Сабақ жоспары "Программалау әдістері.Процедуралық программалау" (10 сынып)

2-сабақ

Күні:

Сабақтың тақырыбы: Компьютерлердің программалық жабдықтамасы

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушылардың қауіпсіздік ережесімен таныстыру

                                      2. Оқушылардың ой - өрісін дамыту

                                      3. Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын

                                          арттыру

Сабақтың көрнекілігі: Компьютер

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды түгендеу, сабақтың дайындығғын тексеру,   назарын сабаққа аудары

Үй тапсырмасын тексеру:

Үй тапсырмасынан сұрақтар қою арқылы қорытамын.

1. Техника қауіпсіздік ережесін сұрау.

2. Көзге жаттығу ережелерін сұрау.

Жаңа сабақ

      Компьютерге арналған программалардың жиынтығы программалық жабдықтаманы құрады. Қызмет ету қасиеттері бойынша программалық жабдықтаманың келесі түрлерін ажыратады.:

• Жүйелік
• Қолданбалық

Жүйелік жабдықтама деп өзіне:

• Операциялық жүйелер
• Желілік программалық жабдықтама
• Сервистік программаларды
• Программаларды жасау құралдарын (трансляторлар, байланыс редакторлары, жөндеуіштер және басқалары) қосатын программалық жабдықтама түсініледі.

Операциялық жүйелердің негізгі қызметі (ОЖ)

• Физикалық
• Логикалық
• Есептеуш жүйелердің процестері ресурстарын басқару болып табылады.

      Физикалық ресурстарға: процессор, манитор, магниттік және оптикалық дискілер жатады.

      Логикалық ресурстарға: программаларды, файлдарды, оқиғаларды және т.б. жатқызуға болады.

Желілік программалық жабдықтамаға:

• Желілік ОЖ
• Желілік емес ОЖ-лерде  бар кейбір желілік программаларды жатқызады

      Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының белгілі бір мақсаттық мәселелерін  шешуге  арналған программалық жабдықтама аталады. Көбінесе мұндай программаларды қосымшалар деп атайды.

      Утилиттер пайдаланушыларға компьютермен оның жабдықтамасына қызмет көрсету құралдарын ұсынады.

Олар келесі әрекеттердің жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді.

• Магниттік дискілерге қызмет көрсету
• Файлдар мен каталогтарға қызмет көрсету
• Компьютер ресурстары жайлы ақпарат ұсыну
• Ақпаратты шифрлеу
• Компьютерлік вирустардан қорғау
• Файлдарды архивтеу және басқалары

      Типтік қолданбалы программалық жабдықтамаға  келесі программаларды жатқызады:

• Мәтіндік процессорларды
• Кестелік процессорларды
• Безендіру және іс қағаз графика жүйелері (графикалық процессорлар)
• Деректер базасын басқару жүйелері
• Сараптау жүйелері
• Математикалық есептеулер, эксперименттік деректерді молельдеу және талдау программалары жатады.

Сабақты бекіту:  1.  Қандай программалар типтік қолданбалы программалық

                                     жабдықтамаға жатады  ?

                          2.  Утилиттер қандай операцияларға арналғын?

                         3. Жүйелік программалық жабдықтамаға не жатады?

Үй тапсырмасы: Операциялық жүйе

Бағалау:

3-сабақ

Күні:

Сабақтың тақырыбы: Программалау жүйелері

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушылардың жалпы қабілетін дамыту

                                          2. Оқушылардың білім дағдыларын қалыптастыру

                                         3. Оқуышлардың тапсырмалар беру арқылы

                                              алған білімін бағалау.

Сабақтың көрнекілігі:

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды түгендеу, сабақтың дайындығғын

                                        тексеру, назарын сабаққа аудары

Үй тапсырмасы:  Компьютердің программалақ жабдықтама

Үй тапсырмасын қорыту:

Үй тапсырмасынан сұрақтар қою арқылы қорытамын.

1. Қандай программалық жабдықтама қолданбалы деп аталады?
2. Желілік программалық жабдықтамаға не жатады?

Жаңа сабақ

      Программалау жүйелері деп компьютердегі есептерді программалауды автаматтандыруға арналған программалар жиынтығы аталады.

      Кіріспе немесе бастапқы деп аталатын осындай тілдердің әрқайсысы үшін, программалау жүйесінің, программа мәтінін кіру тілін машина тіліне автоматты тұрде аударатын (трансляция) программасы бар.

Әдетте программалау жүйесінде:

• Қолданатын программалау тілдерінің сипаттамалары
• Тілді жүзеге  асыру құралдарын сипаттау – бұл осы тілдерден  аударғыш программалар
• Стандартты бағыныңғы программалар кітапханасы бар

      Программалау тілі – бұл программаны құрайтын жазбалар жүйесін пайдаланатын  графикалық құрылыс синтаксисі мен семантикасын анықтайтын ережелер жинағы.

      Тілді жүзеге асыру құралы – бұл жоғары дәрежелі тілдердегі  жазбаларды машиналық командалар  тізбегіне  айналдыратын жүйелік программа.

Құрамы, кірістік тілдің формальдау дәрежесі және мақсаттық арнаулы бойынша келесі программалау жүйелерін ажыратады:

• Машиналық – бағытталған.
• Машиналық – тәуелсіз

       Машиналық – бағытталған жүйелер машиналық – тәуелді тілдердің барлық мүмкіндіктері мен ерекшеліктерін пайдалануға мүмкіндік береді:

• Жасалынатын прогрпммалардың жоғары сапалылығы
• Белгілі бір аппараттық ресурстарды пайдалану мүмкіндігі
• Объектік код пен жад тапсырмаларының болжаулылығы

Мұнымен қатар бұл жүйелердің бірқатар жетіспеушіліктері де бар:

• Тиімді программалар жасау үшін берілген компьютердің командалар жүйесі мен қызмет ету ерекшеліктерін білу қажет
• Қателер пайда болуынан аз қорғалған программалар құру процесінің қиындығы (әсіресе машиналық тілдер де және символдық кодтау тілдерінде)
• Программалау жылдамдығының төмендігі
• Бұл тілдерде типтерінде пайдалану мүмкіндігінің жоқтығы

      Машиналық-бағытталған программалау жүйелерінің операторлар жиынтығы және бейнелеу құралдары компьютердің ерекшеліктерінен (ішкі тіл, жад құрылымы және т.б.)едәуір тәуелді ішкі тілі бар

Машиналы тәуелсіз программалау жүйелері – бұл компьютердің ұйымдастыру мен қызмет ету ерекшеліктерін білуді қажет етпейтін, есептерді шешу алгоритмдері мен өңделетін информацияны жүзеге асыру мен сипаттау жүйесі.

      Қазіргі программалау жүйелерінің негізгі тізімі және олардың қызметтік арналуы:

1.          объекті – бағытталған визуалды программалау жүйелері. Олар графикалық интерфейсті пайдалану арқылы программалардың күрделі жинағын жасау процесін тиімдірек етуге мүмкіндік береді.

2.          логикалық прогрпммалау жүйелері. Программист фактілер мен ережелер көмегімен мәселені тек қана тұжырымдайды және логикалық қорытынды механизімінің көмегімен барлық мүмкін нәтижелерді алады, яғни мәселенің  шешуін іздеген кезде білім үсынудің мәлімдеу әдісін іске асырады.

3.          Деректер базасын басқару жүйелері деректер базасын жасауға, редакциялауға және түрлендіруге арналған.

4.          Компьютерлік графика жүйелері бейнелерді жасауға және редакциялауға, сонымен қатар анимация жасауға мүмкіндік береді.

5.          Автоматтандырылған жобалау жүйелері жасауға және әр түрлі объектілердің (машиналар мен тетіктердің, ғимараттардың, электрондық схемалардың және т.б.)

6.          HTML (Hyper Text  Markup Language) негізінде Web- беттер жасаудың құралдарын көптеген кәсіпқойлар мен жай желіні пайдаланушылар Web - бетті жасау үшін пайдаланады.

Сабақты бекіту:  1. Программалау жүйесі дегенді қалай түсінесіңдер?

                           2. Машиналық-бағытталған программалау жүйесінің

                              арақашықтықтары мен кемшіліктері қандай?

                         3.Программалау жүйесінің құрамында не болуы керек?

Үй тапсырмасы: Программалау жүйелерін  оқу

Бағалау:

Сынып ____   Күні _______

Сабақтың тақырыбы:Программалау әдістері.Процедуралық программалау

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларды ақпараттың қалай жеткізу негіздерімен таныстыру, мәнін ашу.

2.      Оқушылардың ой-өрісін дамыту.

3.      Оқушыларды жауапкершілікке, ізденімпаздыққа деген ынтаны арттыру.

Сабақтың көрнекілігі: Компьютер

Сабақтың түрі: Аралас  сабақ

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды түгендеу, сабақтың дайындығын

                                       тексеру, назарын сабаққа аудары

Үй тапсырмасын қорыту:

Үй тапсырмасынан сұрақтар қою арқылы қорыту.

1. Процедуралы программалаудың идеологиясы неде?

2.Ассемблер тілінің айырмашылықтары қандай?

Жаңа сабақ

      Тарихи пікір бойынша программалау процедуралық программалау ретінде пайда болып дамыған, программаның негізі алгоритм мен деректерді өңдеу процедурасы дейді.

Процедуралық  программалаудығ идеологиясы:

• Программа мәселені шешу процедурасын беретін операторлардың (гұсқауларының) тізбегінен тұрады
• Негізгі оператор жады  аймағындағыларды өзгерту үшін қызмет ететін меншіктеу операторы болып табылады
• Компьютер жады мәндерінің сақтау қоймасы ретінде көрсетіледі. Ондағы мәліметтерді программа операторы жаңартады
• Программаны орындау жадының алғашқы күйін, яғни алғашқы деректердің мәндерін қорытынды, яғни нәтижелерге түрлендіру мақсатында операторларды ретпен орындауға  саяды

Процедуралық тілдер келесі ерекшеліктермен

• Жадты нақты түрдек басқару, оның ішінде айнымалыларды сипаттау қажеттілігімен
• Символды есептеу үшін аз жарамдылығымен
• Қатаң математикалық негізінің жоқтығымен
• әдеттегі ЭЕМ-да іске асырудың жоғары нәтижелілігімен сипатталады.

      Тіл неғұрлым адамға бағдарланған болса, оның дәрежесі солғұрлым жоғары болады. Дербес компьютерде жүзеге асырылған, программалау тілдері дәрежесінің өсу тәртібіне сәйкес қысқаша сипаттама берейік.

      Ассемблер тілі – машина тілінде жазылған, программаның оқуға жеңіл символдық түрде ұсыну  үшін арналған.

      Basic- тегі концепцияларға сәйкес бұл тіл қаталдық пен пішінділігі жағынан қарағанда Pascal тілінің қарсыласы. Мысалы, онда умолчаниенің түрлі ережедері кең тараған, ал көптеген тілдегі осы секілді программалауында ол жағымсыз.

Pascal (Паскаль) програмистердің арасында әсіресе ЖК үшін аса танымал  процедуралық қолданбалы тілдердің бірі болып танылады.

      Pascal тілінде «дұрыс» программалаудың негізі болып қаралатын және кейіннен көптеген тілдерді жасаушылар пайдаланылған бірқатар концепциялыр іске асырылған. Бұл тіл алдында айтылған программалау тілдерін өзгешелігі мыналармен мінезделеді:

• жоғары дәрежемен
• кең мүмкіндіктерімен
• пішінділікпен, қарапайымдылықпен, қысқашылықпен
• нәтижесі және сенімді программа жасауға керекті қалдықпен
• ЭЕМ-де іске асырудың жоғары нәтижелігі

      Pascal тілінің маңызды белгілерінің  бірі құрылымды программалау концепциясының толық іске қосылуы және кезектемелілігі

Құрлымдық программалау жоғары-төмен программалау әдістемесі деп аталатын келесі қатынас туындайды:

• Мәселелер мен бөліктер өзінің аралық орындаушымен (процедура деп аталатын бір кіруі мен бір шығуы бар код фрагменттерімен)
• әрбір бөлшек өзінің бөлшектеріне базалық орындаушылар (нұсқаулар) дәрежесіне жетпейінше өзінің аралық орындаушысымен

 Жазылғанқұрастырудың құрылымдық технологиясы бойынша өңделген алгоритмдер ішіне енгізілген дұрыс қасиеттері бар:

·         кезекті мәселенің келесі бөлімдерінің дұрыс мағұлматтануын, аралық орындаушылардың дұрыстығын, кезекті орындаушыныңы дұрыстығын қамтамасыз етеді, оларда қате аз

·         оларды түсіну мен модификациясының оңайлатылғаны

Сабақты бекіту:  1. Жоғарыдан төмен программалаудың мәні неде?

                          2.  Pascal тілінің ерекшелігі неде?

                         3. Basic тілінің қандай модифмкациялары бар?

Үй тапсырмасы: Программалау құрылымдық, әдістері

  Бағалау:

Сынып ____ Күні _______

Сабақтың тақырыбы Программалау  тілдерінің дамуы

Сабақтың мақсаты:

1. Оқушыларды программалау тілдерінің дамуымен таныстыру.

2.Оқушылардың ой-өрісін дамыту

3. Оқушыларды жауапкершілікке, ізденімпаздыққа деген ынтаны арттыру.

Сабақтың түрі: Аралас  сабақ

Сабақтың әдісі: лекция, түсіндіру, сұрақ-жауап

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушыларды түгендеу.

ІІ.Үй тапсырмасын қорыту:

Үй тапсырмасынан сұрақтар қою арқылы қорыту.

1. Процедуралы программалаудың идеологиясы неде?

2.Ассемблер тілінің айырмашылықтары қандай?

Жаңа сабақ

      Тіл неғұрлым адамға бағдарланған болса, оның дәрежесі солғұрлым жоғары болады. Дербес компьютерде жүзеге асырылған, программалау тілдері дәрежесінің өсу тәртібіне сәйкес қысқаша сипаттама берейік.

      Ассемблер тілі – машина тілінде жазылған, программаның оқуға жеңіл символдық түрде ұсыну  үшін арналған.

      Basic- тегі концепцияларға сәйкес бұл тіл қаталдық пен пішінділігі жағынан қарағанда Pascal тілінің қарсыласы. Мысалы, онда умолчаниенің түрлі ережедері кең тараған, ал көптеген тілдегі осы секілді программалауында ол жағымсыз.

Pascal (Паскаль) програмистердің арасында әсіресе ЖК үшін аса танымал  процедуралық қолданбалы тілдердің бірі болып танылады.

      Pascal тілінде «дұрыс» программалаудың негізі болып қаралатын және кейіннен көптеген тілдерді жасаушылар пайдаланылған бірқатар концепциялыр іске асырылған. Бұл тіл алдында айтылған программалау тілдерін өзгешелігі мыналармен мінезделеді:

• жоғары дәрежемен
• кең мүмкіндіктерімен
• пішінділікпен, қарапайымдылықпен, қысқашылықпен
• нәтижесі және сенімді программа жасауға керекті қалдықпен
• ЭЕМ-де іске асырудың жоғары нәтижелігі

      Pascal тілінің маңызды белгілерінің  бірі құрылымды программалау концепциясының толық іске қосылуы және кезектемелілігі

Құрлымдық программалау жоғары-төмен программалау әдістемесі деп аталатын келесі қатынас туындайды:

• Мәселелер мен бөліктер өзінің аралық орындаушымен (процедура деп аталатын бір кіруі мен бір шығуы бар код фрагменттерімен)
• әрбір бөлшек өзінің бөлшектеріне базалық орындаушылар (нұсқаулар) дәрежесіне жетпейінше өзінің аралық орындаушысымен

 Жазылғанқұрастырудың құрылымдық технологиясы бойынша өңделген алгоритмдер ішіне енгізілген дұрыс қасиеттері бар:

·         кезекті мәселенің келесі бөлімдерінің дұрыс мағұлматтануын, аралық орындаушылардың дұрыстығын, кезекті орындаушыныңы дұрыстығын қамтамасыз етеді, оларда қате аз

·         оларды түсіну мен модификациясының оңайлатылғаны

Сабақты бекіту:  1. Жоғарыдан төмен программалаудың мәні неде?

                          2.  Pascal тілінің ерекшелігі неде?

                         3. Basic тілінің қандай модифмкациялары бар?

Үй тапсырмасы: конспект оқу

  Бағалау: