Сабақ жоспары "Фосфор және оның қосылыстары"

Тақырыбы:   Фосфор және оның қосылыстары
Күні: 19.04.2017ж	Мұғалім: Б. Уалихан
Сынып:  10	Қатысқан.      Қатыспағандар.
Сабақта  меңгерілетін  оқу  мақсаттары	Білімділік : Оқушыларға Vнегізгі топшаның маңызды бейметалы-фосфордың элемент және жай ретіндегі қасиеттерін .құрамын,табиғатта таралуы ,фосфордың маңызды қосылыстары туралы жалпы түсінік беру. Дамытушылық: Оқушылардың химиялық білімін одан әрі дамыту,тез ойлауға,шапшаңдыққа,өз бетімен ізденуге үйрету. Тәрбиелік: Өздігінен талпынып,жауапкершілікті сезінетін саналы,өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.
Табыс  критерийлері	Барлық  оқушылар  білуге  тиісті: Тапсырмалардың өзгергенін түсінеді
	Оқушылардың  көпшілігі Тапсырмаларды орындауға арналған нұсқаулықтарды қолданады
	Кейбір  оқушылар. Жалпы сипаттамасы,ерекшеліктері,пайдасы мен зияны туралы толық мәлімет алады.
Тілдік мақсат	Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: Сабақта  диалог/ жазылымға қажетті тіркестер.
Бұрыннан бар білімдері

Жоспар

Жоспарланған уақыт	Жоспарланған уақыт			Ресурстар
Басы 0-5 мин 6-10 мин	Сендер мына тұжырымдамалармен келісесіңдер ме? Азот қышқылы күшті тотықтырғыш болып саналады.(ИӘ) 2. Азот қышқылы еритін негіздермен ғана әрекеттеседі. (Жоқ) 3. Азот қышқылы жарықта ыдырайды. .(ИӘ) 4. Азот қышқылының тұздарын нитриттер деп атайды. . (Жоқ) 5. Азот қышқылы металдардың электрохимиялық қатарында сутегіне дейінгі металдармен әрекеттеседі. . (Жоқ) 6. Азот қышқылы алюминийді пассивтейді. .(ИӘ) 7. Азот  қышқылы өндірісте  аммиактан алады. .(ИӘ) 8. Азот қышқылы  металдармен әрекеттескенде  сутегі бөлінбейді. .(ИӘ)			Суретті қағаздар Флипчарт, Ғаламтор Балама тест Бөлме өсімдіктері
Ортасы 11-20мин 21-35мин	Оқушыларды топтастыру.(Топпен жұмыс) Оқушыларға үш түрлі фигуралар беріледі,сол бойынша оқушылар сыңарын табады.(оқушылар бүгінгі сабақты өз ойларымен топпен бірлесе отырып,талдап,түсіндіру керек) 1.Анықтамасы 2. Периодтық жүйедегі орны. 3.Формуласы 4. Кездесуі.  5. Таралуы 6. Қасиеттері 7. Қолданылуы.  8.Алынуы.9. Биологиялық маңызы10. Есептер шығару Сергіту сәті (Қимыл-қозғалыс арқылы ой-жинақтау.) 1669ж Фосфорды неміс ғалымы Г.Бранд ашты. Қасиеттері Ақ фосфор-Ақ түсті кристал, қараңғыда жарқырайды, өте улы, от алғыш, су астында сақтайды Қызыл фосфор -Аморфты, кристалды емес, қараңғыда жарқырамайды, улы емес. Түсі қоңыр қызыл. Қара фосфор-Түсі графитке ұқсайды, улы емес, от алғыш. Жартылай өткізгіш, от алады. Табиғаттағы фосфор             Фосфор табиғатта химиялық белсенділігіне байланысты тек қосылыс                күйінде кездеседі.              Фосфор мына заттардың құрамына енеді: фосфорит және апатит минералы,кальций фосфатының құрамында Ca3 (PO4)2;                Қазақстанда фосфорға өте бай ірі кен орындары бар.Олар:Ақтөбе,Оңтүстік Қазақстан,Жамбыл облыстары. өсімдіктердің генеративті мүшелеріндегі нәруыздың құрамына кіреді; адам және жануарлардың ағзасындағы жүйке жүйесі мен жұлында болады Ми жасушаларында болады. ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТІ Металдармен:               3Ca +2 P = Са3 Р2 Бейметалдармен:              4 P + 5O2 = 2Р2 О5                2P + 3S = Р2 S3 Фосфордың азот қышқылымен әрекеттесу реакциясы P(қатты.) + 5HNO3 (конц.) = 2H3PO4 + 5NO2 ↑ + H2O Фосфордыңалынуы:Ca3 (PO4)2 + 5C + 3SiO2 = 3CaSiO3 + 2P + 5CO↑ ФОСФОРДЫҢ     ҚОЛДАНЫЛУЫ Тыңайтқыштар .Жуғыш заттар.Улы химикаттар.Шырпы өндірісінде. Суды жұмсартуда.Бояу өндірісінде.Жемірілуден қорғайды.Бу шығаруда ФОСФОРДЫҢҚОСЫЛЫСТАРЫ HPO3    метафосфор қышқылы   ГИДРОФОСФАТ  CaНPO4 H3PO4  Ортофосфор қышқылы  ФОСФАТТАРCa3(PO4)2 H4P2O7  пирофосфор қышқылы  ДИГИДРОФОСФАТCa(Н2PO4)2 Химиялыққасиеттері P2O5  Суменәрекеттеседі:        P2O5 + H2O      2HPO3        P2O5 + 3H2O  t          2H3PO4     2) Негіздік оксидтермен әрекеттеседі:        P2O5 + 3К2O        2К3РО4    3) Сілтілермен әрекеттеседі:        P2O5 + 6NaOH      2Na3РО4 + 3H2O
Соңы  36-45 мин	Бекіту сұрақтары: 1.Сенесің бе,сенбейсің бе?Фосфордың таңбасы «ПЭ» (ИӘ)  2. Сенесің бе,сенбейсің бе?«Фосфор»сөзі  «жарық шығарушы»ұғымын білдіреді (ИӘ) 3. Сенесің бе,сенбейсің бе? Ақ фосфордан сіріңке жасайды (ЖОҚ) 4. Сенесің бе,сенбейсің бе?Р-бес аллотропиялық түр өзгерісі бар.(ЖОҚ) 5. Сенесің бе,сенбейсің бе?Р-атом масса 31,реттік нөмері 15 (ИӘ) 6. Сенесің бе,сенбейсің бе? Р-валенттілігі 2.4 (ЖОҚ) 7. Сенесің бе,сенбейсің бе? Р-ұшқыш сутек қосылысы фосфин деп аталады. (ИӘ) 8. Сенесің бе,сенбейсің бе? Ақ фосфорды қараңғыда су астында сақтайды (ИӘ) Қорытындылау. Бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңіз.(Смайлингке өз ойларын қалдыру.) Бағалау. Үйге тапсырма §20. Фосфор №6.№8. 95- бет    “Адамға фосфор керек пе?”
Қосымша мәліметтер
Саралау (Дифференциация) –оқушыларға мейлінше қолдау көрсетуді қалай  жоспарлайсыз? -Қабілетті оқушыға тапсырманы қалай күрделендіресіз?		Бағалау-оқушы білімін тексеруді қалай жоспарлайсыз? Екі жұлдыз, бір тілек.  Бағалау парағы арқылы бағалау	Пән-аралық байланыс Дүниетану, география
- қабілеті төмен оқушылар үшін		Дарынды және  талантты балаларға кеңейтілген тапсырма беру
Рефлексия Сабақтың мақсаты мен табыс критерийлері орындалды ма? Бүгін оқушылар не үйренді? Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті?  Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма? (тапсырмалар сәйкес болды ма?) Уақытты қалай пайдаландым?
Жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неге?
Қорытынды бағалау: Ең жақсы өткен екі нәрсені көрсетіңіз (оқыту мен оқуға қатысты) 1. 2. Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді? 1. 2.