Білімділік міндеттері:
Берілген материалды
оқушылардың қабылдауын есте сақтауын қамтамасыз ету;
- оқушылардың
білімді қабылдауына,алған білімнен қорытынды шығаруға,жүйелеуге қажетті
түрлі әдіс –тәсілдерді үйрету;
- оқушылардың
білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы;берілген оқу материалын өз бетінше
ұғынуға ,түсініктерді ,заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге
көмек жасау.
1.Мұғалімнің
түсіндіруі:
А) анықтама:Молекуласында
бірнемесе бірнеше карбоксил( СООН) тобы бар көмірсутек туындыларын карбон
қышқылы деп атаймыз. карбоновыми кислотами. Карбон қышқылдарының жалпы
формуласы R(СООН). Карбон қышқылдары қаныққан ( CnH2n+1COOH
),қанықпаған (CnH2n-1COOH) ароматты –
20 кесте
Б) номенклатурасы және изомериясы:
Халықаралык атау бойынша сәйкес көмірсутек атауына қышқылы сөзін жалғаймыз , карбоксил тобы жақын тұрған жердегі ең ұзын
көмірсутек тізбегінен бастап нөмірлейміз, карбон қышқылы тривиальды
атау алғашқы пайда болуымен байланысты
аталады.Мысалы: құмырсқа қышқылы құмырсқада болады.
Карбон қышқылдарының изомериясы көміртегі
қаңқасының құрылысы бойынша класаралық
изомерлері болады. Карбон
қышқылдарының бастапқы үшеуінде көміртегі қаңқасының изомерлері
болмайды.
В). Карбоксил тобының құрылысы:
Карбоксил тобы құрамындағы карбонил
және гидроксил топтарының барлық байланыстары полюсті.Карбонил тобында электрон
тығыздығы көміртек атомынан оттекке қарай ығысқандықтан, көміртек ішінара оң
зарядталады.Орнын толтыру үшін ол гидроксил тобындағы оттектің жұп электронын
өзіне қарай тартады. Сондықтан О-Н тобындағы байланыс әлсірейді де сутек
атомы қозғалғыш келеді.
δ + О δ-
R – C
О H
мен байланысқан атомдар бір жазықтықта
жатады,арасындағы бұрыш 120. С=О байланыс ұзындығы С—О байланыс ұзындығымен салыстырғанда қысқа. Қос байланыс полюстенген.Неге? (электртерістілікпен байланыстырыңдар). Электрондық тығыздық электртерістігі жоғары атом оттекке қарай ығысады, сондықтан оттек ішінара теріс зарядқа
ие болады:
1. Карбон қышқылдарының алынуы.
Өндірісте көп мөлшерде алифатты монокарбон
қышқылдары синтезделеді.
Тотығу реакциясы
|
Басқа реакциялар
|
А) алкандардың тотығуы:
СН3-СН2-СН2-СН3+2,5О2---2СН3-СООН+Н2О
МГУ профессоры
Николай Маркович Имануэль алды
қатты алкандардың тотықтырудың практикалық
маңызы бар (парафиндер).
Б) алкендердің
тотығуы:
Тармақтармаған алкенде қос байланыс бар жерден тотығып карбон қышқылдарын түзеді:
СН3-СН==СН-СН3 +4О ---- 2СН3СООН
В) біріншілік спирттер мен альдегидтердің тотығуы:
О О
R –СН2—ОН------ R—С ------R---С
Н О—Н
Тотықтырғыш ретінде
калий перманганаты немесе бихроматы ерітіндісі,хром
(6) оксидінің күкірт қышқылындағы ерітіндісі.
|
нитрилдердіңгидролизі (бұл әдіс көмірсутек тізбегін бір атомға ұзартады);
алкендердің СО мен әркекеттесуі
R –СН=СН2+СО+Н2О----
-- R –СН2
—СН2---СООН
эфирлерді карбонилдеу :
R-ОН +СО ---R—СООН
|
Карбон қышқылдарының қолданылуы
Құмырсқа қышқылы тотықсыздандырғыш ретінде
қолданылады, медицинада- құмырсқа спирті (1,25% құмырсқа қышқылының спирттегі ерітіндісі)
Сірке қышқылы бояулар алу үшін қолданылады, , медициналық препараттар,күрделі эфирлер, ацетатты талшық алу
өндірісінде қоладнылады.Үйде көкөністерді консервілеуде, дәмдеуіштер
ретінде қолданады.
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.