Конспект на тему "Цикл"

Циклдық есептер

Циклдық операторлары (Қайталау операторлары)

Turbo  Pascal  тілінде қайталау  процесін  жүзеге асыратын  циклдік  операторлардың үш түрі  бар:  арифметикалық цикл –FOR, шартты  алдын ала  тексеретін  цикл –While  және шартты  соңынан  тексеретін  цикл –Repeat.

1.    For do

2.    While do

3.    Repeat Until

Егер шарт алдын ала  циклдегі  операторды  (немесе құрама операторды) неше рет қайталау керек екендігі белгісіз болып, оның тек қайталану (аяқталу) шарты берілсе,  онда  While, Repeat    операторлары пайдаланылады. Ал  FOR  операторы  қайталану саны  алдын ала белгілі  болған кезде қолданылады.

REPEAT (қайталау) операторы

Шарт цикл соңында тексерiлетiндiктен REPEAT (қайталау) операторы ең болмағанда бiр рет орындалады. Циклдiң орындалу шарты ақиқат болғанда оның жұмысы тоқтатылады. Жазылу түрi:

REPEAT <оператор> UNTIL <шарт>

{бiр оператор қайталанады}

мұндағы UNTIL-қызметшi сөз, “дейiн” болып аударылады. Ал бiрнеше оператор

қайталанатын жағдайдағы жазылуы:

REPEAT <1-оператор>;

<2-оператор>;

…

;

UNTIL <шарт>;

Бұл жерде құрмалас оператор REPEAT және UNTIL сөздерiнiң арасында

орналасып, басқа қызметшi сөздер жазылмайтыны көрiнiп тұр. Бұл операторды да

WHILE операторын пайдаланған есептерде қолдануға болады.

100 ге дейін сандардың қосындысын есептейтін программа

Program yigindi;

Var S,I:integer;

Begin

S:=0;

For i:=1 to 100 do

     S:=S+I;

Writeln(s);

End.

ЕҮОБ ты табатын программа құрыңыз

Бұл үшін біз While do операторын пайдаланамыз

Program euob;

Var

a,b:integer;

Begin

readln(a,b);

            While a<>b do

                        If a>b then a:=a-b else b:=b-a;

Writeln(a);

End.

Циклдің ілесу шарты. REPEAT (қайталау) операторы

program qaytalau;

var i:integer; e,y:real;

begin

readln(e);
i:=0;
y:=0;
Repeat
i:=i+1;
y:=y+1/i;
Until 1/i<e; Writeln(y);

end.

Фибоначчи қатарындағы сандарды шығаратын программа құрыңыз.

Program Fibonachi;

var
a,b,c,i,n: integer;
begin
write(‘n = ‘);
readln(n);
a := 0;
write(a,’ ‘);
b := 1;
write(b,’ ‘);
for i:=3 to n do begin
write(a+b,’ ‘);
c := b;
b := a + b;
a := c
end;
end.

Ондық санау тізімінен сегіздік санау тізіміне өткізу программасы

program on_sakkizga;
var
r,i,j,n:integer;
k,s:string;
begin
readln(n);
while n>0 do begin
r:=n mod 8;
str(r,k);
s:=k+s;
n:=n div 8;
end;
writeln(s);
end.

ЕҮОБ ты табу программасы

program euob;

var

a,b:integer;

begin

writeln(‘a және b сандарды енгіз’);

readln(a,b);

while a<>b do

    if a>b then a:=a-b else b:=b-a;

writeln(a);

end.

Факториалды есептеу программасы.

program faktorial;

var n:integer; s:longint;

begin

readln(n);

s:=1;

for i:=1 to n do

    s:=s*i;

writeln(‘Faktorial = ‘, s);

end.

Два+два =число ребусін шешетін программа құрыңыз.

program dva_dva;
uses crt;
var
d,v,a,c,i,s,l,o:integer;
dva,cislo:real;
begin
clrscr;
for d:=1 to 9 do
for v:=0 to 9 do
if d<>v then
for a:=0 to 9 do
if (a<>d) and (a<>v) then
for c:=1 to 9 do
if (c<>d) and (c<>v) and (c<>a) then
for i:=0 to 9 do
if (i<>d) and (i<>v) and (i<>a) and (i<>c) then
for s:=0 to 9 do
if (s<>d) and (s<>v) and (s<>a) and (s<>c) and (s<>i) then
for l:=0 to 9 do
if (l<>d) and (l<>v) and (l<>a) and (l<>c) and (l<>i) and (l<>s) then
for o:=0 to 9 do begin
if (o<>d) and (o<>v) and (o<>a) and (o<>c) and (o<>i) and (o<>s) and (o<>s) and (o<>l) then begin
dva:=d*100+v*10+a;
cislo:=c*10000+i*1000+s*100+l*10+o;
if (dva*dva)=cislo then writeln(d,v,a,’-‘,c,i,s,l,o);
end;
end.

 – деңгейдің тапсырмасы: Алғашқы 10 натурал санның көбейтіндісін табыңдар.

Есептің шешімі:

Program esep1;

Var i,P:integer;

Begin

P:=1;

For i:=1 to 10 do

P:=P*i;

Writeln(P);

End.

2 – деңгейдің тапсырмасы: Барлық 3 таңбалы сандар ішінен 4 – ке бөлінетін сандардың нешеу екенін анықтаңдар.

Есептің шешімі:

Program esep2;

Var i,k:integer;

Begin

For i:=100 to 999 do

Begin if i mod 4 =0 then k:=k+1;

End;

Writeln(k);

End.

3 – деңгейдің тапсырмасы. Ақпараттық өлшемі 100 байттан 200 байтқа дейін 1 қадаммен өзгерген мәндері үшін килобайт, мегабайтпен өрнекте.

1 байт = 1024 байт

Есептің шешімі:

Program esep3;

Var i:integer;

K,m:real;

Begin

I:=100;

While I<=200 do

Begin

K:=I/1024;

M:=I/(1024*1024);

End;

Writeln(K,m);

End.

4.    Кейін Reрeat және whileоператорларына берілген есептің бөліктерін интерактвті тақтадан көрсету. Компьютерсіз ауызша есептегенде нәтижесі нешеге тең болатынын тез айтулары керек. Жауапты интерактивті тақтаның мүмкіндігін пайдалана отырып жасырып қоя тұрады. (15 мин)

1 – есеп:

S:=1;

X:=1;

While X<5 do

Begin

S:=S*x;

X:=x+1;

End;

Writeln(s);

Нәтижесі: s=24

2 – есеп:

p:=0;

X:=1;

While X<5 do

Begin

P:=p+x;

X:=x+1;

End;

Writeln(p);

Нәтижесі:p=10

3 – есеп:

p:=1;

X:=1;

While X<8 do

Begin

P:=p+x;

X:=x+2;

End;

Writeln(p);

Нәтижесі: p=13

4 – есеп:

S:=1;

X:=2;

repeat

S:=S*x;

X:=x+2;

Until x>6;

Writeln(s);

Нәтижесі: s=13

5 – есеп:

p:=1;

X:=2;

repeat

p:=p*x;

X:=x+2;

Until x>6;

Writeln(p);

Нәтижесі: p=48

6 – есеп:

p:=0;

X:=10;

While X<6 do

Begin

P:=p+x;

X:=X-2;

End;

Writeln(p);

Нәтижесі: p= 0

7 – есеп:

p:=0;

For x:=6 to 10 do

p:=p+x;

Writeln(p);

Нәтижесі: p=