Конспект урока " Къыш-уста"

 4 сыныф  

Дерс мевзусы Абибулла Одабаш : «Къыш-уста »

Дерс макъсады:

-Абибулла Одабашнынъ аяты, иджады ве шахсиетинен кенъишче таныштырмакъ;

-языджнынъ идждына, халкъымызнынъ тарихына меракъ догъурмакъ;

-талебелернинъ къыш дюльберлиги акъкъында тасавурларыны кенъиштирмек;

-иджадий хаялларыны козетюв кучюни, нутукъларыны инкишаф этюв, ифадели окъувнынъ, эстетик дуйгъуларыны, тувгъан табиаткъа севгини ашламакъ;

-талебелерни мустакъиль чалыштырмагъа, малюматларны озьлери топламагъа алыштырмакъ

Дерс донатылувы: языджынынъ терджимейиалынен багълы презентация,  дерсликлер,

 къыш мевсими боюнджа (ресимлер,) , «Къыш аляметлери»   

  Къулланылгъан усулий технологиялар: презентация  

Дерснинъ типи: янъы мевзуны менимсев дерси ве оны пекитюви.

Дерс кетишаты:

I.Тешкилий къысым :

а) Селямлашув.;

Селям бердик бири-биримизге

Сувукъ къыш сабысында .

Дерсимизде сыджакъ олур

Чалышсакъ биз бир арада.

б) Дерснинъ мевзу ве макъсадынен таныш этмек.

в) Нутукъ инкишафы дакъкъасы.

 Оджанынъ кириш сёзю ( музыка яваш янърай)

- Адамда энъ муим шейлер- бирер. Аят-бир дане, юрек- бир дане, Ватан да бир дане. Биз Ватансыз саньки тамырсыз терек. Эльбет, биз озь топрагъымызны севемиз. Озенлернинъ  янгъыравукъ сеси, япракъларнынъ аджайип къокъусы, татакъкъушнынъ  дюльбер таракълы  башчыгъы- оларсыз биз яшап оламамыз. Япракъ шытырдысы, ер къокъусы, аванынъ тюсю- бу шейлер халкънынъ санаатында тасвирлене.

   Не къадар тылсымлы, айретли сёзлер, сеслер, боялар тувгъан ернинъ дюльберлигини косьтере. Оларнынъ санааты Ватангъа, аджайип тувгъан табиатымызгъа севги дуйгъусындан догъа. Бугуньки дерсимиз табиат шиириетине багъышлана.

Келинъиз талебелер бир шиир динълейик,  ве сонъра исе дерсни девам этерик.

 Къыш келе

Гедже узай , кунь къыскъара,

Сувукъ арта , юкселе.

Артыкъ энди агъыр , сабыр,

Акъ сакъаллы къыш келе.

(парча Э.Шемьи- заде)

Бу шиирде насыл мевзугъа якъын сёзлерни эшиттинъиз?

1.  сувукъ , кунь къыскъара, къыш келе

Я бу сёзлер насыл сёзнен багълыдыр?

Интерактив мешгъулиет «Интрига»(сакъланылгъан сёз)

Тахтада сакъланылган сёз язылган. Келинъиз бу сёзни тапайыкъ.

КМА-ЪА+ЫМО-МО+ШАТ _?

Бугуньки дерс сизге аджайип ве айретли дюньяны ачаджакъ.Бу шиириетте тувгъан еримизнинъ тасвирини, гузеллигини кореджемиз.

3. Биз бугунь сизлернен Абибулла Одабашнынъ омюр ве яратыджылыгъынен таныш оладжамыз.

Абибулла Одабаш акъкъында презентация косьтермек

Оджа шиирни окъуй.

 «Кыш-уста»

а) Бу шиирде не акъкъында айтыла?-  

б) Бу шиирде насыл бильмеген сёзлер раст кельди?

в) Къыш мевсимине келишкен сёзлерни  тахтада язынъыз.

Талебелер шиирни окъуйлар.

Азбаргъа бакъынъыз. Я бизде бугунь авасы насыл?

Авасы салкъын, булутлы, елли, кунешсиз.

Сизин кейфинъиз  насыл ?  

4. Талебелернинъ бильгилерини актуаллештирюв . «Мий уджумы»

-Насыл йыл мевсимлерини билесинъиз?- яз, къыш ,баарь, кузь.

-Севимли йыл мевсиминъиз насыл?- яз, къыш ,баарь, кузь.

-Шимди насыл йыл мевсими?- къыш

-Къыш  айларыны адларыны айтынъыз?

Ким къышны  бегене?

5. Балалар бирер бирер шиирни окъуйлар

6. Раатлыкъ дакъкъасы.

Бу сыныф, бу рале.

Бу китап, бу талебе.

Бу огълан, бу къыз.

Бу оджа, бу биз.

Къолларны котердик, терек киби салландыкъ.

Къуш киби учтыкъ. Япракъ киби токюльдик. Еримизге отурдыкъ.

7. Энди исе мен сизлерге къыш акъкында тапмаджалар айтаджам ,сизлер исе джевапларыны тапынъыз.

 Тахтасы екъ, мыхы екъ,

Бир геджеде коппюр япа.( Аяз)

-Аюв юкъугъа далгъан

Насыл мевсимде бу олгъан? (Къыш)

Балалар тахтада  «Къыш»  сезю язылгъан сиз командаларгъа болюнип, къышкъа аит сезлер язаджакъсынъыз. Къайсы команда 1 дакъкъа ичинде энъ чокъ сез язса. О команда енъеджек.

Рефлексия

Мен буны биле эдим ..

Мен буны дерсте огрендим …

Мен даа.. огренмек истейим

Эв вазифеси

Шиирни ифадели окъумакъ, дефтерлерде янъы сезлернинъ терджимесини язмакъ.