінгі сайысымызда біз
оқушылырымыздың бойынан осындай жақсы қасиеттерді көргіміз келеді.
Сайыскерлерді ортаға шақырайық!
1.Каналбеков
Мақсат 11-сынып оқушысы
2.Молдашева
Азиза 11-сынып оқушысы
3. Бекқұлов
Бекзат 11-сынып оқушысы
4. Тиынов
Шамшырақ 10 санап оқушысы
5. Жұмаділова
Жұлдыз 10 сынып оқушысы
6. Ибадуллаев
Асқар 11 сынып оқушысы
7.
Сайыскерлеріміздің білімін саралап, әділ бағасын беретін әділқазылар алқасын
сайлап алсақ.
Әділқазылар алқасы:
1.
2.
3.
4.
Сайысымыз
ІV кезеннен тұрады:
І кезең «Бәйге»
ІІ кезең «Плиглот»
ІІІ кезең
«Тапқырлық»
ІV кезен «Жорға»
Сайысымыздың
ұраны: «Зейін салсаң-ұғасың,
Талаптансаң-жетесің,
Іздесең- табасың!»
І кезең «Бәйге»
Қарап тұрмай
бәйгеге еріңіз
Шәкірттерге әділ
шешім беріңіз
Жүзден жүйрік,
мыңнан тұлпар шығарар
Бәйге,бәйге,
бәйгелерді көріңіз,- дей келе біз келесі кезең- бәйгені бастайық.
1.Бұл кезеңде
әр ойыншыға жеке алдын ала дайындалған 3 сұрақ қойылады.
2. Қатысушы
дұрыс жауап берген әр сұраққа 10 ұпай аеленеді,
3 Ойлануға
уақыт беріледі.
1-ойыншы
1. Фотосинтез
үрдісі нәтижесінде өсімдіктер бөлетін газ? (Оттек)
2. Теріс және оң
зарядталған атомдар? ( Иондар)
3. Ұйқы безінен
бөлінетін гармон? ( Инсулин)
2-ойыншы
1. Қанның құрамындағы
элемент (Темір )
2. Ең жеңіл
металл? (Литий)
3. Дене қызуын
төмендететін, кең таралған дәрі (аспирин)
3- ойыншы
1. Адамның дене
жасушаларындағы хромосома саны? (46)
2. Қанттың
химиялық аталуы? (Сахароза)
3. Қан беруші
адам? (Донор)
4- ойыншы
1. ұйқы ауруын
тудыратын Африкалық шыбын қалай аталады? (Цеце)
2. Оң зарядталған
ион ( Катион)
3. Сүйектің
құрамындағы басты элемент. (Са)
5-ойыншы
1. Периодтық
жүйедегі элементтердің көлденен қатары? (Период)
2. Дені сау
адамның асқазанында қандай қышқыл болады? ( Тұз қышқылы)
3.Адам алақанында
балқитын металл? ( Цезий)
6- ойыншы
1. Адам ағзасында
қай элемент жетіспеуінен тіс жегі ауруына ұшырайды? (Фтор)
2. Қай галоген
бактерияларды өлтіріп, денсаулықты қорғайды? ( Хлор)
3. Жүйкені
тыныштандыратын дәрінің құрамына кіретін элемент.( бром)
7-ойыншы
1. Өмір мен ойдың
элементі (Фосфор)
2. Йод
тапшылығынан болатын ауру түрі? ( Жемсаулық немесе зоб)
3.
«Марганцовканың» формуласы ?
8-ойыншы
1. Теріні
ультракүлгін сәулесінен қорғайды. Өзін оттектің үш атомы құрайды?(Озон)
2. Суда еритін
негіздер қалай аталады? ( Сілтілер)
3 Пластикалық
хирургияда сынған сүйектерді бекітуге және адам бас сүйегіндегі саңылауларды
жабуға қолданылатын металдар (титан, тантал)
І кезең
«Бәйге» өз мәресіне жетті! Сөз әділқазылар алқасында!
Ұпайы аз (1)
----------------------------- оқушымен қош айтысамыз!
ІІ кезең
«Полиглот»
Келеді кезек
жұмбақты шешуге
Жауаптарын беруге
үш тілдерде
Қазақ, Орыс,
Латыншаны білсеңіз
Жақсы баға шәкірт
саған несібе
Сайысқа
қатысушалар берілген жұмбақтардың, сауалдардың шешуін тауып, табылған жауапты
қазақ, орыс және латын тілінде айту керек.Әр дұрыс жауапқа 10 ұпайдан-30 ұпай
алу мүмкіндігі бар. Әр ойыншыға жеке жұмбақ қойылады. Егер жауап бере алмаса,
менің «қарсыластар» деген сөзімнен кейін жалаушаны бірінші кім көтерсе, сол
ойыншы жауап бере алады. Ойын шарты түсінікті болса, «Полиглот» кезеңін
бастаймыз.
Адамнан ғылым айла асырмаған,
Құпиясын құлыптап жасырмаған,
Кел, бәріміз ғылымның тілін зерттеп,
Бір жұмбағын ашайық, ашылмаған.
Жас химик, мықты
болсан тауып көр!
1. «Тіршілік
дегеніміз ақуыз дененің өмір сүру әдісі» десек, ақуыздың негізін қай элемент
құрайды? (Азот-азот- )
2. Теріні илей
білмеген- шірітер,
------------еріте білмеген- ірітер. ( Алтын-золото-аурум)
3.От көмір жейді ,
Тот
--------------- жейді. ( Темір – железо- феррум)
4. Қойдың
сүті-------------- (Қорғасын- свинец – плюмбум)
5. Дұрыс
пайдалансаң емдейді, бұрыс пайдалансаң мүгедек етеді. Бұл қай элемент?
( Мышьяк – мышьяк-
арсеникум)
5.
Бұл элементтің жер қыртысыдағы көлемі 49,13% .Қай
элемент? ( Оттегі- кислород –оксигениум)
6.
Өзі ауыр металға жатады,
Емшілер қорықтық
құюға қолданады (Қорғасын – свинец – плюмбум)
8. Ел
іші-------------- бесік (алтын – золото – аурум)
9. Батыр
майданда шындалады
------------қайнауда шындалады ( темір – железо – феррум)
«Полиглот» кезеңі
аяқталды. Сөз әділқазылар алқасында!
Сайыс болған
сон біріміз жеңсек, екіншіміз жеңілеміз! Ең бастысы- мойымай, ағысқа қарсы жүзе
біліндер! Ұпайы аз 1 ойыншымызбен ---------------қош айтысамыз.
ІІІ кезең
«Тапқырлық»
Бұл кезеңде әр
ойыншының білімін ғылымың жекелеген салаларынан саралайтын боламыз!
Мәнгі бақи есте
қалар
Ғажайып бір сайыс
болсын
Білімдірек шәкірт
озар
Қиынырақ сұрақ
болсын, - деп, біз енді сайысымыздың келесі кезеңіне келдік.
1
Қатысушыларға химия пәнінен 10,20,30,40 ,50,60
ұпайлық сұрақтар ұсынылады. Берілген блок бойынша ойыншы пәнді және ұпайды өзі
таңдайды. Таңдау кезегі ойыншының бірінші кезеңде жинаған ұпайларына сәйкес ең
көп жинаған ойыншыға беріледі.
2 Сұраққа дұрыс
жауап берген ойыншының бірінші турда жинаған ұпай санына балдар қосылып
отырады. Ойыншы сұраққа жауап бере алмаса басқа ойыншыларға да жауап беру
мүмкіндігі беріледі.
3 Екі кезең
барысында барынша көп ұпай жинаған 4 ойыншы үшінші кезеңге шығады.
10 ұпай Химия.
Табиғатта таралуы бойынша бірінші орында тұрған металл? ( Алюминий)
20 ұпай Химия.
Неліктен темір – аспан тасы деп аталған? ( Себебі метеориттің құрамында бар)
30 ұпай Химия. Бұл
заттың 0,9 % ерітіндісі физиологиялық еретінді деп аталады. Адам ағзасы көп қан
жоғалтқанда қан тамырына құйылады. Ол затты тұрмыста тамақ дайындауға
қолданады. Бұл заттың химиялық атау қандай? ( Натрий хлориді)
40 ұпай Химия :
Тайқазан 7 металдан құйылған, ол қандай металдар? ( Темір, мырыш, қалайы,
қорғасын, мыс күміс, алтын)
50 ұпай Химия Нобель
қандай химиялық затты патенттеу арқылы байыды? (Тринитроглицерин немесе
динамит)
60 ұпай Химия. Пышақты
қалай өткір етіп қайрауға болады?( Қайрар алдында тұз қышқылының әлсіз
ерітіндісіне біраз батыру қажет)
50 ұпай Химия. Шәйнек
қабырғасындағы қағын қалай кетіруге болады? (Тұз қышқылының 1:5 судағы
ерітіндісімен ерітеді)
30 ұпай Химия .Өз
жерінің қара тасын мақтай білмеген, бөгде жердің алтынын да мақтап жарытпас
Қай ғалымның сөзі?( Қаныш Сатпаев)
40 ұпай Химия. Дмитрий
Иванович Менделлев отбасындағы нешінші бала? (17-ші)
60 ұпай Химия. Адам
ағзасындағы өт пен бүйрекке тас қайдан жинақталады?( Судың құрамындағы еріген
тұздардан жинақталады)
20ұпай. Химия.
Қардың, ұнның түсі неге ақ, ал судың түсі неге мөлдір?( Ақ түсті заттар бөлшектерінің
қуысында ауа бар)
10 ұпай Химия. Ас
содасының формуласы?
«Тапқырлық»
кезеңінің нәтижесін тындасақ! Ұпайы аз 2 ойыншыны шығарып саламыз.
---------,----------еш жасымандар! Бұл сайысқа қатысып, осы 3- кезеңге жетудің
өзі – үлкен бақыт! Алдағы уақытта бұдан ла жақсы жетістікке жететіндеріңе
сенімдімін.
Қошемет,
құрметті оқушылар!
Соңғы кезеңі
«Жорға.»
Ойлы болсаң, озып көр!
Жүйрік болсаң, шауыпкөр!
Зерек болсаң, шешіп көр!
Іске сәт!
1 .Химиялық
теңдеуді теңестіру үшін қойылатын сандар? ( коэффициенттер)
2.Авогадро
тұрақтысы? (6,023*1023 )
3 Ас тұзының
формуласы?
4. Азот қышқылының
тұздары? (нитраттар)
5.Химия
өнеркәсібінің «наны»аталған қышқыл?( күкірт қышқылы)
6. Қандай арақты
ішуге болмайды? ( Патша арағын ,Тұз қышқылы мен күкірт қышқылының 1:3
қосындысы)
7. Ауаның құрамында
оттектің неше пайызы бар? ( 21% )
8. Бөлінбейтін ең
ұсақ бөлшек? (атом)
9. Атом-молекулалық
ілімді жасаған орыс ғалымы? ( М В Ломоносов)
10. Мыстың латынша
аты? ( купрум)
2- сұрақтары:
1. Заттардың өзара
ұқсастығын көрсететін белгілері ? ( қасиеттері).
2. Негіздер
жіктеледі? ( еритін, ерімейтін, екідайлы).
3. Күкірт
қышқылының тұздары? (сульфаттар)
4. Металдардың
кернеу қатарын жасаған ғалым? ( Н Н Бекетов)
5. Ауаның құрамында
азоттың неше пайызы бар? ( 78% )
6. Өнеркәсіпте
оттекті неден алады?( ауадан)
7. Қышқыл және
сілті ортада өздерінің түсін өзгертетін заттар? (индикатор)
8. Фосфор
қышқылының формуласы?
9. Жылу және жарық
бөле жүретін реакция? (жану реакциясы)
10. Зат мөлшерінің
өлшем бірлігі ? (моль)
11 «Миллионер» атанған элемент?» ( көмертек)
Ал, құрметті
көпшілік! Бүгінгі: «ХХІ ғасыр көшбасшысы» интеллектуалды
тапқырлар сайысы өз мәресіне жетті!
Әділқазылар алқасынан сайыстың нәтижесін қорытындылағанша бір ән тындасақ
.
Жеңімпаз:
Ақын
Шәміл Мұхаметжанов жас кезінде химияны оқуға мән бермей, өкінгенін былай
жырлаған екен:
Химия қиын,
Ашиды миым,
Деуші едік
оқып жүргенде,
Мұндайын
оның білгенде
Оқитын едік
дұрыстап,- деп келіп,
Мен білсем,
іні- бауырым,
Химия сенің
қалауын,
Жақсылап
оқып жүріндер
Келтіріп
бірде орайын, деген екен.
Ендеше
, мен де сендерге осыны айтқым келеді. Сау –саламатта болыңыздар!
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.