Раздаточный материал по казахскому языку "Септік жалғаулары"

·       Септіктер

1. Атау септік (Именительный падеж)

кім? (кто?), не? (что?), кімдер? нелер?

2. Ілік септік (Родительный падеж)

кімнің? (чей? чья? чье?), ненің? (чего?)

Жалғаулары: -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің

-ның, -нің   (дауысты және үнді м,н,ң дауыссыздарынан соң).

 -дың, -дің  (ұяң және р,л,й,у дауыссыздарынан соң) .

-тың,-тің     (қатаң және б,в,г,д дауыссыздарынан соң) .

3. Барыс септік (Направительно-дательный падеж)

кімге? (кому?), неге? (чему?, зачем?), қайда? (куда?)

Жалғаулары: -ға, -ге, -қа, -ке

-ға,-ге - дауысты және ұяң, үнді дауыссыздардан соң .

-қа, -ке  қатаң және б,в,г,д дауыссыздарынан соң 

4. Табыс септік (Винительный падеж)

кімді? (кого?), нені? (что?)

Жалғаулары: -ды, -ді, -ты, -ті, -ны, -ні

Дауысты дыбыстардан соң  -ны, -ні

Ұяң және үнді дауысссыздардан соң  -ды, -ді

Қатаң және б,в,г,д дыбыстарынан соң  -ты, -ті

5. Жатыс септік (Местный падеж)

Кімде? ( у кого?), неде? (где?), қайда? (где?)

Жалғаулары: -да, -де, -та, -те

Дауысты дыбыстардан және ұяң, үнді дауыссыздардан соң

-да, -де

Қатаң және б,в,г,д дауыссыздарынан соң -та, -те

6. Шығыс септік (Исходный падеж)

Кімнен? (от кого?), неден? (от чего?), қайдан? (откуда?)

Жалғаулары: -дан, -ден, -тан, -тен, -нан, -нен,–нан, -нен

Үнді м,н,ң, дауыссыздарынан соң –нан, -нен

Дауысты және ұяң, үнді дауыссыздардан соң -дан, -ден

Қатаң және б,в,г,д дауыссыздарынан соң  -тан,-тен

7. Көмектес септік (Творительно-соединительный падеж)

Кіммен? ( с кем?) немен? ( с чем?)

Жалғаулары: -мен, -бен, -пен

Дауысты және үнді р, л, м, н, ң, й дауыссыздарынан соң –мен

Ұяң дауыссыздардан соң –бен

Қатаң және б,в,г,д дауыссыздарынан соң –пен

Көптік жалғау

 Дауысты дыбыстар немесе үнді дауыссыз й, у, р дыбыстарынан соң - лар, - лер

Дауыссыз   үнді  дыбыстарынан соң л, м, н, ң немесе ұяң ж, з дыбыстарынан соң  - дар, - дер

Қатаң дауыссыз  дыбыстарынан соң немесе ұяң б, в, г, д дыбыстарынан соң - тар, -тер /