Сыныфтан тыш окъув. Къырымтатар халкъ масалы. «Къуш тилинден анълагъан бала»

Сыныфтан тыш окъув.

Къырымтатар халкъ масалы. «Къуш тилинден анълагъан бала»

 Макъсатлар: Бу масал эсасында талебелернинъ фольклор акъкъында бильгилерини арттырув; окъувгъа меракъ шекиллендирюв; окъув даиресини кенишлетюв; нутукъларыны инкишаф эттирюв; метиндеки ибарелерни, тенъештирюв усулларыны ишлетмеге огретюв; тувгъан ве башкъа миллетлернинъ эдебият ве медениетине урьмет тербиелев. 

Фаалиетнинъ эсас чешитлери: масалны ифадели окъув ве талиль этюв;  суаллер боюнджа субет кечирюв; лугъат иши алып барув.

Терминлер: масал,турмуш масалы, сюжет, эпитет, башланма, масал башы, сонъу, масалнынъ къурулышы, эдебий къараман, диалог.

Дерснинъ къысымлары

I. Дерснинъ мевзу ве макъсатларыны бельгилев.

II. Эв ишини тешкерюв. Оджанынъ «Алтыны чокъ шенълиги ёкъ» масалы акъкъында сёзю.

 Сесли эсерни динълеймиз. Д.Османов азырлагъан «Къырымтатар халкъ масаллары» адлы сесли дисктен «Алтыны чокъ шенълиги ёкъ» масалыны динълев.

 Талебелернинъ масал хусусиетлери, чешитлери акъкъкъында бильгилерини, «Алтыны чокъ шенълиги ёкъ» масалынынъ  менимсев севиесини тешкермек макъсадыне тест вазифеси, я да суаллер боюнджа субет кечирмеси тевсие этиле. Проблем суалине азырлангъан джеваплар сеслендириле.

III. Оджанынъ кириш сезю. « Къуш тилинден анълагъан бала» масалы акъкъында малюмат бере;  дерснинъ «Яхшылыкъ яманлыкътан къуветлидир» эпиграфыны талебелернен талиль эте; оларны чешит масал джыйынтыкъларынен таныштыра; базы масалларны окъумагъа тевсие эте.

IV. Метин узеринде иш.

  1. Оджа ве талебелернинъ « Къуш тилинден анълагъан бала» масалыны къысымларгъа болип окъувы. Масалнынъ мундериджеси ве муим хусусиетлери боюнджа суаллер иле субет кечирюви.

2. Лугъат иши. Янъы сёзлернинъ манасыны анълатувы.

3. Иджадий иш.

а)Айтылгъан фикирни тасдикълав.

«Къуш тилинден анълагьан бала» масалы - халкъ масалыдыр.

б) Аталар сёзлерининъ манасыны иза этюв.

Ана-бабанъа сёз къайтарма.

Озюнъден буюкни урьмет эт.

Баладан бахтынъ олса, къартайгъанда раат олурсынъ.

Яхшылыкъ яманлыкътан къуветлидир.

Ана-бабасыны къорчалагъанны Алла къорчалар.

4. Проблем суаль. Сиз насыл тюшюнесиз, бу ибарелер къайсы масал къараманына келише? Фикиринъизни ачыкъланъыз.

V.  Пекитюв.

Субет:

1. Бу масал бизлерни неге огрете? 

2. Анан- бабанынъ балагьа олгъан мунасебети насыл?

Не ичюн?                           

3. Сизнинъ фикиринъиздже инсаннынъ дюльберлиги неден ибарет?

4. ««Яхшылыкь яманлыкътан кьуветлидир» мевзуда башкъа халкъларнынъ эдебиятындан насыл мисаллер кетире билесинъиз?

Сенкан. Масал къараманы бала сёзюнен сенкан тизмек.

                 Сенканнынъ джедвели

                    2 сыфат тапмакъ

                    3 фииль тапмакъ

                   Бала  сёзюнен джумле тизмек

                  Бала сёзюне синоним тапмакъ

VI. Дерснинъ  нетиджеси. Оджанынъ нетиджелев сёзю, арекетнинъ рефлексиясы.

VIII. Эвге вазифе. « Къуш тилинден анълагъан бала» масалыны окъумакъ; Аталар сёзлеринден файдаланып,  ана- бабагъа косьтерильген мунасебет акъкъында беян этинъиз.

Индивидуаль вазифе: Бу масалда нени бегендинъиз? Баланнынъ япкъан арекетлери инсанларны неге огрете? Фикиринъизнен пайлашынъыз.

Краткое описание документа:

Макъсатлар: Бу масал эсасында талебелернинъ фольклор акъкъында бильгилерини арттырув; окъувгъа меракъ шекиллендирюв; окъув даиресини кенишлетюв; нутукъларыны инкишаф эттирюв; метиндеки ибарелерни, тенъештирюв усулларыны ишлетмеге огретюв; тувгъан ве башкъа миллетлернинъ эдебият ве медениетине урьмет тербиелев.

Фаалиетнинъ эсас чешитлери: масалны ифадели окъув ве талиль этюв; суаллер боюнджа субет кечирюв; лугъат иши алып барув.

Терминлер: масал,турмуш масалы, сюжет, эпитет, башланма, масал башы, сонъу, масалнынъ къурулышы, эдебий къараман, диалог.