Мінез - құлықтың рефлекторлық табиғаты. 7 сынып.

Күні: 26 – 28.02.2018ж			Мұғалімнің аты-жөні: Тажиева У.К.
Сыныбы: 7 «Г,Ғ,Д,Е,Ж»
Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары		7.1.7.6 мінез-құлықтың рефлекторлық табиғатын түсіндіру
Сабақтың мақсаты		·        Барлық оқушылар: «Рефлекс» түрін анықтай алады. ·        Оқушылардың көбі: Шартты және шартсыз рефлекс түрлерін зерттей алады. ·         Кейбір  оқушылар: Адам үшін рефлекс маңызын анықтай алады
Бағалау критерийлері		«Рефлекс» ұғымын дұрыс анықтап, мысал келтіре алады
Тілдік мақсаттар		Лексика, терминология Рефлекторлық табиғатын түсіндіре алады Пәндік лексика мен терминологиясы нейрон, импульс, рефлекторлық әрекет, еркін жауап беру, шартты және шартсыз рефлекстер, түшкіру, жыпылықтау, бағдарлау, жүре бара пайда болған, туа біткен. Диалог құруға / жазылымға қажетті сөз тіркестері Түшкіру  .....................   рефлекске жатады. Шартсыз рефлекс ................... және тұқым қуаладйдіы. ....................     өмір бойы қалыптасады.
Пәнаралық байланыстар		Импулстардың берілуі туралы айтылғанда физика пәнімен байланыстар жасау, нейромедиаторлар туралы айтылғанда химия пәнімен байланыстар жасау
Құндылықтарды дарыту		1.Оқушылар жинақылыққа, тәртіпке, реттілікке баулу 2. Басқалардың пікірін сыйлауды, құрдастарымен және үлкендермен дұрыс қарым-қатынас құру қабілетін дамыту (жұптық, топтық жұмыстар кезінде) 3. АКТ-ны дұрыс пайдаланып ақпараттарды іздей білу, оқушылардың денсаулығын қалай сақтауы және маңындағылардың қауіпсіздігін қалай қамқорлыққа алуы керектігін үйретеді.
Алдыңғы білім		Жүйке жүйесінің әр түрлі түрлерін салыстыру Тері сезімталдығы Сезу органдарының құрылымы
Сабақ барысы
Сабақ қезеңдері	Сабақта орындалуы тиісті  іс - әрекеттер				Оқыту ресурстары
Басы 2  минут 11 минут 10 минут Ортасы 10 минут 5 минут 2 минут	1.Ұйымдастыру  кезеңі . Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабаққа деген көңіл күйін анықтау мақсатында  көңіл –күй смайликтерін белгілеу арқылы  оқушылардың сабаққа зейінін шоғырландыру.				Смайликтер
	I.  Үстел үстінде кеседе шай тұрған еді.  Сіз барып ұстап көріп едіңіз, ыссы болғасын бірден қолыңызды алдыңыз. Сұрақ: Сіз  неге бірден ойланбастан қолыңызды алдыңыз?    Оқушылар өз ойларын айтады. Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру. РЕФЛЕКС -  дегеніміз организмнің ішкі және сыртқы орта әсерінен орталық жүйке жүйесі арқылы жауап қайтаруы.       Рефлекс типіне байланысты: шартты және шартсыз рефлесктер болып бөлінеді.          Шартсыз рефлекстер туа пайда болады. Оның негізгі маңызы организмнің сыртқы орта жағдайына бейімделуін қамтамасыз етуі.          Шартсыз рефлекстер: көздің қарашығының жарыққа жауабы, ыстық затқа саусақ тигенде қолды тез арада тартып алу жауабы, шөлдеу, ашығу, жұтыну т.б Қоршаған жағдайларға жақсы бейімделу үшін өмір тәжірибесін пайдалануға мүмкіндік беретін, өмір бойы қалыптасумен болатын бұл дағдылар шартты рефлекстер деп аталады.  Оқушылар кестеге шартты және шартсыз рефлекс мысалдарын жазады. Шартты рефлекс Шартсыз  рефлекс           Оқушылар мен бірге мысалдарды талқылау.     Тапсырма. Дәлелдемелер арқылы шартсыз рефлекстің негізгі қасиеттерін анықтаңыз.        Ерікті оқушылармен шартсыз және шартты рефлекстерді демонстрациялау.        Рефлекстерді алу. Кез-келген затты түсіріп алу, немесе бірден тақылдату, немесе оқушының иығына бірден қолды қою. Осылайша а)жыпылықтатқыш рефлексін; б)бағыт – бағдар алу рефлексін (басты қоздырғыш жаққа бұру); в)баяу қорғаныс (басты бұру) рефлекстерін алу       Оқушылардың рефлекстердің классификациясы, шартты және шартсыз рефлекстер және шартты және шартсыз рефлекстердің негізгі белгілері  туралы не білетінін анықтау. Рефлекстің маңызы туралы видео қарап, өз ойларын білдіреді. Кері байланыс Инсерт тәсілі арқылы сабақты түсінгенін анықтау. Менің бұрыннан білетін нәрсем - Менің білгеніме қайшы – Мен үшін жаналық – Мен үшін маңызды деп ойлаймын – Үй тапсырмасы: оқу				Слайд    Шартты және шартсыз рефлекс Шартты және шартсыз рефлекс мысалдары Рефлекс маңызы

Краткое описание документа:

Шартты рефлекстерінің шартсыз рефлекстерден айырмалары.[өңдеу]

1.Шартсыз рефлекстер туа пайда болған, тұқым қуалайды және тұрақты болады. Ал шартты рефлекстер жеке ағзаның тіршілік ету барысында пайда болады, тұқым қуаламайды және онша тұрақты емес. 2. Кез келген шартсыз рефлекс, егер орталық жүйке жүйесі тиісті даму дәрежесіне жетсе, белгілі тітіркендіргішті бірінші рет және бір-ақ рет қолданғанның өзінде-ақ пайда болады. Жаңа туған баланың аузына тамақ түссе, шартсыз рефлекторлық жолмен сілекей ағады. Ал шартты рефлекстер бірден пайда болмайды, олар белгілі жағдайларға байланысты, біртіндеп дасалады. 3. Шартсыз рефлекстің дайын рефлекторлық доғасы бар, ал шартты рефлекстер болу үшін шартты байланыс деп аталатын, ми қыртысында жаңа байланыс орнауы қажет. Сөйтіп, бұрын болмаған жаңа рефлекторлық доға тұйықталуы қажет. 4. Шартсыз рефлекс доғасын рецептор, кондуктор (қозу өткізетін – сезгіш, қозғағыш, аралық нейрондар жүйесі) және эффектор құрайды. Ал шартты рефлекстердің доғасының 1-звеносы – анализатор (тітіркендіру әсерін қабылдап, одан сапалы түйсік тудырады); 2-сі – тұйықтағыш (замыкатель) - өзгергіш келеді, анализатор клеткаларын эффекторды жабдықтайтын жүйке клеткаларымен байланыстыратын жүйке жолы; 3-сі – эффектор. 5. Шартсыз рефлекстерді түрлік деп, яғни бір түрдің барлық өкілдеріне тән деп қарау керек. Ал шартты рефлекстер жануардың жеке басының тіршілік ету барысында пайда болған. Дегенмен, сыртқы ортаның ұзақ уақыт өзгермейтін факторлары бар жағдайда, кейбір жеке тұрақты шартты рефлекстер (көбінесе атадан атаға қайталайтын, особътың (дараның) тіршілік етуінің жас кезінде пайда бодатын рефлекстер), біртіндеп тұқым қуалайтынға, яғни шарттыдан шартсызға айналуы да мүмкін. Бұған мысал етіп құстардың жаңа ғана жұмыртқадан шыққан балапандарының олардың ұясының дірілдеп қозғалуының әсерінен ауыздарын ашуын ала аламыз. Балапанның анасының ұшып келіп ұяға қонуы, ол кезде ұяның дірілдеуі (қозғалып шайқалуы) әр уақытта тікелей балапандардың тамақтануының алдында ьолып отырады. Сөйтіп тез шартты тамақ рефлексі пайда болады. Ал, кейін, біртіндеп бұл рефлекс тұқым қуалацтын, шартсызға ауысты деп есептеуге болады. 6. Шартты рефлекс мидың жоғарғы бөлімдерімен байланысты, ал шартсыз рефлекстердің доғасы мидың түрлі төменгі бөлімдері арқылы да өте алады. Жоғары сатыда ұйымдасқан, үлкен жарты шарлар қыртысы бар жанураларда шартты рефлекстер жасалу үшін мидың осы бөлімінің болуы міндетті. Мысалы: иттердің ми қыртысын алып тастаса, оның шартты рефлекстік әрекеті толығымен тоқтайды. Ит өзінің иесін танымайды, басқа жануардың тұрғанын (тіпті мысықтың да) елемейді, оны сипасан қорғану рефлексімен жауап береді, алдына қойылған тамаққа ұмтылмайды. Сөйтіп, ол сыртқы ортаның түрлі өзгерістеріне бейімделу қабілетін жоғалтады.