Конспект урока на тему "Үш орамды трансформаторлар"

                                         Лекция

                   Үш орамды трансформаторлар.

Үш орамды трансформаторларда әрбір трансформацияланатын фазаға үш орамнан келеді. Бұндай трансформатордың номинал қуаты ретінде одан асып түсетін орамның номинал қуатын бақылайды. Басқа орамдардың тоқтары, кернеулі мен кедергілерін, осы ең қуаты ораманың орамдар санына келтіреді. Үш орамды трансформатордың жұмыс принципі қарапайым екі орамды трансформатордың жұмыс принципіне ұқсас болып келеді.

Бір біріншілік және екі екіншілік орамаларлы үш орамды, және екі біріншілік және бір екіншілік орамалары бар трансформаторлары бар.

Кеңінен таралған бір біріншілік орамасы бар үш орамды трансформатордың негізгі теңдеулерін, жұмыс ерекшіліктері мен қолданылу аймағын қарастырамыз ( 3.1 сурет). Бұл трансформатордың біріншілік орамасы магниттеуші болып келеді және ол екі екіншілік орамалармен түйісетін және оларға ЭҚК Е₂ және Е₃ келтіретін магниттік ағымды магнит өткізгіште қолайлылығын тудырады. Үш орамды трансформатор үшін МҚК теңдеуін жазамыз:

İ₁ w₁ +İ₂ w₂+İ₃ w₃=İ₀w₁                                        (3.1)

(3.1) w₁-ге бөліп тоқтардың теңдеуін аламыз:

İ₁ +İ^'₂ +İ^' ₃=İ₀                                                        (3.2)

İ₀ =İ₂ /k₁₂; İ₃ =İ₃ /k₁₃                                             (3.3)

Мұндағы- k₁₂ =w₁/w₂ және  w₁ және w₂ орамдардың арасындағы трансформация коэффициенті, k₁₃=w₁/w₃ және  w₁ және w₂ орамдардың арасындағы трансформация коэффициенті. 

Бос жүріс  I  тоғын алмай , үш орамды трансформатордың тоқтарының жеңілдетілген теңдеуін аламыз:

İ₁ ≈-(İ₂+İ₃)                                                                     (3.4)

Үш орамды трансформаторларды қолдану тиімділігін біріншілік тоқтың келтірілген екіншілік тоқтардың геометриялық шамасына болатынымен түсіндіріледі. Осы теңдікті, сондай-ақ екіншілік орамдарға түсетін күштің номинал мәнге бір уақытта жетпейтінін ескере отырып үш орамды трансформатордың біріншілік орамын екі екіншілік орамдардың номинал қуаттарының арифметикалық сомасынан аз қуатқа есептейді. Үш орамды трансформатордың тағы бір ерекшелігі оның екі екі орамдықтардың орнын басатындығында болып тұр.

Үш орамды трансформатордың орамаларын стерженге концентривті түрде орналастырады (3.1,б сурет), бұл жағдайда екіншілік орамдарды біріншілікке қатысты екі жаққа орналастырған жөн, онда біріншілік бұл екі орам, ал екіншілік 1 және 3 орамдар болып келеді. Бұл жағдайда екіншілік орамдардың өзара әсері айтарлықтай әлсірейді.

1.10 сурет  Бір біріншілік және екі екіншілік орамдары бар үш

       орамды трансформатор

Ірі электростанцияларда кейде екі біріншілік олардың әр біреуінде (генератор қосылады) және бір екіншілік (одан электро беріліс жүреді) орамдары бар үш орамды трансформаторларды қолданады. Әдетте бұл қондырғылардың қуаты көп болып келеді. Сондықтан оларда трансформаторлық топқа біріктірілген бірфазалық үш орамды трансформаторларды қолданады.