Работа ученицы Г.Бахытовой "Технология валяния шляпы"

       «Ұлттық қолөнер - бабалар мұрасы» тақырыбында

 республикалық интернет-байқауға.

                            «Киізден жасалған бұйым» номинация.

Киіз басу өнері.

    Орындаған:  Бақытова Гүлназ Аманқызы

                        10 «А» сынып оқушысы. Туған күні 19.02.2000 жыл.

                         Орындау уақыты: 1 наурыз 2016 ж.

                Жоба жетекшісі: Шапанова Марзия Башарқызы

                                    технология пәні мұғалімі санаты жоғары.

                                    Бұлдырты жалпы білім беретін орта мектеп

                                    Сырым ауданы БҚО

       Халқымыздың дәстүрлі тұрмысында киіз бұйымдарын жасау жетекші орын алды.Берекелі, салмағы жеңіл, фактурасы жұмсақ және жағымды, ауа өткізетін және жылу ұстайтын қасиеттері бар материал болып табылады. Қазіргі заманғы технологиялар киізды жылдың кез келген ауқытында, шағын орында, азғана шығын шығарып жасауға мүмкіндік береді. Киіз бұйымдарын дайындау бізде мектепте үйреніп жүрміз. Технология пәні мұғалімі Марзия Башарқызымен осы киіз басудың қыр-сырларын үйреніп, әртүрлі бұйымдарды жасап шығардық: сөмке, баскиім, картиналар, тәпішкелер.

Мен байқауға арнап қалпақ басуға кірістім. Қазақ халқы бас киімді аса қадірлеп, аяқ астына тастамаған. «Дос басқа, дұшпан аяққа қарайды» деген сөз бар.Қазақта қыста салқыннан, ыстықта күннен қорғау мақсатында жалаң бас жүрмеген.

  

Бас киім басу үшін қажетті құралдар: жүн жасыл түсті және декор үшін түрлі-түсті, балалар  сабыны, клеенка, тюль, сұға арналған тостаған, оқтау, үтік, баскиімнің үлгісі.Үлгісін жасау үшін бастың өлшемдері арқылы сызбасын сызып үлгісін дайындадым.

Үстел үстіне клеенка,тюль төсеп, үстіне үлгіні орналастырамын, содан кейін жүн жұлып бағыттап саламын, бірін тігінен, бірін көлденен, үш бағыт бойынша жүнді саламын.

Үстіне су құып аздап  саусақтарымен басамын, жүн біркелкі басылу үшін. Содан кейін екінші жағына уадарамын, шаблоннан шыққан жүнді ішке қарай созып бұктеу керек .

    

Енді екінші жағына жүн саламын  -  бірін үзынан, бірін көлденен, үш қабаттап саламын.Су бұркіп жүнді басамын.

Баскиіміз әдемі шығу үшін гүл жасауға кірістім.

Жүн салу процесі бітті, енді басуға кірісемін, үстін тюльмен жауып ыстық су құйып сабынмен үкелеймін, саусақтың үшымен көп күш жұмсамай сипалау керек.

Екінші жағына аударып сипалап басамын.

Қайшымен төменгі жағын қиып, арасындағы шаблонды алып тастаймын.Саусақтарымен сипалап, жан-.жағын жақсылап ысқылап, біріккен жерлерін тегістеу керек.

Үстел үстіне бүктеп лақтыру, қалпағымыз тығыздалу үшін.

Артық суын табаққа сығып, әрі қарай оқтаумен тегістеу.

Шардың ішіне салып формасын шығару

Үтікпен басу.

Дайын бұйымды салқын суға шәйып, кептіру. Кепкеннен кейін әшекейлеу.

Моншақтар жапсырып әсемдедім

  Халықтың атадан балаға көшіп, жалғап және дамып отыратын тарихи әлеуметтік, мәдени тұрмыстық, кәсіптік салт-сана, әдеп-ғұрып, мінез-құлық,тәлім-тәрбие және рухани іс-әрекетінің көрінісі дәстүр арқылы танылады. Дәстүр – мәдениеттілік белгісі, дәстүр байлығы – мәдениет байлығы. Ол ел өмірімен біте қайнасып кеткен рухани байлық. Содықтан, біз осы дәстүрімізді жойып жібермей, сақтап қалуымыз керек.