Прещентация "Адамның тұқымқуалаушылықғын зерттеу әдістері"

Батыс Қазақстан облысы

Орал қаласы

Кешкі (ауысымды) жалпы орта білім беретін мектебі

География биология пәнінің І санатты  мұғалімі

Жасанова Айгул Сағынғалиқызы

Сабақтың тақырыбы:  Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері.

Сабақтың мақсаты:     Білімділігі: Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері, генетикалық әртүрлілігі, адамның белгілерінің  тұқым қуалау сипаты.

Дамытушылығы: оқушылардың  сабаққа белсенділігін арттыру, кітапқа   қызығушылығын дамыту, мәтінмен істей білу,  тақырыптағы негізгі ұғымды тауып, сызбанұсқаны толтыруға машықтану, олардың қисынды ойлауын дамыту.  

Тәрбиелілігі: салауатты өмір салтын қалыптаструға,топпен жұмыс арқылы оқушылар бірін –бірі сыйлауға, тыңдай білуге алған білімдерін өмірде қолдана білуге тәрбиелеу.       

Сабақтың   әдісі :дамыта  оқыту, топтық жұмыс

Сабақтың  типі: жаңа сабақ.

Сабақтың   көрнекілігі:презентация- слайдтар, тесттер, тапсырмалар.

Сабақтың   барысы:

1.бөлім: ұйымдастыру  кезеңі.

 2 . үй  тапсырмасы:   өткенді білу, қазіргіні ұғу.  слайдтар арқылы білім тексеру

3  жаңа сабақ:  білдім, ұқтым , меңгердім. ой қозғау сұрақтары. мәтінмен жұмыс. түртіп алу.  кесте толтыру.

4. ой-түйін.

 5 бекіту сұрақтары.

6. бағалау.

7. үйге тапсырма

2бөлім .өтілген сабақты  қорыту.

3.бөлім.қане ойланайық. (пікір алмасу)

1.генетика ғылымы  қарастыратын өзгергіштік пен тұқымқуалаушылық адамға тән деп ойлайсындарма ?

2.адамның  жануарлардан  айырмашылығы неде деп ойлайсыңдар?  біз бұл жерде биологиялық  жағынан   қарастыра  отырып , адам генетикасымен  танысып , ерекшеліктеріне тоқталамыз.

адамның генетикалық объект ретіндегі  ерекшелігі:

1.жыныстық  жағынан  кеш -пісіп жетілетіндігі.

2.отбасындағы ұрпақ  сынының аздығы.

3.ұрпақтарының  тіршілік  ортасын  теңестірудің мүмкін   еместігі.

4.хромасома  санының  көптігі.

5. адамға тәжірибе жасауға болмайтындығы.

6.тұқым қуалау  қабілеті мен мінез- құлқының   дамуына кедергі  келтіретін:   а)1ұлтшылдық.б) 2нәсілшілдік.

 Жаңалық. XXI ғасырда – адамның  кодының шешілуі.Жаңа сабақ : Адамның тұқымқуалаушылығын зерттеудің бірнеше  әдістері  бар.  Сол әдістермен танысу үшін  оқулықтағы  мәтінмен  жұмыс .

 Оқушыларды топқа бөліп  тапсырма беру,Толықтыру , Талдау.

 Түртіп алу әдісі.

 Оқушылар дәптерлеріне  негізгі түйінін жазу;

1.Генологиялық әдіс  негізгі мәні:Түрлі белгілер мен қасиеттердің , аурулардың  тұқымқуалаушылығымен  шыққан тегіне қарай зерттеу , практикалық мәні:  әке-шеше жағынан бірнеше  буын   бойы мәліметтер  жинап, шежірелік сызба-нұсқа жасау.

2.Цитогенетикалық әдіс:Сау жане ауру адамның кариотипіне цитогенетикалық талдау жасалады.Бұл әдісті қолдануы адамның дене және жыныс жасушада болатын хромосомалардың өзгеруісін  байқауға мүмкіндік береді.Медицинада диогностикалық мақсатта қолданады.

3.Егіздік әдіс:Жалпы биологиялық проблеманы белгі-қасиеттерінің дамып қалыптасуы үшін тұқым қуалаушылықпен сыртқы ортаны әсерін зерттеуде ынғайлы материал болып табылады.Тұқым қуалайтын ауруларға бейімділігін алдын ала анықтауға көмектеседі.  
4.Онтогенетикалық әдіс:Адам онтогенезі(жеке дамуы). Тұқым қуалайтың өзгерістердің бар жоғы анықталады. Ауру тасымалдайтын рецесстивті генді анықтау арқылы болашақ ұрпақты ауыр зардаптардан  алдын – ала сақтандыру. 5.Популяциялық әдіс:Тұқым қуалайтың өзгерістердің адам популяциясына таралу жиілігі зерттеледі.Адамның әр турлі популяцияларында тұқым қуалайтын генотиптік өзгерістердің таралу мөлшері түрлі болады.Туыстық некелесу.

6.Биохимиялық  әдіс:Жасуша құрамын зерттеу ДНК молекуласының өзгерісі – ген өзгерісі практикалық манызы ; ДНК талдау жасау,ата-анасың дәл табу.

Қорыта айтқанда,қазіргі адам генетикасын зерттеуде, аталып кеткендей әртүрлі әдістер қолданылуда. Соған байланыстыадамның генетикалық тұрғыдан толық зерттелген обьектілер қатарына қосылатыны сөзсіз.