Презентация физика "Қысым" ашық сабақ

• 1 слайд

  
  
  
  Сабақтың тақырыбы:
  Қысым. Қысымның қатты денелер, сұйықтар және газдар арқылы берілуі. Паскаль заңы
  
  Ашық сабақ
  

• 2 слайд

  
  
  
  
  
  
  Сабақтың өтілу моделі
  VIІ
  Қорытын -
  дылау
  
  ІІІ
  Үй тапсыр-
  масы
  V
  Жаңа
  материал
  ІV
  
  Өткенді
  қайталау
  VIІІ
  
  Бағалау
  І
  
  Тақырыбы
  ІІ
  
  Мақсаты
  VI
  Жаңа материалды бекіту
  15 жаттығу
  
  
  
  

• 3 слайд

  
  
  
  Оқушыларға күштің әрекет тіреу ауданына тәуелді болатыны, қысым, қысымның бірліктері мен Паскаль заңы туралы түсінік беру.
   
  
  
  
  Мақсаты
  

• 4 слайд

  
  Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру:
  а)«Кім жүйрік?» ойыны арқылы өткен тарау материалдарын қайталау сұрақтары беріледі
  Үй тапсырмасы
  

• 5 слайд

  «Кім жүйрік?"
  1
  2
  3
  4
  5
  6
  Артқа
  7
  

• 6 слайд

  Заттың тығыздығы деп нені атаймыз?
  
  Артқа
  

• 7 слайд

  Күш немен сипатталады?
  
  Артқа
  

• 8 слайд

  «Деформация» сөзі қандай мағынаны
  білдіреді?
  
  
  Артқа
  

• 9 слайд

  Күштің өлшем бірлігі?
  Артқа
  

• 10 слайд

  Дененің салмағы дегеніміз не?
  
  
  Артқа
  

• 11 слайд

  Бүкіләлемдік тартылыс заңын
  кім ашты?
  Артқа
  

• 12 слайд

  Күшті өлшейтін арнайы қүрал қалай аталады?
  
  Алдыға
  

• 13 слайд

  ә) «Сәйкес формуланы табу»
  

• 14 слайд

  
  
  1) Сұрақ – жауап алу
  
  
  1. Қандай күшті үйкеліс күші деп айтамыз?
  2. Үйкелістің неше түрі бар?
  3. Үйкелістің не себептен пайда болады?
  4. Үйкелісті азайтудың мүмкін жолдарының бірі-
  5. Нормаль қысым күші дегеніміз?
  
  Біз өткен тақырыпта үйкеліс күші тақырыбымен таныс болдық, сонымен:
  

• 15 слайд

  Жаңа сабақ
  Біз күнделікті тұрмыста пышақ, қайшы, ине сияқты алуан түрлі құралдарды пайдаланамыз. Алайда олардың әсері осы күш түскен беттің ауданына тәуелді болатынын байқай бермейміз.
  Мысалы, матаны ұшы доғал инеге қарағанда, үшкір инемен тесу оңай; өткір пышаққа қарағанда өтпейтін пышақпен кесу қиын, сол себепті құралдардың кесетін жерінің ауданын кішірейтіп, өткірлеу үшін әр уақытта да олардың жүзін мұқият қайрауға тырысады.
  Мынадай тәжірибені қарастырайық. Жіңішке төрт аяғы бар үстелшені төңкеріп, ыдыстағы құмның үстіне қояды да, оны массасы 5 кг кір таспен бастырады. Бұл жағдайда үстел құмға батпайды.
  Ал, үстелшенің бетін жоғары қаратып, үстіне сондай кір тас қойғанда, оның аяғы құмға батып кетеді.
  
  

• 16 слайд

  Жаңа сабақ
  Сол сияқты адамның қармен жүруі қиын, өйткені ол қадам басқан сайын қарға омбылайды. Ал аяғына шаңғы байлаған адам қар үстімен жеңіл жүре алады. Мұның себебі не? Шаңғымен де, шаңғысыз да адам қарды өзінің салмағына тең бірдей күшпен басады. Бірақ ол күштің бұл екі жағдайдағы әрекеті бірдей емес. Өйткені шаңғы бетінің ауданы адамның табанының ауданынан жиырма еседей үлкен. Сондықтан ол шаңғымен тұрғанда қар бетінің әрбір шаршы сантиметр ауданын шыңғысыз тұрғандағыдан гөрі жиырма еседей аз күшпен басады.
  Белгілі бір бетке түсетін күш әрекетінің нәтижесін сипаттайтын шаманы қысым деп атайды.
  Қысым бетке перпендикуляр бағытта әрекет ететін күштің осы беттің ауданына қатынасымен анықталады:
  яғни,
  
  
  р-қысым,
  Ғ-бетке перпендикуляр бағытта әрекет ететін күш немесе қысым күші;
  S-күш түсетін беттің ауданы.
  -
  
  
  
  
  
  

• 17 слайд

  Жаңа сабақ
  ХБЖ-да қысым Паскальмен өлшенеді. .
  гПа=100 Па=102 Па
  кПа=1000 Па=103 Па
  МПа=100000 Па=106 Па
  Қатты денелердің, сұйықтардың және газдардың барлық қасиеттері олардың құрылысына байланысты болады. Сондықтан біз ең әуелі оларды құрайтын молекулалардың қалай орналасқанын, қалай қозғалатынын және бірімен – бірі қалай әрекеттесетінін, қатты денелердің, сұйықтар мен газдардың негізгі қасиеттерін еске түсірейік.
  Алақаныңды жоғары қаратып, сол қолыңды үстелге қой. Кітапты алақаныңа қырымен қойып, оны оң қолыңмен төмен қысып бас.
  Сол қолың қысымның артуын сезе ме? Енді кітапты алақанға емес, үстелге қой. Бір қолыңмен кітапты үстінен ақырын бас, екінші қолыңды кітаптың қырына тигізіп ұстап тұр. Осы кезде қол қосымша қысымды сезе ме?
  Міне, осы тәжірибені жасай отырып, кітаптың өзіне түсірілген қысымды бір бағытта ғана тарататынына көз жеткізуге болады.
  

• 18 слайд

• 19 слайд

  Жаңа сабақ
  Ал енді сұйықтар мен газдарда қысымның берілуі басқаша болады. Сұйықтар мен газдар қысымды, қатты дене сияқты бір бағытта ғана емес, жан – жаққа бірдей таратады.
  Паскаль шары деп аталатын құралмен тәжірибе жасап көрейік. Ол бір жазықтық бойында орналасқан саңылаулары бар шардан және поршеньді цилиндрден тұрады. Егер шарға су немесе түтін толтырып, поршеньді бассақ, шардың саңылауларынан су немес түтін барлық бағытқа бірдей ұзындықта шапшып немесе будақтап шығатынын байқаймыз. Бұдан қысымның барлық бағытқа таралып қана қоймай, оның мәнінің де бірдей болатыны көрінеді. Бұл сұйықтар мен газдардың өзіне түсірілген қысымды барлық бағытқа бірдей жеткізетінінің дәлелі.
  Көптеген бақылауларға сүйене отырып, француз ғалымы Блез Паскаль сұйықтар мен газдардың қысымды барлық жаққа бірдей жеткізетінін дәлелдеді.
  Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым осы сұйықтың немесе газдың әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі. Бұл қағида Паскаль заңы деп аталады.
  
  

• 20 слайд

  Есеп шығару мысалы:
  Күйтабаққа ине 0,27Н күшпен әсер етеді. Егер иненің ұшының ауданы 0,0003см2 болса, оның күйтабаққа түсіретін қысымы қандай?
  
  Берілгені: формула: шешуі:
  Ғ=0,27Н
  S=0.0003cм2=
  =3*10-4см2=3*10-8м2
  р=?
   
  
  

• 21 слайд

  
  
  
  Жаңа сабақты бекіту
  

• 22 слайд

  
  Физикалық диктант
  Қысымды латынның ______әрпімен белгілейді.
  Бетке перпендикуляр бағытта әрекет ететін күштің осы беттің ауданына қатынасы ________ деп аталады
  Қысымның негізгі өлшем бірлігі __________
  Қысымды есептеу формуласы ___________
  Қысымды есептеу формуласынан S – аудан _______ мен F – күштің ________ формуласын жазыңдар
  Қысым бірліктері арасындағы байланысты жазыңдар:
  1гПа = _______Па, 1кПа = ______Па, 1МПа = ______ Па, 1500 = ______кПа
  
  Бұл құрал қалай аталады? ______________
  

• 23 слайд

  Күректердің қайсысымен
  жұмыс істеу жеңілірек?
  

• 24 слайд

  Есеп
  Кітаппен жұмыс:
  15-жаттығу: №1, №2
  

• 25 слайд

  15-жаттығу
  №1
  №2
  
  100см2 ауданға 50Н күш әрекет етеді. Қысымды анықтаңдар.
  Қар үстінде түрған шаңғышының салмағы 780 Н. Оның әр шаңғысының ұзындығы 1,95 м, ал ені 6 см. Шаңғышының қар бетіне түсіретін қысымын табыңдар.
  

• 26 слайд

• 27 слайд

• 28 слайд

  
  
  
  
  Шығармашылық жұмыс:
  Ағаш білеушенің
  үстел бетіне түсіретін
  қысымын анықта
  

• 29 слайд

• 30 слайд

  
  
  Сабақты қорытындылау.
  Бүгінгі сабақта нені меңгергенімізді «Кім алғыр?» ойыны арқылы тексереміз
  

• 31 слайд

  Абай Құнанбаевтың «Қансонарда бүркітші шығады аңға» өлеңінен үзінді:
  
  Сегіз найза қолында, көз айдармай,
  Батыр да аял қылмай ертең таңға
  Қанат құйрық суылдап ысқырады,
  Көктен қыран сорғалап құйылғанда.
  
  Қыс айында шаңғы тебеміз. Шаңғы тебудің талаптарын орындағаннан кейін, жаяу серуендейміз. Осы жағдайларда шаңғымен жүру неге жеңіл?
  Апаларымыз ертеде көрпені қолмен тіккен кезде неліктен бармаққа оймақ киеді?
  

• 32 слайд

  Себебі қысым түсірілген күшке тура пропорционал, ал оның ауданына кері пропорционал болады, яғни найза ұшының ауданы неғұрлым аз болса, соғұрлым оның түсіретін қысымы көп болады.
  Адамның қармен жүруі қиын, өйткені ол қадам басқан сайын қарға омбылайды.
  Шаңғымен де, шаңғысыз да адам қарды өзінің салмағына тең бірдей күшпен басады. Шаңғымен тұрғанда қар бетінің әрбір шаршы см ауданын шаңғысыз тұрғандағыдан гөрі 20 еседей аз күшпен басады.
  Өйткені оймақпенде, оймақсыз да адам тігін тіккендн инеге бірдей күшпен әсер етеді. Бірақ ол күштің бұл екі жағдайдағы нәтижесі бірдей емес. Оймақсыз иненің кері ұшының ауданы аз болады да, оның бармаққа түсіретін қысымы көбейіп, ауырғанын сезінеміз тіпті жарақаттауы да мүмкін. Бұл жағдай болмау үшін кері ұшының ауданын үлкейту мақсатында оймақ киеміз.
  

• 33 слайд

  VІІІ. Бағалау.
  

• 34 слайд

  
  Бағалау парағы
  
  

• 35 слайд

  Үйге тапсырма
  
  Күнделікті енді ашайық
  Үй тапсырмасын жазайық.
  Қысымнан алған білімді,
  Ұмытпай есте сақтайық.
  
  § 33, § 34. 15-жаттығу №3
  

• 36 слайд

  Сау болыңыздар!