Разработка урока по теме Сылгыны өңүнэн дьүһүннээһин кистэлэңэ

4 кылааска эбии дьарык технологическай картата.

Уруок тиэмэтэ: Сылгыны өңүнэн дьүһүннээһин кистэлэңэ

Сыала: Үөрэнээччилэр сылгыны дьүһүнүнэн араара үөрэнэллэрин ситиһии. Сылгы туһунан кэпсэтиһии.

Соруктара:  сылгы туһунан өйдөбүлү ылалларыгар усулуобуйа тэрийии,  сылгы дьүһүнэ – сылгыга суолтата буоларын өйдөтүү, бэйэлэрэ санааларын сааһылаан этэллэрин сайыннарыы.

О5о5о5 бэриллэр үөрэх дэгиттэр дьайыылара: Сылгы дьүһүнүн билэр. Дьүһүнэ сылгыга суолтата.

Уруоук тиибэ: саңа тиэмэни үөрэтии.

Туттуллар технология:

Үөрэтии ньымата: соругу быһаарар кэпсэтиһии (целеполагание), ИКТ.

Уруок формата: бөлө5үнэн үлэ.

Туттар тэрил: интерактивнай дуоска, карточкалар.

Уруок тутула.

Уруок этаба	Учуутал дьарыга	Уерэнээччи дьарыга	УУД	время
1.                  Үөрэх дьарыгар киллэрии.	- Утуе кунунэн, о5олор. Мин Аба5а агрооскуолатын алын сүһүөх кылааһын учуутала Захарова Мотрена Николаевна диэммин.	Турукка киллэрии. О5олор бэйэ бэйэлэригэр мичээрдэһэллэр, дорооболоьоллор, олороллор.	Бэйэни салайынар, дьаһанар сатабыл (регулятивнай); Үөрэнэр миэстэни бэлэмнэнэн дьарыкка киирии	2 мин
2.                  Үөрэх соругун туруоруу.	- Дьэ эрэ, о5олоор, бугун уруокпутугар туох туһунан кэпсэтэрбитин өйдөөн көрүң уонна истиң эрэ… - (СЛАЙД1 + МУЗЫКА) - Сылгы туьунан кэпсээтэххэ олус элбэх. Бугун биьиги сылгы тугун туьунан кэпсэтэрбит буолуой? (СЛАЙД 2) (Дьуьун) - Онтон эьиги сылгылардааххыт, аттааххыт дуо? Ол дьуьуннэрин билэ5ит дуо? Ессе эбии ханнык дьуьуннэри баалларый? - Дьэ о5олоор, биьиги бугун дьарыкпытыгар сурун дьуьуннэрин, сахалар ханнык дьуьуннээх сылгыны сэбулээн иитэллэрин, сылгыны иитиигэ дьуьун суолтатын билиэхпит. Уруокпут түмүгэр бэйэ5ит санаа5ытын этиэххит.	Интерактивнай дуоска5а сылгылар хаартыскалара, музыка	Бэйэни салайынар, дьаһанар сатабыл. Тугу үөрэтиэхтээ5ин өйдөөһүн, сыалы таба туруорунуу. Бодоруһар сатабыл: кэпсэтии сиэрин тутуһар үөрүйэх. Билэр-көрөр сатабыл: түмүк оңоруу. Ытык өйдөбүллэри иңэрии: сылгы сахаларга ытык кыыл буолар өйдөбүлүн иңэрии.	4мин
3. Соругу быһаарар дьарыгы тэрийии. Хамсаныылаах сынньалаң	- Былыргы сахалар сылгыны табатык дьуьуннуургэ ураты бол5омтолорун уураллара. Сылгы дьуьунэ кини сааьыттан, дьыл арааьыттан уларыйар. Сылгыны енунэн дьуьуннээьин эгэлгэтэ элбэх уонна сир-сир аайы уратылардаах эрээри племенной улэ5э бутуур тахсыбатын диэн Россиятаа5ы номенклатура5а сеп тубэьиннэрэн 14 дьуьуну араараллар. - Дьэ, ол курдук о5олоор, - СУР, СИЭР – бу сылгылар учугэй теруе5у биэрэллэр уонна атын сылгылартан ыарахан дьылы уьулуччу учугэйдик туорууллар. - УЛААН - (манан), аас манан, туус манан. Улаан дьуьуннээх сылгыттан кун уота тэйэр буолан уен олус туспэт эбит.  - Ке5еччер – хара ке5еччер, сырдык ке5еччер. Ке5еччер сылгылар  уьун уйэлээх  буолар эбиттэр. - Аранас, буулуур, хонор, кэрэ сылгылар соччо теруе5у биэрбэт  сылгылар эбиттэр. Биэлэрэ сыл еруу-еруу терууллэр, атыырдара уеру туталлара мелтех уонна теруехтэрэ а5ыйах. Буулуур сылгы а5ыйах тэруэхтээх буолар . Ол оннугар маннык дьуьуннээх сылгылар атыттарга холоотоххо, быдан куустээхтэр, улахан сэниэлээхтэр.  - КЭРЭ – тыьыынчанан сылгыга биир эмэ баар буолааччы. Сыл аайы куруук тереебет. Ебугэлэрбит КЭРЭ сылгыны Ойуун сылгыта, сылгы эмэгэтэ диэн харыстаан тутталлара.  - Тура5ас, кугас, хара сылгылар улаан, ке5еччер, сур, сиэр сылгыларга теруехтэринэн да, тулуурдарынан да тиийбэттэр. - Саалыыр – сиэлэ, кутуруга, тобуктара  харатыны буолар. - Чуо5ур – улан сылгы хара бээтинэлэрдээ5э. (Улаан) - Элэмэс - маннык дьүhүннээх сылгыны ат оҥосторго табыгастаах. Кинилэр айылҕаттан анаммыт курдук аллаахтар, олус элэккэйдэр Ол оннугар маннык дьуьуннээх сылгы  ыарахан кыстыкка эрдэ мелтуур, кулуннуур, куьа5ан хаачыстыбалаахтар.  (ЫЙЫТ О5ОЛОРТОН)	Бол5ойон истии, ырытыьыы.	Бодоруһар сатабыл: атын киһи санаатын бол5ойон истии. Билэр-көрөр сатабыл: билиини сааһылааһын, билбэт тыл суолтатын толкуйдаан таһаарыы. Ытык өйдөбүллэри иңэрии: төрүт өбүгэлэрбит сылгыны дьүһүннүүр тылларын өйдөөн хаалыы. Бодоруһар сатабыл: тэңңэ үтүктэн оңоруу.
4. Билиини чопчулааһын	Бөлө5үнэн үлэ. - Билигин теье билбиппитин, ейдеен хаалбыппытын чинэтэн беле5унэн улэлиэхпит. Мин эьиэхэ ойуу уонна карточка биэртэлиэм , карточканан керен септеех ойууну тала5ыт. Уонна биир эбэтэр икки о5о манна тахсан кемускуугут.  Карточка5а: 1. Сылгы дьуьунэ. 2. Кини туьунан тугу биллигит?	Улэлэрин сепке былааннаан, аттаран кемускээьиннэрэ	Бодоруьар сатабыл: беле5унэн быьаарсан сатаан улэлээьин.
5. Сыаналаныы	- Туох сананы биллигит? - Сылгылар дьуьуннэрин билэр наада эбит дуо? - суруннээн хас дьуьуннэ сылгына араараллар эбитий? - Смайлик Уруок теье интириэьинэйдик ааста дии санаатыгыт? Смайликтарынан кердерун.	Смайликтарынан уруогу теье себулээбиттэрин, интириэьиргээбиттэрин  сыаналаанааьын.	Бэйэни салайынар, дьаьанар сатабыл: бэйэ улэтин сепке сыаналааныы
6 туьутэх: тумук	- Бугунну уруогу сылгыга анаммыт хоьоонунан тумуктуубун:	- эбээлээх эьээ6э кемелестубут, Долялаах Дроб кемелестулэр, Доля дроб бииргэ мылдьаллар то5о диэтэххэ бииргэ тереебуттэр, долядиэн елуу, суруллуута дроб. Онтон наьаа уердубут. -30	Личностнай Регулятивнай