Презентация на тему "Түбір мен қосымша" 6- сынып

• 1 слайд

  Сабақтың тақырыбы: Түбір мен қосымша

• 2 слайд

  Сабақтың мақсаты: білімділік – қазақ тіліндегі қосымшалардың түбір сөзге жалғану заңдылықтары, ерекшеліктері туралы ұғым беру; «қосымша» терминін саналы түрде меңгерту; жұрнақ пен жалғауды ажырата білуге үйрету; дамытушылық – фонетика, лексика тараулары бойынша бастауыш сыныптарда меңгерген білімдеріне сүйене отырып, тілдік нормалар туралы түсініктерін дамыту; тәрбиелік – оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын ояту, әдеби тілде көркем сөйлеуге, Абайдың нақыл сөздері арқылы адамгершілікке, сауаттылыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

• 3 слайд

  1. Ұйымдастыру. 2. Үй тапсырмасын пысықтау: «Бір қадам артқа» (бұрыннан бар білімге сүйене отырып ми қозғату) І-топқа түбір, ІІ-топқа қосымша. Сөз тұлғасына нелер жатады? Сөз тұлғасы қандай қызмет атқарады? 48-жаттығудың орындалуын тексеру

• 4 слайд

  3. Жаңа білімді меңгерту   Сөздің мағынасы бар ең бастапқы бөлшегі Негізгі түбір Туынды түбір Түбірлес сөздер Еш қосымшасыз түбір күйіндегі сөз: мектеп, қала Жұрнақ арқылы жасалған сөз: білімпаз, әнші Бір түбірден тараған сөздер: Ек-егін-егіс-екпе-егу-егінші егістік-егіндік. Түбір

• 5 слайд

  Жұрнақ Сөздің мағынасын өзгертеді 1)сөз тудырушы; 2)сөз түрлендіруші. Көк. Қандай? Көк+шілтім. Қандай? Жалғау Түбірге жалғанатын бөлшектер Сөз бен сөзді байланыстырады Көптік жалғау Тәүелдік жалғау Септік жалғау Жіктік жалғау -лар,-лер,-дар,-дер,-тар,-тер Кітап+тар 3 жақта, 2 түрде тәуелдене ді. Атау, Ілік, Барыс, Табыс, Жатыс, Көмектес 3 жақта, 2 түрде жіктеледі Қосымша

• 6 слайд

  4. Оқулықпен жұмыс. І-топқа Берілген сөздерден жұрнақ арқылы туынды сөздер жасау; күзең, күздік, қыстық, көктемшілік, сауықшыл, ынтық, темірдей, тәрбиелеу. ІІ-топқа Есті- зат есім, зат есімнен зат есім тудырушы жұрнақ; Білгені - естістік, ген- жұрнақ, і- тәу. Жалғаудың 3 жағы. Білімді – біл- естістік, ім- жұрнақ, ді- жұрнақ; Адамға: адам- зат есім, ға-барыс септігі.

• 7 слайд

  І-топқа 51-жаттығу. Берілген сөздерге қосымша жалғап сөйлем құрау. Өнер, ақыл Өнерлі жігіт өрге озар. ІІ-топқа 52-жаттығу Үк-кіш, үйретуші, түйгін-деме, түйгін-шек, заң-гер, бой-шаң, талап-ты, талап-кер, талап-шыл, сарап-тау, сарап-шы, әрлеуші, салым-шы, баспа-хана, тәлім-гер, зият-кер, іс-кер.

• 8 слайд

  Семантикалық карта

• 9 слайд

   Алаң-қайТаулыОрын-дықтарОқу-шы-мынДалададәптерім Сөз тудырушы      Сөз түрлендіруші      Көптік       Тәуелдік       Септік       Жіктік      

• 10 слайд

  Танымдық ойындар. І топқа 1. «Келісіп пішкен тон келте болмас» Берілген сөздерге қосымша жалғап, мақалды құра. 1. Тіл, қару, сөз. 2. Жақсы, соңы, сөз, ер. 3. Өлең, сөз, патша. 4. Сөз, қу, пәле, жолық. 5. Сөз, сүйек, өт, таяқ, ет, өт. ІІ-топқа. ««Кім жылдам». І-топ жұрнақ арқылы жасалған, ІІ-топ жалғау арқылы жасалған сөздерден моншақ етіп тізіп, сөздер жазып шығады?» Берілген сөздердегі қосымшаларды өз орынына қой: Мемлекет-дей-гі-нде-і-тер; -қысыл-ғы-да-шаң; Шешен-ге-дік-іңіз; - бауыр-да-ы-лар-ғы-нда; Естелік-дің-іміз-тер. І топқа «Моншақ тізу». І-топ жұрнақ арқылы жасалған, ІІ-топ жалғау арқылы жасалған сөздерден моншақ етіп тізіп, сөздер жазып шығады. ІІ топқа «Сен-маған, мен саған» Бір оқушы түбір сөз айтады, екінші оқушы оған қосымша жалғап айтуы керек. Оқу, оқушы, оқушылар, оқушыларды, т.б.

• 11 слайд

  5. Сабақты бекіту. 1. Түбір дегеніміз не? 2. Түбірдің қандай түрлері бар? 3. Қосымша дегеніміз не? Қосымшаның қандай түрлері бар? 4. Жалғаудың түрлерін ата. Жұрнаққа мысалдар келтір.                            

• 12 слайд

  6.Сабақты қорыту. Қосымша түбір сөзге жалғанады. Қосымша өзі жалғанған сөзге мағына устейді немесе сөйлемдегі сөздерді бір-бірімен байланыстырады. Қазақ тіліндегі қосымшалар белгілі бір заңдылық бойынша бір-біріне жалғана береді, ал орыс тілінде түбір сөзге бір ғана қосымша жалғанады.

• 13 слайд

  7. Оқушыларды бағалау. Бағалау парағын әр топ басшысы бағалайды. Рефлекция. Білемін/ үйрендім/білгім келеді Әр топтан 2 баладан оқыту. 8. Үйге тапсырма. 53-жаттығу 54-жаттығу