Музыка пәнінен презентация. Тақырыбы: " Би құдіреті"

• 1 слайд

  Қазақтың
  ұлттық
  би өнері
  

• 2 слайд

  Балаларға арналған ұлттық ойындар
  “Асау мәстек” ойыны
  “Соқыртеке” ойыны
  А. Жайымовтың әні “Наурыз біздің әніміз”.
  

• 3 слайд

  Абылдың күйі.
  Халық композиторы Есірдің күйі.
  Құрманғазының күйі.
  Махамбеттің көңіл күйін, өкінішін
  білдіретін күйі
  5. Халық күйі.
  Сөзжұмбақ
  

• 4 слайд

  Дыбыс ұзақтықтары
  

• 5 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  Қазақтың ұлттық би өнері
  

• 6 слайд

  Оқушыларға
  халқымыздың
  ұлттық би өнері жайлы
  түсінік беру
  Қазақтың ұлттық
  би өнері және
  қазақстанда тұратын
  басқа да ұлттардың
  би өнерімен таныстыра
  отырып, биге,
  өнерге қызығушылығын
  арттыру.
  Ұлттық тәрбие көзі
  ретінде халық би өнерінің
  көркем эстетикалық
  тұстарын тереңірек талдау
  арқылы оқушыларды
  өз отанының нағыз
  азаматы болуға баулып,
  оның ұлттық
  көзқарасымен санасын
  ояту
  

• 7 слайд

  Қазақтың ұлттық би өнері ерте замандардан бастау алып, күні бүгінге дейін өркендеп келеді. Би өнері халқымыздың салт-дәстүр, тұрмыс-тіршілігіне байланысты туындаған.
  
  

• 8 слайд

  Қазақтың ежелгі би өнері үлгілері жөнінде дастандарда, ертегілерде, батырлар жырларында да айтылып отырады. Белгілі музыкалық шығармалар, күй әуендері биді сүйемелдеу үшін пайдаланылған. Мысалы, “Қаражорға”, “Бүркіт биі”, “Қаз-қатар”, “Насыбайшы”, “Құсбегі-дауылпаз”, “Аю-би”, “Киіз басу”, “Өрмек тоқу”, “Аққу”, “Ортеке”және т.б билер сондай әдіс-тәсілмен орындалған.
  

• 9 слайд

• 10 слайд

• 11 слайд

• 12 слайд

  XIX ғасырда өмір сүрген белгілі өнер иесі ел аузында Ағашаяқ атанған Рахымберді шөктірілген тоғыз түйенің үстінде секіріп жүріп, би қимылдарын жасайтын болған. ХХ ғасырдың жиырмасыншы жылының бас кезінде Диуана атанған, ел жұртқа белгілі өнерпаз Зәрубай “Қоянды” жәрмеңкесінде қоян болып киініп, күлкілі “Қоян биін” орындаған.
  
  

• 13 слайд

  Сондай- ақ кезінде драммалық театрдың артисі болған
  Рахым Асылбекұлы да “Қаражорға”, “Қазақ биі”, “Ортеке”
  билерін асқан шеберлікпен орындаған.
  

• 14 слайд

  Шара Жиенқұлова.
  Қазақстанның халық артисі Шара Жиенқұлова – қазақтың кәсіби өнеріндегі дара дарындардың бірі.
  Ол драма театрында актер, одан соң опера театрында биші болды.
  Ш.Жиенқұлованың әсіресе
  ұлттық және кәсіби би
  өнеріне қосқан үлесі
  өлшеусіз. Ол бұл салада
  көптеген ұрпақтар легін
  тәрбиелеп шығарды. Сонымен
  бірге Ш.Жиенқұлова –
  кино өнеріне де еңбек сіңірген
  дарынды актер.
  

• 15 слайд

  Болат Аюханов.
  Әлемге әйгілі биші
  өнертану ғылымының
  профессоры, Қазақстанның
  Халық әртисі, Халықаралық
  “Фомгед” би фестивалінің
  жүлдегері (Стамбул).
  

• 16 слайд

  Қазақтың ұлттық биі “Қамажай”
  

• 17 слайд

• 18 слайд

  ГОПАК
  Украин халқының ұлттық биі.
  Кең танымал бұл би түрін ұлдар ержүректілікпен, алғырлықпен және аса қиын
  би элементтерін жеңіл орындайды.
  Қыздары: жұмсақ қарапайым көңілді
  би билейді.
  
  

• 19 слайд

  Кавказ елінде көп халықтар тұрады.
  әрқайсысының өзінің тілі,
  мәдениеті бар.
  Лезгинка – кавказ халқының ұлттық биі.
  

• 20 слайд

  Молдаван биі
  "Сырба"
  Ұйғыр биі.
  

• 21 слайд

  Эстрадалық би түрі
  

• 22 слайд

• 23 слайд

  Үйге тапсырма:
  
  Қазақстанның бишілері туралы мәліметтерді ізденіп, қосымша оқу.
  Қазақтың ұлттық би өнерін оқу, “Биші болам өскенде”әнін жаттау,
  

 Қазақ халқының биі

Сабақтың тақырыбы: Қазақ халқының биі.

Сабақтың мақсаты: Қазақ биінің пайда болуы.

1.Білімділік:Қазақтың би өнерімен танысу.

2.Дамыту:Ән айту дағдысын дамыту.

3.Тәрбиелік:Оқушылардың биге деген құмарлығын арттыру.

Жаңа тақырыпты меш ерту. Әңгіме әдісі арқылы:

Сабақты оқушылар орындарынан тұрып, «Қара жорға» биін билеуден бастауға болады. Би орындалып болған соң, мұғалім оқушылардан: «Көңіл күйлері көтеріліп қалды ма?» - сұрайды. Сонан соң мұғалім би тарихы туралы баяндайды.

«Қазақстанда әр  түрлі ұлттар өмір сүреді. Олар - орыс, украин, корей, неміс, грузин халықтары. Әрбір халықтың ұлттық билері бар. Мысалы, орыс хороводы, украин гопагі, неміс лендлері, грузиннің лезгинкасы. Халық билері арқылы әндер ұлттың табиғатын, сұлулығы мен әсемдігін тануға болады.

Ерте замандарда қазақ халқы көшпелі өмір сүрген. Олар жазды жайлауда, қысты қыстауда өткізген. Сондықтан казак билері де халықтың тұрмыс-тіршілігін бейнелеген. Апа-әжелеріміз үнемі жүн түтіп, ұршық иіріп, кесте тігіп, киіз басумен айналысқан. Олар барлығы жиылып, бір қимылмен ырғаққа салып, ән шырқай отырып, киіз, текемет, сырмақ жасайтын болған. Мұндай ырғаққа са­лып қимыл жасау казактың ең алғашқы билерінің бастауы болды. Оларды тұрмыстық билер деп атаймыз.

Ал қазіргі кезде қазақ билері сұлуланып, әр  түрлі қимылмен толығып жетіле түсті. Мысалы, келіншектер қолдарына асатаяқ аспабын алып, бір ырғақпен киіз басу қимылын бейнелейді. Бұл  биді хореографтар Н. Тілендиевтің «Ата толғауы» күйіне қояды. Ал халықтың «Қамажай» әнімен қыздар кесте тігіп, қолдарына айна алып, шаштарын өріп, шашбауларын сәндеп жүрген қимылын көрсетеді. Ал, ұлдар болса, қолдарына қамшы алып, атпен шауып жүрген жігіттердің би қимылдарын жасайды. Хореографтар көбіне мұндай билерге Құрманғазының «Балбырауыны» сияқты жігерлі күйлерді пайдаланады.

Сөйтіп қазақтың билері қайта жаңғырып,адам өмірін әрлендіріп,сұлулай түсті. Бүгінде қазақ халық билері үлкен сахналардың, әр  түрлі мерекелер мен жиын-тойлардың сәніне айналды».

          Музыка тыңдау. «Отырар сазы» оркестрінің орындауында Н. Тілендиевтің «Ата толғауы» шығармасы. Н.Тілендиев «Ата толғауы» шығармасына қойылған «Асатаяқ» биі.

Ән орындау! «Наурыз - біздің әніміз». Әні:А.Жайымов, сөзі: Қ. Сыдықов.

Әнді мәнерлі орындау. Шумақ пен қайырманың ерекшеліктеріне мән беру.

Біліп ал!

Ең алғашқы Қазақ халық би ансамблі 1939 жылы Жам­был атындағы филармонияда құрылған. Қазақ билерінің жаңа қойылымдары бірден-ақ халықтың ыстық ықыласына бөленді. Олардың репертуары Қазақстанда тұратын барлық ұлттардың билерімен толығады. Қазіргі кезде Қазақстанда «Салтанат», «Гүлдер», «Наз» сынды әйгілі халық би ансамбльдері бар.

Жаңа сабақты қорыту:

- Қандай ұлттардың билерін білесің?

- Не себепті тұрмыстық би деп атаймыз?

- Қазақ билерін қандай қимылмен бейнелеген?

Үй тапсырмасы:

1. Оқулықтағы «Біліп ал!» рубрикасын оқып келу.

2. «Наурыз - біздің әніміз» әнін сөзімен жаттап келу.

   Қазақтың ұлттық би өнері ерте замандардан бастау алып, күні бүгінге дейін өркендеп келеді. Би өнері халқымыздың салт-дәстүр, тұрмыс-тіршілігіне байланысты туындаған.

     Қазақтың ежелгі би өнері үлгілері жөнінде дастандарда, ертегілерде, батырлар жырларында да айтылып отырады. Белгілі музыкалық шығармалар, күй әуендері биді сүйемелдеу үшін пайдаланылған. Мысалы, “Қаражорға”, “Бүркіт биі”, “Қаз-қатар”, “Насыбайшы”, “Құсбегі-дауылпаз”, “Аю-би”, “Киіз басу”, “Өрмек тоқу”, “Аққу”, “Ортеке”және т.б билер сондай әдіс-тәсілмен орындалған.

Сондай- ақ кезінде драммалық театрдың артисі болған

Рахым Асылбекұлы да “Қаражорға”, “Қазақ биі”, “Ортеке”

билерін асқан шеберлікпен орындаған.

Қазақтың ұлттық биі  “Қамажай”